مسایل اخلاقی از جمله مسایل نظری و عملی اند که با انسان در جهت رسیدن به سعادت ارتباط دارند. از این رو به طور عمده در معرض آراء و نظرات مختلف قرار می گیرند. اظهار نظرهای مختلفی در جهان اسلام توسط متفکران پیرامون این مسئله صورت گرفته است. یکی از این متفکران، ابوالحسین القاسم بن محمد بن مفضّل معروف به راغب اصفهانی است. آراء و نظرات ایشان در باب این مسئله در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، در ابتدا مبادی علم اخلاق، یعنی ماهیت، هدف از آفرینش، اختیار و افعال انسان، تغییرپذیری اخلاق، خیر و سعادت? و حسن و قبح افعال از نظرگاه وی تبیین شده است. در این مورد بیان شده است که انسان موجودی مرکب از نفس و بدن است و قادر است از روی اراده و اختیار در جهت تحقق هدف آفرینش خویش و رسیدن به سعادت، با تشخیص حسن و قبح افعال گام بردارد. بعد از آن، انواع فضایل، اعم از فضایل اخروی، نفسانی، جسمانی، خارجی، توفیقی و وابستگی میان آنها به یکدیگر به طور مفصّل تعریف و تبیین گردیده است: و علاوه بر این بیان شده که از نظر راغب سعادت حقیقی بدون تحقق فضایل توفیقی ممکن نمی گردد. آراسته شدن به این فضایل در نظر وی شرط لازم و ضروری برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی است.

چکیده : نیچه یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین فیلسوفانی است که به موضوع انسان و زندگی از منظری نقادانه نگاه کرده است. نیچه را فیلسوف اخلاق دانسته اند. از دیدگاه او، انسان به عنوان موجود «خود باشنده ی ارزشگزار» شناخته می شود که خود ارزش های خویشتن را خلق می کند. در نتیجه انسان از دید وی بخش اعظم وجودش در حوزه ی اخلاق قابل بررسی است. عمده ترین نقد های او بویژه به حوزه اخلاقیات آدمی و مخصوصاً اخلاق و آیین مسیحیت مربوط می شود. اما در بحث زندگی و معنا داری آن او به مسیحیت سخت می تازد و بر این باور است که مسیحیت جوهره ی زندگانی را خشکانیده است. وی منشأ مسیحیت را ترس می داند و آن را نتیجه دین یهود می داند. به نظر او مسیحیت ریشه در کینه ورزی دارد. نیچه معتقد است دین مسیحیت در برابر ادیان و فرهنگ یونان باستان ایستاده است. نیچه همواره ستایش گر یونان باستان قبل از سقراط است. از نظر او، این فرهنگ به وسیله ی تراژدی توانست برجنبه های وحشتناک زندگی غلبه کند و به زندگی «آری» بگوید. نیچه اخلاق را به دو دسته سروران و بردگان تقسیم می کند. اخلاق سروران، اخلاق برجستگان است که فقط در یونان باستان یافت می شد. با آمدن مسیحیت این اخلاق از بین رفت و جای آن را اخلاق بردگان گرفت. نیچه معتقد است با ظهور ابرانسان می-توان دوباره به اخلاق سروران بازگشت. از نظر وی محتوای ادیان اهمیتی ندارد بلکه اینکه آیا ادیان انسان را به سمت حیات و آری گویی سوق می دهند یا نه مهم است. نوع نگرش نیچه به انسان و زندگی و توجه خاص او به اخلاق و دین، پژوهش در باب فلسفه وی را ضروری می کند. او حتی مسائلی را که بدیهی انگاشته شده اند به چالش می کشاند، اما نمی تواند به نحوی روشمند، ادعاهای خود را اثبات نماید و در نتیجه در دام تناقضهای بسیار فروغلطیده است. در این رساله سعی خواهد شد مفاهیم انسان ، زندگی و ارتباط آنها با نظرات نیچه در باب دین و اخلاق بررسی شود و پرسش هایی مانند اینکه که دیدگاه او درباره ی انسان ، زندگی و به تبع آن، اخلاق و دین چیست. ارزشها چه نسبتی با اعتلای انسان دارند؟ چه رابطه ای بین معناداری زندگی ،دین و اخلاق وجود دارد؟ آیا دین برای انسان ضروری است؟ مشروعیت ارزشها از دید نیچه از کجا نشات می گیرد؟ مورد کند و کاو، قرار گیرد.. سپس به مهمترین نقدهای وارد بر اندیشه ی نیچه پرداخته خواهد شد و تناقضات اندیشه ی او نشان داده خواهد شد. از مهمترین نقدها، به نقد روش شناختی و مغالطه تکوینی در اندیشه ی نیچه می توان اشاره نمود که درآثار نیچه، پاسخهای قانع کننده ای برای آنها نمی توان یافت

