نام پژوهشگر: علی صفایی

تحلیل سبکی اشعار حمید مصدق
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1389
  کبری کاس پور توچایی   فیروز فاضلی

مصدّق از شاعران نسل دوم نیمایی و از نظر زبان شعر ، وابسته به شاخ? میانه رو شعر نیمایی است. وی با پیروی از نیما ، جایگاه ویژه ای در شعر معاصر کسب نموده و با سرایش شش منظوم? درخور (درفش کاویان ، آبی خاکستری ، سیاه ، دررهگذارباد ، از جدایی ها ، سال های صبوری ، شیرسرخ ) ، نقشی ماندگار از خود برجرید? روزگار باقی گذاشته است. این پایان نامه در پی تبیین خصوصیّات سبکی اشعار مصدّق است و اینکه کدام سطح ، در شعر او از بسامد بالاتری برخوردار می باشد. آنچه که نوشتن این رساله را ضرورت بخشید ، تعیین جایگاه و منزلت شعری مصدّق در ادبیّات معاصر و تحلیل و بررسی زیباشناسان? اشعار اوست. اگرچه شعر مصدّق از خصوصیّات سبکی: زبانی ، فکری و ادبی لبریز است ؛ اما به نظر می رسد ، سطح زبانی که به جهت گستردگی به سه بخش کوچک تر: آوایی ، لغوی ونحوی تقسیم می شود ، درشعر وی به عنوان گسترده ترین ویژگی سبکی ، برخواننده تأثیر گذار باشد. در این سطح به کار گیری انواع موسیقی ( بیرونی ، کناری و درونی) از سوی مصدّق ، موجب نوعی برجستگی در اشعار وی شده است. دیگر ترفند هنری وی در این سطح ، رویکرد او به کهن گرایی است. مصدّق با مطالع? گسترد? خود در متون ادبی کهن ، واژه هایی را که در عصر حاضر کاربردی ندارند یا کمتر به کار می روند ، برمی گزیند و با کاربرد آن ها در شعر ، موجب برجسته سازی و عادت ستیزی در زبان خود می گردد. بنابراین در شعر مصدّق ، از میان سطوح سه گان? سبکی ، سطح زبانی که مباحثی چون انواع تکرار ، انواع جناس ، تخفیف لغات ، کهن گرایی (واژگانی و نحوی ) ، ساختار غیر متعارف جمله و... را در خود جای داده ، بالاترین بسامد را ، به خود اختصاص داده است.

نقد و بررسی شوخ طبعی و طنز در آثار جامی (بهارستان و هفت اورنگ)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1389
  فاطمه طالبیان   علی صفایی

مطایبه و شوخ طبعی، جهان شگفت انگیزی از واقعیّت هایی است که هم زمان به واقعیّت و ضدّ آن می پردازد. در این جا می توان از ضدّ واقعیّت به واقعیّت رسید و بنابراین برای بررسی دقیق متن مطایبه آمیز، باید به اشکال و شگردهای مطایبه توجّه کرد. جامی شاعر برجسته ی قرن نهم، هم اهل تصوّف و عرفان بوده و هم شاعری حرفه ای و از آنجا که به تأثیر بیان خود اهمیّت می داده است، از همه ی امکانات بیانی برای بیان مقاصد و مطالب خود استفاده کرده است. یکی از این شیوه های بیانی، شوخ طبعی یا مطایبه است که او برای القای اصول اخلاقی و معنوی در مقام ناصح و مرشد و جلب توجّه مخاطبین از آن بهره برده است. این رساله ی تحقیقی شامل چهار فصل است که عبارتند از: 1- معرّفی جامی و جایگاه شعری او 2- تعریف گونه های مختلف شوخ طبعی 3-طبقه بندی موضوعات گوناگون شوخ طبعی های هفت اورنگ و بهارستان همراه با نمونه 4-بررسی شگردهای آفرینش این شوخ طبعی ها با ذکر نمونه.

تحلیل وبررسی زیبایی شناختی کاریکلماتورهای پرویز شاهپور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم انسانی 1389
  لیلا درویشعلی پور آستانه   علی صفایی

کاریکلماتور ، نوعی جمل? قصار کوتاه ، منثور و ساده است که به یک موضوع واحد می پردازد و مضمونی جدی یا طنزآمیز را در بر دارد. این گون? جدید ادبی ، با پیشگامی پرویز شاپور (78 ـ 1303) و به پیشنهاد احمد شاملو در سال 1347 در مجل? خوشه رسمیّت یافت. در کاریکلماتور با بازی و هنرنمایی اندیشه ، زبان و عناصر بلاغی روبرو هستیم. آنچه که به کاریکلماتورهای شاپور تشخّص سبکی بخشیده است، استفاده هنرمندانه او از تکنیک های طنز و بهره گیری از نمادهایی مثل موش ، گربه ، ماهی ، استحاله ، توجه به فُرم هندسی اشیاء و ... است که در کاریکاتور او نیز دیده می شود. پس از شاپور و به تأسّی از او ، افراد زیادی به کاریکلماتورنویسی روی آوردند که در این پژوهش آثار پنج چهر? موفق از بین آنان برای مقایسه با شاپور انتخاب شده است. پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شکل کتابخانه ای و با استقرای تام از هشت کتاب شاپور با عنوان « قلبم را با قلبت میزان می کنم» ، در چهارفصل به بررسی وتحلیل زیبایی شناختی کاریکلماتورهای شاپور بپردازد. این چهار فصل به ترتیب عبارتند از : 1ـ نمایی از پرویز شاپور 2ـ معرّفی منشور چندپهلوی کاریکلماتور و معرّفی سازه های کاریکلماتور شاپور 3ـ تکنیک های زیبایی آفرینی شاپور برای ساخت کاریکلماتور 4ـ تحلیل بینامتنی کاریکلماتورهای شاپور با تنی چند ازپیروانش از قبیل: سهراب گل هاشم ، عباس گلکار ، حوریه نیکدست ، مهدی فرج الهی و ابوالفضل لعل بهادر.

