نام پژوهشگر: سید حبیب الله لزگی

بررسی و تحلیل جنبه های دراماتیک رمان مزرعه حیوانات و مقایسه آن با اثر سینمایی مزرعه حیوانات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1383
  احمد سفلایی   سید حبیب الله لزگی

این پایان نامه به بررسی تطبیقی میان عناصر ادبی و نمایشی داستان و فیلم مزرعه حیوانات می پردازد.در ابتدا داستان به صورت فصل به فصل بررسی و تحلیل می شود.سپس عناصر ادبی داستان مورد ارزیابی قرار می گیرد.پس از معرفی نویسنده داستان و شرایط سیاسی و اجتماعی زمان حیات او، درباره اقتباس و نحوه اقتباس صحبت می شود.بعد از آن به اقتباسهای مختلف انجام شده از آثار ارول از جمله مزرعه حیوانات پرداخته می شود.فصل بعد به تجزیه و تحلیل فیلم و عناصر ادبی و نمایشی آن اختصاص دارد و در انتها بررسی تطبیقی بین فیلم و داستان صورت گرفته است.

رویکردی انتقادی به ادبیات نمایشی نوجوانان پس ازانقلاب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1388
  جواد رضاییان طرقبه   مسعود دلخواه

میان ادبیات نمایشی نوجوانان وبزرگسالان، ازنظرساختارنمایشی، تفاوت چندانی وجود ندارد. اما، ماهیت ویژه ی مخاطبان نوجوان ازحیثِ اندیشه واحساس حاکم بردنیای ذهنی آنان، گونه ی نمایشی متفاوتی را باعث شده و با آن که دراروپا وآمریکا قدمتی چند قرنی دارد، درایران هنوزجریانی نوپا است. ادبیات نمایشی نوجوانانِ پس ازانقلاب اسلامی، از رشد کَمی خوبی برخوردار است، اما از نظرکیفی پیشرفت چندانی ندارد. آثارچاپ شده درحوزه ی ادبیات نمایشی دراین سال ها، با همه ی ضعف ها و مشکلات، ازحیث موضوعات نمایشی، الگوها و روش ها، ساختار نمایشی و نمودهای فرهنگی، قابل بررسی و نقد است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی و انتقادی، درابتدا ضمن بازخوانیِ شاخصه های روان شناسی و جامعه شناختی نوجوانان، سویه ی اجتماعی ـ روان شناختی جامعه ومخاطب، میزان تاثیر پذیری این آثارازنمودهای فرهنگی جامعه، باورهای دینی، آداب ورسوم، سنت ومدرنیته و باورهای اجتماعی را مورد ارزیابی قرار داده وجریان های حاکم برنمایش نامه نویسی پس ازانقلاب را بررسی نموده است.

تاریخچه ی اپرا و اپرت در ایران پروژه عملی: نگارش نمایشنامه سیاوش در آتش
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1389
  فربد اردبیلی   سید حبیب الله لزگی

در این پایان نامه ابتدا تعریف جامع هنر اپرا و در کنار آن اپرت، اشخاص مهم، سازها وسبکهای آهنگسازی اصلی در حیطه ی این دو هنر مورد جست و جو بوده و سپس از نقطه نظر بین المللی، کارکرد و تاریخچه ی هر یک با استناد و مراجعه به منابع مربوط مورد تحقیق واقع شده است. همچنین اپرا و اپرت تنها در محدوده ی ایران و به طور کلی نحوه ی آشنایی ایرانیان با موسیقی غربی و چگونگی تشکیل اولین مدرسه ی موسیقی در ایران مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به روند شکل گیری اولین ارکسترها، انجمن های هنری و گروه های کر در دو دوره ی پیش از انقلاب و پس از انقلاب اسلامی پرداخته شده و برخی از عناوین مهم در همین رابطه بازگو شده است. در نهایت هم پس از گریز کوتاهی به موسیقی مرسوم در اقوام کهن و ایران باستان، شبیه به عنوان یک هنر اصیلِ نمایشیِ ایرانی، از زوایای مختلف جهت کشف مشترکات آن با هنرهای نمایشیِ نسبتا متاخرِ غربی، به خصوص اپرا مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است و در انتها مشاهده می شود که میتوان پیوند عمیقی میان هنرهای بومی ایران و اپرا و اپرت بر قرار نمود.

