در آزمایش اول با استفاده از 400 قطعه مرغ در 20 پن و 48 خروس در 16 پن در سن 30 هفتگی با ترتیب فاکتوریل (4×2) بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 نسبت امگا-6 به امگا-3 ( 4، 6، 8 و 16) و 2 جنس (نر و ماده)، ایمنی مرغ ها و خروسهای سویه راس 308 مورد بررسی قرار گرفت. ایمنی سلولی مرغها و خروسها (3 مرغ و یک خروس در هر تکرار) در سن 32 هفتگی با اندازه گیری شاخص ضخامت پرده پا بعد از تزریق فیتوهماگلوتینین (pha-p) بررسی شد. تاثیر تیمارها بر ایمنی هومورال مرغ های مادر با دو بار تزریق 1 میلی لیتر محلول 5/2% گلبول قرمز خون گوسفند (srb) به فاصله 10 روز به 3 مرغ و یک خروس در هر تکرار در سن 33 هفتگی و اندازه گیری تیتر آنتی بادی کل علیه srbc مورد بررسی قرار گرفت. در هفته 34 از 3 مرغ و یک خروس نمونه خون گرفته شد و میزان تکثیر لنفوسیتها در اثر مجاورت با pha-p مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب اسید چرب طحال خروسها نیز با استفاده از کروماتوگرافی گاز-مایع اندازه گیری شد. نسبت های امگا-6 به امگا-3 بر تیتر آنتی بادی کل علیه srbc و تکثیر لنفوسیتها تاثیر معنی داری نداشت ولی ضخامت پرده پا با افزایش نسبت های امگا-6 به امگا-3 افزایش یافت. شاخص ضخامت پرده پا در خروس ها بیشتر از مرغ ها بود (05/0p <). میزان ایکوزاپنتاانوئیک اسید (epa)، دوکوزاهگزاانوئیک اسید (dha) و لینولنیک اسید (lna) طحال خروسها افزایش معنی داری داشت درحالیکه میزان لینولئیک اسید (la) و آراشیدونیک اسید (aa) آن کاهش یافت (05/0p <). در آزمایش دوم با 400 مرغ و 40 خروس در 20 پن، عملکرد و تولید مثل مرغان مادر از سن 35-30 هفتگی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار در هر تیمار با 4 نسبت امگا-6 به امگا-3 ( 4، 6، 8 و 16) بررسی شد. میزان تولید تخم مرغ به صورت روزانه، وزن بدن مرغ ها و خروسها و وزن تخم مرغ به صورت هفتگی اندازه گیری شد. ترکیب اسید چرب زرده تخم مرغها نیز اندازه گیری شد. در هفته 32، 1200 تخم مرغ (60 تخم از هر پن) جمع آوری و داخل دستگاه جوجه کشی قرار داده شد. جوجه درآوری و باروری تخم مرغها، مرگ و میر جنینی طی جوجه کشی و ترکیب اسید چرب مغز و کبد جنین 15 روزه و جوجه یکروزه اندازه گیری شد. نسبت های امگا-6 به امگا-3 به طور معنی داری وزن خروس ها، تولید تخم مرغ و درصد سفیده و زرده تخم مرغ ها را تحت تاثیر قرار دادند (05/0p <). باروری و جوجه درآوری تخم مرغ ها و همچنین مرگ و میر جنینی طی جوجه کشی تحت تاثیر نسبت های امگا-6 به امگا-3 قرار نگرفت (05/0p >). با افزایش نسبت های امگا-6 به امگا-3 جیره، درصد epa، dha، lna و کل اسیدهای چرب امگا-3 تخم مرغ، مغز و کبد جنین و جوجه های یکروزه افزایش معنی داری یافته ولی la و aa کاهش یافتند (05/0p <). در آزمایش سوم با استفاده از 48 خروس در قالب طرح کاملا تصادفی در 16 پن (3 خروس در هر پن) از 42-38 هفتگی تاثیر نسبت های امگا-6 به امگا-3 بر خصوصیات اسپرم بررسی شد. حجم اسپرم، غلظت و تحرک اسپرم و درصد اسپرماتوزوئیدهای زنده و مرده اندازه گیری شد. ترکیب اسید چرب بیضه و اسپرم خروس ها اندازه گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 بر وزن بیضه، حجم اسپرم، غلظت اسپرم، تحرک اسپرماتوزوا، درصد اسپرماتوزوئید زنده و مرده تاثیر معنی داری نداشت (05/0p <).

