موضوع پژوهش حاضر سیره امنیتی و اطلاعاتی رسول خدا(ص) می باشد. بدون شک مهم ترین وظیفه هر حکومتی تأمین امنیت است به گونه ای که می توان گفت که تشکیل حکومت برای ایجاد امنیت است. زیرا در سایه امنیت است که فعالیت های جامعه اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره انجام می پذیرد. از سوی دیگر، کسب اخبار و اطلاعات از فعالیت دشمنان و گروه های رقیب و مراقبت از کارگزاران حکومتی شرط اساسی تأمین امنیت می باشد. لذا با نگاهی به حکومت رسول خدا(ص) به عنوان یک حکومت دینی این سؤال مطرح می شود؛ که تأمین امنیت چه جایگاهی در سیره حکومتی رسول خدا(ص) داشت، آن حضرت(ص) چه رویکردهایی جهت این هدف اتخاذ می کردند؟ در پاسخ، فرضیه ای مطرح شد مبنی بر این که تأمین امنیت از مهم ترین دغدغه های حکومت رسول خدا(ص) بود که با دو شیوه نرم افزاری و سخت افزاری تأمین می گشت. این پژوهش در سه فصل این فرضیه را مورد بررسی قرار می دهد فصل اول در باره چارچوب نظری پژوهش می باشد که پس از مقدمه و تعریف امنیت به مباحثی همچون ابعاد گفتمانی امنیت، ابزارهای تأمین امنیت، ابعاد موضوعی امنیت، مرجع امنیت و در آخر نگاهی به رویکردهای مختلف امنیتی دارد. فصل دوم در سه گفتار به بررسی سیره امنیتی رسول خدا(ص) می پردازد. گفتار اول، امنیت از منظر قرآن و رسول خدا(ص)، که شامل: آیات و روایات نبوی(ص) در این زمینه، گفتار دوم، رسول خدا(ص) و شیوه سخت افزاری تأمین امنیت، که شامل: به کارگیری نیروی نظامی، اقدامات انتظامی و مباحث مربوط به هر کدام و گفتار سوم: رسول خدا(ص) و شیوه نرم افزاری تأمین امنیت، که شامل: دیپلماسی، انعقاد پیمان های سیاسی، حقوق اقلیتها، هویت سازی، اخلاق نیک و اندیشه و مشی سیاسی رسول خدا(ص) می باشد. فصل سوم به سیره اطلاعاتی رسول خدا(ص) می پردازد. هرچند این بحث در ضمن گفتار دوم قرار دارد. اما به دلیل موضوع پژوهش، جداگانه در این فصل آورده شده است که در ضمن دو گفتار آمده است؛ گفتار اول: اطلاعات و جایگاه آن در قرآن و کلام رسول خدا(ص)، که شامل: تعریف اطلاعات و آیات و روایات نبوی(ص) در این زمینه، گفتار دوم: اقدامات اطلاعاتی رسول خدا(ص) که شامل: قلمرو فعالیت¬های اطلاعاتی، گردآوری اطلاعات با شیوه¬های گوناگون، سیستم حفاظت، عملیات مخفی و مباحث مربوط به هر کدام می¬پردازد. در پایان، این پژوهش نتیجه می گیرد که رسول خدا(ص) هرچند برای شیوه تأمین امنیت سخت افزاری اهمیت بسیاری قائل بودند و از پیشرفته ترین وسائل و بهترین و دقیق ترین شیوه ها در امور نظامی، انتظامی و اطلاعاتی بهره بردند اما آن حضرت(ص) توجه بیشتری به شیوه تأمین امنیت نرم افزاری داشتند؛ زیرا کارآمدی ابعاد سخت افزاری امنیت در گرو تحقق امنیت نرم افزاری می باشد.

سازمان دعوت عباسیان و سازمان وکالت امامیه دو سازمان مخفی بودند که در قرون دوم و سوم هجری در سرزمین های اسلامی فعالیت می کردند. امامان شیعه(ع) در زمان حضور خود، از تشکیلات وکالت برای ایجاد ارتباط با شیعیان در تمام نقاط قلمرو اسلامی استفاده می کردند. عباسیان نیز در رفتاری مشابه، از داعیان برای بسط و گسترش دعوت خود بهره می بردند. این که این دو سازمان چه شباهت ها و تفاوت هایی با هم داشتهاند، مهم است؛ زیرا با بررسی ویژگی هایی نظیر بسترهای پیدایش، اهداف، اصول سازمانی و منابع مالی آن ها و دیگر محورهای مربوط، امکان قضاوت درست تاریخی نسبت به عملکرد امامان و شیعیان، و بنی عباس و پیروانشان بهتر و بیش تر فراهم می گردد. در این تحقیق، این دو سازمان در هشت محور با هم مقایسه شده اند. وجود اختناق، فعالیت جناح های رقیب و لزوم جمع آوری منابع مالی از بسترهای پیدایش هر دو سازمان بوده است؛ ولی در سازمان وکالت، لزوم ارتباط با شیعیان مناطق مختلف و ایجاد آمادگی ذهنی برای دوران غیبت نیز از بسترهای پیدایش بوده اند. سازمان دعوت اهداف سیاسی و سازمان وکالت، اهداف سیاسی و غیرسیاسی را دنبال می کرد. دو سازمان در اصولی مانند پنهان کاری، نظم و تدبیر و ... با هم مشابه اند؛ ولی در برخی اصول دیگر مانند اصل بودن رسیدن به قدرت، متفاوتند. ساختار تشکیلاتی هر دو سازمان هرمی بوده است؛ ولی تفاوت هایی در میزان پیچیدگی و حیطه نظارت دارند. هر دو سازمان، وظایف مالی و ارتباطی داشته اند؛ ولی سازمان وکالت نقش علمی و ارشادی نیز داشته است. گستره جغرافیایی دعوت عباسیان منحصر به شام، عراق و خراسان بوده است؛ ولی سازمان وکالت در تمامی مناطق اسلامی فعال بوده است. هر دو سازمان، منابع مالی را از راه های مختلف به دست می آوردند و عباسیان این منابع را صرف سازمان دعوت و امامیه آن ها را صرف سازمان و فعالیت های دیگر نظیر کمک به نیازمندان می کرد. در هر دو سازمان انحرافاتی وجود داشته است؛ با این تفاوت که انحرافات در سازمان دعوت، سیاسی و در سازمان وکالت بیش تر اعتقادی و مالی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای است.این مقایسه به شناخت بهتر سیره امامان(ع) در مقایسه با سیره دیگران منجر خواهد شد.

