نام پژوهشگر: رضا پرویززاده

مقایسه برخی تکنیک های اجرایی کمانچه و تار در جملات موسیقی دستگاهی، بخش عملی: نوازندگی ساز کمانچه در سه بخش تک نوازی، گروه نوازی و جواب آواز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1388
  رضا پرویززاده   داریوش طلایی

با توجه به اهمیتِ ساز تار، در موسیقی دستگاهی، بخش قابل اعتنایی از ساختار موسیقی دستگاهی- سازی، زیر تأثیر تکنیک های تارنوازی سامان یافته است. امروزه بسیاری از نوازندگانِ سازهایِ ایرانی، به ردیف های نواخته شده با تار مراجعه می کنند. این امر، کم کم موجب فراموشی و یا کمرنگ شدن شیوه های اجراییِ متفاوتِ سازهای مختلف می شود. در این پایان نامه، شیوه ی نوازندگی حسین خان اسماعیل زاده، از بزرگترین کمانچه نوازانِ اواخر دوره قاجار، بررسی و تحلیل و با شیوه ی تار نوازی نورعلی خان برومند، تار نواز و مطلع موسیقی دستگاهی، مقایسه شده است. مهمترین تکنیک های اجرایی که در این پایان نامه بررسی شده اند عبارتند از : تکیه، شلال، اتصال و غَلت و برخی جملات پرکاربرد مانند کرشمه، نغمه مخالف سه گاه وپاساژهای بالا رونده و پایین رونده. تکنیک ها و جملات ذکر شده، فقط در بخش های غیر متریک، مطالعه شده اند. نمونه های آوانگاری شش اجرای کمانچه حسین خان اسماعیل زاده در انتها پیوست شده است.

آوانگاری و تجزیه و تحلیل ده آواز از ادیب خوانساری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1391
  مهیار طریحی   رضا پرویززاده

مهم ترین مساله در این مطالعه کشف و معرفی شیوه ی آواز ادیب خوانساری است که تا کنون تحقیقی در این خصوص صورت نگرفته است. از دیگر اهداف این مطالعه شناخت جامعه موسیقی از رپرتوار پیشین (قدما) خصوصا در بخش آوازی و آواز ادیب خوانساری می باشد. در این تحقیق از آواز های ضبط شده در محافل خصوصی در طول عمر ادیب خوانساری استفاده شده است و در بخش آوانگاری فقط بخش آواز نت نویسی شده است. واژه های کلیدی در این تحقیق مُد ، وزن ، تحریر ، غلت ، مَد و اینتونیشن می با شند. اهداف کلی که در این تحقیق در صورت امکان پیگیری می شوند شامل معرفی شیوه ی برخورد ادیب خوانساری با وزن شعر ، معرفی جمله های تکراری (واژه های زینتی) در آواز ادیب خوانساری ، مقایسه انحنای ملودی آواز ادیب خوانساری با اینتونیشن شعر می باشد. فرضیات و سولات کلیدی عبارتند از چگونگی نقش تحریر در شیوه آواز ادیب ، چگونگی شیوه ی برخورد ادیب خوانساری با وزن شعرو چگونگی رابطه ی انحنای ملودی با اینتونیشن شعر در آواز ادیب خوانساری. در این تحقیق از شیوه ی تحلیلی و تجربی استفاده شده است بدین ترتیب که ابتدا با نت نگاری آثار شنیداری از ادیب خوانساری شروع می شود و سپس با بررسی مجزای قطعات و آواز ها ادامه می یابد و در انتها با بررسی تطبیقی در راستای درک شیوه ی آوازی ادیب خوانساری پیگیری می شود. در فصل دوم و سوم به تحریر ها و تنوع آنها می پردازیم و سپس رابطه ی اینتونیشن شعر، انحنای ملودی، را با ملودی آواز ادیب خوانساری می سنجیم و برای پرهیز از طولانی شدن گفتار تنها نمونه هایی از این بررسی ها را ذکر می کنیم.در بررسی تحریر ها و نام گذاری آنها از روش معرفی در پایان نامه مژگان شجریان استفاده شده است،هرچندتمام تحریر ها در آن ذکر نشده است اما روش معرفی تحریر ها توسط او و سیستم عددگذاری تحریر ها ،قابل استفاده برای انواع تحریر ها و تحریر های ذکر نشده می باشد. همینطور در قسمت بررسی رابطه ی اینتونیشن شعر و انحنای ملودی از روش پیدا کردن تاکید با توجه به قرار گرفتن قسمتی از شعر در سطح ارتفاع زیر تر نسبت به بقیه نت ها استفاده شده است. با مطالعه ی هر آواز و بررسی تطبیقی آواز ها پی می بریم که استاد ادیب خوانساری با استفاده از تحریر های متفاوت تنوع زیبایی در جمله بندی آوازیش دارد و در عین حال با استفاده از چند تحریر خاص و تکرار و اجرای سکانس آنها در طول آواز باعث بوجود آمدن عنصر وحدت در آواز خویش شده است. نکته ی قابل توجه در آواز ادیب خوانساری این است که در هنگام خواندن شعر اوج می گیرد یعنی حرکت ملودی آواز وی صعودی می باشد و پس از خواندن شعر و تحریر های نزولی به سمت شاهد و ایست آواز باز می گردد. یعنی اکثر تحریر های آواز ادیب حرکت نزولی دارند. درک بالای استاد ادیب خوانساری از شعر و رعایت تاکید های مهم شعر باعث جذابیت بیشتر آواز وی شده است.در اغلب موارد هنگامیکه یک مصراع را دوبار می خواند جای تاکید ها در شعر تغییر می کند که این مطلب نه تنها باعث تنوع بیشتر در آواز وی می باشد بلکه باعث بیان بهتر مفهوم شعر توسط وی می باشد.