چکیده این آزمایش به منظور ارزیابی مقایسه ای اثرات عصاره گل گاوزبان، عصاره گل اسطوخودوس و ویتامبنc برکیفیت گوشت و سیستم ایمنی در جوجه های گوشتی تحت شرایط استرس حمل و نقل و بررسی فراسنجه های بیوشیمیایی خون، تعداد سلول های خونی و برخی اندامهای داخلی جوجه های گوشتی انجام شد. جیره های آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل به صورت 2×2×2 شامل عصاره گل گاوزبان، عصاره گل اسطوخودوس و ویتامبنc هر کدام در 2 سطح (0 و 1200 قسمت در میلیون) با 8 تیمار، 4 تکرار و هر تکرار شامل 4 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 از سن 33-43 روزگی انجام شد. عصاره ها و ویتامین c به آب مصرفی جوجه ها افزوده شد. در پایان آزمایش از هر تکرار یک جوجه به طور تصادفی انتخاب و پس از گرفتن نمونه خون، جوجه ها به مدت 3 ساعت حمل گردیدند. پس از مراجعت مجددا از جوجه ها نمونه خون گرفته شد و سپس کشتار شدند. میزان متابولیت-های خون جوجه ها (گلوکز، تری گلیسرید، پروتئین کل، کلسترول ldl و hdl ) اندازه گیری شد. همچنین تعداد هتروفیل، لنفوسیت و نسبت بین آنها نیز اندازه گیری شد. رنگ، اسیدیته و ظرفیت آبداری گوشت ران و سینه جوجه ها نیز تعیین گردید. تعداد لنفوسیت بطور چشمگیری در گروه شاهد بعد از استرس کاهش یافت و تفاوت معنی داری نسبت به تیمارهای افزودنی نشان داد (05 /0 p <) و تعداد هتروفیل ها در گروه شاهد افزایش معنی داری نسبت به گروه های افزودنی بعد استرس نشان داد (05 /0 p <). رنگ گوشت سینه و ران در گروه شاهد نسبت به گروه مواد افزودنی تیره تر بود، همچنین ظرفیت آبداری و اسیدیته گوشت سینه و ران نسبت به سایر مواد افزودنی بالاتر بود. از نظر میزان گلوکز خون تفاوت معنی داری بین گروه ها مشاهده نشد ولی در گروه شاهد میزان گلوکز خون نسبت به سایر گروه های دریافت کننده مواد افزودنی کمتر بود. میزان تری گلیسرید، کلسترول، میزان پروتئین کل و کلسترولldl بعد از استرس، تفاوت معنی داری مشاهده نشد ( 5 /0 p>) اما از نظر کلسترول hdl تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی مشاهده شد (05/0 p <). با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق ترکیب هر سه ماده افزودنی نسبت به استفاده تک تک آنها در آب آشامیدنی طیور باعث تقویت سیستم ایمنی و استفاده از ویتامین c همراه با عصاره اسطوخودوس سبب بهبود کیفیت گوشت (رنگ و اسیدیته) گردیده است. واژه های کلیدی: جوجه گوشتی، استرس، عصاره گل گاوزبان، عصاره اسطوخودوس، ویتامین c

این آزمایش با استفاده از 144 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار(2× 3) به صورت عصاره مرزه خوزستانی (satureja khuzestanica) در سه سطح (0، 1/0 و 2/0 درصد) و عصاره آویشن شیرازی (zataria multifolra) در دو سطح (0 و 1/0 درصد) که هر تیمار شامل 4 تکرار و 6 قطعه جوجه در هر تکرار بود انجام شد. عصاره ها به صورت قابل حل در آب آشامیدنی از سن 42-14 روزگی استفاده شد. جهت بررسی نحوه تاثیر تیمارهای آزمایشی بر ایمنی هومورال، پاسخ ایمنی جوجه ها نسبت به تزریق گلبول قرمز خون گوسفند اندازه گیری شد. در پایان آزمایش از هر تکرار یک جوجه به طور تصادفی انتخاب و پس از گرفتن نمونه خون، جوجه ها به مدت 3 ساعت حمل گردیدند. پس از مراجعت مجددا از جوجه ها نمونه خون گرفته شد و پس از کشتار وزن نسبی اندام های داخلی بدن، محصول سینه و ران تعیین گردید. میزان متابولیت های خون، تعداد هتروفیل، لنفوسیت و نسبت بین آنها نیز اندازه گیری شد. رنگ، اسیدیته و ظرفیت آبداری گوشت ران و سینه جوجه ها نیز تعیین گردید. افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل به صورت هفتگی اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که تیمارهای آزمایشی تاثیر معنی داری بر خوراک مصرفی و افزایش وزن جوجه های گوشتی نداشتند (05/0p>). افزودن 2/0 درصد عصاره مرزه (بدون