هدف از تدوین و تألیف این پایان نامه، آشنایی کامل و دقیق دانش پژوهان و علاقه مندان رشته ی زبان و ادبیّات فارسی به شناخت سیاست و بنیادی ترین مفاهیم آن در زبان تاریخ بیهقی است. لذا سعی نمودم ابتدا با آگاهی از مبانی علم سیاست و مطالعه ی دقیق تاریخ بیهقی به سوالاتی درخصوص چهارچوب تحقیق پاسخ دهم و سپس به شناخت سیاست و سیر تحوّل آن و توضیح مفاهیم کلیدی دانش سیاست بپردازم و در گام بعدی، برجسته ترین آن مفاهیم را در تاریخ بیهقی جستجو کنم و حاصل کار را در سه فصل بگنجانم تا شاید گوشه ای از زوایای پنهان و ناشناخته ی سیاست را در زبان تاریخ بیهقی در راستای شناخت بیش تر و بهتر ارزش های این اثر روشن سازم. این پایان نامه به روش کتابخانه ای انجام شده و سعی گردیده در آن از منابع برجسته که به قلم نویسندگان مطرح نگاشته شده استفاده شود. امید است این تحقیق مورد استفاده ی علاقه مندان قرار بگیرد.

آثار ادبی همان گونه که بر جامعه ی پیرامونی خود تأثیر می گذارند، از فضای حاکم بر جامعه ی خود نیز تأثیر پذیر ند؛ بدین ترتیب می توان گفت که این آثار از زاویه ی دانش جامعه شناسی نیز قابل بررسی هستند. یکی از مفاهیم این دانش، طبقات اجتماعی و نابرابری های برخاسته از آن است. طبقات اجتماعی به گروه هایی اطلاق می شوند که به جهت وجود برخی شباهت ها و هم گونی ها در حوزه های گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و .. می توانند در یک طبقه جای گرفته، دارای ویژگی ها و سبک زندگی مشابهی نیز باشند؛ هر طبقه از لایه های گوناگونی تشکیل می شوند که به آن قشر اطلاق می شود. زمانی که امکانات و برخورداری های موجود درجامعه ای به صورتی نا برابر و نا عدالانه در میان طبقات و قشر های گوناگون تقسیم شود، نا برابری ها پدید می آیند. افراد در درون طبقات می توانند از پایگاه های اجتماعی گوناگونی نیز بر خوردار باشند. افراد طبقات مختلف هم چنین می توانند با بهره گیری از استعداد های خود به تحرّک اجتماعی دست زده، موقعیّت طبقه‎ای خود را تغییر دهند. تاریخ بیهقی، اثر برجسته ی قرن پنجم هجری، از جمله آثاری است که به خوبی و روشنی توانسته است، طبقات اجتماعی، نابرابری ها و مفاهیمی دیگر در این حوزه را، ویژگی طبقات، تأثیر طبقه ی اجتماعی بر سبک زندگی، پایگاه، منزلت و تحرّک اجتماعی دوره ی غزنوی را بازتاب دهد.این ویژگی ِ بازتاب دهندگی، البتّه بر آمده از نگاه دقیق و بیان نکته گوی بیهقی و نیز موضوع این تاریخ است.

خانواده از مهم ترین و قدیمی ترین نهادهای اجتماعی است؛ نهادی که چه در گذشته ی دور و چه در روزگار کنونی، هرگز از بررسی ها و تحلیل ها به دور نبوده و نیست. این نهاد چه بسیار که در فضای ادبیات داستانی منعکس شده است؛ این در حالی است که آثار داستانی، همان گونه که از فضای حاکم بر جامعه ی خود تأثیر می-پذیرند، می توانند بر جامعه ی پیرامون خود نیز تأثیر بگذارند؛ بدین ترتیب می توان گفت که این آثار از منظر دانش جامعه شناسی نیز قابل بررسی هستند. بررسی ساختار خانواده در جامعه ی سنتّی و توسعه نیافته ی افغانستان که باورهای مدنی در آن به خوبی رشد نکرده است، از اهمّیّت خاصی برخوردار است؛ هم از این روست که نگارنده در این پژوهش تلاش نموده است با بررسی این نهاد برجسته ی اجتماعی در پنج اثر برگزیده ی داستانی معاصر افغانستان (رمان بادبادک باز، از یاد رفتن، ناشاد و مجموعه داستان های صبح روز عید و راه و چاه) به شناخت هر چه بهتر ساختار در جامعه ی افغانستان، دست یابد. این پایان نامه در دو جستار، الف) کلّیات و بنیادهای نظری پژوهش؛ شامل گفتارهایی مانند: ازدواج، گونه های ازدواج، همسرگزینی، خویشاوندی، خانواده، انواع خانواده، کارکردهای خانواده و... ب)بازتاب خانواده و ساختار آن در پنج اثر برگزیده، شامل گفتارهایی مانند: نمود کارکردهای خانواده در آثار برگزیده و... فراهم آمده است. نتایج به عمل آمده از این پژوهش نشان می دهد، بیشتر خانواده ها در جامعه ی افغانستان، روستایی و به شکل گسترده است و شیوه ی رایج همسرگزینی از نوع تنظیم شده و درون همسری است؛ بررسی های دیگر در خصوص روابط و مناسبات خانواده و نوع نگاه خانواده ی افغانستانی به زن نیز از دیگر نتایج این پژوهش است.

