معمولاً چنین پنداشته می شود که وجود امتحان در پایان دوره آموزشی دانش آموزان را وادار می کند بیشتر درس بخوانند. موسسات آموزشی با گنجاندن آزمون های بیشتر در برنامه های درسی خود می کوشند که احتمال موفقیت دانش آموزان خود را افزایش دهند. پژوهش حاضر کوشیده است ببیند که این تصویر تا چه حد صحیح است. آیا وجود آزمون در همه نظام های آموزشی دانش آموزان را وادار یا تشویق به درس خواندن می کند؟ آیا واقعاً اگر امتحانی نباشد دانش آموزان کمتر درس می خوانند؟ این پژوهش در یک موسسه آموزش زبان انگلیسی خصوصی انجام شده است. خصوصی به این معنا که قبول شدن در امتحان پایان دوره در این موسسه هیچ امتیازی مانند گرفتن مدرک برای دانش آموزان ندارد. بنابراین، دانش آموزان هیچ انگیزه بیرونی برای یادگیری زبان انگلیسی ندارند و تنها انگیزه درونی آنها علاقه به یادگیری است. ابتدا، امتحانی که قرار بود در پایان دوره برگزار شود، در روز اول دوره از همه دانش آموزان گرفته شده. سپس دانش آموزان به طور تصادفی و بر اساس شماره آنها در لیست کلاس به دو گروه زوج و فرد تقسیم شدند. به دانش آموزان فرد گفته شد که آنها نیازی به امتحان دادن ندارند و مادامی که در کلاس حاضر باشند قبول محسوب خواهند شد، ولی گروه دوم طبق معمول مجبور بودند که در امتحان پایان دوره شرکت کنند و نمره قبولی را کسب نمایند تا قبول محسوب شوند. ولی در پایان دوره از هر دو گروه امتحان گرفته شد تا معلوم شود که سطح یادگیری آنهایی که برای امتحان خوانده-اند چه تفاوتی دارد با سطح یادگیری آنهایی که برای امتحان نخوانده اند. نتایج این دو آزمون طی دو t-test مقایسه شد. t-test اول نتایج آزمون اول و آزمون دوم کلیه دانش آموزان را مقایسه کرد تا معلوم شود که آیا آنها اصلاً چیزی آموخته اند یا نه. جواب مثبت بود که نشان می داد آنها به طور معناداری آموخته اند. t-test دوم نتایج آزمون دوم این دو گروه را مقایسه کرد و بر خلاف انتظار، جواب منفی بود. به این معنا که نتایج این دو گروه اختلاف معناداری با هم نداشت و هر دو گروه به یک اندازه یاد گرفته بودند. سه هفته بعد، بدون اطلاع به دانش آموزان و به طور غیر منتظره همان امتحان از هر دو گروه گرفته شد تا میزان به خاطر سپاری آنها مشخص شود. t-test سوم این نتایج را مقایسه کرد و باز هم اختلاف معناداری مشاهده نشد. t-test های چهارم و پنجم نتایج آزمون دوم و سوم را در هر گروه مقایسه کرد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که چنانچه دانش آموزان انگیزه درونی برای یادگیری داشته باشند، بود و نبود امتحان تأثیر معناداری در یادگیری و به خاطر سپاری آنها ندارد و می توان نتیجه گیری کرد که در موسسات آموزشی رسمی که دانش آموزان انگیزه بیرونی، یعنی گرفتن مدرک، دارند، احتمالاً نتایج دیگری حاصل شود.