بررسی شیوه نوازندگی نی صفدر خان ونقش وی در موسیقی دوره قاجار; نوازندگی ساز نی در دستگاه همایون و آوازهای دشتی و ابوعطا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1392
  امیر ادهمی   رضا پرویززاده

با توجه به تحولاتی که در موسیقی ایران طی صد سال گذشته افتاده است، بررسی شیوه و سبک نوازندگی هنرمندان گذشته برای آشنایی با موسیقی گذشته ی ایران و بررسی سیر تحول آن، می تواند راهگشای آینده ی موسیقی ایرانی باشد. موضوع و هدف این پایان نامه پژوهش در مورد جایگاه و نقش صفدرخان در موسیقی دوران قاجار و بویژه نوازندگی نی و باز شناسی و توصیف و تحلیل کیفی شیوه نوازندگی او در اجرای موسیقی ایرانی است. روش گردآوری مطالب این تحقیق به صورت اسنادی و ابزارگردآوری مطالب، اسناد و منابع مکتوب کتابخانه ای موجود در کتابخانه های تهران و کرج بدون محدودیت زمانی انتشار و منابع صوتی موجود از صفدرخان که محقق توانسته به آنها دسترسی پیدا کند، است. روش تحلیل مطالب تحقیق، توصیف و تحلیل کیفی آثار و شیوه ی نوازندگی صفدرخان بر اساس آثار ضبط شده و دیگر مطالب و اطلاعات مربوط و در دسترس از او و دیدگاه ها ی صاحب نظران و تجربیات شخصی محقق و مقایسه و تطبیق آنها با هم با منطق و استدلال و در نهایت جمع بندی کلی مطالب و اطلاعات مربوط به صفدرخان است. بر اساس منابعی که حاوی اطلاعاتی در مورد صفدرخان هستند، صفدرخان یکی از نوازندگان مطرح کمانچه و نی در عهد ناصری و مظفری بوده است و نوازندگی او به سبک قدما بوده و در جواب آواز و نواختن تحریرها مهارت داشته است. یافته های این پژوهش نیز نشان می دهد که صفدرخان در دوران قاجار از نوازندگان مطرح در دربار قاجار، و مورد تایید و احترام موسیقیدانان آن زمان بوده است؛ شیوه ی تولید صدای نی او به صورت لبی و در جواب آواز پایبند اجرای کامل ملودی خواننده و متاثر از جمله پردازی آوازی است و در اجرای تحریرها چابک بوده است.

