نام پژوهشگر: ابوذر پایدارکلسنگ

تحلیل عملکرد تعاونی های مشاع در توسعه روستایی دشت جیرفت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1389
  ابوذر پایدارکلسنگ   مهدی پورطاهری

یکی از نظام های بهره برداری کشاورزی در ایران تعاونی های مشاع می باشند که در دوران پس از انقلاب تشکیل شده اند. اهداف واگذاری زمین در ابتدای تشکیل مشاع ها به شکل زیر عنوان شده بود: واگذاری اراضی با مطالعات کارشناسی دقیق ،ارائه خدمات جهت مکانیزه کردن فعالیت، برنامه های آموزشی و ترویجی ، تلفیق دام و زراعت جهت ایجاد فعالیتهای مکمل کشاورزی. در این راستا جلگه جیرفت از جمله مکانهایی است که پس ازانقلاب اسلامی در آن تعاونی های مشاع ایجاد شده اند. متاسفانه در حال حاضر اکثریت مشاع ها به بهره وری های دهقانی تبدیل شده و در نتیجه مسائل متعددی چون ناسازگاری اعضا و فقدان مشارکت در انجام اقدامات زیربنایی و زراعی، خردشدن قطعات شدن اراضی و افزایش شمار مالکان بر اثر خرید و فروش و ارث پدید آمده است. این تحقیق عملکرد مشاع ها در جلگه جیرفت و تاثیر آن بر تداوم کار جمعی در آینده را مورد بررسی قرار داده است. جامعه نمونه شامل 60عضو 10 مشاع در دهستان جهادآباد بوده که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. در این تحقیق برای رتبه بندی عملکرد مشاع ها از مدل تاپسیس((topsis و برای ارزیابی عملکرد مشاع ها ازآزمون t تک نمونه ای(مقایسه بین مشاع ها از نظر هر شاخص) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که سطح توسعه و شاخص های زندگی اعضای مشاع ها ارتقا نیافته و میزان مشارکت اعضا به خاطر عملکرد نامناسب مشاع ها نسبت به دوره ابتدای عضویت کمتر شده است. نتایج نشان می دهد که اکثریت امور و عملیات به صورت فردی انجام شده و کیفیت مسکن و معابر از نظر کالبدی بسیار نامناسب است و در نهایت اندکی از اهداف تشکیل مشاع ها محقق شده و مشاع ها با موانع ساختاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و محیطی رو برو می باشند. عملکرد مشاع ها در مقایسه با سایر نظام های بهره برداری بسیار پایین و در حال تبدیل شدن به نظام بهره برداری خانوادگی هستند.