مسکویه مسأله "تجرد نفس" انسانی را به عنوان یکی از پیش فرضهای فلسفی علم اخلاق، با توسل به دلایلی همچون، پذیرش صور گوناگون توسط نفس، ادراک خطای حواس و تصحیح آن و برتری لذات عقلی بر لذات حسی و ادراک معقولات و صور کلی به اثبات رسانیده است. تربیت پذیری انسان از دیگر مبانی وی است. خُلق انسان به آسانی یا به سختی قابل تغییر است و مشاهده عینی موید این مطلب است، چرا که در غیر این صورت تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان بی ثمر خواهد بود. ابن مسکویه هدف غایی افعال اخلاق را دستیابی به کمال و سعادت می داند، سعادت انسان در لذات حسّی و جسمانی که - مشترک میان انسان وحیوانات – است، نمی باشد، بلکه شرافت و برتری انسان از سایر موجودات از نیروی عقل و قوه عقل نظری و عملی آن سرچشمه می گیرد. مسکویه معتقد است که فضایل چهار گانه: حکمت، شجاعت، عفت و عدالت می باشند که هر کدام دارای دو رذیلت "افراط و تفریط" هستند. و با ابتکار خود فضایل فرعی را تحت فضایل اصلی بر می شمارد و در این مورد به هیچ فیلسوف و یا حکیمی تاسی نمی جوید. منابع مسکویه در اخلاق، نظریات افلاطون و به ویژه ارسطو است که دیدگاههای آنها را به صورت غیر مستقیم از طریق ترجمه های عربی آثار آن دو، کسب نموده است. افلاطون سعادت انسان را در زندگی عقلانی و نیل به عالم معقولات الهی می داند که با تهذیب نفس و پرورش روح آدمی حاصل می شود. از نظر افلاطون ایده های اخلاقی که اصلی ترین آنها دانایی، شجاعت، خویشتن داری و عدالت است، وجود حقیقی دارند. از طرفی ارسطو اخلاق را واقعه قابل پیاده در جامعه می داند. او می گوید سعادت مشترک میان انسانها است، و آخرین مرتبه سعادت، الهی شدن افعال انسان است که از طریق تشبه به افعال خداوند و نداشتن هدف زائد بر ذات است. ایشان هم معتقد به فضایل اصلی چهار گانه می باشد.

رابرت مری هیو آدامز، از فیلسوفان معاصر دین معتقد است نظریات قبل از وی در این مورد، که آن ها را نظریات امرالهی اصلاح نشده می نامد، دارای مشکلاتی است. وی چندین مولفه را در رابطه با این نظریه بیان می کند و باور دارد که این مولفه ها موجب اصلاح شدن نظریه ی امر الهی و مبری شدن این نظریه از انتقاداتی است که بر آن وارد شده است. بر همین مبنا نظریه ی خود را در این مورد ، امر الهی اصلاح شده می نامد. از مولفه های مهم نظریه ی آدامز می توان به این مورد اشاره کرد: مغایر بودن با امر خداوند مهربان را ویژگی ذای خطا می داند، این نظریه را منحصر در قلمرو مومنین می داند، معتقد است که همه ی مفاهیم ارزشی را از این نظریه نمی توان استنتاج کرد و تاکید خود را تنها بر مفهوم خطا و جواز اخلاقی می برد. این نظریه هرچند از انتقاداتی که بر نظریات پیشین وارد شده است، مبری می شود، اما هنوز اشکالاتی بر آن وارد می شود. همچنین با توجه به مولفه ها و موارد نوینی که وی وارد این نظریه کرده است، انتقادات جدیدی بر این نظریه وارد می شود. از جمله این که این نظریه ما را، به دلیل باور داشتن به ارزش هایی مستقل از امر خداوند، از سرسپردگی به خداوند دور می کند، همچنین با وجود قیدهای بسیاری که بر این نظریه وارد می کند، از ارزش و اهمیت این نظریه کم می کند. این نظریه نسبت به نظریات دیگر در این رابطه برتری دارد و انتقادات کم تری بر آن وارد می شود و پایه های این نظریه را محکم تر کرده است، اما از انتقادات خاص خود، تهی نشده است. کلمات کلیدی: حسن و قبح، رابرت مری هیو آدامز، امر الهی، خطای اخلاقی.