آویشن) نسبت به سایر تیمارهای آزمایشی باعث کاهش معنی دار ضریب تبدیل خوراک در دوره 42-14 روزگی شد در حالی که افزودن عصاره آویشن همراه با مرزه باعث افزایش ضریب تبدیل خوراک گردید (05/0 p<). اثر تیمارهای آزمایشی بر فراسنجه های بیوشیمیایی خون (گلوکز، پروتئین کل، تری گلیسرید، کلسترول، کلسترول-hdl و کلسترول-ldl) معنی دار نبود (05/0<p). تیمار 1/0 درصد عصاره آویشن (بدون مرزه) باعث افزایش معنی دار میزان گلبول های قرمز خون شد (05/0 p<). استفاده از 1/0 درصد عصاره مرزه (بدون آویشن) و ترکیب عصاره آویشن 1/0 درصد + عصاره مرزه 2/0 درصد باعث کاهش درصد هتروفیل، افزایش درصد لنفوسیت وکاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت شد (05/0>p). تیمار 1/0 درصد عصاره مرزه (بدون آویشن) باعث افزایش وزن نسبی تیموس در جوجه های گوشتی شد ولی بقیه اندام ها تحت تاثیر قرار نگرفتند (05/0>p). تفاوت معنی داری از نظر تیتر آنتی بادی علیه srbc در بین تیمارهای آزمایشی مشاهد نشد (05/0<p). تیمار 1/0 درصد عصاره مرزه (بدون آویشن) باعث بهبود رنگ گوشت ران جوجه های گوشتی شد ولی رنگ گوشت سینه تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0>p). همچنین عصاره آویشن 1/0 درصد + مرزه 1/0 درصد باعث کاهش اسیدیته گوشت سینه و ران جوجه های گوشتی نسبت به تیمار شاهد شد (05/0>p). میزان گلوکز خون بعد از استرس تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0p>). افزودن 1/0 درصد عصاره مرزه (بدون آویشن) باعث کاهش معنی دار هتروفیل و نسبت هتروفیل به لنفوسیت بعد از استرس در جوجه های گوشتی شد (05/0>p). با توجه به نتایج حاصل، سطح 2/0درصد مرزه (بدون آویشن) بهترین عملکرد و سطح 1/0 درصد مرزه (بدون آویشن) بهترین پاسخ ایمنی و فراسنجه های ایمنی خون را در جوجه های گوشتی داشتند. در صورتی که سطح ترکیبی 1/0 درصد مرزه و 1/0 درصد آویشن باعث بهبود کیفیت گوشت جوجه های گوشتی شد.

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر مکمل روی و سطوح مختلف کلسیم و فسفر بر ایمنی، عملکرد و پارامترهای استخوانی جوجه های گوشتی بود. برای این منظور از 144 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 تجاری استفاده شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار (2 × 3)، که هر تیمار شامل 4تکرار و 6 جوجه در هر تکرار انجام گرفت. برای این منظور از سه سطح مکمل روی (0، 50 و 70 میلی گرم درکیلوگرم جیره) و کلسیم به فسفر در دو سطح (9/0 به 45/0 و 6/0 به 3/0 درصد جیره ) استفاده شد. به تمام جیره ها 1500 واحد بر کیلوگرم فیتاز افزوده شد. وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی به صورت دو هفته یک بار اندازه گیری شد و جهت بررسی نحوه تاثیر تیمارهای آزمایشی بر ایمنی هومورال پاسخ ایمنی جوجه ها نسبت به تزریق گلبول قرمر خون گوسفند اندازه گیری شد. پس از کشتار وزن نسبی لاشه، کبد، بورس فابریسیوس، طحال، سینه و ران تعیین گردید. تعداد هتروفیل، لنفوسیت و نسبت هتروفیل به لنفوسیت آنها اندازه گیری شد. همچنین طول قسمت های مختلف روده و ph ایلئوم نیز اندازه گیری شد. طول و قطر استخوان های ران، درشت نی، نازک نی و قلم پا، مقاومت استخوان های ران، درشت نی و قلم پا نسبت به فشار و خاکستر استخوان های ران، درشت نی و قلم پا نیز اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از جیره های با کلسیم و فسفر پایین سبب کاهش وزن بدن جوجه های گوشتی طی 28-14 روزگی گردید ولی مکمل روی باعث افزایش خوراک مصرفی طی دوره مذکور گردید (05/0 p<)، در حالی که ضریب تبدیل غذایی کل دوره تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفت (05/0 p>). وزن نسبی لاشه، کبد، بورس فابریسیوس، طحال، تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت ولی استفاده از جیره های دارای کلسیم و فسفر پائین باعث کاهش درصد وزن