بررسی نقش عناصر نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان با رویکرد نمایش درمانی- پروژه عملی: نگارش نمایشنامه «هپه انگور»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  شیما منفردی   سید حبیب الله لزگی

پژوهش حاضر به بررسی نقش عناصر بیان نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان ،با رویکرد تئاتر درمانی پرداخته است . در فصل اول پیشینه هنر تئاتر تا دوران معاصر مورد بحث قرار گرفته و بعد از آن به تشریح عناصر بیان نمایشی پرداخته شده است . با توجه به اینکه تئاتر کودک و نوجوان به دلیل نوع مخاطب خاص آن ، از جهات بسیاری می تواند مورد بررسی قرار گیرد ، فصل دوم به شناخت این گروه سنی و ویژگی ها ی آنها اختصاص دارد . فصل سوم به تئاتر کودک و نوجوان به عنوان موضوع اصلی این نوشتار پرداخته شده است ؛ سیر تاریخی تئاتر کودک و نوجوان ، مفاهیم ، ویژگی ها ، روش ها ، ساختار و همچنین آسیب شناسی این نوع از تئاتر مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل چهارم به تئاتر درمانی که گونه ای خلاق از هنر درمانی است ، پرداخته شده است ؛ روند شکل گیری ، تعاریف ، اجزا و الگوی تئاتر درمانی مورد بررسی قرار گرفته است و عناصر بیان نمایشی ویژه تئاتر کودک و نوجوان در تئاتر درمانی مورد بحث قرار گرفته است . از آنجا که این پژوهش با رویکرد درمانی تئاتر کودک و نوجوان صورت گرفته ، پژوهشگر تئاتر درمانی را برای کودک و نوجوان موثرترین روش در برطرف نمودن مشکلات آنها دانسته است . با مراجعه به این فصل می توان دریافت که از تکنیک های نمایشی در تئاتردرمانی با کودک و نوجوان استفاده می شود . اصلی ترین سوال تحقیق بررسی تأثیر عناصر بیان نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان است که براساس آن فرضیه موثر بودن عناصر نمایشی بر این نوع تئاتر با رویکرد درمانی شکل گرفته و نتیجه گیری شده که در تئاتر درمانی با کودک و نوجوان، عناصر نمایشی نقش موثری را ایفا می کند و استفاده از این روش برای درمان این نوع مخاطب خاص مناسب تشخیص داده شد. براین اساس پژوهشگر به ارائه پیشنهاداتی در زمینه استفاده این روش در ایران با تکیه بر تأثیر عناصر نمایشی، پرداخته است.

بررسی تطبیقی عناصر نمایشی بهشت و دوزخ در قرآن مجید با فرهنگ ایران - پروژه عملی : نگارش نمایشنامه "غریق سالهای دور"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  حسین منصوری   سید مصطفی مختاباد

بهشت ودوزخ درمذاهب وفرهنگ های مختلف،همواره بخشی ازباورهای آیینی هرقومی را تشکیل داده است?دراین تحقیق سعی شده است تابراساس توصیفی که درمتون کهن ایرانی وقرآن مجیدازاین دوموردشده است، سخن گفته شود.دراین نگرش، بانگاهی به کلام وحی ومتون کهن پارسی وظرفیت هنری زبان قرآن،به ارزش های روایتگری ونوع آن پرداخته ایم?همچنین به تعاریفی که درزمینه بهشت ودوزخ،وجایگاه آن دراسطوره های ایرانی وبین النهرین وجوددارد،نگریسته ایم. ازاین منظر،به توصیفات سوررئالیستی درقرآن ونوشته های کهن ایران پرداخته،به نوع روایت، جایگاه زمان ومکان دراین گونه روایات نگاه کرده ایم.نقش راوی،نحو?گفتگو،کشمکش،عنصرخیال و واقعیت وترکیب عناصرنمایش گونه رادربهترشدن متن نمایشی درصحنه وحرکت شخصیت،دراین عرصه،بررسی نموده ایم.به علاوه به تطبیق عناصرتوصیفی وشباهت های هریک وعناصرتعیین کننده وتأثیرگذاربرمتن واجرای نمایشی ورسیدن به ساختاری که بتوان هم درزمین? نمایش(تئاتر)،وهم درام سینمایی رسید،نایل شده ایم. پژوهش مابراساس متون کهن وقرآن است. هدف ماجستجوی مواردی ازخلاقیت درهنرهای نمایشی باتوجه به ریشه های ایرانی–اسلامی این گونه مباحث است تابتوانیم برداشت های نمایشی بکرونوآورانه ای را،درآینده شاهد باشیم.

