به منظور مطالعه واکنش تعدادی از اکوتیپ های زیره سبز (cumin cyminum l.) به تاریخ های کاشت پاییزه، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش تاریخ های کاشت به صورت فاکتور اصلی در سه سطح (26 مهر، 17 آبان و 8 آذر) و اکوتیپ به عنوان فاکتور فرعی در شش سطح (قائن، خواف، تربت حیدریه، سبزوار، قوچان و rz19 ) در نظر گرفته شدند. نتایج بررسی ها نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر کلیه صفات فنولوژی (تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا گلدهی و گلدهی تا رسیدگی)، مورفولوژی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه در بوته)، اجزاء عملکرد دانه (درصد بقاء، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و وزن هزار دانه)، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت معنی دار شد. اثر توده بومی و اثر متقابل تاریخ کاشت و توده بومی نیز بر صفات مورفولوژی، اجزاء عملکرد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت معنی دار بود. به طور کلی با تاخیر در کاشت (از 26 مهر به 8 آذر) ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، مجموع طول شاخه در بوته، تعداد چتر در بوته،تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت کاهش یافت. گیاهان تاریخ کاشت سوم دارای بالاترین درصد بقای زمستانه و شاخص برداشت بودند. در کلیه صفات مزبور توده قائن و rz19 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقادیر بودند، به استثناء شاخص برداشت که توده قوچان و تربت حیدریه بیشترین و کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. به نظر می رسد بهبود صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و اجزای عملکرد در توده های زیره سبز در کشت اول باعث افزایش عملکرد در آنها شده است.

به منظور بررسی رقابت چندگونه ای علف های هرز با چغندرقند، آزمایشی در سال زراعی 86 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گردید. در این تحقیق از رقم زرقان در سه تاریخ کاشت 25 فروردین، 11 اردیبهشت و 9 خرداد استفاده گردید. جهت تعیین روند رشد نمونه برداری ها هر دو هفته یکبار انجام پذیرفت. در تاریخ کاشت اول حداکثر cgr 52 گرم در متر مربع در روز بود که برتری قابل توجهی نسبت به تاریخ کاشت سوم با حداکثر cgr 10 گرم در متر مربع در روز داشت. حداکثر lai (5/4) نیز مربوط به تاریخ کاشت دوم بود. با استفاده از یک کوادرات به ابعاد cm220*150 نمونه برداری تخریبی و غیرتخریبی از علف های هرز و چغندرقند انجام گرفت. علف های هرز موجود در مزرعه چغندرقند عبارت بودند از: اویارسلام، تاج خروس خوابیده، تاج خروس ایستاده، سوروف، سلمه، تاج ریزی. مدل رگرسیونی عکس وزن تک بوته نشان داد که گیاهان هرز اویارسلام و تاج ریزی تاثیر مثبت معنی داری بر روی وزن تک بوته چغندرقند اعمال کرده در حالیکه گیاهان هرز تاج خروس خوابیده و ایستاده اثر منفی بر وزن تک بوته چغندرقند نشان دادند. توابع رگرسیونی عکس وزن تک بوته برای تک تک علف های هرز نشان داد که تاج ریزی بر روی وزن تک بوته تاج خروی خوابیده و اویارسلام بر روی وزن تک بوته تاج ریزی تاثیر منفی معنی داری داشته و احتمالا از این طریق باعث کاهش قدرت رقابتی گیاهان هرز مزبور با چغندرقند شده و در نتیجه بر روی وزن تک بوته چغندرقند تاثیر مثبت داشته است. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد که بررسی هم زمان رقابت چندگونه ای علف های هرز با گیاهان زراعی و تحلیل روابط رقابتی و اثرات آن ها اگر چه مشکل است، ولی نتایج حاصله کاربردی تر بوده و می توان از این طریق اثرات برهم کنش گونه های مختلف را بر یکدیگر و بر محصول هدف تعیین و تبیین نمود.

