نام پژوهشگر: علی نقی باقر شاهی

نظر گادامر در باب تأثیر پیشداوری و تاریخمندی بر فهم
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  مهدی محمدی اصل   علی نقی باقر شاهی

چنانکه از عنوان رساله پیداست دغدغه ی من دو مفهوم اصلی در هرمنوتیک فلسفی گادامر است؛ یعنی پیشداوری و تاریخمندی. بعلاوه تمام تلاش بر این بود که این دو مفهوم از عصر روشنگری تا آنجا که در هرمنوتیک گادامر نقشی محوری می یابند دنبال شوند. پیشداوری واجد دلالات مثبت و منفی است. چنانکه در عرف عام به ارزشیابی و داوری مغرضانه و بدون شواهد و دلایل کافی اطلاق می گردد. پس از هایدگر که این بحث را در قالب پیش- داشت، پیش- دید و پیش- مفهوم در فرایند فهم مطرح ساخت این مفاهیم با نام پیشداوری در هرمنوتیک گادامر نقش محوری یافتند. در خصوص تاریخمندی نیز قضیه از همین قرار است. تاریخمندی و پیشداوری هر دو مطرود شلایرماخر بودند و هر دو را از عوامل سوء فهم می دانست. در نزد دیلتای هر چند پیشداوری مطرود است اما تاریخمندی به دیده گرفته می شود. برای هایدگر و شاگرد خَلَف او، گادامر، که نظریه ی تاریخمندی دیلتای را بنحو سازگارتری بسط دادند، مفهوم مذکور به همراه مفهوم پیشداوری چنان نقش مهمی را بازی می کنند که حذف و طرد آنها برابر با از میان بردن امکان هر نوع فهمی است. در نزد هایدگر تاریخمندی یکی از بنیادهای هستی آدمی و در نظر گادامر حدّ شناخت و شرط امکان آن است.

هرمنوتیک فلسفی پل ریکور و نسبت آن با نظریات ادبی معاصر
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  میثم دادخواه   علی نقی باقر شاهی

ُل ریکور یکی از چالش بر انگیزترین و پرکارترین متفکران قرن بیستم است. او بیش از سی اثر عمده در زمینه هایی متفاوت اعم از اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی، روانکاوی، سیاست، دین و نظریه زبانی منتشر کرده است. ازطرفی وی به شکل قابل توجهی خوانش مخصوص به خودش از هرمنوتیک فلسفی را توسعه بخشید و از این جهت او را بیشتر بعنوان فیلسوفی در حوزه هرمنوتیک می شناسند.در این رساله مروری بر ویژگی های چشمگیر خط سیر فلسفی ریکور ارائه می شود، مسیری که او با گرفتن سرنخ از متفکران هرمنوتیک آلمان از جمله دیلتای، هایدگر و گادامر سعی در تلفیقی منطقی از دو شقّ عمده ی هرمنوتیک یعنی هرمنوتیک رمانتیک و هرمنوتیک پدیدارشناسانه دارد، تلفیقی که حق هر دو شکل عمده نگاه هرمنوتیکی را ادا نموده و در عین حال ضعف های آنان را نیز پوشش دهد. ریکور در روند فلسفی خویش، به جای اینکه مانند هایدگر مستقیماً به مسأله هستی شناسی بپردازد، با گذار از سطح معناشناسی و تلفیق آن با فلسفه ی تأملی در نهایت هستی شناسی را نیز مورد توجه خویش قرارمی دهد. در حقیقت برای ریکور نیز هستی شناسی مسأله بنیادین بود، اما او مسیری طولانی تر را برای رسیدن به این هدف برگزید. ریکور در سطح معناشناسانه خود را با کثرتی از تأویل های رقیب و غالباً متعارض روبرو ساخت و به هرکدام از آنها به شکل یک امکان در رسیدن به معنا نگریست. این امر باعث ورود او به دیالوگی با علوم مختلف از جمله علوم انسانی و به شکل خاص ادبیات گردید. از طرفی یکی از محورهای همیشگی هرمنوتیک در اشکال مختلف تاریخی اش «متن» و«زبان» بوده است، محوری که می تواند پیوند هرچه عمیق تر هرمنوتیک و نظریات ادبی را توجیه کند. بخش انتهایی این رساله به بررسی مساعدت های هرمنوتیک ریکور در حوزه نظریه ادبی پرداخته و برخورد دو سویه ی او با ساختارگرایان و قرابت او با نظریات مکتب کنستانس را تبیین می نماید. همچنین آراء او در خصوص برخی مفاهیم ادبی از جمله استعاره، روایت، اسطوره و نماد و نسبت این مفاهیم با نگاه خاص ریکور به مسأله هرمنوتیک مورد بررسی قرار می گیرد.