بررسی و تحلیل جامعه شناختی شعر پس از انقلاب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1390
  حسام ضیایی   علی صفایی

چکیده بی تردید وقوع پدیده ی انقلاب و تبعات مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ...آن، تأثیری آشکار بر شکل گیری گفتمان های ادبی و نقشی مستقیم در جهت دهی به رویکردهای زیبایی شناختی و ادبی دارد. طبیعتاً انقلاب اسلامی نیز به عنوان پدیده ای منحصر به فرد در ایران معاصر از این قاعده مستثنا نیست. حوادث متعدد پس از انقلاب اسلامی در طول سه دهه ی اخیر، تأثیر زیادی بر ذهن و زبان شاعران در خصوص هدف و رسالت ادبیات داشته است. هدف از این رساله بررسی چگونگی بازتاب این تحولات در آثار شاعران این سه دهه بر اساس نظریه های چهره های مطرح در حیطه ی جامعه شناسی و جامعه شناسی ادبی نظیر بوردیو، آلتوسر، وبر، ایگلتون، لوکاچ و ... می باشد. این پژوهش حاکی از آن است که در دهه اول پس از انقلاب، فضای انقلابی در نظام سیاسی و اجتماعی ایران و همچنین پدیده ی جنگ تحمیلی، توجه به محتوا و شعارگرایی در شعر را کاملاً برجسته کرد. در دهه ی دوم، تغییر در سیاست های دولت پس از جنگ و تحول در نظام اجتماعی ایران، شعر فارسی را به سمت فرم گرایی و دوری از تعهد هنری پیش برد. در دهه ی سوم نیز حرکت شعر فارسی به سمت آشتی دوباره با مخاطب عام، نوعی تعادل نسبی بین فرم و محتوا پدید آورده است. ضمن اینکه تحولات متعدد فرهنگی و اجتماعی در دهه ی سوم پس از انقلاب، ذهنیت نسلی شاعران را نیز با تغییرات عمده ای مواجه کرده است؛ به طوری که بین شاعران نسل اول و سوم پس از انقلاب، تفاوت های آشکاری در هنجارها و باورهای نسلی به چشم می خورد.

بررسی شیوه های تربیت و کمال بخشی در کتب صوفیه (با تکیه بر اسرار التوحید، تذکره الاولیاء و نفحات الانس)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم انسانی 1390
  محمد یحیایی   علی صفایی

تعلیم و تربیت موثر و جریان آفرین یکی از پایه های اساسی تشکیل و تحکیم مبانی یک تمدن ماندگار است. دست یابی به اثر بخشی بالا در نظام تربیتی، مستلزم بینش صحیح و انتخاب درست روش تربیت است. یکی از برجسته ترین مکاتب تربیتی، مکتب تربیتی عرفای اسلامی است؛ کسانی که توانسته اند با کمترین امکانات یکی از تاثیرگذار ترین گونه های تربیت را در مواجهه با متربیان به کار گیرند. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و چهار فصل است که عبارتند از: فصل اول کلیات که به طرح بحث و ضرورت پرداختن به آن می پردازد. فصل دوم نگاهی دارد برجایگاه و چگونگی تربیت در تمدن های پیش از اسلام. فصل سوم به اصول تربیت در عرفان اسلامی می پردازد و سرانجام فصل چهارم روش های تعلیم و تربیت در آموزه های عارفان مسلمان را مورد بررسی قرار می دهد.

بررسی سازوکارهای آفرینش طنز در داستان های هوشنگ مرادی کرمانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1390
  حسین ادهمی فشتامی   علی صفایی

هوشنگ مرادی کرمانی متولد 1323 یکی از داستان نویسان و طنز پردازان موفق در حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان است. داستانهای او بیشتر در زمینه رئالیسم اجتماعی است که به زندگی کودکان و نوجوانانی می پردازد که در چالش میان جهان آرمانی کودکی و جهان بزرگسالی، به تجربه و درکی از جهان واقعی می رسند. در روایت عبور این کودکان از این چالش که آمیخته با لحظات طنز و تراژیک است، مرادی با طنز تلخی، فقر و جهالت و بی عدالتی اجتماعی را که همگی نشانگر ساختار غلط اجتماعی و نظام بیمار جامعه است، به نقد می کشد. مرادی برای خلق طنز در داستانهایش از دو دسته سازوکار بهره می برد. دسته اول، سازوکارهای مبتنی بر کاربرد زبان است که بر ویژگیهای دو یا چند معنایی بودن زبان تکیه دارد. دسته دیگر بر محتوای زبان دلالت دارد و بیشتر بر موقعیتها و عمل داستانی استوار است. پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شکل کتابخانه ای و با نظر به نظریات نوین جهان طنز، در چهار فصل به بررسی، تبیین و تحلیل این سازوکارها در داستانهای مرادی بپردازد. این چهار فصل به ترتیب عبارتند از: 1- زندگینامه هوشنگ مرادی کرمانی. 2- شوخ طبعی و گونه های ادبی آن. 3- دیدگاه هوشنگ مرادی کرمانی درباره طنز و طنز پردازی. 4- سازوکارهای آفرینش طنز در داستانهای هوشنگ مرادی کرمانی.