آگاهی از معارف ناب ائمه ی معصومین علیهم السلام تنها با دست یابی به روایت های صحیح و معتبر امکان پذیر است که آن نیز به شناسایی منابع معتبر و موثق بستگی دارد . از این رو، شایسته است، پیش از پرداختن به مباحث مهدویت و بررسی حدیث های موجود در این باره، منابع موجود در این زمینه را بشناسیم. ما در این تحقیق به نقد و بررسی منابع مهم مهدویت که علماء فریقین در چهار قرن نخست تألیف نموده اند، پرداخته ایم.و سیر تحقیق در سه محور اصلی ارزش واعتبار مولفین و ارزش واعتبار کتب و همچنین اعتبار سنجی راویات و تعدادی روایات ذکر شده در منابع و اینکه به چه موضوعاتی پرداخته اند. صورت گرفته است. و اینکه در این منابع به چه میزان و موضوعاتی از مهدویت پرداخته شده است. نوشته حاضر ، در سه بخش اصلی سامان یافته ، که در بخش اول منابع شیعه که در قرون اولیه به موضوعات مهدویت پرداخته اند نقد وبررسی می شوند. در بخش دوم به منابع اهل سنت پرداخته می شود. ودر بخش پایانی به مشترکات فریقین پرداخته می شود.

چکیده این تحقیق با جستجو در آیات قرآن کریم و کتاب مقدس (عهد قدیم)، به معرفی فرعون(طاغوت زمان حضرت موسی(ع)) پرداخته است. هدف از آن، بیان شاخصی است برای شناخت فرعون صفتان و عبرتی است برای انسانهای حق جو و حق طلب. این تحقیق در چهار فصل و با روش توصیفی – تحلیلی تدوین شده است: فصل اول، تحت عنوان کلیات تحقیق به مباحثی از قبیل طرح موضوع، تعریف اصطلاحات، کارکرد قصص و ویژگی قصه های قرآنی و عهد قدیم می پردازد. در فصل دوم و سوم به مباحث محتوایی پرداخته شده است. فصل دوم با عنوان: فرعون در قرآن، دارای پنج بخش و فصل سوم با عنوان: فرعون در عهد عتیق دارای سه بخش می باشد. در فصل دوم باتوجه به داده های قرآنی معلوم می شودکه، در این کتاب مقدس نامی از فرعون زمان موسی برده نشده؛ اما بر ویژگیها و رذایل اخلاقی بسیاری از جمله، ظلم و استثمار، استکبار و... بسیار تأکید و توجه شده است. قرآن، حکومت فرعون را در حد اعلی، ظالمانه و مستبدانه می داند در این حکومت شخصیت هایی چون هامان و گروه هایی چون اشراف فرعونی، نقش مهمی در اذیت و آزار موسی(ع) و بنی اسرائیل دارند، آیات و معجزات موسی را سحر می شمارند و همانند فرعون نسبت به رسالت موسی کافر و منکر هستند.فرعون در یک کارزار عملی برای شکست موسی(ع)، ساحران را فرا می خواند، تا باموسی(ع)به مبارزه برخیزند. اما در نهایت ساحران شکست می خورند و علی رغم تهدید فرعون و عملی کردن آن به موسی ایمان می آورند. فرعون در کنار این حامیان، دشمنانی چون موسی(ع)، همسر فرعون، مومن آل فرعون و در رأس آنها خداوند بزرگ دارد. براثر طغیان روز افزون فرعون و نفرین موسی، بلاهای متعددی بر او نازل می شود که با دعای موسی در پی التماس و زاری فرعونیان، این بلاها نیز از آنها برداشته می شود. اما باز هم ازخواب غفلت بیدار نمی شوند. سرانجام فرعون و لشکریانش در دریا به دنبال تعقیب بنی اسرائیل غرق می شوند و بدن فرعون برای عبرت آیندگان به بیرون از دریا انداخته می شود. قرآن از عذاب شدید فرعون در جهان برزخ و قیامت نیز سخن می گوید. در فصل سوم با عنوان: فرعون در عهد قدیم، با توجه به اینکه قبل از موسی(ع) در زمان پیامبران دیگری نظیر ابراهیم و یوسف(ع) نیز، فرعون وجود داشته است، یک بخش به معرفی مختصر فراعنه قبل از موسی پرداخته شده و از آنجایی که با توجه به عبارتهای عهد عتیق دو فرعون در زمان موسی(ع) وجود داشته است؛ بخش دوم، به معرفی فرعون اول و بخش سوم به معرفی فرعون دوم زمان موسی(ع) اختصاص داده شده است. شاخصه اصلی فرعون اول، استثمار، حیله گری، کشتار فرزندان بنی اسرائیل است. در زمان این فرعون، موسی(ع) متولد می شود و از ترس کشته شدن توسط همین فرعون به مدین مهاجرت می کند. فرعون اول در زمان اقامت موسی در مدین از دنیا می رود. در زمان فرعون دوم، موسی به رسالت مبعوث می شود، به مصر بر می گردد و مأموریت او خروج بنی اسرائیل از مصر می باشد. فرعون دوم ممانعت می کند و بر اذیت و آزار بنی اسرائیل می افزاید. بلاهای ده گانه براین فرعون نازل می شود و سرانجام به بنی اسرائیل و موسی(ع) اجازه خروج می دهد، اما پشیمان شده به تعقیب آنها می پردازد و در جریان تعقیب بنی اسرائیل در دریا غرق می شود. شاخصه اصلی این فرعون، لجاجت و سنگدلی در برابر معجزات موسی(ع) است. فصل چهارم، شامل مقایسه داده های قرآن و عهد قدیم درباره فرعون زمان موسی، پیشنهادات و کتابنامه می باشد. واژگان کلیدی: قرآن، عهد قدیم، موسی، فرعون، بنی اسرائیل

آیات نازله در شان اهل البیت علیهم السلام در قرآن کریم بسیار است، به گونه ای که هم شیعیان و هم فرق غیر شیعی در آثار تفسیری خود توجه خاص به این آیات کرده اند. بخش زیادی از این آیات یا به طور خاص و یا در ضمن اهل البیت (ع) مربوط به حضرت زهرا علیهاالسلام است. بررسی دیدگاه فریقین در ارتباط با این آیات و جمع بندی و تطبیق این دیدگاه ها یکی از محورهای ضروری در پژهش قرآنی مربوط به اهل بیت علیهم السلام است. در رساله حاضر تلاش بر آن است که در حد توان به این مهم پرداخته شود. از آنجا که می توان در یک تقسیم بندی، آیات مربوط به حضرت فاطمه (ع) را به چهار گونه ملاحظه نمود این رساله نیز در چهار فصل تنظیم شده است. در برخی از آیات حضرت فاطمه (س) به عنوان شأن نزول آیه مطرح است و در برخی از آیات هرچند مفهوم آیه منحصر به آن حضرت نیست اما روایات تفسیری حضرت را به عنوان مصداق اتم و اکمل برای مفهوم آن آیه معرفی کرده اند، در بخشی دیگر به مناسبتی نام ایشان ضمن روایتی تفسیری در ذیل آیه آمده است، و بالاخره در برخی آیات نام فاطمه (س) در ضمن روایت آمده که بیان گر تأویل، یعنی بطن آیه است، یعنی ظاهر آیه معنایی دارد اما در ورای این ظاهر با بهره گیری از روایت معنای دیگری نقل شده که منافی ظاهر نیز نیست.