بررسی شیوه های روائی آئینهای نمایشی در استان فارس - پروژه عملی : نگارش فیلمنامه "آرش"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  ناد علی شجاعی   سید حبیب الله لزگی

چکیده: موضوع این پایان نامه بررسی شیوه های روائی در آیین های نمایشی استان فارس است.در مسیر این بررسی به چیستی وماهیت روایت پرداخته شده و گستره و کارکرد آن مورد بررسی قرار گرفته واین پرسش مطرح گشته که با وجود گستردگی روایت ها در زندگی و بررسی همه جانبه آنها به وسیله شاخه های گوناگون علوم انسانی تفاوت روایت ادبی وهنری با روایت آنچنان که در بطن زندگی جریان دارد چیست؟برای رسیدن به این پاسخ نظریه های روایت پیرامون ادبیات و هنر از ابتدا تا نظریه های معاصر مورد بررسی قرار گرفته ،عناصر روایت مطرح گشته و چگونگی روایت وتعاریف و نظریه ها و تحولات آنها در هنر نمایش از ارسطو تا نظریه های معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. پس از آن به چگونگی روایت گری و نمایش گری در ایران پرداخته شده، سابقه نمایش به شیوه غربی در ایران مورد بررسی قرار گرفته و شیوه های نمایش ایرانی معرفی شده اند . چگونگی شیوه های نمایش ایرانی معرفی شده وحضور و یا عدم حضور وچگونگی آنها در استان فارس بررسی گردیده است. پس ازآن آیین های نمایشی طلب باران و نمایش واره های مختص استان فارس معرفی گردیده اند و در خاتمه با تطبیق نمایش واره ها و آئین ها در استان فارس با نظریه ها و تعاریف رایج پیرامون روایت این نتیجه گیری به عمل آمده است. که نظریه ها و تعاریف رایج پیرامون روایت بر قانونمندی های این آئین ها و نمایش واره ها منطبق است، اماعناصر روایت در شکل گسترده و عمیق آن به دلیل ایستایی نمایش واره های ذکر شده، رشد نیافته و در مرحله ابتدائی باقی مانده اند.

سیر تحول تعزیه با رویکردی به دیدگاه پسا استعماری – پروژه عملی: نگارش نمایشنامه «سیاوش»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  جواد صداقتی راد   سید حبیب الله لزگی

این پژوهش به بررسی درام دینی و سنتی تعزیه در زمینه مطالعات فرهنگی، از منظر پسااستعماری می پردازد. مسأله اصلی آن، تعیین جایگاه هویت بومی و آیینی نمایش تعزیه به عنوان نمایش بومی ایران، در عرصه مطالعات فرهنگی متأخر و به طور اخص مطالعات پسااستعماری است. روش انجام این پژوهش، تاریخی و نیز توصیفی-تحلیلی است. در آغاز، پس از بازگو کردن کلیتی مختصر از پیدایش نمایش تعزیه، به منظور بررسی سیر تحول آن، دوره های مختلف تاریخی که در تکوین و تکامل تعزیه گذشته، معرفی شده است. تلاش شده است که در هر یک از این دوره ها، شاخص یا شاخص های ویژه ای مطرح شود که امکان خوانش پسااستعماری را مهیا نماید.سپس به عرص? مطالعات پسااستعماری به عنوان زیرشاخه ای از مطالعات فرهنگی، از دو جنب? چیستی و چگونگی پیدایش آن پرداخته شده است. و در پایان به بررسی جایگاه تعزیه در مطالعات پسااستعماری پرداخته شده است. به این منظور، تعزیه در سه جنب? خاستگاه بومی و آیینی، شیوه های اجرایی و محتوا و درونمای? آن، از دیدگاه پسااستعماری مورد بررسی قرارگرفته است.