بررسی روابط بینامتنی در دو اثر گلستان سعدی و بهارستان جامی در حوزه های طنز و روایت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  عفت میرزایی راجعونی   علیرضا نیکویی

اهتمام اصلی این پایان نامه، «بررسی روابط بینامتنی در دو اثر گلستان سعدی و بهارستان جامی در حوزه های طنز و روایت» بود. بر این اساس پرسش آغازین آن بدین شکل طرح شد که «بین دو اثر ادبی "گلستان سعدی" و "بهارستان جامی"، در دو حوزه ی "روایت" و " طنز" به لحاظ فرمی، درونمایه ها، سرچشمه ها و آبشخورها چه تفاوت ها و شباهت هایی وجود دارد؟» برای پاسخگویی به این پرسش از تئوری های بینامتنیت و نظریه های روایت و طنز و برای گردآوری داده ها از روش «تحلیل اسنادی»، و از روش «تطبیقی و بینامتنی» جهت مقایسه و تحلیل داده ها استفاده گردید. در این پژوهش، از آثار سعدی «گلستان»، و از آثار جامی «بهارستان» در شمار منابع اصلی تحقیق بوده و اغلب بنا به اقتضای موضوع سعی شده از آثار دیگر این شاعران نیز در تحلیل متون مربوط به روایت و طنز و تبیین نظرگاه آنان در این زمینه استفاده گردد. از گلستان که دارای 177 حکایت در 8 باب می باشد، باب هشتم را که در بردارنده ی حکمت های کوتاه است را جز جامعه ی آماری محسوب نکرده و از هفت باب دیگر، 49 حکایت و از بهارستان که دارای هشت روضه و شامل حکمت ها، مطایبه ها ی زیاد و 67 حکایت می باشد، 59 حکایت در بحث روایت و تمام مطایبه ها مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج مطالعه نشان می داد که در باب تأثیر پذیری جامی از گلستان سعدی، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد: دیدگاه اول یا دیدگاه موافقان؛ مبنی بر اینکه جامی در خلق بهارستان، صرفاً مقلد یا پیرو سعدی بوده است. دیدگاه دوم مبنی بر اینکه جامی در خلق بهارستان، صرفاً مقلد یا پیرو سعدی نیست بلکه جامی علاوه بر تأثیر پذیری از سعدی و بزرگان دیگر دارای خلاقیت نیز بوده است. محقق با بررسی دقیق فرضیه ها، پذیرش دیدگاه دوم را نزدیک تر به واقعیت می داند و تأکید می نماید که جامی ضمن داشتن ابتکار و نو آوری توانسته است شیوه نثر نویسان با ذوق پیشین را در دوران کم ذوقی های معاصرانش دنبال کند.

زن کشی در داستان های معاصر(گونه ها،الگوها و سازوکارها)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مهسا شریعتی گیلانی   علیرضا نیکویی

در بررسی اساطیر،افسانه،تاریخ و آثار ادبی جهان، به نمونه هایی بر می خوریم که درونمایه و بنمایه آنها نبرد بین خویشان وخویشاوندکشی است ( پدرکشی / پسرکشی / برادرکشی/ زن کشی ). این پدیده به شکل های مختلف در تاریخ ، اسطوره، تراژدی، حماسه، افسانه و روایات مذهبی اقوام و ملل دیده می شود، که علیرغم تفاوت های صوری، از نظر ساختار و طرح کلی و الگوها شبیه یکدیگرند.خویشاوندکشی، انگیزه هایی دارد و شکل هایی؛ همانطور که بر مبنای رویکردکهن الگویی، الگوهایی دارد که به این پدیده، ویژگی جهانشمول (univresal ) می بخشد. نویسندگان بسیاری در جهان چه با الهام از رویدادهای تلخ و تراژیک زندگی و چه با دستمایه قرار دادن تخیل؛ رانه ها و سائق های روانی؛ خویشاوندکشی را به گونه های مختلفی در ژانرهای مختلف به تصویر کشیده اند.یکی از گونه های خویشاوندی کشی، زن/ همسرکشی (uxoricide) است که از دیرباز تا امروز در اساطیر و افسانه ها (هزار و یک شب، اتللو) و رمان ها و داستان های معاصر (بوف کور، عشق کشی، سلوک، پستی، عروسک پشت پرده و ...) و همچنین آثار سینمایی مثل روح و شیطانی / دایابولیک/ diabolic، دیده می شود. این پایان نامه در سه فصل طبقه بندی شده است. فصل اول شامل اسطوره، حماسه، تراژدی و .... ، فصل دوم شامل الگوها و فرم های زن کشی در داستان های معاصر ( رئالیسم، سوررئالیسم ، رویکرد اسطوره ای و .... ) و فصل سوم شامل نمونه هایی از داستان ها که مضمون زن کشی در آن دیده می شود و نقد و بررسی و تحلیل این نوع داستان ها است. قصد ما در این پژوهش ضمن به دست دادن زمینه های اسطوره شناختی،جامعه شناختی وروان شناختی این پدیده تحلیل داستان ها و رمان هایی است که درآنها پدیده زن/همسرکشی درفرم هاوساخت های عینی یا وهمی ؛ واقعگرایانه یا نمادین واستعاری با طرح های ساده یا پیچیده ،بازتاب یافته است.