مراسم حج از جمله مراسمی است که در اسلام اهمیت بسیاری دارد، اسلام آنرا سازماندهی نهایی نمود و احکام و دستورات ویژه ای برای آن در مقام اجرا قرار داده است. مسلمانان چه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه آله) و چه پس از آن اهتمام ویژه ای به آن داشته اند.تاکید امامان معصوم در طول تاریخ به این بوده که از عظمت حج کاسته نشود. و بر این اساس حج در دوره خلفا هم همواره مورد توجه بوده است.همین طور در دوره عباسیان توجه و عنایت وی‍ژه ای به این امر بوده است .لذا خلفای عباسی خودشان بارها به سفر آمده بودند و از نزدیک شاهد حج گزاری مردم و مشکلات حجاج بودند و سعی بر رفع آنها داشتند. و همچنین عباسیان به تحول و توسعه و تعمیر راههای مواصلاتی، تامین شرب حجاج و وسعت ابنیه و مساجد و مکه و تعیین امیر الحاج مبادرت می ورزیدند. موضوع این رساله مراسم حج در دوره اول عباسیان است سئوال اصلی این پژوهش چنین است: « سیاست عباسیان نسبت به برگزاری مراسم حج در دوره ی اول چگونه بوده است؟ در پاسخ آن این فرضیه مطرح شده است: « خلفای بنی عباس نهایت تلاش خود را جهت بهره گیری از حج در راستای تحکیم خلافت داشته اند» جهت بررسی این سئوال و فرضیه فصولی چند در نظر گرفته شده است.» این رساله شامل کلیات (طرح تحقیق) و سه فصل است. فصل اول آن به جایگاه حج در دوره پیش از خلافت عباسیان می پردازد. فصل دوم آن به کارگزاران و امیرالحاج ها و خدمات آنها و سیاست عباسیان در مراسم حج در دوره اول عباسی اختصاص دارد فصل سوم وضعیت شیعیان و خوارج را نسبت به حج در عصر اول عباسی مورد بررسی قرار داده است.

مقدمه: ویروس سایتومگال انسانی (hcmv) بتاهرپس ویروسی است که باعث عفونت پایدار در افراد شده و بیماریهای شدیدی را در جنین و افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی ایجاد میکند. اگر چه hcmv به عنوان یک ویروس عامل در سرطانهای انسانی شمرده نمیشود، مطالعات جدید نشان می دهد عفونت با hcmvممکن است به طور اختصاصی باعث بعضی از سرطانهای انسانی از جمله گلیوما باشد.گلیوما یکی از شایعترین سرطانهای مغزی است که در کودکان و بزرگسالان دیده می شود و دارای 4 grade است. در این پژوهش در راستای شناسایی و تشخیص عفونت با ویروس سایتومگال انسانی (hcmv) در نمونههای گلیومای مغزی، روش real-time pcr و ihc راهاندازی شد و مورد استفاده قرار گرفت. مواد و روشها: نمونه های پارافینه تومور مغزی گلیوما از بیماران مراجعه کننده به بخش جراحی اعصاب بیمارستان امام خمینی انتخاب و به قطعات 5 میکرومتری برش داده شدند. از این قطعات برای استخراجdna و انجام ihc استفاده شد. از آنتی بادیpp65 و ie72-86 سایتومگالوویروس انسانی برایihc استفاده شد. پس از طراحی آغازگرهای اختصاصی برای ناحیه us28hcmv اقدام به بهینه سازی و انجام واکنش realtimepcr گردید. نتایج: نتیجه real- time pcr کیفی روی 4 بیمار از 18 بیمار (2/22) مثبت شد.همچنین13نفر از 18 بیمار از نظر pp65 (72 %) و 7 نفر از 18 بیمار (39 %) از نظر ie72-86 سایتومگالو ویروس انسانی مثبت شدند. نتیجهگیری: این اولین مطالعه جهت ردیابی وجود ژنها و پروتئینهای سایتومگالوویروس انسانی در نمونههای مغزی بیماران مبتلا به گلیوما در ایران است.این مطالعه نشان داد که پروتئینهای سایتومگالوویروس انسانی در بیشتر تومورهای مغزی گلیومی بیان میشوند.با توجه به یافتههای این گزارش و گزارشات دیگران مطالعات گستردهتری با استفاده از روشهای دیگر تشخیصی پیشنهاد می گردد.

آنچه در این مختصر آمده بررسی کوتاهی است که پیرامون موضوع سلام و آثار فردی و اجتماعی آن از دیدگاه قرآن و سنت، با استفاده از آیات و روایات انجام گرفته و در شش فصل تنظیم گردیده. در ابتدا و طرح تحقیق و ضرورت و اهداف آن پرداخته شده و به دنبال آن در فصل اول معنای سلام از نظر لغت اصطلاح قرآنی و کاربردهای سلام مشتقات و الفاظ مشابه سلام و تحیت مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم تاریخچه و پیشینه سلام از زمان خلقت حضرت آدم تا عصر حضرت ابراهیم و پیامبران الهی همچون موسی و عیسی تا عصر پیامبر گرامی اسلام (ص) و عصر امروزی ردیابی شده که تحیت با جمله "سلام علیکم" مرسوم بوده و در ادامه ادای احترام در میان ملل مختلف جهان تحت عناوینی کاربردهای سلام درآسیای قدیم و جدید و... کاربردهای سلام در میان ملل مختلف جهان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در فصل سوم و جایگاه و اهمیت سلام در قرآن و سنت پرداخته شده و در ادامه سلام و تحیت را به سه بخش عمده تقسیم نموده است. بخش اول سلام های خداوند متعال به پیامبران الهی در دنیا حکایت می کند و بخش دوم سلام خداوند متعال به پیامبران الهی را در قیامت بیان می کند وبخش سوم سلام های خداوند متعال را بر پیامبران الهی هم در دنیا و آخرت حکایت می کند. در فصل چهارم و پنجم که ریشه اصلی این پژوهش به شمار می رود و آثار سلام در زندگی فردی و اجتماعی پرداخته شده است و با تکیه بر آیات و روایات آثار برای سلام بر شمرده است مانند ابتدای به سلام، تواضع و فروتنی و...و در فصل ششم به آداب سلام پرداخته شده است که در دو مرحله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است مرحله اول آداب اجتماعی سلام مرحله دوم آداب فقهی سلام و در پایان استفتائاتی از محضر مراجع عظام تقلید درباره حکم مصاحفه مردان با زنان نامحرم، زینت بخش این تحقیق قرار گرفته است.

