پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه علّی متغیرهای هوش عمومی و هیجانی با عملکرد تحصیلی با میانجی گری اضطراب امتحان و سازگاری در دانش آموزان سال اول دبیرستان های دولتی شهرستان بروجرد انجام شد. تحقیق حاضر به دنبال آن است که مشخص نماید آیا متغیرهای هوش عمومی و هوش هیجانی با میانجی گری سازگاری و اضطراب امتحان با عملکرد تحصیلی رابطه دارند؟ توجه بیش از حد مدارس بر توانایی های شناختی از یک طرف، مطرح شدن رو به فزون هوش های چندگانه از جمله هوش هیجانی در محافل علمی و تربیتی ما را بر آن داشت تا رابطه بین متغیرهای هوش عمومی و هوش هیجانی را از طریق مدل یابی معادلات ساختاری و با میانجی گری اضطراب امتحان و سازگاری مورد بررسی قرار دهیم. در این پژوهش یک فرضیه اصلی، هشت فرضیه مستقیم و چهار فرضیه غیر مستقیم مطرح و مورد ارزیابی قرار گرفتند: مدل روابط علّی هوش عمومی و هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی، با میانجی گری اضطراب امتحان و سازگاری در دانش آموزان سال اوّل دبیرستان های شهرستان بروجرد برازنده ی داده ها است.ابزارهای استفاده شده در این پژوهش شامل پرسشنامه ی اطلاعات شخصی، آزمون هوشی ریون، مقیاس هوش هیجانی پترایدز و فورنهام (2004)، پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیل برگر و پرسشنامه سازگاری دانش آموزان دبیرستانی بودند. ضمناً معدل پایان سال دانش آموزان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. در این پژوهش، جهت بررسی فرضیه های تحقیق از روش مدل یابی معادلات ساختاری (sem) که از خانواده روشهای همبستگی بوده و نرم افزار (7-amos) و 16-spss، استفاده شد. به علاوه، از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره ها) و ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چند گانه در سطح معنی داری آماری 0/05استفاده شد. یافته های حاصل از این پژوهش عبارتند از: فرضیه اصلی که در خصوص برازندگی داده ها بود مورد تآیید قرار گرفت. سایر فرضیه های مستقیم همه مورد تآیید واقع شدند، البته رابطه بین متغیرها در فرضیه 4 منفی بود. فرضیه های غیر مستقیم 2 و 4 تأیید شده، بر نقش میانجی گری سازگاری در رابطه بین هوش عمومی و هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی تأکید دارد. اما فرضیه های غیر مستقیم 1 و 3 مورد تأیید واقع نشدند و نقش میانجی گری اضطراب امتحان در رابطه هوش عمومی و هیجانی با عملکرد تحصیلی تأیید نشد.

هدف اصلی پژوهش حاضر آزمایش برازندگی مدل پیشنهادی معادلات ساختاری روابط مستقیم و غیر مستقیم، عملکرد تحصیلی قبلی و انجام تکالیف خانه با عملکرد تحصیلی بعدی با میانجی گری خودکارآمدی برای یادگیری و مسئولیت پذیری ادراک شده برای یادگیری در دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های شهر اهواز است. مسیرهای پیشنهادی در الگوی فرضی این تحقیق، فرضیه های مورد مطالعه را نشان می دهد. این پژوهش در دو مرحله، مطالعه مقدماتی و اصلی انجام شد. هدف از مطالعه مقدماتی بررسی ویژگی های روانسنجی (پایایی و روایی) پرسشنامه های خودکارآمدی برای یادگیری، انجام تکالیف خانه و مسئولیت پذیری ادراک شده برای یادگیری بود. در این مرحله از تحقیق 130 دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی از بین نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر اهواز برای تکمیل پرسشنامه ها به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پایایی ابزارها با استفاده از دو روش تنصیف و آلفای کرونباخ، و روایی آنها با استفاده از روش های روایی سازه ای و تحلیل عامل تاییدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزارهای مذکور از پایایی و روایی رضایت بخشی برخوردار هستند. همچنین، برای سنجش عملکرد تحصیلی قبلی و بعدی دانش آموزان به ترتیب از معدل کل سال تحصیلی 86-85 و معدل کل سال تحصیلی 87-86 استفاده شد. در مرحله اصلی تحقیق نیز 400 دانش آموز (200 دختر و 200 پسر) دبیرستانی شهر اهواز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به منظور آزمون فرضیه ها و برازش مدل پیشنهادی انتخاب شدند. روش های آماری به کار رفته در این مطالعه، در مرحله اصلی، میانگین، انحراف معیار، کوواریانس، رگرسیون چند متغیری، آزمون سوبل و روش تحلیل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای spss 16 و amos 7 بودند. بر اساس نتایج این پژوهش، مدل اصلی پیشنهادی معادلات ساختاری روابط علی متغیرهای مذکور، با توجه به شاخص های برازندگی ارائه شده، از برازش قابل قبولی برخوردار بود. با وجود این، برای این که مدل مذکور به طور مناسبی با داده ها برازش یابد، اصلاح مدل و حذف مسیرهای غیر معنی دار ضروری به نظر می رسید. لذا پس از حذف سه مسیر غیر معنی دار و نیز حذف متغیر مسئولیت پذیری ادراک شده برای یادگیری، برازش مدل اصلاح شده، مورد بررسی قرار گرفت. اکثر شاخص های برازندگی از انطباق کامل مدل اصلاح شده با داده ها حکایت داشت. به طور کلی، در مدل پیشنهادی پژوهش، مسیرهای مستقیم انجام تکالیف خانه به مسئولیت پذیری ادراک شده، خودکار آمدی برای یادگیری به مسئولیت پذیری ادراک شده و مسئولیت پذیری به عملکرد تحصیلی بعدی معنی دار نشدند.لذا فرضیه های متناسب با این مسیرها نیز مورد تایید قرار نگرفت.