آیرونی در خمسه حکیم نظامی گنجوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  رضا اقدامی   علی صفایی

نظامی گنجوی ( 537 تا 608 ه . ق ) ، شاعر داستان سرا و رمز گوی سده ششم ایران ، بزرگ ترین داستان سرای منظومه های حماسی عاشقانه به زبان پارسی است که سبک داستان محاوره ای را وارد ادبیّات داستانی منظوم پارسی کرد . آثار بی نظیر و اندیشه های پیشتاز او ، تأثیر شگرفی در رسایی فرهنگ و ادبیّات بسیاری از ملّت های همجوار برجا گذاشت ، خمسه نظامی که شامل پنج مثنوی است ، عبارتند از : مخزن الاسرار ، خسرو و شیرین ، لیلی و مجنون ، هفت پیکر ( بهرام نامه ) و اسکندر نامه که شامل دو مثنویِ شرفنامه و اقبالنامه .پنج گنج او از نظر واژه های جدید از غنی ترین مجموعه های شعر فارسی محسوب می شود. او در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب ، ایجاد ترکیبات خاص تازه ، ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند در هر مورد، تصویر جزئیّات و نیروی تخیّل و دقّت در وصف ، در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است . این شاعر بزرگ ، در آثار خود از انواع آیرونی به ویژه آیرونی تقدیر و موقعیّت برای ایجاد جذّابیّت بیشتر و رساندن پیام های خود بهره برده است . آیرونی ، شگردی است که نویسنده یا گوینده آن با توجّه به بافت متن به کلام یا واقعه ظاهراً صریح ، معنایی بسیار متفاوت می بخشد که در آن دریافتی کاملاً مطایبه آمیز از ناهمخوانی وجود دارد . مهم ترین گونه های آیرونی عبارتند از : آیرونی بلاغی ، آیرونی تقدیر ، آیرونی رمانتیک ، آیرونی ساختاری یا وضعی ، آیرونی سقراطی ، آیرونی موقعیّت، آیرونی کلامی یا طعنه و آیرونی نمایشی . البتّه شگرد آیرونی ، آرایه های بدیعی از قبیل : مدح شبیه به ذمّ یا ذمّ شبیه به مدح ، تجاهل العارف ، کنایه ، ایهام ، استعاره و ... را نیز در بر می گیرد . روش تحقیق در این رساله از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و روش گردآوری اطّلاعات ، کتابخانه ای می باشد . هدف از این تحقیق ، تشریح و تبیین شگرد آیرونی و بررسی تحلیل مهم ترین گونه های آن در خمسه نظامی است و اثبات اینکه نظامی چگونه از این شگرد برای بیان اهداف و مقاصد خویش استفاده کرده و از کدامیک از انواع آیرونی بیشتر بهره برده است . در این پژوهش ، مهم ترین گونه های آیرونی در پنج گنج نظامی گنجوی ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و مطالب و مباحث به قرار ذیل تنظیم و تدوین گردید : فصل اوّل ـ کلّیّات و مقدّمه تحقیق فصل دوم – شرح احوال و آثار نظامی فصل سوم ـ بنیاد نظری ( تعاریف ) فصل چهارم ـ آیرونی در پنج گنج نظامی فصل پنجم - نتیجه گیری و پیشنهاد های ادامه کار

سنخ شناسی عجائب نامه ها (سبک، روایت، تصویر)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم انسانی 1391
  بابایی صغری   علیرضا نیکویی

عجائب نامه ها یکی از گونه ها و زیرگونه های ادبی محسوب می شوند و نام عمومی کتابهای منظوم یا منثوری اند که به شرح و وصف شگفتی ها و عجایب جهان می پردازند. خیال پردازی بشری و خلق تصاویر غریب متعلق به موجودات و اشیای گوناگون در آثار شفاهی و نوشتاری، منجر به پیدایش نوع خاصی از ادبیات با عنوان «عجائب نامه نویسی» شد. بناهای قدیمی و آثار باستانی، به ویژه در مصر، ایران و بین النهرین و چاه ها و چشمه های عجیب، آتشفشان ها، اجرام آسمانی و بازگویی معجزه ها و شگفتی های قرآن، در قالب سفرنامه ها و کتب جغرافیایی و رواج آن در ادبیات اسلامی، در پیدایش به عجایب نویسی در ایران نقش مهمی داشته اند. خاستگاه عجایب نامه ها در «طبیعیات ارسطویی، تصورات انجیلی و اسلامی» است. کتاب هایی که پیش از عجایب نامه ها در زمینه ی جغرافیا و حیوانشناسی نوشته شده اند و کتاب مهم پلینی یعنی «تاریخ طبیعی» اصلی ترین پیش متن های عجایب نامه ها به شمار می آیند. عجایب نامه ها امروزه نسبتی غیرقابل انکار با «ادبیات شگرف یا فانتزی» دارند. آنها توصیف گرِ جهانی خیالی و شگفت به موازات جهان واقعی اند. عجائب نامه ها را به لحاظ سبک و فرم می توان وجه خاصی از نوشتار فارسی محسوب کرد که زیر عنوان کلی "شکل های ساده" قرار می گیرند. شکل های ساده ای از نوشتار که در قالب های حکایت گویی، داستان سرایی یا اخبار تجلی می یابند. شیوه ی روایت در عجایب نامه ها گاه نزدیک به آن چیزی است که تودورف از آن با عنوان ساختار قصه در قصه یاد می کند. برای عجایب نویسان روایت قصه یا پاره ای اعجاب انگیز فی نفسه هدف است. تصاویر در عجایب نامه ها شامل دو بخش عمده می شوند. اول، تصاویری نمونه ای که به خودیِ خود شگفت انگیزند و دوم، تصاویری که در مناسبت با تصاویر دیگر موجب شگفتی می شوند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و تحلیل مشخصه ها ی سبک، روایت و تصویر در متونی است که تحت عنوان کلی «عجائب نامه» شناخته می شوند.