تحلیل مناسبات اجتماعی شخصیتهای اصلی نمایشی در فیلم های متأخر ایرانی، با رویکردی به آثار اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی – پروژه عملی: نگارش نمایشنامه«نادر»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1390
  علی آذرپناه   سید حبیب الله لزگی

شخصیت یکی از شش عنصر بنیادی درام از دید ارسطو و یکی از مهمترین عناصر شکل دهنده به هر متن نمایشی است. کنش هر شخصیت از درون او نشات گرفته و در بیرون جریان می یابد و به همین علت انگیزه شخصیت ها دارای اهمیت فراوان می باشد. بررسی مناسبات اجتماعی شخصیت ها، بررسی کنش های اجتماعی شخصیت ها در برخورد با یکدیگر است. بررسی کنش اجتماعی افراد جامعه ، بخشی چشم گیر از نظریات ماکس وبر، جامعه شناس شاخص آلمانی را به خود اختصاص داده است. او در بررسی های خود، کنش را از جنبه ی ارتباط آن با انگیزه های کنشگر مورد مداقه قرار داده و انواع آن را بر اساس معنای ذهنی آن مشخص می کند و به نوعی سنخ شناسی رفتار اجتماعی بر اساس وابستگی انگیزه های کنشگر به عقل و عقلانیت می رسد. در این سنخ بندی، کنش عقلایی هدفمند از سایر انواع کنش مهمتر است و به شکل تمایل به سازمان عقلانی در کلیه وجوه جامعه مدرن از بنگاه های اقتصادی تا دیوانسالاری مشاهده می شود. رفتارهای غیر عقلانی یا ناشی از عواطف، باید به عنوان انحراف از نوع خالص رفتار معطوف به هدف در نظر گرفته شود که خود را در عرضه اجتماع به صورت ساختهای سنتی و کاریزمایی نشان می دهند. در این پایان نامه به بررسی مناسبات اجتماعی شخصیت های نمایشی اصلی فیلم های نمونه ای سه کارگردان ایرانی: مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، اصغر فرهادی بر اساس نظریات وبر پرداخته شده و نشان داده شده که کنش های شخصیت های اصلی نمایشی فیلم های نمونه ای این سه کارگردان کاملاً متاثر از تاریخ، فرهنگ و ساخت قدرت ایران می باشند. علاوه بر این نشان داده شده که چگونه تغییرات ساختاری جامعه ایران و گذر از جامعه ای سنتی به جامعه ای مدرن خود را در نوع کنش های اجتماعی شخصیت ها نشان می-دهد به نحوی که نوع کنش ها به تدریج از سنتی و ارزشی به عقلایی تغییر می یابند.

نقش گفتگو در نمایشنامه های هنریک ایبسن (وایکینگ ها در هل گلاند، خانه عروسک، جان گابریل بروکمن)- پروژه عملی: نگارش فیلمنامه «تابستان به یاد ماندنی»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1389
  فهیمه موسوی نیارکی   سید مصطفی مختاباد

هنریک ایبسن را پدر نمایشنامه نویسی مدرن و یکی از برجسته ترین نمایشنامه نویسان شخصیت پرداز نام نهاده اند پژوهش حاصل که تحت عنوان: نقش گفت و گو در نمایش نامه های هنریک ایبسن(وایکینگ ها در هل گلاند،خانه عروسک،جان گابریل بورکمن) میباشد در سه بخش اصلی ارائه می گردد که گفت و گو به عنوان یکی از چند شاخصه اصلی درام مورد بررسی قرار خواهد گرفت.در فصل اول به عناوینی از جمله تعریف گفت و گو و زبان،کنش،ماهیت مکالمه،ویژگی گفت و گوی نمایشی و ریتم آن،ضربان و کاربرد گفت و گو و از همه مهمتر تفاوت گفت و گوی روزمره و دراماتیک پرداخته می شود.در ابتدای فصل دوم نگاهی به زندگینامه هنریک ایبسن می اندازیم در میانه این بخش به تحلیل دوره های آثار هنریک ایبسن،رمانتیسم،رئالیزم و سمبولیسم میرسیم و در پایان نیز سعی بر آن شده که شماری چند از نمایشنامه های وی مورد مطالعه قرار گیرد در نهایت این پژوهش با فصل آخر که شامل خلاصه هر سه نمایشنامه به همراه ویژگی ها و وظایف و بررسی گفت و گوهای میان آن هاست به پایان میرسد.