چکیده: به منظور بررسی خسارت علف های هرز و تعیین مناسب ترین شاخص جهت برآورد گونه علف هرز غالب ذرت در شرایط مزرعه ای و رقابت چندگونه ای علف های هرز، آزمایشی در سال زراعی 89-88 به صورت پیمایشی با چهار سطح تراکم ذرت (5، 6، 7 و 9 بوته در متر مربع) و چهار تیمار کنترل شده (کنترل کامل علف های هرز، عدم کنترل علف های هرز، کنترل علف های هرز پهن برگ و کنترل علف های هرز باریک برگ)، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نمونه برداری از علف های هرز مزرعه در سه مرحله ابتدا و انتهای دوره بحرانی کنترل علف های هرز و زمان برداشت انجام شد نمونه های ذرت و علف های هرز به تفکیک گونه شمارش و وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون گونه ای و بین گونه ای هر گونه، بین تعداد بوته در متر مربع بعنوان متغییر مستقل و لگاریتم وزن تک بوته هر یک از علف های هرز یا ذرت بعنوان متغیر وابسته توابعی برازش داده شد. نتایج نشان داد که تراکم بر تنوع گونه ای مزرعه موثر بود همچنین لگاریتم وزن تک بوته و تعداد بوته در متر مربع دارای همبستگی بالایی برای برآورد ضرایب رقابتی هستند. تابع لگاریتم وزن تک بوته نشان داد که علف انگشتی و تاج خروس خوابیده بیشترین اثر افزایشی را بر ذرت و گونه های تاج خروس وحشی، تاجریزی، پیچک، خرفه، سلمه، سوروف، اویارسلام و دم روباهی اثر بازدارنده بر ذرت داشتند. اثر مثبت علف های هرز روی ذرت ناشی از بازدارندگی شدید آنها روی علف های هرزی بود که اثر بازدارنده ای روی ذرت داشتند. کلمات کلیدی: رگرسیون چندگانه خطی، علف انگشتی، تاج خروس خوابیده، شاخص شانون، شاخص مارگالف.

به منظور ارزیابی اثر مقادیر و زمان مصرف کمپوست های آلی مختلف بر جمعیت علفهای هرز زیره سبز و عملکرد و اجزای عملکرد آن آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. سه نوع کمپوست آلی( مرغی، گاوی و بستر قارچ) در سه مقدار (صفر، 20 و 40 تن در هکتار) و سه زمان مصرف (همزمان با کشت، یک ماه بعد و نیمه اسفند) در قالب طرح کرت های دو بار خرد شده با 4 بلوک کامل تصادفی و اختصاص نوع کمپوست آلی به کرت اصلی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس این آزمایش بیشترین گونه علف های هرز موجود در زیره سبز ، گونه های پهن برگ بوده اند. علفهای هرز پاییزه زیره سبز شامل خاکشیر ایرانی و تلخ ،گندمک، شاهتره و درشتوک و علفهای هرز بهاره آن سلمک، هفت بند، سیزاب و تاجریزی، بودند. نتایج آزمایش نشان داد که زیست توده تر و خشک علفهای هرز توسط نوع، مقدار و زمان مصرف کمپوست ها معنی دار شدند و کمترین زیست توده علفهای هرز در کاربرد کمپوست گاوی و مصرف کمپوست ها در نیمه اسفند حاصل شد. با افزایش میزان مصرف کمپوست، زیست توده علفهای هرز افزایش یافت. بیشترین ارتفاع و وزن خشک زیره سبز در کاربرد کمپوست قارچی حاصل شد. بیشترین تعداد چتر در گیاه در کاربرد کمپوست قارچی(15.47) و بیشترین تعداد چترک در کاربرد 20 تن در هکتار حاصل شد. عملکرد دانه و کاه زیره سبز تحت تاثیر نوع، مقدار و زمان مصرف کمپوست قرار گرفتند و بیشترین عملکرد به ترتیب در کاربرد کمپوست گاوی, مصرف 40 تن در هکتار و نیمه اسفند حاصل شد.