بازخوانی و نقد معرفت شناختی و تربیتی سماع در عرفان اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مریم جماعتی گلسفیدی   محمد کاظم یوسف پور

سماع در لغت به معنی شنیدن و بهره بردن است، و در اصطلاح صوفیه عبارت است از آواز خوش و روح نواز و به طور مطلق غزل، به عبارتی آنچه ما امروزه از آن به موسیقی تعبیر می کنیم که به قصد صفای دل و حضور قلب شنیده می شود. اگرچه سماع در همه انواع خود با ابزار آلات طرب همراه نیست، اما در هر شکل نوعی التذاذ موسیقایی است. حقیقت این است که تأثیر موسیقی در روح انسان محتاج شرح و بیان نیست؛ انسان نیز همچون سایر موجودات به طور طبیعی از موسیقی تأثیر می پذیرد و بهره می برد. در مورد پیدایش سماع به معنی اصطلاحی آن که با ساز و آواز آمیخته بود، و در مجالس صوفیان با آدابی خاص اجرا می شد، اطلاع دقیقی در دست نیست. اگرچه صدای موذنان و نغم? دلنواز قاریان قرآن، از همان آغاز پیدایش اسلام، روح مومنان را تقویت می کرده،اما مجالس سماع صوفیانه چیز دیگری بوده است. از انتقادات منکران سماع که آن را بدعت می شمرده اند، می توان دریافت که در صدر اسلام در مجالس مومنان، چنین چیزی رواج نداشته، و از گفته های مشایخ برمی آید که در قرن سوم، سماع به عنوان رسمی خانقاهی رایج بوده است و در دوره های بعد کسانی چون ابوالسعید ابو الخیر، احمد غزالّی و مولانا، که همگی از بزرگان مکتب عاشقانه تصوّف اند، از بزرگترین مروجّان سماع بوده اند. البّته پیروان مکتب زاهدانه تصوّف مانند هجویری و امام قشیری و محمد غزالّی نیز با احتیاط بیشتری سماع می کردند. برپایی مجالس سماع در تاریخ تصوّف سه گونه بارز داشت:1.سماع مبتدیان، 2.سماع عادتی، 3.سماع پختگان تصوّف. رواج سماع در محافل صوفیه نشان می دهد که عارفان به تأثیر جسمی و روانی موسیقی واقف بوده اند و می کوشیدند تا از ظرفیّت های موسیقی، در ارتقاء سالکان و تسهیل مراحل سلوک بهره بگیرند. جلسات سماع از طریق تقویت حالت های درونی و پایکوبی های آهنگین، زمینه تخلیه عاطفی را فراهم می آوُرد و تأثیر اشعار و تکرار اوراد و هم نوایی برای ایجاد خلسه و رهاسازی هیجان ها و افکار موثر بود. استفاده عملی از موسیقی در برنامه شفا و درمان در گذشته بیشتر به دو شکل قومی و سماعی رواج داشت. امروزه نیز موسیقی درمانی یکی از رشته های علمی دنیاست. در هرشکل اگر از ظرفیّت های موسیقی به گون? صحیح استفاده شود می تواند به صورت یک نیروی قوّی و پیش بینی کننده درمانی به کار آید که هدف آن آرامش و سلامتی روحی و جسمی انسان هاست.

بررسی تحلیلی و تطبیقی شخصیت و شیوه های شخصیت پردازی در داستان های کوتاه صادق چوبک و گی دو موپاسان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  ریحانه سلطانی   علی صفایی

صادق چوبک و گی دو موپاسان هردو از نویسندگان بزرگ جهان در زمینه داستان کوتاه و رمان به شمار می روند و هر دو در این زمینه در کشور خود پیشگام اند. مضامین مشابه در داستان های دو نویسنده و نیز نگاه یکسان این دو به انسان های جامعه و شخصیت های داستانی شان موجب شده تا اشخاصی با شباهت فراوان در آثارشان خلق کنند. این پژوهش با تکیه بر این مسئله و نیز بر شهرت دو نویسنده در عرصه داستان کوتاه، تصمیم دارد به مقایسه و تحلیل عنصر شخصیت و شیوه های خلق این اشخاص در داستان که در اصطلاح به آن شخصیت پردازی می گویند ، بپردازد. در فصل اول کلیات و تعاریفی درباره شخصیت، شخصیت پردازی و روش ها و ویژگی های آن ذکر می شود. فصل دوم به صادق چوبک، شرح زندگی و آثار او و توصیف و تبیین انواع شخصیت در این آثار و روش های شخصیت پردازی چوبک پرداخته می شود.فصل سوم ، به زندگی نامه موپاسان، شخصیت ها و شیوه های شخصیت پردازی اش اختصاص دارد و در نهایت در فصل آخر به تحلیل و مقایسه شخصیت ها ، درونمایه های مشترک در شخصیت پردازی دو نویسنده، بیان وجوه اشتراک و افتراق پرداخته می شود و در پایان تحلیل و مقایسه چند داستان از چوبک و موپاسان بیان می شود.دو نویسنده هم به شیوه مستقیم و هم غیر مستقیم شخصیت هایشان را معرفی می کنند.شخصیت ها اغلب ایستا و خنثی اند.با این حال فعال هستند.نقش توصیفات و گفتگو و نیز فضاسازی در شخصیت پردازی چوبک بیشتر است و او در این زمینه موفق تر از موپاسان عمل می کند.

بررسی جنبه های فولکلوریک در آثار هوشنگ مرادی کرمانی بر اساس نظریه ی ایدئولوژی آلتوسر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  الهام کارگر   علی صفایی