تحلیل مناسبات نمایشی شخصیت ها با تمرکز بر مفهوم حقارت در آثار ثمینی، یعقوبی، چرمشیر– پروژه عملی: نگارش نمایشنامه"عابران ابرپوش"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1391
  نازنین افضلی   سید حبیب الله لزگی

این پژوهش قصد دارد با استناد به برخی آموزه های علوم اجتماعی به ارزیابی مفهوم حقارت و جایگاه ارزش نمایشی آن در درام معاصر ایران بپردازد. مسأله ی اصلی این پژوهش کشف کارکردهای احساس حقارت- به معنای فروپاشی فردیت انسان و سرکوب امیال و نیازهایش - با تمرکز بر مناسبات نمایشی شخصیت ها با یکدیگر در نمایشنامه های معاصر ایرانی است. این پژوهش با بهره گیری از آموزه های نقد روانکاوانه، مولفه هایی همچون مالکیت فضای نمایشی و حقارت های کلامی و تعدادی دیگر معرفی شده و با استفاده از آن ها، متون دراماتیک غربی در عصر حاضر تحلیل گشته است. آراء برخی از مهم ترین متفکران قرن حاضر در حوزه علوم اجتماعی هم چون فروید ، آدلر ، گافمن و فوکو درباره ی مفهوم حقارت مورد بررسی قرار می گیرد و از پس آن به تحلیل مناسبات میان اشخاص نمایشنامه با تمرکز بر مفهوم حقارت در نمایشنامه های معاصر ایرانی می پردازد. پژوهش حاضر در عین حال سعی دارد تا با یک ارزیابی علمی از قابلیت های نقد روانشناسانه در آثار این نمایشنامه نویسان سود برده و به بررسی آن بپردازد. با توجه به بررسی های انجام شده می توان گفت احساس حقارت در مناسبات نمایشی میان شخصیت ها در درام ایران هم به مانند درام غربی، قابل مشاهده است و نمایشنامه نویسان در بسیاری موارد از نقدهایی که به بررسی درونیات شخصیت می پردازد، استفاده نموده اند.

تحلیل جلوه های فرهنگی ادبیات نمایشی پس از انقلاب با رویکردی پسااستعماری – پروژه عملی: نگارش نمایشنامه «تنها تا اژدها»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1391
  سید پویا جمالی حصاری   سید حبیب الله لزگی