ردیف علی اکبرخان شهنازی برای ساز سنتور(دستگاه همایون)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1393
  زینب سوری   حسین میثمی

موضوع این پایان نامه انتقال و تنظیم دستگاه همایون ردیف علی اکبر خان شهنازی از تار به سنتور است. روش تحقیق در این اثر مبتنی بر بررسی اسنادی است که آوانگاری ها، انتقال و تنظیم ردیف ها را برای سنتور دربرمی گیرد. در این پایان نامه دو مرحله انتقال صورت گرفته است: نخست پایه ی مبدا که برای تار ثبت شده تغییر یافته، سپس پایه ی مورد نظر که هماهنگی های بیشتری با سنتور دارد ملاک قرار گرفته است

بازخوانی ادوار تاریخ موسیقی غرب در بستر فرهنگی امروز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1393
  امین رهنما مهارلویی   محمدرضا آزاده فر

موضوع این پایان نامه ترجمه سخنرانیهایی در رابطه با ساختارهای مختلف موسیقی غرب است.روش تحقیق این پروژه بر مبنای سلسله سخنرانیها وکنفرانسهای مختلف موسیقی دانان کلاسیک در مباحثی از قبیل فرمهای موسیقی،ریتم و ارکستراسیون و جنبه های دیگر موسیقی کلاسیک غرب می باشد.

مفهوم سیر نغمگی در موسیقی دستگاهی ایران؛ مطالعه ی موردی درآمد آواز بیات اصفهان.
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1394
  مریم چالش چالشتری   محمدعلی کیانی نژاد

«سیر نغمگیِ» یک مُد همانند نقشه ای ست که مختصاتِ کلیِ گردش ملدی در آن مُد را ترسیم می کند. مسیرِ این گردش، در زمینه ی بستر نغمگی هر مُد، توسط نغماتی که نقش اساسی در تعین هویت آن مُد دارند نشانه گذاری می شود. این نغمات در موسیقی دستگاهی ایران عبارتند از نغمه ها ی شاهد، ایست، خاتمه و متغیر. سیر نغمگی جهت حرکت ملدی در بین این نغمات، نیز جزئیاتی از چگونگی این حرکت را، در اختیار می گذارد. سیرِ یک مُد در موسیقی دستگاهی ایران همواره در لایه های زیرینِ ملدی مستتر بوده و هیچ گاه نمودی مستقل نداشته است. هدف مولف در این مقاله بیرون کشیدن سیر، که ذاتاً ماهیتی مجردتر از ملدی دارد، از دلِ قالب متعین ملدی و نمایش آن است. بدین منظور نمونه-هایی از اجراهای معتبر مُد درآمد آواز بیات اصفهان، به عنوان مورد پژوهشی در نوعِ ردیفی و اجرای آزاد دستگاهی، انتخاب شده است. پس از بررسی تحلیلی ـ تطبیقی هر نمونه، سیر ملدیِ آن به صورت یک نمودار ترسیم شده است که مقایسه ی این نمودارها وجوه اشتراک بنیادی آنها را آشکار می کند. مجموعه ی این اشتراکات، که می توان گفت نمایشگر مسیری ست که ملدی برای تبیینِ مُد درآمد آواز بیات اصفهان در هر اجرای دستگاهی طی می کند، تحت عنوان نمودار سیر این مُد پیشنهاد شده است.