چکیده این پایان نامه به بررسی دیدگاه های فایده باوران کلاسیک (جرمی بنتام و جان استوارت میل) و ابن حزم می پردازد. فایده گرایی یکی از نظریه های مهم و مشهور در حوزه ی فلسفه اخلاق و اخلاق هنجاری است. فایده گرایی بر اصل فایده و سود مبتنی است و مقصودش از فایده و سود، لذت وشادکامی است، و بر همین مبنا، مدعی است : تنها عمل و قاعده ای درست و الزامی است که بالاترین و بیشترین شادکامی و سعادت را برای بیشترین افراد جامعه ذی ربط در پی داشته باشد. فایده گرایی یکی از نظریه های غایت-گرایانه و پیامدگرایانه در زمینه اخلاق هنجاری است که از این نظر، رقیب نظریه های وظیفه گرایانه و اخلاق فضیلت مدار به شمار می آید. فایده گرایی تاریخی دیرینه دارد اما فایده گرایی کلاسیک در اوائل قرن هجدهم مطرح گردید، و جرمی بنتام و جان استوارت میل مهم ترین طرفداران این نظریه فلسفی بوده اند. فایده گرایی در معنی اصطلاحی آن به دسته ای از نظریه های اخلاقی و خصوصا نظریه اخلاقی و سیاسی جرمی بنتام و جان استوارت میل- دو فایده گرای سرشناس سنتی در اوائل قرن هجدهم- اطلاق می شود و در واقع نظریه غایت گرایانه-ای است که مبتنی بر اصل بیشترین شادکامی و فایده و سود است. همچنین آنها معتقدند که لذت و الم قابل اندازه گیری و ارزیابی است. جرمی بنتام آنجا که کوشیده است تا نوعی محاسب? لذت گرایانه از لذات و آلام را با استفاد? از هفت بعد شدت، دوام، قطعیت یا عدم قطعیت، قرابت یا دوری، باوری ، خلوص، گستردگی عملی سازد این معنا را به روشنترین وجه تصدیق می کند. جان استوارت میل تا حدی در واکنش به این دیدگاه و برای پاسخگویی به ایرادهایی که مخالفین برعلیه این نظریه ارائه دادند، کوشیده علاوه برکمیت، کیفیت را نیز در ارزشیابی لذت ها وارد کند. فایده گرایی در قرن نوزدهم و بیستم مورد توجه بوده و در فلسفه اخلاق قرن حاضر نیز تاثیر فراوان داشته و پیروان بسیاری دارد. فایده گرایی اخلاقی تقریرهای مختلف و نیز شاخه های متنوعی از قبیل فایده گرایی لذت گرایانه، آرمانی، ترجیحی، سکولار و الهیاتی دارد و نیز به دو قسم مشهور عمل محور و قاعده محور تقسیم می شود. فایده گرایی در معرض بسیاری از انتقادات و اشکالات از جمله ناکارآمدی در ارزیابی لذت ها و آلام و نیز عدالت توزیعی است. در جهان اسلام نیز ابن حزم اندلسی دارای گرایشات و نگاهی فایده گرایانه بوده و در کتاب خویش با عنوان «الاخلاق و السیر» بارها بر اصل منفعت و زیان تکیه کرده و از عبارت های «لافائده فیه» و «لامنفعه فیه» استفاده کرده است. مقصود وی از فایده «دور کردن غم و اندوه» می باشد و بر این باور است که تمام انسان ها در همه ی افعالی که انجام می دهند هدفی جز دور کردن غم و اندوه ندارند. از این رو در برخی از جنبه ها با دیدگاه فایده باوران کلاسیک سازگاری دارد. واژگان کلیدی نظریه غایت گرایی،فایده گرایی ، فایده باوران کلاسیک، فایده، لذت، جرمی بنتام، جان استوارت میل، ابن حزم، طرد الهم.

چکیده: نحوه شکل گیری جهان و موجودات زنده از دیرباز دغدغه فکری مهمی برای فلاسفه و دانشمندان بوده است. جستجوی منشاء حیات و علت پیچیدگی ها و شگفتی های عالم خلقت، گروهی از اندیشمندان و به خصوص اهل ایمان را بر آن داشت تا در جهت اثبات وجود یک عامل هوشمند و مافوق طبیعی در طراحی موجودات عالم استدلال کنند. از این رو برهان نظم و تقریرهای متنوعی از این برهان شکل گرفت که بیان می داشت پدیده های عالم خلقت نشان از وجود ناظمی باشعور دارد. در طی قرون متمادی نظریه ای که عاملی هوشمند و باشعور را مسئول طراحی عالم می دانست، داعیه ارائه بهترین تبیین برای نحوه شکل گیری عالم را داشت و مدافعان این نظریه در برابر نقدهای وارده بر آن مقاومت می کردند. اما با ظهور نظریه تکاملی داروین نه تنها ساختار اصلی برهان نظم بلکه اساساً وجود هر نوع طراح و طراحی در ساختار موجودات زنده زیر سوال رفت. چرا که نظریه تکامل وجود هر نوع اراده و طرح از پیش تعیین شده ای را در شکل گیری موجودات عالم نفی می کرد و جریانات طبیعی از جمله جهش و انتخاب طبیعی را عامل طراحی ساختار موجودات زنده معرفی می کرد. امروزه نظریه تکامل از وثاقت علمی بالایی برخوردار است. با این حال گروهی از اندیشمندان، تقریر جدیدی از برهان طرح و تدبیر در عالم را با تکیه بر یافته های علمی جدید ارائه نموده اند که با نام نظریه طراحی هوشمند(id ) شناخته شده است. این نوشتار با بیان نظریات یکی از معروفترین تکامل گرایان خداباور معاصر(فرانسیسکو آیالا) ضمن بیان اصول و پایه های اساسی نظریه تکامل و نظریه طراحی هوشمند، به نقد و بررسی آراء این اندیشمند می پردازد . واژگان کلیدی: نظریه تکامل داروین- نظریه طراحی هوشمند- انتخاب طبیعی-طرح- هدفمندی- علم - دین