دانش فولکلور از شاخه های علم مردم شناسی محسوب می شود که ترسیم گر بسیاری از جنبه های فرهنگ مردمی و از منابع باارزش پژوهشی در راستای شناخت افکار ، نحوه خود شناسی و جهان بینی افراد اجتماع و زمینه های فرهنگی و زیر ساخت های اجتماعی و سیاسی و ... هر جامعه و دوره ای است. هوشنگ مرادی کرمانی از نویسندگان معاصر در زمینه ی ادبیات کودکان و نوجوانان از وجوه گوناگون مضامین فولکلوریک در خلق داستان های خود بهره برده است. ما در پژوهش حاضر به بررسی و معرفی عناصر فولکلوریک به کار رفته در "اجزای "داستان های مرادی و نقد جامعه شناختی آن ها در "کلیت" داستان های وی بر اساس نظریه ی ایدئولوژی لویی آلتوسر جامعه شناس معاصر فرانسوی در زمینه ی جامعه شناسی ادبیات پرداخته ایم. جامعه شناسی ادبیات دانشی میان رشته ای است که به تعامل جامعه و ادبیات و جنبه های پیوند میان این ها توجه دارد.از دیدگاه این نظریه پرداز، ایدئولوژی ها و روش های رفتاری حاکم بر محیط اجتماعی ،به طور ناخود آگاه نگرش ها و کنش های افراد اجتماع را تحت تأثیرخود قرار می دهد.در این پایان نامه با روش توصیفی -تحلیلی و رویکرد ساختار گرایانه به زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی و... در آثار مرادی ، به شناخت ایدئولوژی های حاکم بر ساختار های سنتی و مدرن داستان های نویسنده و نشان دادن میزان نفوذ آن ها بر فضا های سنتی نسبت به ساختار های مدرن داستان ها، پرداخته ایم.این پایان نامه در چهار فصل تدوین یافته است : 1- بیان اصول مقدمه ی تحقیق و مطالبی در جهت آشنایی خوانندگان با نویسنده و شیوه ی داستان پردازی او 2- طرح مبانی نظری پژوهش 3 - معرفی و طبقه بندی عناصر فولکلوریک در اجزای داستان ها 4 - تحلیل آلتوسری این عناصر در ساختار داستان ها و پیوند با مشخصه های مبانی فکری و جامعه شناختی آلتوسر

تحلیل عنصر روایت در غزل-داستان های خواجوی کرمانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  مریم مشایخی   احمد رضی

اگرچه قدمت روایت به قدمت بشر است ولی روایت شناسی علم نسبتاً جوانی است که از عمر آن بیش از چند دههنمی گذرد. شاید روایت را در ساده ترین و عام ترین بیان بتوان متنی دانست که قصه ای را بیان می کند و قصه گویی(راوی) دارد.علم روایت شناسی ظرفیت های فراوانی را برای شناخت و تحلیل متون داستانی قدیم و جدید دارد. از جمله مواردی که در این پایان نامه به آنها پرداخته شد؛ مولفه های زمان، وجه( حال و هوا) و صدا ( لحن)، و نیز بررسی برخی عناصر داستانی در غزلاست.خواجوی کرمانی از شاعران برجست? قرن هشتم است که در قالب مثنوی آثار داستانی زیادی را از خود به جای گذاشته است. او به دلیل تسلط بر شگرد داستان پردازی در مثنوی، در قالب غزل نیز مهارت های ویژه ای از خود نشان داده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، تعدادی از غزل-داستان های خواجو بر اساس نظری? ژرار ژنت، نظریه پرداز فرانسوی، در بخش مولف? زمان که شامل نظم، تداوم و بسامد است، تحلیل می شود. همچنین در بخش وجه، فاصله و چشم انداز(کانونی شدگی)، و در بخش صدا، زمان و مکان روایت بررسی و در آن ها ضمن استفاده از نظری? ژنت از دیگر نظریه پردازان نیز بهره گرفته می شود. این تحقیق نشان می دهد که گذشته نگری، آینده نگری، تداوم، و بسامد ازمهم ترین الگوهای زمانی روایت است که خواجو با استفاده از فشرده گویی و با برهم زدنِ نظم منطقی در آن ها، با هنر داستان پردازی، اندیشه های عمیقِ عشقی و عرفانی خود را به مخاطب، انتقال می دهد. او همچنین با استفاده از صورت های مختلفِ وجه در روایت و لحن درآن و نیز بهره گیری از عناصر داستان از قبیل درون مایه، شخصیّت، لحن، زبان، فضا و صحنه، توانسته است میزان اثر بخشی کلام خود را بر ذهن مخاطب ببیشترکند و با انتقال مفاهیم آن، به شکل روایی منسجم تری دست یابد. کلید واژه:خواجوی کرمانی، روایت، غزل- داستان، ساختار روایی

تحلیل انتقادی بازنویسی و بازآفرینی داستان های شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان (مطالعه ی موردی: داستان زال)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  معصومه پوررجبی   رضا چراغی

رساله ی حاضر در 101 صفحه به بررسی 8 اثر بازنویسی و بازآفرینی شده از داستان زال و سیمرغ توسط نویسندگان مختلف می پردازد.این رساله در چهار فصل کلیات، ادبیات کودک و نوجوان، اسطوره در ادبیات کودک و نوجوان و تحلیل بازنویسی ها و بازآفرینی های داستان زال نگاشته شده است.فصل اول به بیان مسئله ، پیشینه، پرسش ها، فرضیات، قلمرو، روش و اهداف تحقیق می پردازد.در فصل دوم، تعاریفی از ادبیات و سپس ادبیات خاص کودک و نوجوان و پس از آن پیشینه ی این ادبیات و هم چنین مشکلات، اهمیت، ضرورت و اهداف آن و در ادامه، ویژگی های نویسنده ی کتاب کودک و ویژگی های ظاهری و متن و تصویر مناسب برای این گروه ارائه شده است.فصل سوم این رساله که به اسطوره در ادبیات کودک و نوجوان اختصاص دارد شامل سرفصل هایی چون تعریف حماسه و اسطوره، اهمیت اسطوره، راز بقای اساطیر، اسطوره و بازنویسی و بازآفرینی آن در ادبیات کودک و نوجوان و پیشینه و اهمیت ورود آن به این حیطه و در انتها، بازنویسی و بازآفرینی داستان های شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان می شود.در فصل چهارم و پایانی این رساله، 8 کتاب مذکور ابتدا از نظر ظاهری بررسی می شوند، نویسنده پس از آن به تحلیل پی رنگ در این آثار می پردازد. در ادامه، کتاب ها از نظر کشمکش و سپس تعلیق، گره افکنی، گره گشایی، نقطه ی اوج، آغاز و پایان،زمان و مکان، زاویه ی دید و در انتها شخصیت پردازی مورد بررسی قرار می گیرند و مناسب ترین کتاب ها برای گروه سنی کودک و نوجوان و ضعیف ترین کتاب ها معرفی می شوند.

