چکیده: اتحادیه اروپا و روسیه چه از لحاظ سیاسی – اقتصادی و چه از لحاظ امنیتی از جمله بازیگران تاثیرگذار و قدرتمند در نظام بین الملل می باشند، روابط روسیه و اتحادیه اروپا در دو دهه اخیر تحول یافته است. فرو ریختن دیوار برلین به عنوان نماد جنگ سرد، و به تبع آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، باعث شد که دغدغه های امنیتی و ایدئولوژیک در عرصه بین الملل کم رنگ شود و مسائل اقتصادی در اولویت قرارگیرد. روابط روسیه و اتحادیه اروپا در قالب دو دوره زمانی جداگانه قابل بررسی می باشد. در دوره زمانی اول، که از 1990تا 2001 شروع می شود، روابط روسیه و اتحادیه اروپا تحت تاثیر ساختار تک قطبی نظام بین الملل است. در این زمان، اتحادیه اروپا روابط نزدیکی در زمینه اقتصادی با روسیه برقرارکرد تا بتواند تهدیدات پیرامونی خود را کاهش دهد. و با روی کار آمدن پوتین و برقراری روابط شخصی با سران کشورهای اتحادیه اروپا (فرانسه، آلمان، ایتالیا) روسیه توانست تا حدودی ذهنیت غرب نسبت به خود را تغییر دهد. کما اینکه جایگاه روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ و اتحادیه اروپا به عنوان یک قدرت هنجاری مطرح، تحت تأثیر ساختار نظام بین الملل بود. در این زمان آمریکا به عنوان قدرت برتر نظام بین الملل تلاش می کرد تا روسیه را به عنوان یک قدرت موافق نظام بین الملل تک قطبی، در کنار اتحادیه اروپا قرار دهد. در دوره زمانی دوم که از 2001 شروع می شود. شامل تحولات امنیتی بعد ازحادثه 11 سپتامبراست. در این زمان پوتین سعی می کند از طریق تعریف منسجم منافع ملی، منافع حد اکثری را برای کشورش کسب کند. بنابراین پس از11 سپتامبر روسیه آمادگی خود را به غرب و به خصوص امریکا در جهت مبارزه با تروریسم اعلام نمود. تحولات امنیتی پس از11 سپتامبر موضوع امنیت به خصوص بعد نظامی آن را بر روابط بین الملل حاکم کرد. بنابراین روسیه فرصت مناسبی پیدا کرد تا بتواند به تقویت قدرت نظامی خود بپردازد. و روابط نزدیکتری بین روسیه و اتحادیه اروپا در عرصه بین الملل بر قرار شد. مفاهیم کلیدی: نظام بین الملل، امنیت سیاسی، امنیت اقتصادی، امنیت نظامی

تلاش برای ایجاد یک سامانه جهت ردیابی و مقابله با موشک های بالستیک ازجمله برنامه های آمریکا بوده است. مقامات آمریکا در دی ماه سال ???? استقرار بخشی از سامانه دفاع موشکی در اروپای شرقی را در زمره برنامه های اجرایی خود اعلام نموده و دو کشور چک (محل استقرار سامانه راداری ) و لهستان ( محل استقرار ?? سامانه موشکی زمین به هوا) به عنوان گزینه های اصلی عملیاتی شدن پروژه مذکور معرفی شدند. در واقع تسلط نظامی بر مناطق تاثیرگذار بر سیاست جهانی، جزو عناصر اصلی راهبرد امنیت ملی آمریکا در قرن بیست و یکم محسوب می شود و قدرت نظامی آمریکا نیز به عنوان یکی ازمولفه های اصلی در سیاست امنیت ملی این کشور باید به عنوان پیشگام در این زمینه عمل کند، یعنی حفظ برتری مطلق نظامی و کنترل بر مناطق راهبردی جهان و کسب توان نظامی مقابله با همه تهدیدات بالفعل و بالقوه نظامی از جمله اهداف اصلی راهبرد امنیت ملی آمریکا در قرن پیش رو می باشد. آمریکا به روسیه در استراتژی جهانی جدید اجازه نفوذ در ساختار کشورهای اروپای شرقی را نمی دهد. لذا برای در تنگنا قرار دادن هرچه بیشتر روسیه و احاطه کامل بر موقعیت جغرافیایی آن، سعی دارد مناطق پیرامون روسیه را که شامل خاور نزدیک، اروپای شرقی، قفقاز و آسیای مرکزی می شود را برای همیشه از روسیه جدا کند و به تدریج کشورهای اروپای شرقی را در حوزه منافع آمریکا نهادینه کنند. کنترل خاورمیانه، مهار روسیه و چین به طور جدی در دستور کار راهبرد امنیت ملی آمریکا قرار دارد. دولت اوباما نیز طرح سپر دفاع موشکی را به دلیل مقرون به صرفه نبودن اقتصادی، تلاش برای بهبود روابط با روسیه، تشدید فشار بین المللی بر ایران و تاکید برسیاست تغییر لغو کرد.