نام پژوهشگر: سمیه حاجی صادقیان

تبارزایی مولکولی و ریزریخت شناسی سرده arenaria (میخکیان) و خویشاوندان آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم پایه 1394
  سمیه حاجی صادقیان   شاهین زارع مبارکه

arenaria l. بر اساس نظر نویسنده های مختلف، حدود 150 تا بیش از 300 گونه را شامل می شود که در اروپا، آسیا، آمریکا و با تعداد کمی گونه در شمال آفریقا پراکنده اند. در رایج ترین رده بندی آرایه شناسی میخکیان، arenaria همراه با 27 سرده دیگر به زیر تیره alsinoideae beilschm. مربوط بوده و متعلق به طایفه alsineae lam. & dc. است. این سرده به وضوح چالش های اساسی در مسیر طبقه بندی طبیعی دارد و بنابراین به تحقیقات جدی تر و کامل تر نیازمند است. اولین هدف این رساله تلاش برای حل مشکلات موجود با استفاده از ابزار های ریزریخت شناسی و دانش سازگان شناسی مولکولی است. در ابتدا، ما به مطالعه ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی arenaria و سرده های نزدیک به آن پرداختیم. ریزریخت شناسی پوسته بذر 64 گونه مطالعه شده از arenaria و سرده های خویشاوند آن شواهد بیشتری برای تعیین حدود گروه های طبیعی فراهم کرده است. در واقع، ریزریخت شناسی بذر منبعی از داده های مفید در تعیین موقعیت سازگان شناسی آرایه ها در arenaria و خویشاوندان آن در سطوح مختلف آرایه شناسی ارائه می کند. ویژگی هایی مثل شکل، اندازه و رنگ بذر می تواند در توصیف برخی گروه های بزرگ تر قابل اعتماد باشد اما نوع تزئینات پوسته گاهی اوقات بسیار چند شکل است، به خصوص در مورد گونه های یکساله، و گاهی اوقات در جدایی آرایه ها در رتبه گونه از یک گروه و یا دیگر گروه ها ارزشمند است. در این پژوهش، تحلیل تبارزایشی نمایندگانی از arenaria و سرده های خویشاوند آن بر مبنای توالی های هسته ای ریبوزومی (its) و کلروپلاستی (rps16) ارائه شده است. در مجموع، 201 توالی dna تولید شده است. از تحلیل mp و استنباط بیزی هر یک از نشانگرها درخت هایی حاصل شده است که تقریباً با هم همخوانی دارند. تک تباری arenaria s.s. و eremogone به طور کامل تأیید شده است. یافته های ما، در تأیید نتایج پیش از این، نشان داد که زیرسرده odontostemma (از سرده arenaria) گروهی تک تبار است اما بیرون از گروه هسته ای arenaria قرار می گیرد. علاوه بر این، یافته های ما نشان می دهد که زیرسرده solitaria (از سرده arenaria) گروه خواهری odontostemma بوده و ارتباط نزدیک با arenaria ندارد؛ هر دوی این زیرسرده ها باید از arenaria خارج و به عنوان سرده ای مستقل در نظر گرفته شوند. در پی این نتیجه گیری، نام ها و ترکیب های آرایه شناسی جدید معرفی شده است. همچنین یک کلید شناسایی برای سرده های "odontostemma clade" ارائه شده است. داده های مولکولی ما نشان دادند که "arenaria s.s. clade" شامل چندین گروه با حمایت شاخه ای خوب است و رده بندی زیرسرده ای کنونی برای arenaria مصنوعی بوده و روابط تکاملی درون آن را منعکس نمی کند. در همه درخت های تبارزایی، زیر سرده leiosperma (از سرده arenaria) به وضوح تک نیاست ولی باید به سطح بخشه کاهش داده شود.

ارزیابی معیارهای رویان شناختی در تعدادی از گونه های تیره آفتاب گردان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم پایه 1388
  سمیه حاجی صادقیان   عبدالکریم چهرگانی

asteraceae بزرگ ترین تیره گیاهان گل دار می باشد که دارای 1500 جنس و 23000 گونه است. این خانواده دارای خواص بسیار متفاوت و مهمی مانند خاصیت داروئی، حشره کشی، زینتی و خوراکی می¬باشند. بنابراین مطالعات وسیعی نیز از جنبه های مختلف بر روی اعضاء این تیره انجام گرفته ولی با توجه به پراکنش وسیع و فراوانی گونه¬های آن، مطالعات انجام شده، به ویژه مطالعات رویان شناختی، بسیار اندک است. یکی از جنس های بزرگ این تیره جنس tanacetum است که متعلق به طایفه anthemideae است در این بررسی ویژگی های رویان شناختی سه گونه از این جنس مورد مطالعه قرار گرفت. این سه گونه عبارتند از: 1) tanacetum chiliophyllum (fish. & c. a. mey) schultz bip. 2) tanacetum parthenium (l.) schultz bip. 3) tanacetum polycephalum schultz bip. همچنین برای مقایسه بهتر یافته های رویان شناختی، 3 جنس دیگر نیز مطالعه شد، که شامل موارد زیر است: 4) tripleurospermum disciforme (c. a. mey) schultz bip. 5) senecio glaucus l. 6) inula aucheriana dc. گل ها و غنچه ها در مراحل مختلف نمو برداشته شد، در فیکساتور faa تثبیت و در الکل 70% نگهداری شد. نمونه ها قالب گیری و با میکروتوم به ضخامت 7 میکرومتر برش گیری گردید. رنگ آمیزی با روش pas بر اساس پروتوکل پیشنهادی yeung انجام گرفت و مطالعه کامل لام های میکروسکوپی تهیه شده از مراحل مختلف تکوین اندام های تولید مثلی با دقت فراوان انجام شد. نتایج این پژوهش علاوه بر توصیف دقیق مراحل تکوین تخمک و کیسه رویانی، تکوین بساک و دانه¬گرده در شش گیاه مورد مطالعه برای اولین بار، نشان داد که در گیاهان فوق موارد نادر و استثنایی از قبیل تتراد خطی عرضی،جنین زایی حاصل از آنتی پود، افزایش آنتی پود و افزایش سینرژید وجود دارد. ولی در مجموع تکوین دانه گرده بر اساس الگوی استاندارد گیاهان دولپه و تکوین کیسه رویانی بر اساس تیپ پلی گونوم می باشد. نتایج همچنین نشان داد که صفاتی از قبیل وجود یا عدم وجود پایک در مادگی، طول و عرض تخمدان و تخمک و کیسه رویانی، موقعیت مگاسپوروسیت و مگاسپور فعال، تعداد آنتی پودها، تعداد سینرژیدها، تغییر پذیری در لایه های بساک، تعداد هسته های های دانه گرده و ... می¬تواند در کنار سایر صفات، در تاکسونومی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج حاصل از مطالعات الکتروفورز پروتئین های بذر و استولیز گرده نیز تکمیل کننده و تأیید کننده یافته های رویان شناختی بود. مطالعات کروموزومی، گزارش برای اولین بار عدد کروموزومی گونه inula aucheriana (n=x=9) و گزارش سطح پلی پلوئیدی در tanacetum polycephalum (2n=2x=72) را نشان داد. نتایج آنالیزهای فیتوشیمیایی اسانس، تفاوت در یافته های ما را با پژوهشگران قبلی ارائه داد، همچنین کلیه اسانس های تهیه شده اثرات ضد باکتریایی متوسط تا قوی را نشان دادند.