مسئله شر علیرغم آنکه یکی از کهن ترین مسائل حوزه فکری است ولی همچنان مورد تأمل اندیشمندان مختلف قرار می گیرد و در رساله حاضر این مسئله از دیدگاه سوئین برن که از فیلسوفان مهم دوره معاصر است، مورد بررسی قرار می گیرد. وی شرور را به دو دسته اصلی تقسیم می کند: شرور اخلاقی و شرور طبیعی. وی معتقد است که برای آنکه جوابی مناسب به مسئله شر داده شود، ما باید متوسل به دادباوری شویم. دادباوری مورد اعتقاد وی "دادباوری مبتنی بر خیرهای برتر" است. طبق این دادباوری، شرور وقوع می یابند تا آنکه خیرهایی برتر حاصل شوند به عبارت دیگر شرور واسطه حصول خیرهای برتر هستند. سوئین برن تاکید می کند برای آنکه یک دادباوری موفق از کار درآید، باید در دل آن "دفاعیه مبتنی بر اختیار" نیز حاضر باشد.

«چکیده» رساله حاضر در صدد بررسی و نقد نظریه اعتدال از دیدگاه علامه نراقی است. نظریه اعتدال که خاستگاه آن از یونان باستان و نظریه پرداز آن ارسطو بوده است، از قرن سوم و چهارم هجری وارد حوزه اسلامی شد و بسیاری از حکیمان مسلمان آن را اقتباس کردند. طبق نظریه اعتدال، فضیلت و قاعده درست در هرفعلی، میانه روی و رعایت اعتدال است و افراط و تفریط همواره رذیلت و نادرست است. انسان باید به کمک عقل و دانش خود سعی کند تا حدوسط را در همه موارد بیابد و آن را حفظ کند تا به فضیلت برسد. نظریه اعتدال ارسطو تأثیر زیادی بر متفکران و حکیمان اسلامی مانند فارابی، ابن مسکویه، خواجه نصیرالدین طوسی، ابن سینا و علامه نراقی داشته است. یکی از طرفداران نظریه اعتدال، علامه مهدی نراقی است. نراقی حدوسط و اعتدال را معیار و میزان فضیلت یک عمل معرفی می کند، او در تبیین حدوسط می گوید هر فضیلتی حد معینی دارد که اگر از آن بگذرد و به افراط یا تفریط برسد، رذیلت محقق می شود. بنابراین حدوسط همیشه فضیلت است و رذائل دو طرف آن حدوسط قرار دارند. اجناس عالی فضایل چهارتا است: 1- حکمت: شناخت حقایق موجودات 2- شجاعت: فرمانبرداری و اطاعت قوه غضبیه از قوه عاقله 3-عفت: اطاعت قوه شهویه از اوامر و نواهی قوه عاقله 4-عدالت: اطاعت عقل عملی از قوه عاقله است و این انقیاد مستلزم مهار دو قوه خشم و شهوت توسط عقل است. بر نظریه اعتدال اشکالات و ایراداتی وارد شده است مانند: دوری بودن تعیین فضایل نفس، عدم تعمیم پذیری قاعده حدوسط، زیادت فرع بر اصل و . . .

هدف تحقیق حاضر ، مقایسه دو دیدگاه متقابل جان هیک و آلوین پلنتینگا در حوزه بحث تنوع دینی است. هیک در تبیین دیدگاه پلورالیستی خود، مشکلات انحصارگرایی و شمول گرایی دینی مسیحی را طرح کرده، و تنها راه خلاصی از این چالش ها را انقلابی الهیاتی از «مسیح محوری» به «خدامحوری»، و در واقع نگاهی کثرت گرایانه به ادیان معرفی می کند. وی با تأکید بر تحول رستگارآفرین از «خود محوری» به «خدا محوری»، به عنوان گوهر اصلی دین، اختلاف ظاهری میان ادیان و دعاوی آن ها را ناشی از بی توجهی به زبان سمبلیک دین می داند. هیک در جهت توجیه و مستدل ساختن نظریه خود از مبنای کانتی «تفکیک نومن از فنومن»، و اصل «تجربه دینی» همراه با الگوی ویتکنشتاینی «دیدن به عنوان» بهره می گیرد. آلوین پلنتینگا برخلاف هیک، اختلافات موجود بین ادیان را دلیلی بر تناقض آمیز بودن موضع کثرت گرایی، و حقانیت انحصارگرایی دینی تلقی می کند. وی در تبیین و دفاع از موضع انحصارگرایانه خود، دو دسته از انتقادات اخلاقی و معرفتی را مورد بررسی قرار داده و به رد آن ها می پردازد. او با رد انتقادات اخلاقی، این نوع انتقادات را مانند تیغ دو دمی می داند که خود مخالفان را نیز در بر می گیرد. پلنتینگا، هم چنین با دسته بندی و تشریح انواع انتقادات معرفتی، در نهایت به کمک نظریه «کارکرد گرایی صحیح» خود، و با وام گرفتن از الگویی معروف به «الگوی آکوئیناس-کالوین»، به اثبات اعتبار معرفتی موضع انحصارگرایی می پردازد. از مقایسه این دو نظریه و ارزیابی استدلال ها و مبانی آن ها، چنین بر می آید که ، اشکالات عمده ای بر هر دو دیدگاه، بویژه به لحاظ توجیه معرفت شناختی آن ها، وارد است. با این وجود، به نظر می رسد، نظریه هیک، به جهت تأکید وجهی از آن، بر تسامح بین پیروان ادیان؛ از جذابیت بیشتری نسبت به دیدگاه انحصارگرایانه پلنتینگا، بر خوردار است.

