نام پژوهشگر: محمد تقی اسماعیل پور معلّم

بررسی روش تفسیری مقاتل بن سلیمان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران 1388
  رسول ناوشکی   مرتضی خرّمی

چکیده در این پژوهش، روش مقاتل در تفسیر کبیر ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. جهت تحلیل دقیق موضوع، این رساله در چهار فصل تنظیم گردیده است. فصل اوّل: شامل مباحثی مربوط به ویژگی های تحقیق است که مسائلی چون: طرح مسأله، ضرورت تحقیق، سوالهای قابل طرح در مورد موضوع، پژوهشهای قبلی انجام شده در رابطه با پایان نامه، هدف نگارش رساله و مراحل انجام رساله را در بر می گیرد. فصل دوم: در این فصل معرّفی مقاتل بن سلیمان و تفسیر ایشان مورد توجّه قر ار گرفته است. فصل سوم: تعریف لغوی و اصطلاحی تفسیر و روشهای تفسیری و نیازها و دلایل روی آوردن به روشهای گوناگون تفسیری از جمله مباحث این فصل می باشد. در پایان به روشهای مقاتل در تفسیرش صرفا اشاره ای شده است. فصل چهارم: این فصل اصلی ترین بخش پایان نامه است که به بررسی روشهای تفسیر مقاتل و شواهد مثال آن از کتاب ایشان می پردازد. این فصل در بخش هایی به شرح ذیل نگارش شده است. بخش اوّل: تفسیر قرآن به قرآن. در این بخش ابتدا توضیحاتی در مورد تفسیر قرآن به قرآن داده ایم و سپس به ذکر مواردی از تفسیر قرآن به قرآن در کتاب مقاتل اشاره نموده ایم. بخش دوم: تفسیر قرآن با روایت. در این قسمت به ذکر روایاتی از پیامبر اکرم (ص) و صحابه و تابعین که مقاتل به کمک آنها به تفسیر آیاتی از قرآن مجید اشاره نموده، پرداخته ایم و در قسمت پایانی این بخش به ذکر روایات اسرائیلی در تفسیر مقاتل اشاره نموده ایم. بخش سوم: تفسیر لغوی. شامل چندین نمونه از تفسیر لغوی مقاتل در تفسیر ایشان است بخش چهارم: تفسیر عقلی و کلامی. در این فصل ابتدا به نمونه هایی از تفسیر عقلی مقاتل و سپس به مواردی از تفسیر کلامی تفسیر کبیر اشاره نموده ایم. بخش ششم: تفسیر قرآن به کمک علوم قرآنی. که این فصل شامل تفسیر قرآن به کمک اسباب نزول، وجوه و نظایر، ناسخ و منسوخ و مکّی و مدنی می باشد.