موضوع مورد تحقیق در این رساله بررسی تطبیقی عملکرد کارگزاران خلفای ثلاث با کارگزاران امیرالمومنین (ع) می باشد. تطبیق و مقایسه بین عملکرد کارگزاران خلفای سه گانه و عملکرد کارگزاران امیرالمومنین و نوع عکس العمل خلفای ثلاث و امیرالمومنین (ع) نسبت به عملکرد کارگزاران ، یکی از موضوعات نیازمند پژوهش است که از خلال آن علاوه بر یک بررسی جدید تاریخی، می توان نمونه های نیک و بد تاریخی را شناسایی و نقد و تحلیل نمود. این نوشتار مشتمل بر بخشهایی به این ترتیب می باشد: در بخش اول به بررسی و معرفی اجمالی شخصیت و عملکرد کارگزاران ابوبکر، در بخش دوم به بررسی بررسی و معرفی اجمالی شخصیت و عملکرد کارگزاران عمر، در بخش سوم به بررسی بررسی و معرفی اجمالی شخصیت و عملکرد کارگزاران عثمان و در بخش چهارم به بررسی بررسی و معرفی اجمالی شخصیت و عملکرد کارگزاران امیرالمومنین پرداخته شده است. در بخش پنجم بررسی تطبیقی عملکرد کارگزاران خلفای سه گانه با عملکرد کارگزاران امیرالمومنین به این صورت بیان شده است. فصل اول : نوع عملکرد کارگزاران خلفای ثلاث، فصل دوم : نوع عملکرد کارگزاران مشترک و فصل سوم : نوع عملکرد کارگزاران امیر المومنین (ع). در بخش ششم ویژگی ها و شرایط یک کارگزار از دیدگاه اسلام، معیار خلفای ثلاث و امیرالمومنین (ع) در انتخاب کارگزاران و نوع عکس العمل خلفای سه گانه و امیرالمومنین (ع) نسبت به عملکرد کارگزاران به این ترتیب پرداخته شده است. فصل اول : برخی ویژگی ها و شرایط یک کارگزار از دیدگاه قرآن و سنت. فصل دوم : معیار خلفای ثلاث و معیار و ملاک امیرالمومنین (ع) در انتخاب کارگزاران، فصل سوم : نوع عکس العمل خلفای سه گانه نسبت به عملکرد کارگزاران. فصل چهارم : نوع عکس العمل امیرالمومنین به عملکرد کارگزاران.

موضوع البحث ومساله التحقیق هو ان الامامه فی نظر الشیعه الامامیه امتداد للنبوه والامام الصادق علیه السلام واحد من هذه السلسله المبارکه التی تبلغ اثنی عشراماما معصوما بعد النبی | وهو الامام السادس من هذه السلسله, ومنه انطلق هذا السوال ما هو دور الامام الصادق الفکری والسیاسی؟ لانه فی الواقع بحث عن موقف الاسلام الاصیل کما جاء به الرسول |, والمقصود من الفکر هو ما یطرحه الامام علیه السلام من روی وافکار عقائدیه وفقهیه وفلسفِیه ومفاهیم اسلامیهوالسیاسه مایطرحه الامام علیه السلام من افکار سیاسیه وما نفهم من مواقف تجاه المسائل السیاسیه فالسیاسه اذن افکار ومواقف , وحتی نقف علی دور الامام علیه السلام الفکری والسیاسی بصوره واضحه لاستلهام العبر والاقتداء بهدیه ,وللاجابه علی هذا السوال وماتفرع علیه من الاسئله, کالسوال عن موقفه من الدوله الامویه والعباسیه؟ والسوال عن موقفه من العقائد والافکار المعاصره؟وماطبیعه مدرسته وماهی امتیازاتها وخصائصها ؟وهل له حرکه خاصه؟ وما هوموقفه من الحرکات والثورات المعاصره له ؟وغیرها من الاسئله ومن هذا المنطلق جاء هذا البحث بمقدمه وسته فصول, کان الفصل الاول عباره عن مقدمات تمهیدیه للدخول فی صلب الموضوع , وهی الولاده والنشأه حیث الاحضان التی تربی فیها الامام علیه السلام ورضع منها المعارف والمواقف والتی صاغت شخضیته واعطته تلک العظمه, وکذلک الظروف التی عاشتها تلک الحواضن, وهم جده زین العابدین وابیه الباقر علیهما السلام لما لها الاثر فی تنشأه الصادق علیه السلام فکریا وسیاسیا. و الامامه والخلافه بمدرستیها مدرسه أهل البیت ^ التی ینتمی الیها الامام الصادق علیه السلام ومدرسه الخلفاء التی ینتمی الیها الکثیر من المسلمین,والقول بامامه الصادق یعنی القول بعصمته وهذا له قیمه معنویه کبیره فی الوثوق بموقفه السیاسی والاعتماد علی فکره و عقائده وفقهه ورایه بصوره عامه والامامه فی الواقع مزیج من الفکر والسیاسهفمن جانب نظریه فکریه ومن جانب تستوجب موقفا سیاسیا تجاه الحکم والاحداث. ومن ثم یتناولنا دور الامام الصادق علیه السلام السیاسی فی ایام الدوله الامویه والعباسیه وما رافق ذلک من حرکات وثورات وصراعات سیاسیه فی هذه الفتره وکیف انشأ الصادق علیه السلام حرکه سریه متکامله تزاوج بین السیاسه والفکر فتتولد من هذا التزاوج انواع مختلفه من النشاطات اجتماعیه واقتصادیه اخلاقیه ودینیه , وبعد ذالک تناولنا دور الامام علیه السلام الفکری, العقائدی والفقهی مع ایضاح العقائد والمدارس الفقهیه السائده فی ذلک الوقت وموقف الصادق علیه السلام منها وموقفه من الافکار والعقائد المنحرفه کالغلو والزندقه والتجسیم والتصوف والجبر و الارجاء ,وتعرضنا کذلک الی موقف الامام الصادق علیه السلام من مستقبل الامامه ودوره للمحافظه علی الامام من بعده من الحکام وتحصین الشیعه من الاختلاف فی الامام من بعده وخاصه فی ولدیه اسماعیل وعبد الله اللذان ینتسب الیهما مذهب الاسماعیلیه والفطحیه .

