آموزش ترویجی، مناسبترین شیوه موجود در فرایند آموزش محیط زیست است. هدف از این تحقیق بررسی اثربخشی دوره آموزشی ترویجی بر آگاهی های زیست محیطی آبزی پروران استان گیلان است. این تحقیق از نوع کاربردی و همچنین توصیفی همبستگی می باشد که به روش میدانی صورت گرفته است .جامعه آماری تحقیق را آن دسته از آبزی پروران استان گیلان تشکیل می دهند که درتابستان سال 1389 در دوره عمومی پرورش ماهیان گرمابی شرکت نموده اند( 90 = n ).از این تعداد 35 نفر واجد شرایط شناخته شدند و 27 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. به منظور تعیین اثربخشی، 27 نفر از آبزی پرورانی که در دوره آموزشی شرکت نکرده بودند نیز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است که روایی آن با توجه به نظرات کارشناسان مربوطه مورد بازبینی قرار گرفت و پایایی آن با پیش آزمون تعداد 15 پرسشنامه و تعیین ضریب آلفای کرونباخ ( 76/0 = ? ) تعیین گردید. نتایج تحقیق حاکی از رضایت بیش از 70 درصد از پاسخگویان از دوره آموزشی می باشد. همچنین نتایج مطالعه نشان دهنده اثرگذاری معنی دار برنامه های ترویجی بر آگاهی های زیست محیطی آبزی پروران می باشد. تفاوت معنی داری در میزان آگاهی زیست محیطی آبزی پروران بر اساس متغیرهای مستقل سن، سابقه فعالیت و سطح تحصیلات مشاهده نشده است. کلمات کلیدی: اثربخشی – ترویج – آبزی پروری – آگاهی زیست محیطی.

اردک ماهی یکی از ماهیان اقتصادی حوضه آبریز دریای خزر است که در برخی مناطق آن زیست می کند. این ماهی در رودخانه های دارای گیاهان آبزی و تالاب ها زیست می کند. مطالعه مراحل رسیدگی جنسی و هورمون های استروئیدی گنادی مولدین یکی از شاخص های مهم تولیدمثل ماهیان است. به همین دلیل در سال 90-89 بررسی روی مراحل رسیدگی جنسی و هورمون های استروئیدی گنادی مولدین اردک ماهی تالاب انزلی انجام گرفت. برای این منظور از منطقه موردنظر 54 قطعه اردک ماهی صید شدند. طبق نتایج بدست آمده در بین ماهیان مولد، سطوح استروئیدهای جنسی پلاسما نشان دهنده افزایش میزان هورمون 17- بتا استرادیول در فصل پاییز و افزایش میزان هورمون تستوسترون در نیمه اول زمستان و افزایش میزان هورمون 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون در نیمه دوم زمستان است. همچنین نتایج حاصل از مطالعه کلاسه بندی اندازه ماهی با میزان سطوح هورمون 17- بتا استرادیول، تستوسترون و 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون اردک ماهی نشان داد که با افزایش اندازه اردک ماهی در کلاسه های دامنه 300 تا 360 میلیمتر، دامنه 360 تا 420 میلیمتر و دامنه 420 تا 480 میلیمتر نوسانات میزان غلظت این 3 هورمون روند معنی داری دارد. نتایج حاصل از مطالعه کلاسه بندی اندازه ماهی با رسیدگی جنسی مولدین اردک ماهی در هر فصل نشان داد که مولدین اردک ماهی در کلاسه های دامنه 300 تا 360 میلیمتر، دامنه 360 تا 420 میلیمتر و دامنه 420 تا 480 میلیمتر همگی در یک مرحله رسیدگی هستند. روند رسیدگی گناد در دوره های مختلف در ماهیان صید شده شامل 4 مرحله است. همچنین بیشترین هماوری مطلق برابر با 065/315±347/13609 در فصل پاییز بوده و بیشترین مقدار شاخص گنادوسوماتیک برابر با 076/2±063/4 در نیمه اول زمستان است.

هدف از این مطالعه دسترسی به غلظت بهینه چهار ماده بیهوش کننده ms222، روغن گل میخک، کتامین و عصاره توتون در بچه ماهی استرلیاد بود. همچنین، تغییرات پارامترهای خونی و بیوشیمیایی در غلظت های بهینه از چهار ماده بیهوش کننده مورد بررسی قرار گرفت. برای بدست آوردن غلظت بهینه غلظت های 45، 50، 55، 60، 65 و 70 میلی گرم در لیتر از ms222، 14، 35، 56، 77، 98 و 119 میلی گرم در لیتر از روغن گل میخک ، 35، 5/37، 40، 5/42، 45 و 50 میلی گرم در لیتر از کتامین و 375، 450، 525، 600، 675 و 750 میلی گرم در لیتر از عصاره توتون مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به زمان های بیهوشی و بازگشت، غلظت های 60 میلی گرم در لیتر (القا 9/6 ± 6/298 و ریکاوری 6/2 ± 3/155 ثانیه) برای ms222، 56 میلی گرم در لیتر (القا 9/14 ± 6/139 و ریکاوری 9/18 ± 151 ثانیه) برای روغن گل میخک، 45 میلی گرم در لیتر (القا 20 ± 380 و ریکاوری 9/82 ± 3/193 ثانیه) و 675 میلی گرم در لیتر (القا 8/21 ± 6/376 و ریکاوری 3/17 ± 570 ثانیه) برای توتون به عنوان غلظت بهینه در نظر گرفته شد. زمان القا و ریکاوری برای ماهی استرلیاد وابسته به غلظت مواد بیهوش کننده بود. تغییرات قابل توجهی در پارامترهای خونی از جمله wbc، rbc، hct، hb، mcv و mch در میان چهار عامل بیهوشی مشاهده شد. نتایج همچنین اختلاف معنی داری در غلظت پارامترهای بیوشیمیایی (کورتیزول، گلوکز و لاکتات) در میان همه موارد بیهوشی مورد بررسی نشان داد.