نام پژوهشگر: سید حسن شهرستانی

جلوه های بصری اسناد مذهب دوره قاجار با تکیه بر بیست سند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1388
  غزاله عزیزی   سید حسن شهرستانی

در این تحقیق به بررسی اسناد ملی ایران از نظر بصری پرداخته شده است که در فصل اول با نگاهی گذرا مختصری از تاریخ دوران قاجار و سیاست های شاهان این دوره و همچنین جنبش مشروطه و در فصل دوم توضیحاتی چند دربار? انواع اسناد تاریخی آورده شده است. در فصل های بعد نخست به ترکیب تنظیم اسناد در دوره قاجار و توضیحاتی در مورد عناصری مانند لفظ جلاله، توقیع، طغرا، توشیح، مهر و محل قرار گرفتن آنها در اسناد و سپس به بررسی بیست سند با درنظرگرفتن جنبه های بصری آن ها که دارای جذابیت های خاص بوده و از نظر هنرهای خطاطی، تذهیب، جدول کشی و... درخور مطالعه می باشند پرداخته شده است. در اسناد ذکر شده تزئینات تا حدودی با متن سند مرتبط بوده و اجزایی مانند رنگ بندی، ترکیب بندی و سایر شاخص های بصری مورد مقایسه قرارگرفته اند.

مطالعه و تحلیل درفش در شاهنامه فردوسی و جایگاه آن در هنرهای سنتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1391
  مریم پیرزای خبازی   سید حسن شهرستانی

درفش ها در شاهنامه عناصری هنری و قابل تأمل هستند که مطالعه و تحلیل آن ها می تواند واسطه ادراک عمیق تر ما از مفاهیم بنیادی شاهنامه شود. در این راستا، نشانه شناسی به عنوان شیوه ای از تحلیل، با در کنار هم قرار دادن عناصر مرتبط در شبکه ای از عوامل همنشین و جانشین به خوانش نشانه های مرتبط با درفش می پردازد. تکمیل فرایند نشانه شناسی به فراخور متن، نیازمند علم بر نمادها و اسطوره ها نیز هست. شناخت لایه های مختلف دلالت، معانی ضمنی و روابط درون متنی عناصر، رنگ ها و نقش های مرتبط با درفش هر یک از قهرمانان شاهنامه و بررسی نشانه شناختی درفش در نگارگری نسخ خطی شاهنامه بایسنقری و شاه تهماسبی از اهداف این پژوهش است. به این منظور، پس از مروری بر سیر تاریخی درفش، به مطالعه ی آن در متن شاهنامه پرداخته شد و در ادامه رمزگان نشانه ای درفش با توجه به زیرساخت های اساطیری شاهنامه و جایگاه درفش در نگارگری نسخ خطی منتخب بررسی گردید. داده های حاصل از این بررسی ها به روش استقرایی مورد تحلیل قرار گرفت. درفش در متن شاهنامه، حاوی معانی ژرف و ضمنی است که با بررسی آن می توان تا حدودی به روابط زیرساختی و بنیادی شاهنامه دست یافت، علاوه بر این در عرصه ی نگارگری شاهنامه، لزوم تحلیل تصویر در کنار متن هویت دهنده به آن و اهمیت درفش به عنوان نشانه ای که علاوه بر معانی ذاتی خود محمل و جلوه گاه عقاید و باورها در هر دوره ای است روشن گردید.