در نوشتار حاضر ابعاد مختلف غیبت امام زمان( و علل آن از منظری قرآنی و روایی تجزیه و تحلیل می شود. نویسنده ضمن اثبات وجود امام زمان، و تولّد و طول عمر ایشان، نقش حضرتش در دوران غیبت و نقش اراده خداوند درغیبت امام مهدی( و استمرار امامت در همه زمان ها را بررسیده است. در فصل اوّل مباحثی مقدّماتی در زمینه امامت امام مهدی( و اعتقاد به مُنجی جهانی مطرح شده و شخصیت امام مهدی( نزد ائمه معصومین( و نظریه امامت در همه زمان ها در فرهنگ تشیع تشریح گردیده است. در فصل دوم از منظری روایی به موضوع مهدویت پرداخته شده و روایاتی متعدّد در باره ابعاد مختلف امام مهدی و غیبت و ظهور ایشان شرح و بررسی گشته است. فصل سوم به نقش امام و فیض رسانی او در دوران غیبت و نیز آیاتی از قرآن کریم، دیدگاه های مفسّران، و استدلال بر روایات در این زمینه اختصاص دارد. در فصل پنجم نویسنده به نقش مردم در غیبت امام مهدی و وظایف آنان به ویژه شرایط انتظار ظهور می پردازد و اقوال عالمان شیعی در باره نقش مردم در یاری رساندن امام زمان و اوصاف و ویژگی های یاران حضرتش در زمان ظهور و غیبت را می آورد. در فصل ششم شبهه هایی در زمینه مهدویت، فایده امام مهدی و برکات وجودی آن حضرت، سبب طول کشیدن غیبت آن امام، انتشار فساد در عصر غیبت، طول عمر امام مهدی( و وجود روایات متعارض در سبب غیبت مطرح، و پاسخ آن ها بیان شده است.

عدل و عدالت گمشده ی انسان خاکی،از بدو زندگی بر روی زمین بوده است و به عبارت دیگر از دیرباز همه ی انسان ها در آرزوی عدالت عمومی و آسایش و رفاه فراگیر و سعادت و خوشبختی بوده اند و آن را آرزو می کرده اند. در این میان انسان های پاک و وارسته ای که خود مظهر عدالت و درستی بودند،از سوی خداوند عالم به پیامبری برگزیده شدند و به میان مردم آمدند تا به این آرزوی دیرینه ی بشریت که برپایی عدل و عدالت اجتماعی در جامعه است جامه ی عمل ببخشند و آن را برپا کنند. متاسفانه به سبب نخواستن مردم و گریختن آنها از حقیقت و یاری نرساندن آنها به پیامبران الهی این امر تحقق نیافت؛ولی در مقابل، همه ی پیامیران و ادیان آسمانی به پیروان خود عصر درخشان و سعادت عمومی و آینده ای پرنور و "صلح" جهانی را مژده دادند و از "ظهور" شخصی بزرگ و مردی الهی سخن گفتند که با قیامش جهان را از ظلم و ستم خالی می کند و عدل و دادگری را جایگزین آن می نماید. به این ترتیب بود که اعتقاد به ظهور منجی جهانی، فراگیر شده و به صورت اعتقاد عمومی ومشترک بین انسان ها درآمد؛آن چنان که دیگر اختصاصی به یک قوم و ملّت و دین خاصی نداشت. و اکنون "ادیان" و مذاهب گوناگون و حتی ملل مختلف،عموما در انتظار آن منجی اند؛اگرچه هرکدام از او با نام و عنوانی یاد می کنند که با زبان و فرهنگ آنها سازگاری دارد و به نظر مختلف می آید و اینها همه حاکی از ن است که اعتقاد به ظهور منجی جهانی و مصلح کلّ آخرالزمان یک اصل پذیرفته شده ومورد اشتراک همه ی ملل و خصوصا ادیان آسمانی است. در این میان دین اسلام که همواره کامل ترین برنامه را برای زندگی انسان داشته است،بسیار زیبا و روشن در این موضوع ارایه مطلب نموده است و از آن منجی و مشخصات او و ویژگی های شخصی او،چگونگی قیام او و آثار قیام او و...سخن گفته و چنان زیبا و شفاف به تثبیت این اعتقاد پرداخته و چنان قاطع و مصمم از آن دفاع کرده که هیچ یک از ادیان و مکاتب چنین نکرده است. اسلام،آن منجی را "مهدی موعود" می نامد و از ویژگی های او سخن می گوید ومردم را به ظهورش وعده می دهد و به پیروی از او و یاری اش ترغیب می کند؛اما متاسفانه در هر دوره و زمانی تعدادی افراد سودجو و فرصت طلب بوده و هستند که از این اعتقاد ناب سوء استفاده کرده و برای رسیدن به مقاصد مطلوب خود به جعل و تحریف این باور دینی مردم اقدام نموده اند و از این نیاز شدید و اشتیاق درونی مردم به سود خود بهره برده،خود را "مهدی موعود" نامیده اند و یا این که انسان های وارسته ای را که دارای جایگاه خاصی بودند،به این نام می نامیدند و بدین ترتیب تعداد بسیار زیادی از مردم را به دنبال خود کشانده و باعث گمراهی انان می شدند،به گونه ای که حتی گاه اثرات سوء آنها در طول تاریخ به جای مانده است. سعی و تلاش ما در این رساله تاریخی بررسی دعاوی نادرست "مهدویت در پنج قرن اول اسلام" می باشد و منظور ما از دعاوی مهدویت همه ی کسانی اند که به طور نا به جا مهدی موعود معرفی شدند چه آنهایی که دیگران آنها را مهدی موعود خواندند و چه کسانی که خود ادعای مهدویت نمودند و خویشتن را به مردم "مهدی آخرالزمان" معرفی کردند. این رساله دارای تقدیم،سپاس گذاری،چکیده،فهرست اجمالی و تفصیلی و همچنین مقدمه ( طرح تحقیق ) و پنج فصل است که در فصل اول جایگاه مهدویت در اسلام و عوامل و زمینه های بروز انحراف در عقیده مهدویت ذکر شده است و لذا در این فصل ابتدا آیات قرآنی که دلالت بر حکومت مهدی (عج ) دارند؛و سپس روایات به صورت آماری؛بعد از آن عوامل و زمینه های بروز انحراف در عقیده مهدویت آورده شده اند.اما در فصل دوم 19 نفر از مهدی خواندگان تا ولادت حضرت مهدی ( عج ) و در فصل سوم نیز 3 نفر از مهدی خواندگان پس از ولادت حضرت ولیعصر ( عج ) تا قرن پنجم هجری و در فصل چهارم 9 نفر مدعیان دروغین مهدویت تا قرن پنجم هجری ذکر شده اند؛ولی در فصل پنجم نقد دعاوی باطل مهدویت و نیز نتیجه مطالب و در آخر فهرست منابع و مآخذ آورده شده است.