سینه و ران گردید (05/0>p.) افزودن مکمل روی باعث افزایش فسفر سرم گردید و تاثیری برکلسیم سرم خون جوجه های گوشتی نداشت. افزودن 50 میلی گرم مکمل روی باعث افزایش لنفوسیت، کاهش هتروفیل و کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت گردید در حالی که تیمارهای حاوی صفر و 70 میلی گرم مکمل روی نسبت به تیمار 50 میلی گرم مکمل روی تاثیرات متضادی بر فراسنجه های فوق داشتند. تیمارهای آزمایشی تاثیر معنی داری بر تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز خون گوسفند نداشتند ولی جیره های با کلسیم و فسفر توصیه شده و دارای 50 میلی گرم مکمل روی دارای تیتر بالاتری بودند. طول و مقاومت در مقابل شکست استخوان های جوجه های گوشتی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند (05/0p>) ولی قطر نازک نی و خاکستر استخوان قلم پا و درشت نی جوجه ها با تغذیه جیره های با کلسیم و فسفر پایین کاهش یافت (05/0 p<) و افزودن مکمل روی به جیره جوجه ها این کاهش خاکستر را جبران کرد.ph ایلئوم به طور معنی داری تحت تاثیر اثر متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت (05/0 p<). با توجه به عدم تاثیر معنی دار تیمارهای آزمایشی بر صفات عملکردی و فراسنجه های استخوانی چنین استنباط می گردد که کاهش کلسیم و فسفر جیره با افزودن مکمل روی و آنزیم فیتاز می تواند با جیره های با کلسیم و فسفر توصیه شده رقابت کند و باعث کاهش هزینه ها گردد

این پژوهش در قالب دو آزمایش، به منظور ارزیابی اثرات استفاده از پودر سیر و مکمل ال-کارنیتین بر عملکرد رشد، سیستم ایمنی، فاکتورهای خونی، کیفیت گوشت و خصوصیات لاشه جوجه های گوشتی با استفاده از 576 قطعه سویه آرین در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار (در هر تکرار 12 قطعه جوجه) در هر آزمایش انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از 1) جیره شاهد (بدون افزودنی)، 2) جیره حاوی 5/1 درصد پودر سیر، 3) جیره حاوی 02/0 دیکلاکوکس (ضد کوکسیدیوز)، 4) جیره حاوی 025/0 درصد ال-کارنیتین، 5) جیره حاوی 025/0 درصد ال-کارنیتین و 02/0 درصد دیکلاکوکس (ضد کوکسیدیوز) و 6) جیره حاوی 025/0 درصد ال–کارنیتین و 5/1 درصد پودر سیر. در آزمایش اول، جیره های آزمایشی تا 21 روزگی در اختیار جوجه ها قرار گرفتند، سپس تا آخر دوره توسط جیره شاهد بدون افزودنی مورد تغذیه قرار گرفتند. در آزمایش دوم جوجه ها تا پایان 42 روزگی توسط جیره های آزمایشی تغذیه شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر وزن زنده، افزایش وزن، میزان خوراک مصرفی، ضریب تبدیل، سیستم ایمنی سلولی، تیتر نیوکاسل-آنفلوانزا و تیتر آنتی بادی علیه srbc، میزان اسیدیته گوشت ران و سینه و شاخص تولید جوجه های گوشتی نداشتند اما بر درصد تلفات، طول ایلئوم، درجه زردی گوشت و اسید لاکتیک گوشت سینه در پایان دوره تفاوت معنی داری را نشان دادند (05/0>p). نتایج آزمایش دوم نشان داد که جیره های آزمایشی تأثیر معنی داری بر افزایش وزن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، درصد تلفات، شاخص تولید، سیستم ایمنی سلولی، تیتر آنتی بادی علیه srbc، میزان اسید لاکتیک عضله سینه و اسیدیته گوشت ران و سینه اثر معنی داری نداشتند. همچنین بر صفات لاشه بجز وزن چربی حفره شکمی و درصد کبد تفاوت معنی داری نشان ندادند. تعداد گلبول های سفید، درصد هتروفیل، درصد لنفوسیت ها و نسبت هتروفیل به لنفوسیت در بین تیمارهای مختلف آزمایش دوم معنی دار بود (05/0>p). به طور کلی با توجه به نتایج آزمایش، استفاده از این مکمل ها (025/0 درصد مکمل ال-کارنیتین و 5/1 درصد پودر سیر) در سه هفته اول و کل دوره پرورش (42-1 روزگی) جوجه های گوشتی در شرایط مطلوب پرورشی و کنترل استرس و عدم وجود عوامل مهم بیماری زا (همانند این پژوهش)، به دلیل افزایش هزینه ها در مقابل اثرات مثبت آنها قابل توصیه نمی باشد.