نام پژوهشگر: سودابه زلفیان

عنوان پایان نامه: اصل شخصی بودن مجازات و نسبت آن با مسئولیت عاقله
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سودابه زلفیان   قدرت اله خسروشاهی

طبق اصل شخصی بودن مجازاتها که بر اساس آن مجازات منحصراً دامنگیر شخص مجرم شده و به نزدیکان واقربای او سرایت نمی کند، عده ای حکم ضمان عاقله را زیر سوال برده اند که چرا عاقله بار مسئولیت مجرم را در برخی جرائم به عهده می گیرد، درحالیکه اصل شخصی بودن مجازاتها با قبول این مسئولیت منافات دارد؟! آیا ضمان عاقله واقعاً استثنایی بر این اصل است؟ برای دستیابی به پاسخ این سوال باید بدانیم ماهیت دیه چیست؟ روش تحقیق مورد استفاده در این پایان نامه ، روش توصیفی است. روش گردآوری داده ها، روش کتابخانه ای می باشد که دراین روش به کلیه منابع همچون قوانین، نظریات مشورتی دادگاهها، کتابها و مقالات و فتاوای فقهاء معاصر و آیات کریمه قرآن و روایات ائمه اطهار که در خصوص این موضوع وجود دارند استفاده شده است. نتیجه ای که از این تحقیق بدست آمده این است که: اصل شخصی بودن مجازاتها همواره شمول و کلیت خود را در تمام موارد حفظ کرده است و هیچ تخصیصی بر آن وارد نیست. دیه دارای ماهیت حقوقی است و پرداخت آن توسط عاقله درقتل و جرح خطای محض به عنوان جبران خسارت و ترمیم جنایت می باشد، نه به عنوان مجازات. بنابراین حکم ضمان عاقله نه تنها با اصل کلی شخصی بودن مجازاتها هیچ تعارضی ندارد، بلکه هیچ استثنایی هم برآن وارد نساخته است.