پژوهش حاضر نگرش نوینی است در حوز? مطالعات فرهنگی درام معاصر ایران با تمرکز بر مفاهیم نظریه و نقد پسااستعماری. این رویکرد حاصل بازاندیشی در نحو? بازنمایی جوامع و فرهنگ های غیرغربی در آثار هنری، ادبی و دراماتیک و سیاسی غرب است. در قلمرو گفتمان (پسا)استعماری، متفکرانی چون ادوارد سعید، فرانتس فانون، هومی بابا، گایاتری اسپیواک، به انحای مختلف آثار دوران امپریالیسم و استعمار را که دربار? مستعمرات و کلاً فرهنگ های غیرغربی نوشته شده بود به صورتی نقادانه بازخوانی کرده اند. این گروه بر آنند که "شرقِ" مطالعات شرق شناسی مصنوع گفتمانی اروپامحور است و اساساً به صورت منفی (راکد، ایستا، فاقد اخلاق، منفعل، عقب افتاده، خشونت طلب و غیره) بازنمایی شده است. مطالعات پسااستعماری مجموعه ای است که می کوشد روابط پیچید? میان غرب و غیرغرب را بررسی کند. این مطالعات به صورت نقادانه متعهد به گشودن فضایی است که در آن، خاموش ماندگان سخن بگویند و شنیده شوند؛ نیز متعهد به گسترش چشم انداز ها و تحلیل نظری، دربرگرفتن دانش ها و ادراکاتی است که خارج از جهان غرب توسعه یافته است. به عبارتی، تلاشی جهت گشودن فضایی برای صدا های متنوع، برای شنیده شدن و همزمان، شناساندن و آگاه شدن از دشواری های سخن گفتن از مواضع سوژگانی فرودست. لازم به ذکر است که تحلیل پسااستعماری متون ادبی و نمایشی که کشف لایه ها، زیرمتن ها، اشارات تلویحی و ارجاعات اثر را نسبت به مناسبات استعماری در پی دارد، تنها به مطالع? آثار آن دسته از نویسندگانی که خواسته یا ناخواسته به هواداری از بنیاد های استعمار برخاسته اند و به تثبیت نقش آن رونق بخشیده اند، محدود نمی شود و نیز صرفاً بر تحلیل متون نویسندگان استعمارزده یا دورگه تمرکز نمی کند. به همین جهت، نویسندگانی که رویکرد های ضد استعماری و ضد امپریالیستی را در آثار خود پرورش داده اند و ادبیات یا هنری ضد سلطه تولید کرده اند، نیز مورد توجه قرار می گیرند. نظریه و نقد پسااستعماری همانند دیگر نظریه های انتقادی، دارای مفاهیم و محورهای بنیادی است که از سوی نظریه پردازان متعددی طرح و تدوین و در نهایت در حکم اصلی ترین مبنا ها و زمینه های این نظریه صورت بندی شده اند. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با ارائ? پیشین? مطالعاتی مرتبط با بحث چارچوب نظری و تحلیلی این رویکرد را در عرص? ادبیات نمایشی معاصر ایران بکار گیرد. روش اصلیِ انجام تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. مباحث کلی در چهار فصل تهیه و تنظیم شده اند. پیشین? مطالعاتی تحقیق با مرور تاریخچ? مطالعات فرهنگی معاصر و بازاندیشی مفهوم فرهنگ در حوز? نقد ادبی و دراماتیک شکل می گیرد. سپس، با ورود به حوز? مطالع? فرهنگی درام، رویکرد مداخل? جویان? آن در مواجهه با نظری? نمایشی بررسی و تحلیل می گردد. همینطور، با توجه به جریان جهانی سازی، ظرفیت های بینافرهنگی درام مورد توجه قرار گرفته و جریان مبادل? فرهنگی میان شرق و غرب و نقش آن در ارتقای و یا ایستایی فرهنگ مبدأ و مقصد بررسی می گردد. فصل دوم، با ارائ? چارچوب نظری و پیشین? مطالعات پسااستعماری، و تأکید بر اهمیت آثار معیار نمایشی در این گستره از نقد، به بررسی جایگاه درام پسااستعماری می پردازد. معرفی و تحلیل برخی از آثار نمایشنامه نویسان عرص? پسااستعماری نظیر درک واکات، جک دیویس، وول سوئینکا، اتول فوگارد و گریش کارناد، در دستور کار قرار گرفت. مفاهیم کلیدی بدست آمده از نقد و نظری? پسااستعماری با نظر به آرای فرانتس فانون، ادوارد سعید، هومی بابا و گایاتری اسپیواک تبیین گشته، و چارچوب نظری مورد نیاز جهت تحلیل جلوه های فرهنگی درام پس از انقلاب فراهم می آید. از این رو، مفاهیم کلیدی نظیر مناسبات قدرت و سلطه، هویت فرهنگی، فرودست و عاملیت و دورگه ای شدن فرهنگی، در حیط? ادبیات نمایشی مورد بحث قرار می گیرد و مولفه های تحلیل مورد نیاز جهت مواجهه با آثار نمایشی پس از انقلاب را فراهم می آورد. در فصل سوم، با ورود به عرص? ادبیات نمایشی سه ده? اخیر، و بررسی شرایط سیاسی حاکم بر جامعه در دوره های خاص، جلوه های فرهنگی متون نمایشی مربوط مورد شناسایی قرار می گیرند. گفتمان جنگ و تئاتر دفاع مقدس زمین? اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مناسبی را جهت تحلیل آثار نمایشی تولید شده در این دوره فراهم می آورد. از این رو، با بررسی موضوعی برخی از این آثار، برجسته ترین جلوه های فرهنگی آن ها با خوانشی پسااستعماری مورد توجه قرار می گیرد. همینطور، با گذار از دور? جنگ و ورود به دور? اصلاحات، مهمترین آثار نمایشی این دوره و مفاهیم فرهنگی موجود در آن ها، در کنار تحلیل های موردی از آثار منتخب ارائه می گردد. در پایان نیز، با تکیه بر مولفه های الگوی مذکور، رابط? فرهنگ و درام در قالب چند نمایشنام? منتخب: ملودی شهر بارانی اثر اکبر رادی، شب هزارویکم اثر بهرام بیضایی، خواب در فنجان خالی اثر نغمه ثمینی و یک دقیقه سکوت اثر محمد یعقوبی، مورد تحلیل قرار می گیرد و ظرفیت های فرهنگی موجود در این آثار معرفی می گردد.

