الف: موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): هدف از این تحقیق بررسی ساختار شعر سروش اصفهانی از سه دیدگاه زبانی، فکری و ادبی است تا بدین وسیله بر شعر او به طور کامل اشراف یابیم. ب: مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: در این پایان نامه با توجه به کتاب سبک شناسی دکتر سیروس شمیسا و دیگر کتب سبک شناسی و کتاب های بیان بدیع قافیه و عروض و... که در مورد سروش نوشته شده بود، سعی شد مشخص گرددکه سبک زبانی شعر شاعر با زبان سبک خراسانی چقدر فاصله دارد. مضامین، عقاید و افکار به کار رفته در قصیده این شاعر چیست؟ کمیت بسامد صنایع بدیع و بیانی در شعر این شاعر به چه اندازه است؟ به کدامیک از شاعران سبک خراسانی بیشتر نزدیک است؟ پ: روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: روش این تحقیق کتابخانه ای و تحلیل و بررسی آماری همراه با نمودارها است . ابتدا مقدمه در مورد سبک، قصیده و ... اطلاعاتی در مورد فعالیتها و آثار خود شاعر داده شده و سپس 30 قصیده سروش یک به یک در سه سطح زبانی (شامل آوایی، واژگانی و نحوی)، فکری و ادبی و ویژگی های آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مطالب مربوط استخراج، فیش برداری و سپس در پایان نتایج حاصل توضیح داده شد و با آمار و جداول و نمودارهای متعددی بیان گردید. ت: یافته های تحقیق: دست یافتن به اجزای متشکله متن و اشراف کامل بر شعر سروش ث: نتیجه گیری و پیشنهادات: با روی آوردن به مفاهیم سنتی واژگان، تعبیرات، ترکیبات سنتی و کلمات موروثی قصیده فارسی شکل کاملاً سنتی به پیکره قصیده های او بخشیده است. زبان و طرز بیان شعر او به سبک خراسانی و متأثر از فرخی است. در سطح فکری شعر او به مدح و وصف بهار و زیبایی های طبیعت و تغزل های خمریه و عاشقانه پرداخته است که از مضمون ها و ویژگی های عمده شعر این شاعر است. زبان او دقیقاً همان زبان سبک خراسانی نیست.

در بار? پیدایش جهان با ذکر نظری? جدید انفجار بزرگ، عبارات نهج البلاغه را به خوبی درک می کنیم، چرا که حضرت علی × با علم الهی خود، ماده اولیه پیدایش جهان را دخان (دود)، گاز و یا آب می داند که هر کدام از آن ها می تواند بر این ماده دلالت کند. در نظری? انفجار بزرگ نیز این ماد? اولیه را ذراتی بنیادی متمرکز در گویی کوچک و بسیار چگال می داند که در هر دو منبع، جهان را پدید آمده از جرمی ابر مانند بسیار کوچک می داند که تمام ماده و انرژی کنونی موجود در جهان از آن منشأ می گیرد. به عبارت دیگر علم ماد? اولیه را گاز فوق العاده رقیقی می داند که ناگهان بر اثر نیروی جاذبه ای که در نهج البلاغه هم اشاره شده به صورت جرم بسیار متراکمی در آمده و انفجار صورت می گیرد، نهج البلاغه به طور کلی این ماده را «گاز فشرد? اولیه» اطلاق می کند که این دو با هم همخوانی دارند. این ماده تحت تأثیر باد و طوفانی قرار گرفت که مقصود از طوفان، همان نیروی جاذبه بین ذرات ماده اولیه بود که مانع پراکندگی آن ها شده و ذرات را در کنار هم نگه می داشت. مرحل? بعد از این در هر دو منبع دینی و علمی، انفجار بزرگ است که در نهج البلاغه به صورت طوفانی دوم و گردش دورانی ماد? اولیه به دور خود و پرتاب ماده به دوردست بیان شده است، علم نجوم نیز این انفجار اولیه و به وجود آمدن اجزای جهان در اثر تراکم توده هایی از این مواد در نواحی مختلف را می پذیرد. البته حضرت در خطب? 211 گسترش تدریجی و انبساط مداوم را در عبارت «من الماء البحر الزاخر؛ از آب دریایی موج زننده » بیان فرموده اند که نشان دهنده تبدیل بعضی از مواد اولیه به کرات و باقی ماندن بخشی دیگر است که هنوز در حال به وجود آوردن اجرامی دیگر است زیرا هم در سخنان امام و هم در علم جدید، جهان هنوز در حال گسترش و انبساط مداوم است و هم چنان اجرام دیگری در حال به وجود آمدن هستند. با مطالع? کوه ها از نظر زمین شناسی و دقّت در نحو? پیدایش آن ها مشخص گردید که تشکیل کوه ها وابسته به حرکات صفحات زمین است که با بیان نظری? پلیت تکتونیک مطرح شد؛ در اثر حرکات بسیار منظّم و حساب شد? پلیت ها که قطعاتی از پوست? زمین هستند و در مرز این صفحات، کوه ها به وجود می آیند. در بیان امام، کوه ها نقش میخ را در زمین دارند و این به سبب ساختمان درونی آن ها است. از طرفی اثبات ریشه دار بودن کوه ها با نظری? ایزوستازی قطعی شد، چرا که کوه ها به دلیل ضخامت پوسته و برای حفظ تعادل در قسمت زیرین هم دارای ضخامت بیش تری هستند. حضرت علی × در بیانات خود همواره به نقش آرامش بخشی کوه ها اشاره فرموده اند. از دیگر فواید کوه ها که حضرت به آن اشاره فرموده اند، ذخیر? بارش های جوی و ایجاد منبعی دائمی برای به وجود آوردن چشمه ها و جریان آب در سطح زمین به صورت رودها است. بارها در نهج البلاغه وجود حرکاتی متعدد برای زمین بیان شده است. حرکات بسیاری نیز در علم نجوم برای زمین قائل شده اند از جمله حرکات وضعی، انتقالی، تقدیمی، رقص محوری و حرکات دیگر به همراه کهکشان.