بررسی کاربرد عناصر و تکنیک های سینمایی در شعر حامد ابراهیم پور، حسین غیاثی، مهدی موسوی و ...
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم انسانی 1393
  محمدصادق زارع   علی صفایی

امروزه سینما و رسانه های تصویری بیش از همیشه بر جهان تسلط دارند. این امر سبب حضور همه جانبۀ تصویر در همۀ عرصه های زندگی بشر و تأثیرپذیری سایر حوزه های علمی و هنری از هنر سینما شده است.شعر امروز فارسی نیز از این امر مستثنی نبوده و سینما از همان اوایل پیدایش با ادبیات در تعامل مستقیم بوده و آثار سینمایی و ادبی به خاطر اشتراکات مختلفی که در فرم، مقاصد و... با یکدیگر دارند، از یکدیگر تأثیرات بسیاری پذیرفته اند. در چند دهۀ اخیر اما ادبیات منظوم و منثور فارسی به صورت قابل توجهی رو به تصویری شدن آورده و عناصر بصری و سینمایی جایگاه ویژه ای در آثار ادبی این دوره یافته اند. در همین راستا می توان گفت: ادبیات منظوم فارسی و برخی شاعران جوان امروز در تصویرپردازی هایشان، بسیار متأثر از تصاویر سینمایی هستند. در همین راستا برخی از شاعران جوان و موفق امروز در اشعارشان عناصر بصری و سینمایی و نیز ساختار و فرم فیلمیک را در سرودن اشعار خود مد نظر داشته اند و شاید بتوان گفت اشعاری سینمایی سروده اند. حضور سینما در برخی اشعار امروز و نیز تأثیرات سینما بر این اشعار دارای اشکال مختلف، شیوه های گوناگون، کارکردهای متفاوت و دلایل خاص خود هستند، که در پژوهش پیش رو به این موضوعات و بررسی، تبیین و نیز تحلیل آنها پرداخته می شود.

نشانه شناسی نمادهای حیوانی در غزلیات شمس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  رقیه آلیانی   علی صفایی

شاعرانِ عارف برای بیان مفاهیم عمیق عرفانی و عاطفیِ خود به ناچار با بالابردن ظرفیت زبانی دست به هنجارگریزی و استفاده از نماد می زنند، که از جمله آن می توان به نمادهای حیوانی اشاره کرد. در این پایان نامه به نشانه شناسی نمادهای حیوانی در غزلیات شمس پرداخته شده است. نشانه شناسی مطالعه نظامند نشانه ها به جهت دریافت لایه های گوناگون فکری شاعر یا نویسنده است. با بررسی این علم در نمادهای حیوانیِ غزلیات شمس می توان به زمینه های گوناگونِ اندیشگانی مولوی از جمله بازگشت به اصل، بیداری، خاموشی، قبض و بسط و... دست یافت. مولوی برای مهیّاکردن بستری مناسب در جهت القای مفاهیم عرفانی، و عاشقانه، به واسطه هنجارشکنی نشانه ها را از حیطه رمز پرداختگی خارج می کند و به چند معنایی سوق می دهد. هم چنین از موارد پرداخته شده در این پایان نامه بخش تقابلی نمادها است، که با بررسی این مقوله نیمه پنهان فکری شاعر و همچنین الگوهای فنا، خاموشی و وحدت گرایی او نمایان می شود، اما نکته حائز اهمیت و چشمگیر در بخش روابط تقابلی نه در انتخاب نوع تمایزها، بلکه در نحوه برخورد دینامیکی و پویای روابط است، که گویای روح پرتلاطم مولوی در مقوله عشق او به شمس تبریزی یا مضامین عرفانی است.

تحلیل داستان‏های مثنوی‏های بیدل بر پایه روایت ‏شناسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  ندا امان اله نژاد   علیرضا نیکویی