در این نوشتار تحلیلی ـ تاریخی از نقش ابن العلقمی وزیر شیعی عباسیان در سقوط بغداد در قرن هفتم هجری که در خلال حمله مغولان به این شهر صورت گرفته و صحّت و سقم آن از منظر تاریخی، سخن رفته است. نویسنده می گوید: سقوط بغداد براثربی کفایتی این وزیر شیعی نبوده، بلکه اتهام های برخی مخالفانش مانند ابن تیمیه به وی واقعیت ندارد و از تعصبات مذهبی و فرقه ای آنان نشأت می گیرد؛ زیرا ابن العلقمی شایستگی های فراوانی را در طول دوران وزارتش از خود نشان داده که منتقدان آن ها را نادیده می گیرند. این نوشتار در سه فصل سامان یافته است. در فصل اول به بررسی اوضاع جامعه اسلامی و دستگاه خلافت عباسیان در دوران وزارت ابن العلقمی اختصاص دارد و نویسنده تصویری از وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و فتنه های قومیت گرایی در آن عصر را ارائه کرده است. او در فصل دوم با اشاره به حادثه حمله مغول به بغداد و عوامل آن، کیفیت و علت غلبه هلاکوخان مغول بر عباسیان و سقوط بغداد را از لحاظ تاریخی شرح می دهد. وی با همین هدف به معرفی شخصیت های دارالخلافه پرداخته است. در فصل سوم به شرح احوال ابن العلقمی و علت هجمه و تهمت های فراوان بر ضد وی براثر سقوط بغداد در حمله مغول اشاره گردیده و کذب بودن این اتهام ها در بی کفایتی ابن العلقمی در ماجرای مذبور و بی اساس بودن آن ها از دیدگاه تاریخی و شهادت برخی مورخان و عالمان به ویژه خواجه نصیرالدین طوسی اثبات و از شخصیت ابن العلقمی دفاع شده است.

موالی جمع مولی است. و مولی، در اصل بنده آزادشده ای بود که به جهت فقدان جایگاه اجتماعی به سرور قبلی خود انتساب پیدا میکرد. همچنین در عرف مسلمانان، مولی مفهوم عام داشت و بر نو مسلمان غیر عرب اعم از فارس، رومی، آفریقای و ترک اطلاق می شد که در رساله حاضر هر دو معنا مورد نظر است. انگیزه های سیاسی، شرایط اجتماعی، در کنار حمایتهای همه جانبه اهل بیت(ع) به عنوان راهبران مذهب تشیع سبب شد تا عده ای از موالی به این مذهب گرایش پیدا کنند، گرایش این عده از موالی به تشیع از روی بصیرت و آگاهی صورت گرفت. این انتخاب آگاهانه موجب شد تا موالی در جنبش های شیعی همچون قیام امام حسین (ع) قیام مختار و قیام زید نقش موثری داشته باشند، و نیز با حضور در صحنه فرهنگی، در گسترش و تعمیق مذهب تشیع در تمامی قلمروهای اسلامی ایفای نقش نماید.

? فاسئلوا هل الذکر ان کنتم لا تعلمون? (نحل 43 ) یکی از سنت های رایج بین ما انسان ها این است که افراد غیر آگاه به مسایل پیش افراد آگاه به مسایل مراجعه می کنیم و از این طریق کمک و راهنمایی لازم و ضروری در اموری که نمی دانیم بدست می آوریم. این امر نه تنها سنت است بلکه ریشه در قرآن کریم دارد خدای سبحان می فرماید: هر آنچه نمی دانید به «اهل الذکر» (در درجه نخست به پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله) و اهل بیت آن حضرت می با شند.) مراجعه کنید و پاسخ خود را از آنها در یافت نماید زیرا آنها آگاه ترین و صادق ترین افراد به مسایل قرآن کریم هستند.بر این اساس است که عنوان رساله نقش اهل بیت در حفظ قرآن کریم بنا نهاده شد و مطالب نیز در این راستا ضمن ده فصل تنظیم گردید که فصل نخست آن به کلیات بحث مانند تبیین مسئله ، پیشینه، ضرورت ، روش و قلمرو تحقیق، سوالات اصلی و فرعی و فرضیه ها و تبیین واژه های کلیدی مانند واژه نقش، اهل بیت ، حفظ و قرآن به خود اختصاص داده است. در فصل دوم به منزلت و جایگاه قرآن کریم از دید گاه ائمه(علیهم السلام) بحث و پرداخته شده است. فصل سوم پاسخ به این پرسش است ، که نقش اهل بیت(علیهم السلام) در جمع آن چیست؟. و در فصل چهارم به بحث قرائت های مختلف قرآن کریم پرداخته شده و با نقد و نقض آنها قرائت مورد نظر اهل بیت(علیهم السلام) به اثبات رسیده است . فصل پنجم تحت عنوان علوم مرتبط به قرآن و پیدایش فصاحت و بلاغت و بنیان گذار آن بحث گردیده و ثابت شده است که اهل بیت (علیهم السلام) موسس آن بوده اند. فصل ششم بحث از مصونیت قرآن از تحریف و نقش اهل بیت (علیهم السلام) در این باره به وضوح و روشنی تبیین شده است . و در فصل هفتم به جایگاه تفسیری آن حضرات و منابع مورد نیاز تفسیر برای رهنمود دیگران مورد کاوش قرار گرفته است. و در فصل هشتم به تفاسیر منسوب به اهل بیت (علیهم السلام) اشاره گردیده. و فصل نهم به شاگردان تفسیری و آگاهان به قرائت و قاریان که کسب دانش قرائت از ائمه (علیهم السلام) کرده اند اختصاص دارد. و در فصل دهم به حفظ قداست قرآن کریم در هنگام قرائت از منظر اهل بیت (علیهم السلام) پرداخته شده است. و در پایان خلاصه و نتیجه از بحث بیان شده است.