هندوانه ¬بذری (citrullus lunatus) از جمله گیاهان صیفی است که به عنوان کشت دوم بعد از محصولات زمستانه در بعضی از مناطق کشور کشت می¬شود. این محصول به دلایل زمان کوتاه کاشت تا رسیدگی، هزینه¬های تولید کم و سودآوری بیشتر نسبت به سایر گیاهان بهاره دارد، امروزه مورد توجه بیشتر کشاورزان قرار گرفته است. بدین منظور ارزیابی اثر پرایمینگ بذور، نشاءکاری وکود بیولوژیک روی عملکرد و اجزای عملکرد هندوانه بذری آزمایشی در قالب کرت¬های خرد شده نواری در پایه¬ی طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 در آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور اول شامل پرایمینگ بذور (اسمو پرایمینگ با پلی اتیلن گلایکول6000) با غلظت 5/1- مگاپاسکال در دو سطح (پرایم نشده و پرایم شده)، فاکتور دوم نشاءکاری که به صورت کشت مستقیم و نشائی و فاکتور سوم کود بیولوژیک حاوی باکتری سودوموناسpseudomonas)) و ازتوباکتر(azotobacter) در دو سطح (بدون کود بیولوژیک و با کود بیولوژیک) بود. صفات مورد مطالعه شامل صفات فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا اوایل گلدهی، اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی، اوایل میوه دهی تا اوایل رسیدگی)، صفات مورفولوژیک (طول بوته، محیط میوه، وزن ترکل و وزن خشک کل)، سطح برگ و اجزای عملکرد (تعداد میوه در بوته، تعداد دانه در هر میوه، وزن هزار دانه) و عملکرد دانه بودند. نتایج حاکی از آن بود که طی مراحل رشدی تیمار نشائی حاصل از پرایمینگ بذور در حضور کود بیولوژیک روی سطح برگ اثر مثبت و معنی¬داری داشت. پرایمینگ بذر روی صفات فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا گلدهی، گلدهی تا میوه دهی) (p?/01)، تعداد میوه در هر بوته، عملکرد دانه و وزن خشک کل اثر معنی¬داری نشان داد (p?/05). نشاءکاری نیز باعث بهبود صفات تعداد روزهای کاشت تا گلدهی، گلدهی تا میوه دهی و میوه دهی تا رسیدگی، تعداد میوه در هر بوته، تعداد دانه در هر میوه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید. همچنین کودهای بیولوژیک بر روی تمامی صفات مورد مطالعه معنی¬دار بود. اثرات متقابل پرایم با کود بر روی صفات (کاشت تا اوایل گلدهی، اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی و تعداد میوه در هر بوته)، اثرات متقابل کود و کشت نشائی بر صفات (کاشت تا گلدهی، تعداد دانه در هر میوه و وزن هزار دانه) و اثرات پرایم و کشت نشائی بر صفات (کاشت تا اوایل گلدهی و اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی) معنی¬دار بود. اثرات سه گانه (پرایم x کود x کشت نشائی) نیز روی کاشت تا اوایل گلدهی، گلدهی تا میوه دهی و عملکرد دانه معنی¬دار شد. در بین اثرات ساده کشت نشائی نسبت به کشت مستقیم و تیمار کودی نسبت به عدم کاربرد کود تقریبا تمامی صفات مورد مطالعه را به طور چشم گیری افزایش داد. کشت نشائی حاصل از پرایمینگ بذور و به همراه کاربرد کود بیولوژیک بیشترین میزان عملکرد دانه با 2300 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار شاهد بذری 1103 کیلوگرم درهکتار داشت. اثرات کود بیولوژیک و کشت نشائی باعث افزایش صفات وزن هزار دانه و تعداد بذر در هر میوه شد که بیشترین وزن هزار دانه و تعداد دانه در هر میوه به ترتیب با 3/163 گرم و 7/592 عدد در تیمار نشائی در حضور کود و کمترین آن به ترتیب برابر با 7/144 گرم و 7/414 عدد در تیمار کشت مستقیم بدون کود مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق نشاءکاری هندوانه -بذری حاصل از پرایمینگ بذور به همراه محلول پاشی کودهای بیولوژیک در شرایط مشابه این آزمایش قابل توصیه است.