نام پژوهشگر: ابراهیم ظاهری

بررسی تأثیر جنسیت در دستور زبان فارسی بر اساس برخی از داستانهای معاصر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد 1388
  ابراهیم ظاهری   جهانگیر صفری

در این پایان نامه، تأثیر جنسیت بر جمله ،خطاب،صفت،فعل،بدل و نقشهای اضافی برسی می شود.برای به دست آوردن جامعه آماری مورد نظر ،یازده داستان کوتاه و بلند، از ده نویسنده معاصر ایرانی(5نویسنده مرد و 5 نویسنده زن)بررسی شده است. تأثیر جنسیت بر جمله، به دو گونه بوده است:نخست اینکه برخی از جمله ها ، تنها در گفتار یک جنس خاص کاربرد داشت.جنبه دیگر ،این بود که یک جنس با توجه به سن ،جایگاه اجتماعی و امثال آن ،از برخی از جمله ها بیشتر در سخنان خود استفاده کرده بودند.زنان با توجه به اینکه، از جایگاه اجتماعی پایین تری نسبت به مردان برخوردار بودند،کمتر به مردان امر کردند؛اما آنها نسبت به مردان، بیشتر از جمله های پرسشی و عاطفی استفاده کرده بودند؛زیرا زنان به پرسش کردن بیش از مردان علاقه مند هستند همچنین با توجه به اینکه زنان از مردان عاطفی تر می باشند، کاربرد بیشتر جمله های عاطفی در گفتار های آنان قابل توجیه است. بعضی از خطابها ،جنبه جنسیتی داشتند و تنها در خطاب به یک جنس خاص به کار رفته بودند؛مانند القاب خاص «آقا» و «پسر» برای مرد و«خانم» و «دختر» برای زن ، خطاب با فحشهای «سلیطه»و «عفریته» برای زن. بعضی از این خطابها،با توجه به جایگاه اجتماعی افراد، توسط یک جنس در خطاب به جنس مقابل بیشتر به کار رفته بود و جنس مقابل،از خطابهای دیگری در خطاب به خطاب کننده استفاده کرده بودند؛ برای مثال، مردان درخطاب به زنان از اسم کوچک و ضمیر تو استفاده کرده بودند ؛اما زنان میانسال به بالا در مقابل،بیشتر القاب خاص و ضمیر شما را در خطاب به مردان به کار برده بودند. مردان از خطاب با واژگان آهای ،های و هوی بیش از زنان استفاده کرده بودند همچنین مردان بیش از زنان، با واژگان شغلی، مورد خطاب واقع شده بودند. برخی از صفتها،بر اثر نگرش جامعه نسبت به زنان و مردان، تنها برای یک جنس خاص استفاده شده بود. با توجه به اینکه، مردان نسبت به زنان در جامعه شناخته شده تر هستند و صاحب اصلی داراییها و املاک شمرده می شوند،از اسم آنها بیش از اسم زنان، به عنوان بدل و مضاف الیه استفاده شده بود.