چکیده: خونجی در تقسیم بندیِ خود از گزاره، هر کدام از محصورات اربع را به 36 قسم تقسیم نموده است. در آثار معاصر، تنها گزاره ی موجبه ی کلیه بر اساس تقسیم بندی خونجی، صورت بندی شده است. در این پایان نامه 72 گزاره ی جزئیه نزد خونجی صورت بندی شده اند. خونجی 12 گزاره را از مجموع 72 گزاره ی جزئیه، همیشه صادق دانسته است. از این 12 گزاره، 6 گزاره موجبه ی جزئیه و 6 گزاره ی دیگر سالبه ی جزئیه اند. در فصل دوم با بررسی این گزاره ها نشان دادیم که اگر چه این گزاره ها در منطق جدید، همیشه صادق نیستند اما در منطق خونجی همیشه صادق اند. خونجی، همچنین 5 گزاره ی موجهه را همیشه صادق دانسته است. در این پایان نامه، پس از صورت بندی موجهات خونجی در منطق موجهات زمانی، نشان دادیم که اگر چه گزاره های موجهه ی همیشه صادقِ خونجی در منطق موجهات جدید همیشه صادق نیستند اما در منطق موجهات خونجی همیشه صادق اند. در پایان، به تعریف عکس نقیض و معرفی عکس نقیض نوع سوم و نوع چهارم، به عنوان یکی از توابع بحث گزاره های همیشه صادق پرداخته ایم.

تأثیر عوامل طبیعی بر جسم انسان چه از حیث تأثیر در سلامت و چه از لحاظ بروز بیماری ها از زمان های قدیم بر طبیعی دانان و پزشکان کم و بیش معلوم بوده است، اما یکی از مهمترین بحث های علم اخلاق این است که "نقش عوامل طبیعی بر اخلاق تا چه حد است؟" نوشتار حاضر با تبیینی از هستی شناختی انسان سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد، لذا در ابتدا به تبیین دیدگاه های متفکرین در این مورد می پردازد و از بین دیدگاه های موجود در این رابطه دو دیدگاه "دوئالیستی" و "فیزیکالیستی" را به دلایل تبعاتی که برای علم اخلاق به وجود می آورند رد می کند و دیدگاه صدرائی را در این مورد می پذیرد، زیرا در دیدگاه صدرائی نفس امری "جسمانیه الحدوث" است که به واسطه حرکت جوهری که در انسان رخ می دهد ارتباط آن با جسم، ارتباط دو جوهر وجودی است که بر یکدیگر تأثیر و تأثر علّی دارند و تحول در هر بعد، تحول در بعد دیگر را به همراه دارد، بنابراین نفس از جسم و به تبع آن از عوامل طبیعی متأثر می گردد و اخلاق نیز که صادر از نفس است از عوامل طبیعی متأثر می گردد، از طرف دیگر چون دیدگاه صدرایی، یک دیدگاه فیزیکالیستی محض نمی باشد، لذا با پذیرش «تأثیر عوامل محیطی بر اخلاق» همچنان فلسفه اختیار زنده و پویا است. در ادامه به تبیین و توصیف تأثیر برخی از عوامل طبیعی بر اخلاق پرداخته می شود.

چکیده رابطه عقل و ایمان یکی از مهمترین مسائل در حوزه فلسفه دین است که در این پژوهش در صدد بررسی آن از منظر قرآن هستیم. سوال این است که آیا ایمان و باور دینی باید الزاماً مبتنی بر عقل و استدلال یقینی باشد؟ دیدگاه های مختلفی در این باب وجود دارد: عقل گرایی حداکثری، ایمان گرایی افراطی، ایمان گرایی معتدل، معرفت شناسی اصلاح شده، دیدگاه مصلحت اندیشانه یا اراده گرا، عقل گرایی انتقادی و عقل گرایی اعتدالی. دیدگاه قرآن در مورد این مسئله، عقل گرایی اعتدالی است. از منظر قرآن، عقل به عنوان معیار تشخیص درستی و نادرستی اعتقادات، حجت و معتبر است. قرآن برای اغلب آموزه های دینی مانند: وجود خدا، توحید، نبوّت و معاد براهین و استدلال های عقلی اقامه کرده است و باورهای نادرست مشرکان و بت پرستان را با استدلال های عقلی رد کرده است. از سوی دیگر، عقل محدودیت هایی دارد و قادر به فهم همه امور نیست و عواملی مثل گناه مانع ورود معرفت و خطاپذیری آن می شود و در اینجا رجوع به سنت در کنار عقل ضرورت می یابد. براهین قرآنی، مثل برهان جهان شناختی در اثبات وجود خدا، گر چه از نظر منطقی قاطع و صحیح هستند ولی این به این معنا نیست که قانع کننده برای همگان باشد چون مقام صدق از مقام اقناع و مقام علم از مقام ایمان جداست و ممکن است کسی با وجود صدق دلایل قانع نشود و با وجود علم به چیزی به آن ایمان نیاورد. قرآن عواملی چون: ظلم، آزادی هوی و هوس و مقدم داشتن زندگی دنیوی بر اخروی را برای عدم ایمان آوردن برخی ذکر کرده است. از منظر قرآن، عمل گرچه داخل در مفهوم ایمان نیست؛ ولی رابطه ای دو سویه میان ایمان و عمل صالح وجود دارد به گونه ای که نشانه ایمان عمل صالح است و از سویی خاستگاه عمل صالح، ایمان به خدا است.

