سید حسن ابوصالح نجف لک زایی
علّامه میر حامد حسین هندی (1306 ـ 1246 هـ . ق) از متکلّمین و مجتهدین بزرگ شیعه در قرن سیزدهم هجری است. اگر چه وی به لحاظ کلامی در میان اندیشمندان دینی شناخته شده است، امّا به لحاظ اندیشه سیاسی اسلامی تاکنون ناشناخته مانده است. اوّلین قدم پژوهشی در شناخت اندیشه سیاسی وی، رساله حاضر است. در این رساله به توصیف سوانح احوال، عصر زندگانی و مبانی اندیشه سیاسی وی توجّه شده است. شکلگیری جریانات بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام، هستی شیعه را مورد تهاجم و انکار قرار داده و عملاً به مانعی در برابر تشکیل نظام سیاسی امامت شیعی شد. این موانع از همان آغاز خصلتی کلامی ـ سیاسی به خود گرفت. جریان دیگری که پیش روی مکتب تشیّع شکل گرفت، تهاجمی بود که خارج از جهان اسلام و در راستای از بین بردن دین اسلام توسّط غرب و در قالب استعمار در جوامع اسلامی بروز کرد. اقدامات عملی کشورهای استعمارگر با هدف تسلّط بر پادشاهی شیعی در منطقه اوده، با تهاجم علمی و حمله به ارکان اعتقادات شیعی همراه شد. تحریک برخی از اندیشمندان اهل سنّت برای مبارزه با شیعه در قالب نگارش ردّیههایی بر اندیشه شیعی ظهور یافت و در این بین کسانی مانند نصرالله کابلی، شاه ولیالله دهلوی و شاه عبدالعزیز دهلوی به نگارش آثاری در ایجاد شبهه و ردّ مکتب تشّیع همت گماردند. در مقابل عالمانی مانند علّامه میر حامد حسین به دفاع از کیان اعتقادی شیعه در میدان علم و مناظرات علمی همّت گماردند. تلاشهای علمی علّامه میر حامد حسین در موضوع امامت و جانشینی پیامبر گرامی اسلام | متمرکز است. استدلال به منابع اهل سنّت در مباحث اثبات امامت حضرت امیرالمومنین ویژگی بسیار مهم روش بحث میر حامد حسین میباشد. تبیین مبانی ساختار معرفتی امامت شیعه در دو بعد نص و سنّت و استدلالهای گسترده به آیات و روایات نشان از چیرگی بینظیر میر حامد حسین هم به مبانی شیعه و هم به مبانی اهل سنّت دارد. در این پژوهش با استناد به آثار میر حامد حسین به بررسی مبانی کلامی اندیشه وی و چگونگی تبیین آن با توجّه به آیات و روایات موجود پرداخته شده است. از سویی دیگر با ارائه گزارشی از تفکّرات سیاسی و اقدامات عملی وی تلاش شده تا برخی از نظریات کلامی ـ سیاسی وی مشخّص شود.
