نام پژوهشگر: علی رضا افصحی

بررسی مورفومتریک عقرب های اقلیم های مختلف استان لرستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده علوم پایه 1390
  علی رضا افصحی   شاهرخ نویدپور

چکیده :عقرب ها جانورانی هستند که تاریخچه زندگی نسبتاً طولانی دارند و دارای سازگاری های زیادی بامحیط زیست خود می باشند. و از این نظر دارای اهمیت هستند. بیشترین تنوع گونه ای عقرب ها در مناطق نیمه گرمسیری یعنی بین عرض های جغرافیایی 38- 23 درجه رخ می دهد و ایران با قرار گرفتن در بین عرض های 40 – 25 درجه شمالی به طور کامل در منطقه ی مناسب برای زیست عقرب ها قرار دارد. استان لرستان باداشتن اقلیم های مختلف زیستگاه چندین گونه عقرب است. ارتباط عقرب با بهداشت وسلامت انسان از جنبه های دیگر اهمیت مطالعه عقرب هاست.در این بررسی مورفومتریک، چهار گونه از عقرب های استان لرستان که یک گونه ی آن حفار است مورد مطالعه قرار گرفت.58 صفت مورفولوژیک (شامل 17 طول، 13 عرض، 11 ارتفاع، 3 فاصله و 14 نسبت) توسط کولیس دیجیتال اندازه گیری و سپس توسط نرم افزار spss و با انجام تست anova و lsd مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت و نتایج به صورت جداولی استخراج و سپس مورد تفسیر ، بحث و نتیجه گیری نهایی واقع شد. در مقایسه ی درون گونه ای تفاوت های معنی دار در گونه hottenttota saulcyi در 40 صفت، در گونه hottenttota zagrosensis در 32 صفت، در گونه mesobuthus eupeus در 6 صفت و در گونه scorpio maurus در 38 صفت در بین نرها وماده ها مشاهده شد. در مقایسه ی بین گونه ای تمام گونه ها در 36 صفت تفاوت معنی دار ازخود نشان دادند، ولی هنگامی که در این جداسازی گونه ها، هدف جدا کردن نر ها و ماده ها از یکدیگر نیز باشد تنها صفات طول کاراپاس، عرض قدامی کاراپاس، عرض خلفی کاراپاس، ارتفاع فمور، طول شلا، عرض شلا، طول مانوس، طول انگشت متحرک ارزش پیدا می کنند ( همه ی آنها به دو اندام کاراپاس و پدیپالپ مربوط می شود )، زیرا در این هشت صفت نر و ماده ی چهار گونه عقرب مورد نظر ما دارای اختلاف معنی دار با یکدیگر هستند، ضمن اینکه چهار گونه نیز با یکدیگر اختلاف معنی دار دارند. و در همین راستا صفت طول به عرض تلسون کم ارزش ترین صفت معرفی می گردد زیرا چهار گونه عقرب مورد مطالعه در مقایسه درون گونه ای و بین گونه ای دارای تفاوت معنی دار در این صفت نیستند.