چکیده سراج منیر نام اثری باقی مانده از عالم دینی، قاضی و شاعر برجسته قرن یازدهم، محمد شریف بن شمس الدین محمد معروف به کاشف شیرازی است. وی معاصر شاه عباس اول صفوی بود. از این رساله نسخه های خطی فراوان به جای مانده که نشانگر اهمیت این کتاب است. این کتاب به لحاظ نوع ادبی تعلیمی و به لحاظ محتوایی اخلاقی است. کاشف در توضیح فضایل اخلاقی، مباحث عرفانی، مذهبی، اجتماعی، حکمت ... را بیان کرده و یک اثر تلفیقی بسیار ارزشمند از خود برجای گذاشته است. با توجه به این که در نظریات کاشف مولفه های اخلاق فضیلت(تأکید بر چگونه بودن تا بر چگونه عمل نمودن، اهمیت قدیس اخلاقی، نقش نیت و انگیزه و ...) دیده می شود می توان کتاب سراج منیر را در نظام اخلاقی اخلاق فضیلت جای داد. از امتیازات و ویژگی های این کتاب که این اثر را جاوید و ماندگار کرده: بهره گیری از آیات و احادیث، به کارگیری امثال رایج فارسی، استفاده از تمثیل، داستان ها و اشعار جذاب و مناسب با موضوعات متن و برخورداری از سخنان بزرگان است. این نوشتار در پی آن است که ضمن تصحیح انتقادی لمعه دهم تا خاتمه اثرِ حاضر، اندیشه های وی را تحلیل و نقد نماید.

چکیده « تحفه الائمه العلّیه فی الحکمه العملیه » معروف به « اخلاق ظهیریه » ، اثری باقی مانده از فتح الله بن احمد بن محمود الشهرستانی معروف به سبزواری است که در سد? دهم به نام ظهیرالدّین ابراهیم شاه صفوی (946 ه . ق ) نوشته شده است . این رساله در حوز? اخلاق اسلامی و دارای نثری شیوا و قلمی روان است و می توان آن را در مکتب اخلاق تلفیقی جای داد چرا که مولف در تألیف آن از امتیازهای دو مکتب فلسفی و نقلی بهره برده و میان روشهای گوناگون روایی و فلسفی تلفیق کرده و از ویژگیهای آنها بهره مند شده است ؛ این اثر به شیو? سایر کتب اخلاق اسلامی در سه بخش اخلاق ، تدبیر منزل و سیاست مدن سامان یافته و مشتمل بر یک مقدمه و سه مقاله است ؛ مقدم? آن برگرفته و یا متن ترجمه واری از رسال? اقسام علوم شیخ الرئیس و محتوای سه مقال? آن مأخوذ از « اخلاق ناصری » و « اخلاق سلطانی » می باشد ؛ وجه مزیت این اثر بر آثار اخلاقی پیش از خود این است که مولف خلاصه وار به ذکر مسائلی که از منظر وی در اخلاق فردی و جمعی برجسته می نماید پرداخته ؛ این اقدام به نظم در چارچوب رساله و سهولت دسترسی به اهم مطالب اخلاقی کمک می کند . محور عمد? بحث این مجموعه ، تصحیح انتقادی اثر حاضر و بررسی و تحلیل آراء اخلاقی مولف آن می باشد . در تصحیح این رساله ، سه نسخه از اخلاق ظهیریه در میدان مقایسه و مقابله با یکدیگر قرار گرفته اند ؛ معنای روان واژگان مغلق در پانوشت درج شده و فهرست ( آیات ، روایات ، اشعار ، مطالب ، منابع و ... (در پایان کتاب ذکر شده است ؛ افزوده ها با ( + ) و کاستی ها با ( - ) ، و مواردی که صرفاً اختلاف در واژه ها و عبارات وجود دارد بدون علامت ، فقط کلمه یا عبارت متفاوت در پانوشت مشخص شده و به منظور سهولت در خواندن متن در حد ضرورت ، پاراگراف بندی متن و علائم سجاوندی توسط مصحح اعمال شده است .