رشد فزاینده جمعیت شهری ایران در چند دهه اخیر موجب شده است که کشور ما نیز به فکر تغییر رویکرد برنامه ریزی شهری از سطح کلان به سطح خرد و محله ای گردد. در این بین اتخاذ رویکرد محله ای خود مستلزم بسیج نیروهای مردمی و استفاده از ظرفیت های آنان می باشد. در این بین یکی از ظرفیت های با اهمیت و مهم گروه های اجتماعی عنصری با عنوان سرمایه اجتماعی می باشد. زیرا یکی از عوامل موثر بر مشارکت افراد در توسعه و کاهش مشکلات ناشی از توسعه ناموزون و سرمایه اجتماعی و هدایت این عامل در جهت استفاده از آن برای توسعه شهری می¬باشد. این پژوهش با هدف بررسی و سنجش میزان سرمایه اجتماعی و حفظ تعلق مکانی ساکنان شهر کوهدشت و تحلیل نقش آن و تمایل به مشارکت آنان در برنامه¬ریزی توسعه محله¬ای انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه برای کسب نظر شهروندان استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را، کلیه ساکنان شهر کوهدشت تشکیل می¬دهند، که به صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران 122 نمونه انتخاب شده است. جهت تحلیل توصیفی و استنباطی داده‏ها از نرم افزار آماریspss استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که شهر کوهدشت از پتانسیل بالقوه خوبی از نظر سرمایه اجتماعی برخوردار است. بین دو عامل سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با میان مشارکت شهرندان رابطه مثبتی برقرار است. همچنین نتایج حای از این است که احساس تعلق بیشتر به نحلات باعث افزایش حس مسولیت و آمادگی برای مشارکت بیشتر در امر برنامه ریزی می گردد.

سرمایه ی اجتماعی مفهوم نوینی است که در چند دهه ی اخیر در اکثر رشته های علوم انسانی و در رابطه با موضوعات متعدد مطرح و گسترش یافته است. مضمون مرکزی نظریه ی سرمایه ی اجتماعی اهمیت تعاملات انسانی است. بررسی این موضوع در شهرها، به عنوان متراکم ترین شکل جوامع انسانی که زمینه ی تعامل و همکاری بیشتری را بین شهروندان فراهم می کند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سرمایه اجتماعی مخصوصاً مولفه اعتماد می تواند منجر به مشارکت مردم با مدیریت شهری در بهتر اجرا شدن طرح ها، برنامه ها و خدمات گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی(اعتماد به شهرداری و شورای) در میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری آشخانه در سال 1393 انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و جامعه آماری این تحقیق، عبارت است از تمام سرپرستان شهر آشخانه، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردیده است و جهت گردآوری داده ها از تکنیک پرسشنامه استفاده گردید و در انتها نیز بااستفاده از نرم افزارspss به تجزیه و تحلیل داده ها و نتیجه گیری پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این است که میانگین اعتماد شهروندان به شهرداری و شورا در شهر آشخانه درسطحی پایین تر از متوسط قرار دارد. همچنین بیانگر رابطه ی معنی دار بین شاخص سرمایه اجتماعی بویژه اعتماد به شهرداری و شوراهای شهر با مشارکت مالی شهروندان در مدیریت شهری آشخانه است. و رابطه ی مثبت و معنی دار بین میزان رضایت از خدمات شهرداری و سطح اعتماد به مدیران شهری وجود دارد. از دیگر نتایج این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی اجتماعی و اقتصادی شهروندان از جمله: سن ، جنس، میزان درآمد، سطح تحصیلات، وضعیت مهاجرت و نوع سکونت با میزان مشارکت مالی شهروندان در مدیریت شهری بوده است. در این رابطه نتایج نشان می دهد که به جز رابطه مثبت بین درآمد و نحوه مشارکت مالی که معنی دار است در مورد بقیه شاخص ها(سن، جنس، وضعیت مهاجرت و نوع سکونت)رابطه معنی داری با نحوه مشارکت مالی پاسخگویان وجود ندارد.

