نام پژوهشگر: ثریا رضایی

واکنش های جفت شدن متقاطع هیدروژن زدایی، روشی نوین برای سنتزترکیبات آلی جدید
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده علوم 1389
  ثریا رضایی   محمدمهدی خدایی

ما در این مطالعه، روش ساده ای را برای سنتز انواع متنوعی از پیوندهای کربن-کربن از طریق واکنشهای جفت شدن متقاطع هیدروژن زدایی (cdc) ارائه می دهیم. در سالهای اخیر، تشکیل پیوندهای کربن-کربن بطور مستقیم از پیوندهای کربن-پروتون توجه زیادی را به خود جلب کرده است. چرا که این روش به عامل دار کردن ماده اولیه نیازی ندارد. درواکنشهای cdc یک یا دو کاتالیست فلز همراه با یک عامل اکسیدکننده که می تواند پذیرنده هیدروژن هم باشد بکار برده می شد. البته این روش، علی رغم مزیتهایش، محدودیت هایی هم دارد:1-یک یا دو کاتالیست فلز مورد نیاز است (کاتالیست فلزی معمولا نامطلوب است).2-نوکلئوفیلهای بافعالیت کم، مانند کتون ها نمی توانند در این شرایط واکنش دهند. برای غلبه بر این محدودیت، ما واکنش ایزوکرومان را با انواعی از پرونوکلئوفیل ها از جمله کتونهای غیرحلقوی و حلقوی در حضور دی کلرو- دی سیانو بنزوکینون (ddq) در شرایط بدون کاتالیست فلزو بدون حلال بررسی کردیم .و تحت این شرایط، توانستیم محصولات دلخواه را سنتز و از طریق کروماتوگرافی لایه نازک (tlc) خالص وجداسازی نمائیم و سپس دی کتون ها را در همان شرایط گفته شده با ایزوکرومان واکنش دادیم و در این مورد هم موفق شدیم محصولات مورد نظر را خالص بدست آوریم. نکته قابل توجه این است که خصوصیت مشترک تمام محصولات دارا بودن مرکز تقارن می باشد. همین ما را به بررسی بیشتر خصوصیات ساختاری با استفاده از تکنیک اسپکتروسکوپی nmr علاقمند می کند. به دنبال آن ما یک ترکیب جدید با پیوند کربن - فسفر را از طریق فسفونیشن اکسایشی ایزوکرومان در حضورddq و در شرایط بدون حلال ساختیم. و این اولین پیوند کربن-فسفری بود که با استفاده از تری آلکیل فسفیت، ودر شرایط ذکر شده ساخته شد. بعد از موفقیت در استفاده از نوکلئوفیل فسفری، تیول را به عنوان نوکلئوفیل امتحان کردیم. با تغییر کوچکی در شرایط واکنش، بخصوص در ترتیب اضافه کردن واکنشگرها به ظرف واکنش توانستیم برای اولین بار این روش cdc را برای ساخت پیوند کربن-گوگرد ارائه دهیم. و پس از آن، با استفاده از تیولهای آروماتیک و آلیفاتیک، ترکیبات هتروسیکلی گوگرددار متنوعی را در همان شرایط ذکر شده ساختیم