سراج منیر نام اثری باقی مانده از عالم دینی، قاضی و شاعر برجسته قرن یازدهم، محمد شریف بن شمس الدین محمد معروف به کاشف شیرازی است. وی معاصر شاه عباس اول صفوی بود. از این رساله نسخه های خطی فراوان به جای مانده که نشانگر اهمیت این کتاب است. این کتاب به لحاظ نوع ادبی تعلیمی و به لحاظ محتوایی اخلاقی است. کاشف در توضیح فضایل اخلاقی، مباحث عرفانی، مذهبی، اجتماعی، حکمت ... را بیان کرده و یک اثر تلفیقی بسیار ارزشمند از خود برجای گذاشته است. با توجه به این که در نظریات کاشف مولفه های اخلاق فضیلت(تأکید بر چگونه بودن تا بر چگونه عمل نمودن، اهمیت قدیس اخلاقی، نقش نیت و انگیزه و ...) دیده می شود می توان کتاب سراج منیر را در نظام اخلاقی اخلاق فضیلت جای داد. از امتیازات و ویژگی های این کتاب که این اثر را جاوید و ماندگار کرده: بهره گیری از آیات و احادیث، به کارگیری امثال رایج فارسی، استفاده از تمثیل، داستان ها و اشعار جذاب و مناسب با موضوعات متن و برخورداری از سخنان بزرگان است. این نوشتار در پی آن است که ضمن تصحیح انتقادی مقدمه و نه لمعه اثرِ حاضر، اندیشه های اخلاقی نویسنده را بیان نماید.

اخلاق ارسطویی پیوندی نزدیک با فضیلت دارد. در سنت ارسطویی، فاعل برای اتصاف به فضیلت، لازم است با معرفت کامل نسبت به شرایط عمل کند. از نظر ارسطو، معرفت، جزء سازنده و ضروری فضیلت است. درایور این مولفه اساسی را نمی پذیرد و معتقد است تاکید افراطیِ ارسطو بر معرفت و عقلانیت دامنه فضایل و افراد فضیلتمند را محدود می کند. وی برای اثبات دیدگاه خود فضایلی را مطرح می کند که در آنها وجود معرفت برای فاعل ضرورت ندارد و حتی فراتر از آن، لازم است از روی غفلت و ناآگاهی عمل کند. فضایل مبتنی بر غفلت، نمونه های نقضی به شمار می روند که تفاسیر مبتنی بر معرفت را به چالش می کشد. تواضع، یکی از مهم ترین فضایل مبتنی بر غفلت است که - بر مبنای تفسیر درایور از این فضیلت- فاعل متواضع باید از ارزش واقعیِ خود به اندازه محدودی غافل باشد. به طور کلی درایور معتقد است باید دیدگاه خردگرایانه از فضیلت را رها کنیم و در مقابل، دیدگاهی نتیجه گرایانه از فضیلت را اخذ کنیم. بر این اساس، فضیلت، ویژگیِ منشی ای است که علی القاعده منجر به نتایج خیر می شود. دیدگاه های مطرح شده از سوی درایور با انتقادات بسیار جدی روبروست. برخی از این انتقادات صرفا به فضایل مبتنی بر غفلت اشاره دارند و برخی از آنها به نظریه فضیلت درایور مربوط می شود. مایکل اسلوت و اونارا اونیل از جمله چهره های شاخصی هستند که نظریه فضیلت درایور را مورد حمله قرار می دهند. البته درایور در مقام دفاع از موضع ایجابی خود به ادله هر یک از آنها پاسخ گفته است. وی مدعی است نظریه اش از خطای کمتری نسبت به نظریات رقیب برخوردار است. به نظر نگارنده فارغ از فضایل مبتنی بر غفلت که با چالش های متعددی مواجه است، نظریه فضیلت درایور از غنای بسیار بالایی برخوردار است. در نهایت، درایور با ارائه تفسیرِ نتیجه گرایانه از فضیلت نشان می دهد که مفهوم فضیلت بر مبنای نتیجه گرایی بهتر فهمیده می شود.

جی. جی. سی. اسمارت، یک پراگماتیست و یکی از حامیان فایده¬گرایی عمل¬محور است و اندیشه¬ی وی تا حد زیادی متأثر از آراء سیجویک است. اسمارت بیشتر کوشیده است که به دو اشکال رایج علیه فایده¬گرایی یعنی تعارض فایده¬گرایی با شهودهای اخلاقی ما و همچنین مشکل محاسبه¬ی پیامدهای افعال پاسخ دهد. بدین منظور وی ابتدا شهودهای اخلاقی را منکر شده و رویکردی ناشناخت¬گرایانه اتخاذ می¬کند. همچنین در برخی موارد که انجام فعل فایده¬گرایانه منجر به تعارضات با شهودهای اخلاقی ما می-شود، به تمایز میان مقام نظر و مقام عمل متوسل می¬شود. و سپس برای رفع مشکل محاسبه از نظریه¬ی بازی¬ها و کاربرد استراتژی مختلط در آن و نیز اصل موضوع امواج آبگیر بهره می¬برد. اسمارت به کرّات برای تبیین اندیشه¬های خود، تمایزی را که سیجویک میان فایده¬ی یک عمل و فایده¬ی تحسین و تقبیح آن عمل قائل شده، مورد استفاده قرار داده است.