دریدا و پرسش از دیگری
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  نیما توکلی   علی نقی باقر شاهی

اگرچه، دریدا، در رهیافت خود به مسئل? دیگربودگی یا غیریت، به طور کلی، متن را در مقام غیر و نقد سرکوب غیریت می شناسد، اما در موضوع کنونی، مسئل? دیگری از جنب? اخلاقی و به طور کلی مسائل مربوط به مسئولیت فردی به لحاظ دیگری، یا پیش از آن، تاریخ پیدایش مسئولیت در سنت مسیحی، و اساساً مسئل? اخلاق در نسبت با دیگری موضوعاتی هستند که دریدا منحصراً در هدی? مرگ به طرح آن می پردازد. دریدا، در هدی? مرگ، از خلال خوانش آثار جان پاتوکا در موضوع تاریخ مسئولیت مسیحی به بسط تاریخی مفهوم مسئولیت و رازهای آن، از بی مسئولیتی آیین های پنهانی گرفته تا مفهوم مسئولیت در مکتب افلاطونی و پس از آن مسئولیت مسیحی، می پردازد. سپس او با قرائت متن هستی و زمان هایدگر به مسئل? مرگ می پردازد؛ او، همچون هایدگر، مرگ را به مثابه جایگاه جایگزین ناپذیری فرد می داند، و هدی? مرگ یا فداکاری را اصلی ترین گواه فردیت فرد، لازم? اصلی مسئولیت پذیری، می شناسد. همچنین، در فصل سوم به شرح بازخوانی روایت کی یرکگور از داستان قربانی اسحاق در ترس و لرز پرداخته می شود و حسب آن موضوع فردیت در مسئولیت مطلق و الزامات آن، و نیز سنجش ناپذیری میان امر کلی و جزئی مطرح می شود. در پایان دریدا با بیان اندیش? محوری خود در حکم هر دیگری دیگری است – دیگری مطلق، ضمن نقد مفهوم کلی وظیفه و مسئولیت اجتماعی، به بسط مفهوم مسئولیت مطلق فرد می پردازد. هدی? مرگ، رسال? دشوار دریدا در اخلاق، متشکل از شبک? در هم تنیده ای از مضامین اخلاقی، از جمله مضمون هدیه و نفس امکان بخشیدن مرگ، یا به عبارتی، امکان قربانی، مسئل? فردیت، مسئل? مرگ، مسئولیت مطلق، اخلاق، سیاست، اقتصاد هدیه در مسیحیت، خدا، وجدان و مضامینی دیگر است؛ همچنانکه، در واقع، دریدا نیز خود از خلال مراجعه به آثار شماری فیلسوفان دیگر و اساساً به واسط? به کار بردن عمد? براهین آنها در این اثر است که موفق به طرح نتایج خود می شود. از اینرو، با در نظر گرفتن این کثرت و پیچیدگی آراء، متن حاضر، با عنوان "دریدا و پرسش از دیگری"، در موقعیت فعلی پژوهش، ارائ? تلخیص و شرحی از مضامین و مباحث دریدا مطابق رسال? هدی? مرگ را زمین? مساعدتری برای آشنایی پژوهندگان در این زمینه و پژوهش های بعدی می یابد.