شیعه به عنوان یکی از اصلی ترین فرقه های مطرح در جهان اسلام با تعاریفی زیاد اما قریب به هم از زمان حیات رسول خدا (ص) به دوستداران وطرفداران حضرت علی(ع) اطلاق می شد ودر طول تاریخ به فرقه های مختلفی منشعب گشت ودر این میان دوجریان عمده آن یعنی، امامیه وزیدیه تا حدود زیادی پویائی وحیات فکری ،فرهنگی وسیاسی خود راحفظ کرده که همواره بین آنها تعاملات وتقابل هایی وجود داشته است بطوری که از زمان شکل گیری زیدیه درقالب نهضت وسپس در لباس حکومت،پیوسته مابین آن دو روابط سیاسی ،فرهنگی واجتماعی وجود داشته است که در برخی به تعامل بین آنها ودر پاره ای از موارد به تنازع منجر می گردیده است علی رغم غنای فکری وفرهنگی فرقه امامیه بهره گیری از راویان وعالمان زیدی مذهب در زمینه های مختلف علوم حدیث ، تفسیر،تاریخ وسیره وهمچنین استفاده های علمی رهبران زیدیه از مکتب اهل بیت با حضور بر سر درس آنان آشکار ترین جلوه های تعامل فرهنگی مابین آنان به شمار می رفت. از اواخر قرن دوم و با مشخص تر شدن دسته بندی های فرق مختلف تشیع، زیدیه تدوین عقاید خود را شروع و عالمان زیدی در کنار تدوین مباحث حدیثی و فقهی، به نقد آرای دیگر فرق، خاصّه امامیه که اشتراکات زیادی نیز با هم داشتند روی آورده وآثاری در رد بر عقاید امامیه بویژه در بحث امامت نگارش کردند.آغاز غیبت صغری و شرایط دشواری که امامیه با آن روبرو شد برای زیدیه این امکان را فراهم کرد تا به نقد امامیه بپردازند. بجز کوفه(عراق)، در بخش هایی از ایران و از همه مهم تر در ری به دلیل همسایگی زیدیه و امامیه نزاع های کلامی رونق بیشتری گرفت. گذشته از این، روابط سیاسی ما بین امامیه وزیدیه، در روزگار حضور امامان شیعه با چالش های جدی روبرو بود. زیدیه به اعتقاد «تقیه» و قعود امامان و عدم پیگیری برنامه جهاد و دعوت در امر امامت انتقاد می کردند در نتیجه آنان به این شعار وعقیده (هرچند به صورت تظاهر) یعنی اتخاذ اندیشه سیاسی که حول محور امامت مجتهدین عادل از اهل بیت نبوی می چرخد در تقابل فکری و سیاسی با امامیه قرار گرفتند ورهبران آن قیام هائی را شکل دادند که اگرچه برخی ازآنان موردتأیید امامان شیعه قرار گرفت امّا به دلایل مختلف سیاسی و علی رغم گستردگی و کثرت آن قیام ها، کار آنها بی‏ثمر بود ومتأسفانه هیچ کدام به نتیجه نرسید وشاید بتوان مسأله عدم استقبال شیعیان امامیه از این قیامها وشرکت نکردن شخص امام (ع) در آنها (به خصوص با توجه به اختلافاتی که به تدریج بین زیدیه و امامیه به وجود آمد) را یکی از دلایل بی نتیجه بودن آنها واینکه رهبری آنهاراغیر معصوم بر عهده داشته دانست. همچنین، همزیستی مسالمت آمیز در میان آنان وتغیرات فکری وعقیدتی وتلاش امامان شیعه برای هدایت زیدی مذهبان نیز از جلوه های روابط پر فراز ونشیب اجتماعی مابین پیروان هر دو فرقه می باشد.

امامان معصوم به عنوان جانشینان رسول خدا و پیشوایان دین پس از ایشان، به ایفای نقش¬های متعددی در جامعه پرداخته¬اند. یکی از مهم¬ترین این نقش¬ها، مربوط است به نقش آنان در رابطه با قرآن کریم و حفظ و ترویج آن در جامعه اسلامی. پژوهش در این زمینه، علاوه بر تبیین دقیق¬تر نقش آن بزرگواران در این زمینه، جایگاه و امتیازات امامیه را را نیز در این زمینه روشن نموده و پاسخی در مقابل شبهه¬افکنی در مورد نقش آنان نسبت به قرآن کریم خواهد بود. به علاوه برای مدیران فرهنگی و قرآنی جامعه هم اثر کاربردی خواهد داشت. این تحقیق، از گونه¬ی تحقیقات تاریخی است و به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است که همراه با تحلیل محتوای متون می¬باشد. آنچه از این تحقیق به دست آمده است، نشان¬گر نقش بی¬بدیل، تأثیرگذار و مستمر امامان معصوم در زمینه حفظ و ترویج قرآن کریم است. زیرا ایشان در مرحله نخست اقدام به تبیین اهداف خود در این زمینه نموده¬ و سیری را در این زمینه تعریف نموده که از شناساندن قرآن آغاز و سپس آموزش قرآن، به کارگیری قرآن و در نهایت کسب سعادت به وسیله قرآن می¬باشد. آنان در جهت حرکت در این سیر متعالی، اقدام به سیاست¬گذاری نیز فرموده¬اند تا نه تنها در زمان ایشان، بلکه تا روز قیامت، رهبران جوامع اسلامی بتوانند این نقش را ایفاء نمایند. سیاست¬های ایشان شامل تأکید بر مصونیت قرآن از تحریف، تعریف آداب تلاوت قرآن، تعریف قواعد تفسیر قرآن و تعریف آفات تعامل با قرآن می¬شود. بخش دیگر نقش ایشان، فعالیت¬های قرآنی آنان است که دارای ابعاد مختلفی بوده و تبلور اهداف و سیاست¬های آن بزرگواران می¬باشد. ائمه در این زمینه اقدام به شناساندن جایگاه، خواص و ترجمان اصیل قرآن، آموزش قرآن، به کارگیری قرآن در گفتار و رفتار خود، و مقابله با آسیب¬هایی که متوجه قرآن است، نموده اند. امامان معصوم: با این اقدامات به جامعه اسلامی فهمانده¬اند که ترجمان وحی و حاملان کتاب خدا هستند و مرجع اصیل قرآنی در جامعه اسلامی می¬باشند.

عملکرد خلفای سه‏گانه در برخورد با متخلفان اجتماعی بیانگر چگونگی روابط و تعاملات طبقه‏ی حاکم جامعه در برخورد با طبقات متخلف می‏باشد، اگر دولت اسلامی در عملکرد خود دقیقاً به وظایف و هنجارهای تعیین شده، در تعالیم اسلامی عمل کند، بالطبع زمینه تحقق جرایم اجتماعی به حداقل ممکن خواهد رسید. مهمترین عامل برای به وجود آمدن تخلفات اجتماعی عملکرد ناصحیح دولتها و ایجاد نارضایتی در اجتماع است و بهترین شیوه برای جلوگیری از تحقق تخلفات توجه دولتمردان و رهبران اسلامی به اصول و ضوابط رفتاری بزرگترین حاکم جامعه اسلامی، نبی مکرم اسلام است. در این تحقیق تلاش شده است براساس تعریفی که برای متخلفان اجتماعی و انواع تخلف اجتماعی بیان شده است، به مطالعه‏ی تطبیقی اصول موجود در سیره‏ی نبوی در برخورد با متخلفان اجتماعی پرداخته شود و پس از مطرح نمودن اصول رفتاری رسول الله (ص) در برخورد با متخلفان اجتماعی، آن اصول در عملکرد خلفای سه‏گانه در برخورد با متخلفان اجتماعی، تطبیق، نقد و بررسی شود. مقایسه نمودن اصول حاکم در سیره‏ی پیامبر (ص) در برخورد با متخلفان اجتماعی، با معیارهای رفتاری خلفای سه‏گانه، چگونگی عملکرد آنان را در برخورد با متخلفان اجتماعی بر مبنای سیره نبوی نشان می‏دهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و مقایسه‏ای به این نتیجه دست یافت که خلفای سه‏گانه در برخورد با متخلفان اجتماعی و مبارزه با ناهنجاری‏ها بی‏تفاوت نبودند. امّا هر چه از دوران خلافت خلیفه اوّل به دوران خلافت خلیفه سوم نزدیک‏تر می‏شویم، عملکردها و برخوردهای خلفا از سیره‏ی نبوی فاصله می‏گیرد و براساس امیال شخصی و اجتهادات بی‏مبنای آنان شکل می‏گیرد. کلید واژه : خلفای سه‏گانه، عملکرد، تخلف اجتماعی، متخلف اجتماعی، سیره نبوی.