مقایسه ی تطبیقی جلوه های ساختاری فیلمنامه های سینمای معناگرای ایران- پروژه عملی: نگارش فیلمنامه «فصلی دیگر»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1392
  محمد پورضرغام   سید حبیب الله لزگی

در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی سینمای معناگرای ایران از منظر فیلمنامه اهتمام شود. مسئله ی اصلی این تحقیق یافتن شاخصه های فیلمنامه های معناگرای سینمای ایران در یک دهه ظهور و افول این سینماست. اهمیت این پژوهش به جهت آسیب شناسی ساختار فیلمنامه های معناگرای ایران با توجه به عدم اقبال مخاطبان است که در نهایت موجب شده است موج این پدیده ی نوظهور فروکش کند. این پژوهش به شیوه ی توصیفی تحلیلی انجام شده و با اتکا به منابع کتابخانه‎ای و مشاهدات یک دهه سینمای ایران و فیلم های سینمایی این دهه و سال های پیش از نام گذاری سینمای معناگرا شکل گرفته است. بدین منظور در این پژوهش به ویژگی های فیلم ها و فیلمنامه های معناگرا پرداخته و آن ها را بر اساس سنجه های فیلمنامه نویسی معاصر از منظر سید فیلد و رابرت مک کی می پردازیم و با توجه به شاخصه ‎های سینمای معناگرا بر اساس دیدگاه های متولیانش یعنی دستیابی به عوالم روحیِ بشر به طرق معنوی، فیلم های معناگرای سینمای ایران را بر اساس سنجه های پژوهش انتخاب کرده و در تحلیل آن ها به این نتایج دست یافتیم که الگوی سفر در فیلم های معناگرای ایران اهمیت ویژه ای دارد. سفر یا به عنوان عامل محرک و نقطه ی شروع فیلمنامه وجود دارد و یا در مسیر تحول شخصیت اهمیت می یابد و یا شخصیت را به پایان فیلم پیوند می دهد. هم چنین در بررسی ها مشاهده شد درصد بالایی از شخصیت های فیلم های معناگرا کسانی هستند که قادر به برقراری ارتباط درست و عمیق با مردم عادی نیستند و قشر تحصیلکرده ی جامعه در این فیلم ها همه از معنویت دور مانده اند. غالب کشمکش شکل گرفته در درون فیلم ها ماهیت درونی داشته و بیش از نیمی از موانع شخصیت های اصلی غیرانسانی هستند. در این پژوهش هم چنین مشاهده شد که پایان بندی غالب فیلم های معناگرای ایران به روابط علت و معلولی متکی نیستند و عواملی خارج از ساختار درام که غالباً شکل معجزه دارند و یا به سایر عوامل معنوی ارتباط دارند ماجرا را به پایان می رسانند.

بررسی عناصر کمدی در تئاتر اصفهان ( با بررسی دو متن از نمایشنامه های رضا ارحام صدر و حسن اکلیلی) - پروژه عملی: نگارش فیلمنامه" رودابه و البرز"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1394
  مرجان ریاحی   سید مصطفی مختاباد

این پایان نامه به عناصر کمدی در تاترخنده آور اصفهان می پردازد.عناصر کمدی که از موقعیت ویژه ی اصفهانی بودن تاثیر می پذیرد . این موقعیت به لحاظ کلامی شامل لهجه و به لحاظ رفتاری شامل تیز هوشی دربداهه گویی وایجاد طنز موقعیت می باشد و از آنجا که لهجه و مولفه های اصفهانی بودن تاثیرگذارترین وجه این نوع نمایش های کمدی هستند ، امکانات صحنه ، گریم یا نورپردازی همواره درخدمت کلیت نمایش بوده و هرگز به عنوان یک عامل تعیین کننده برای کمدی اصفهان عمل نکرده است . از آنجا که کمدی اصفهان ریشه در دلقک بازی و نمایش های آیینی و روحوضی دارد ، تابع تحولات کمدی در سطح جهانی نیست . با انقلاب مشروطه تاتر به معنی امروزی اش همراه با سایر نقاط ایران در اصفهان نیز ، متولد شد ولی کمدی اصفهان با وفاداری به ریشه های تاریخی خود و با نگاه به تحولات روز و نیازهای اجتماعی به اوج رسید .