هدف از این مطالعه بررسی عوامل مرتبط با اعتماد اجتماعی با تأکید بر نسل ها، در دو شهر مشهد و سبزوار از استان خراسان رضوی است. متغیر وابسته ی این پژوهش، اعتماد اجتماعی است که با دو بعد اعتماد عام یا رقیق و اعتماد خاص یا غلیظ سنجیده شده است. منظور از اعتماد خاص، اعتماد به افراد آشنا و منظور از اعتماد عام، اعتماد به افراد ناآشنا در جامعه است. با این حال تمرکز اصلی این تحقیق بر اعتماد عام است. بدین منظور با استفاده از روش پیمایشی، دو نمونه ی 600 نفری از هر شهر با ابزار پرسش نامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. چارچوب نظری این پژوهش را دو نظریه تشکیل می دهد: نظریه ی نهادی رزستین و استول، و نظریه ی سرمایه ی اجتماعی پاتنام. متغیرهای استخراج شده از نظریه ی اول عبارت اند از: اعتماد نهادی، نگرش به وجود فساد در سایر شهروندان در رابطه با نهادها، احساس امنیت اجتماعی، تجربه ی تبعیض در رابطه با نهادها. متغیرهای استخراج شده از نظریه ی سرمایه ی اجتماعی عبارت اند از: سن(نسل)، میزان عضویت در انجمن های رسمی، میزان عضویت در شبکه های غیررسمی، میزان استفاده از رسانه ها، متغیرهای پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی(درآمد، تحصیلات، شغل) و محل سکونت. متغیرهای جنسیت، محل تولد، قومیت و وضعیت تأهل نیز مورد بررسی قرار گرفتند. در تحلیل چند متغیره به روش رگرسیون گام به گام، چهار متغیر استخراج شده از نظریه ی نهادی، وارد مدل شدند و روی هم رفته 47 درصد از واریانس متغیر وابسته ی اعتماد عام را تبیین کردند. رابطه ی متغیرهای نگرش به وجود فساد و تجربه ی تبعیض با متغیر وابسته، معکوس بود. بنابراین چهار متغیر یاد شده همان تعیین کننده های بین نسلی اعتماد اجتماعی عام هستند. این پژوهش نشان می دهد که نظریه ی نهادی نسبت به نظریه ی سرمایه ی اجتماعی جهت تبیین اعتماد عام در جامعه ی مورد مطالعه از قدرت تبیینی بالاتری برخوردار است. این بدان معنی است که برای ایجاد و حفظ اعتماد عام در جامعه، ابتدا باید عواملِ مخرب اعتماد، از طریق کارآمد نمودنِ نهادها، کنترل گردد تا عوامل سازنده ی اعتماد بتواند موثر واقع افتد. به علاوه پس از تحلیل یافته ها در این رساله و به هنگام بازگشت به سطح نظری، دو مفهوم پیشنهاد گردید. مفهوم اول، «سطح نهادینگی ساختارهای دموکراتیک» در یک جامعه، جهت انتخاب چارچوب نظری و مفهوم دوم«میزان شناخت از واقعیت اجتماعی موجود» است که برای افزایش قدرت تعمیمیِ نظریه ی سرمایه ی اجتماعی پاتنام، به عنوان حدفاصل مفهوم «برخورداری از منابع» و «اعتماد عام» پیشنهاد گردید.

هدف این تحقیق بررسی عوامل اقتصادی ، اجتماعی و جمعیتی موثر بر رفتار باروری در مناطق روستایی است .