عبدالقادر بیدل دهلوی (وفات 1133ه-1720م) از جمله متفکر- شاعرانِ صاحب سبک در عرصه‏ی شعر و عرفان و حمکت است. اندیشه‏ی بلند و شعر غریب او جدای از نبوغ و قریحه‏ی سرشار او، ازآبشخورهای متعددی سیراب می‏شود. تسلط شگرفش بر اندیشه‏ها و جریان‏های بزرگ فکری- فلسفی ِاوپانیشاد- مهابهارات، عرفان اسلامی، دنیای مولوی و وحدت وجود ابن العربی؛ شعر او را آکنده از رمز و راز و ژرفا کرده است. سحرِ غزلیات غنی و غریب بیدل تا حدّ ِ زیادی مثنوی‏های بی‏مانندش را در مُحاق افکنده است، خصوصاً در ایران که کمترین پژوهش‏های بیدل‏شناسی درباره‏ی ساخت، فرم، درون‏مایه و بُن‏مایه‏‏‏‏ مثنوی‏های اوست. شگفت آنکه به تبَعِ این کم‏توجهی، به داستان‏های درخشانی که درلابلایِ اشعار حکمتْ‏سرشتِ او چون نقشینه‏‏ی قالی خوش نشسته‏اند، نیز التفات چندانی نشده است. البته بخشی از این کم‏توجهی ناشی از اندیشه‏ی بیدل است و بخشی ناشی از زبان و سبک ویژه‏ی اوست. بیدل به ترتیب دارای چهار مثنوی اصلی به نام‏های «محیط اعظم» (حماسه‏ای عرفانی با الگوی فصوص‏الحِکَم ابن عربی)، «طلسم حیرت» (سیری در خلقت کالبد آدمی)، «طور معرفت» (سفرنامه‏ای روحانی مانند مواجهه‏ی حضرت موسی با تجلی کوه طور) و «عرفان» (رساله‏ای در شناخت و معرفت) است. مثنوی‏های بیدل، خصوصاً مثنوی‏هایِ «عرفان» و «محیط اعظم» دربردارنده‏ی قصه‏هایی هستند که اگر خواننده از نظر مضمونی و فرمی در آن‏ها تأمل کند، به قدرت شگفت قصه پردازی او واقف می‏شود. این قصه‏ها چه از حیث سرچشمه‏های اندیشه (اندیشه‏های عمیق و سرشار از حکمت و اسطوره‏ی هندی و عرفان وحدت وجودی) و چه از حیث فرم و ساختِ روایی، بسیار بدیع و جذابند. با اینهمه تاکنون درباره‏ی این حکایات و داستان‏ها تحقیق درخوری صورت نگرفته است و جنبه های روایی، تصویری، فرمی و اندیشگانی آن‏ها بررسی نشده‏اند. هدف این پایان نامه، بررسی آبشخورهای اندیشگانی، درون‏مایه‏ها، شگردها و ساخت روایی داستان‏های بیدل است.

بررسی ساختاری غزلیات سعدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1385
  راضیه فانی اسکی   علی صفایی

چکیده ندارد.

بررسی محتوایی شب و همبسته های هنری آن در مجموعه اشعار فروغ فرخزاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1388
  وحید تقی نژاد   علی صفایی

چکیده ندارد.

نقد و تحلیل مفهوم پیر در عرفان اسلامی - ایرانی (از آغاز تا قرن دوازدهم)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1388
  فرهاد تسلیمی چلکی   علی صفایی

چکیده ندارد.

بررسی توصیفی : انتقادی و جامعه شناسی رمانهای عامه پسند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم انسانی 1387
  کبری مظفری   علی صفایی

چکیده ندارد.

شبیه سازی و طراحی کنترل جهت سیستم پروازی سه درجه آزادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1378
  علی صفایی   مجید محمدی مقدم

در این پایان نامه به مسئله شبیه سازی حرکت هواپیما توسط یک رباط موازی پرداخته می شود. جهت دستیابی به هدف مذکور ابتدا حرکت هواپیما را شبیه سازی می کنیم. برای شبیه سازی حرکت هواپیما، معادلات دینامیکی حاکم بر هواپیما را بطور عام استخراج می نماییم. نیروها و ممان های وارده بر هواپیما در معادلات دینامیکی مذکور، شامل نیروها و ممان های وارده بر هواپیما در معادلات دینامیک مذکور، شامل نیروها و ممان های آئرودینامیکی، جلوبرنده و جاذبه زمین می باشد. با توجه به این مطلب که شبیه سازی حرکت هواپیما بایستی برای هر زاویه حمله (angle of attack) و زاویه جانبی (side slip angle) دلخواه (کوچک و بزرگ) انجام گیرد. در نتیجه نیروها و ممان های آئرودینامیکی تابعی از مولفه های سرعت و شتاب خطی و زاویه ای و زوایای حمله جانبی و نیز تغییرات زوایای سطوح کنترلی همچون: aileron, elevator, flap, rudder, spoiler, aileron control tab, elevator control tab, rudder control tab. و مشتق اول کلیه متغییرهای فوق، خواهد بود. و همچنین نیروهای و ممان های حاصل از سیستم جلوبرنده تابعی از مولفه های سرعت و شتاب خطی و زاویه ای، ارتفاع، تغییرات دسته گاز، تغییرات مساحت دهانه ورودی و خروجی موتور، می باشند. یا به عبارت دیگر می توان چنین بیان نمود که،برای زوایای حمله و جانبی بزرگ معادلات دینامیکی حاکم بر هواپیما غیرخطی بوده و نیز مودهای طولی (longitudinal) و عرضی (lateral) آن با یکدیگر ترکیب (coupled) می شوند. و با شرایط فوق معادلات دینامیکی مذکور را در غالب ماتریس بدست آورده، سپس جهت حل عددی آن، ابتدا روش rung-kutta رتبه چهار و پنج را در شکل ماتریسی تعمیم داده و برنامه نویسی می کنیم. برای اثبات صحت و سقم شبیه سازی، شرایط فاز cruise هواپیما f-4 را به عنوان ورودی به برنامه ورودی به برنامه داده و سپس بر روی خروجی بحث و نتیجه گیری می کنیم. در بخش دیگری از این پروژه، ربات های موازی مورد مطالعه قرار گرفته و معادلات سینماتیکی نوع خاص از آنها تحت عنوان stewart platform که جهت شبیه سازی حرکت هواپیما استفاده می شود، بدست می آوریم. معادلات فوق جهت محاسبه طول و سرعت عمل کننده ها مورد استفاده قرار می گیرد. برای محاسبه طول و سرعت عمل کننده ها (actudtor) یک برنامه کامپیوتری ارائه می گردد. جهت اثبات صحت معادلات مستخرج شده، مشخصات مربوط به هواپیما f-4 از طریق محاسبات دینامیکی بدست آورده و به عنوان ورودی به برنامه می دهیم و سپس بر روی خروجی برنامه بحث و نتیجه گیری می کنیم. در انتها برای عملکرد مناسب هر یک از عمل کننده ها یک کنترل کننده طراحی می کنیم.