تحقیق حاضر در پنج فصل تدوین یافته است. در فصل اول که با عنوان کلیات می باشد، بعد از طرح تحقیق به گذری کوتاه بر زندگانی مالک و خاندان او و همچنین ویژگیهای مالک پرداخته شده است. در فصل دوم تحقیق که با عنوان مالک اشتر در عصر خلفای سه گانه تدوین یافته، مباحثی مانند: نقش مالک اشتر در دوران خلافت ابوبکر، نقش مالک در دوران خلافت عمر به خطاب، نقش مالک در زمان خلافت عثمان،نقش مالک در قیام بر ضد حکومت عثمان بررسی و بحث شده است. فصل سوم که با عنوان مالک اشتر در دوران خلافت امیرالمومنین علی(ع) می باشد شامل مباحث ذیل است: نقش مالک اشتر در تحقق خلافت حضرت علی (ع) ، نقش مالک اشتر قبل از آغاز جنگ جمل، نقش مالک اشتر در نبرد جمل، نقش مالک اشتر بعد از جنگ جمل، نقش مالک اشتر قبل از جنگ صفین،نقش مالک اشتر در جنگ صفین،نقش مالک اشتر بعد از نبرد صفین،جایگاه علمی مالک اشتر و شهادت وی. فصل چهارم با عنوان مالک اشتر از نگاه دیگران است که به مباحثی همچون جایگاه مالک از نظر قرآن، مالک از دیدگاه پیامبر(ص)، مالک از دیدگاه امام علی(ع)، از دیدگاه امام صادق(ع) ، از دیدگاه علمای شیعه ، علمای اهل سنت و دشمن پرداخته شده است. در فصل پنجم به بررسی نقش ابراهیم بن مالک اشتر از دوران امام علی (ع) تا قیام مختار پرداخته شده است که شامل مباحث ذیل است: نقش ابراهیم در دوران امام علی(ع) و دوران حسنین(ع) ، نقش ابراهیم در قیام مختار،علل جدایی ابراهیم از مختار، نامه عبدالملک مروان و مصعب به ابراهیم و پاسخ مثبت به مصعب و شهادت ابراهیم.

سازمان وکالت امامان شیعه(ع) تشکیلاتی بوده است مخفی و در عین حال اجتماعی که در زمان امام صادق(ع) تأسیس شد و در دوران امامان بعدی گسترش یافت و روز به روز بر دامنه فعالیت آن افزوده گردید و در شرایط سیاسی و اجتماعی گوناگون، تغییر و تحولاتی را تجربه کرد و تا پایان غیبت صغری ادامه یافت. این تشکیلات دارای کارکردهای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بود. از جمله اهداف این سازمان برقراری ارتباط بین شیعیان با امامان (ع)، با پدید آوردن مجموعه ای از وکلا با برنامه ای مشخص بود تا در اقصی نقاط جهان اسلام به فعالیت بپردازند. اطلاق عنوان سازمان بر آن ناشی از وجود شکلی نهادینه، منسجم و منظم در این مجموعه است. در این پژوهش با روش اسنادی و کتابخانه ای سازمان وکالت را از دیدگاه کارکردگرایی ساختاری پارسونز تجزیه و تحلیل کرده ایم و به این نتیجه رسیدیم که همانند هر نظام اجتماعی این سازمان نیز دارای کارکردهای مختلفی بود که توانست به حیات خود ادامه داده و در پیشبرد، گسترش و موجودیت مذهب تشیع نقش مهمی ایفا کند.

این پژوهش، درصدد پاسخ گویی به این پرسش ها است که پیامبر(ص) در مواجهه با سنن جاهلی، چه شیوه هایی اتّخاذ فرمودند؟ با چه روش هایی، زندگی عرب را دگرگون و ارزش های نوین آفریدند؟ هدف این تحقیق، معرّفی شیوه های اسلام در مواجهه با سنن جاهلی است تا اولاً مسلمانان با به کارگیری آن ها، در آیینشان ثابت قدم مانده و در اعتقاداتشان از آسیب شبهات و وسوسه های دشمنان، مصون باشند؛ و ثانیاً غیرمسلمانان، به اسلام و رهنمودهایش آشنا شده و با کارگیری آن در زندگی، سعادت ابدی نصیبشان گردد. دامنه ی پژوهش، اختصاص به چهار آیه از قرآن دارد که عنوان «جاهلیّت» در آن ها به کار رفته است. روش کار چنین است که ابتدا نمونه هایی از باورها و پندارها، تعصّبات، داوری ها و خودنمایی های(تبرّج) جاهلی اعراب، در عصر جاهلیّت، بازگو و اندکی با عصر حاضر مقایسه گردیده و در انتهای هر فصل که مهم ترین بخش تحقیق می باشد، شیوه ها و راه کارهای مواجهه با هریک از این نمونه ها بیان شده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تاریخی نگاشته شده است.

شناخت و تحلیل مکاتب حدیثی شیعه یکی از مباحث مهم و ضروری در موضوعات مربوط به تاریخ و رجال می باشد. مکتب حدیثی قم با داشتن ویژگیهایی، از دیگر مکاتب حدیثی شیعه - همچون مکتب مدینه، کوفه، بغداد، ری و خراسان دارای تمایز است . کثرت محدثان این حوزه حدیثی، اقدامات مفید آنان در تدوین برخی از مجموعه های گران سنگ حدیثی، اهتمام شدید بر حفظ سلامت احادیث از آسیب خلط با احادیث ضعیف و غلوآمیز، مقابله با ناقلان اینگونه احادیث ، گرایش به حدیث با اخباری گری و پرهیز از دخالت مستقیم عقل در نقادی و فهم شریعت و تکیه بر متون دینی، دیدگاه خاص نسبت به غلو و غلات و برخورد با غالیان و ناقلان احادیث غلوآمیز- حتی در حد تصمیم به قتل و با اخراج آنان از قم و یا متهم کردن آنان به فساد عقیده و مذهب - و برخی دیدگاه های خاص کلامی، فقهی، اصولی و رجالی از مهمترین ویژگیهای محدثان مکتب قم بوده است . این حوزه حدیثی در دو قرن سوم و چهارم، اوج دوران نشاط و تحرک خود را پشت سر نهاد و سرانجام با فعالیتهای شیخ مفید و سید مرتضی و دیگر عقل گرایان مکتب بغداد، در انتهای قرن چهارم، جای خود را پس از حدود بیش از یک قرن ریاست به مراکز علمی شیعه ، به مکتب بغداد داد.