در انسان شناسی ملاصدرا، انسان ها بر حسب فطرت هیولانی- ترکیب جسم از ماده و صورت- یک نوع واحدند و همه انسان ها در این مورد، مشترکند، اما همین انسان ها بر حسب ملکات و کمالات نفسانی، به انواع گوناگون شیطانی، انسانی، حیوانی و فرشته تقسیم می شوند. در کنار موجودات دیگر که دارای وجودی ثابت هستند، انسان دارای وجودی است که دائماً در حال ترقی و تحول از وجودی به وجود دیگر است و در نهایت امر، سعادتی نصیب انسان می شود که این سعادت در حد و مرتبه وجود خود این انسان و اعمالش است و فرد بسته به این که تا چه حد مراتب کمال را طی کرده باشد، چه اعمالی را انجام داده باشد و چه کمالات و فضایلی را کسب کرده باشد، در یکی از گروه های شیطانی، انسانی، حیوانی و فرشته قرار می گیرد. بر این اساس انسان شناسی ملاصدرا را در ارتباط با عام گرایی معتدل در اخلاق می دانیم. ملاصدرا را عام گرا می دانیم، زیرا وی با توجه به این که ساختار وجودی انسان ها شبیه به هم است، برای آن ها اصول و احکام اخلاقی عامی را به کار می برد. او را عام گرای معتدل می نامیم، زیرا اصول و احکام اخلاقی عامی را که وی به کار می برد، عام به معنای کلی که شامل همه انسان ها شود، نیست، بلکه عام به معنای ویژه است. یعنی این احکام نه آنقدر عام است که شامل همه انسان ها شود و همه آن ها را در یک سطح قرار دهد، و نه آنقدر خاص است که فقط شامل گروه خاصی از انسان ها شود، بلکه وی با تقسیم انسان ها به مراتب مختلف، برای هر کدام از آن ها، احکام اخلاقی مخصوص آن مرتبه و گروه را قرار داده است. پس هر انسانی با توجه با این که در کدام یک از مراتب شیطانی، انسانی، حیوانی و فرشته است، احکام اخلاقی مخصوص آن مرتبه را دارد و سعادتی در حد و مرتبه آن گروه نصیب انسان می شود و چنین تقسیمی، اعتدال و میانه رو بودن ملاصدرا را در مورد اصول و احکام اخلاقی نشان می دهد. همچنین قائل شدن به چنین تقسیمی در انسان شناسی ملاصدرا، نشان می دهد که نظام های اخلاقی متفاوتی برای هدایت اخلاقی آدمیان وجود دارد و هر کدام از انسان ها بسته به این که در کدام یک از این مراتب باشند، دارای چهار چوب اخلاقی خاص هستند.

فانی¬کشمیری( متوفای 1081 ق) صاحب کتاب « اخلاق عالم آرا»یا « اخلاق محسنی » یکی از علمای قرن یازدهم هجری می¬باشد وی این کتاب را با رویکرد فلسفی – تلفیقی و به دستور اورنگ¬زیب نوشته است و در آن به سه بخش مهم حکمت عملی ( تهذیب اخلاق، تدبیر منزل ، سیاست مدن ) پرداخته است . در این پایان¬نامه که باهدف آشنا ساختن خوانندگان گرامی با آراء اخلاقی فانی کشمیری درباب تهذیب اخلاق نوشته شده است و شیوه¬ی تحقیقی آن کتابخانه¬ای و تحلیلی – پژوهشی است، سعی کرده¬ایم ابتدا شرحی مختصر در مورد فلسفه¬ی اخلاق و تاریخچه¬ی آن و سپس زندگی و آثار فانی¬کشمیری و خصوصیات کتاب اخلاقی ایشان ارائه دهیم و پس از استخراج مبادی تصوری و تصدیقی اندیشه¬های اخلاقی فانی کشمیری، نظرات اخلاقی ایشان را به طور مبسوط توضیح دهیم. مطالب این پایان نامه در راستای پاسخگویی به دو سوال اصلی زیر سامان یافته¬اند: 1. میزان تأثیرپذیری فانی از اسلاف و تأثیرگذاری او بر دیگران تا چه حدی است؟ 2. مهمترین آراء اخلاقی فانی کشمیری چیستند؟ نتایج حاصل از این پایان نامه نشان می¬دهد؛ گرچه فانی¬کشمیری از آراء اخلاقی ابن¬مسکویه ، خواجه طوسی و محقق دوانی تأثیر پذیرفته است ولی؛ در باب عدالت، رابطه¬ی¬ تضاد بین فضایل و رذایل، تعداد امراض روحانی و رذائل اصلی اخلاقی و مواردی دیگر، صاحب نظرات و ابتکارات نوینی است.

موضوع وحی به عنوان یکی از مباحثی است که می تواند در کنار علم بشری مورد دقت های کلامی و فلسفی قرار گیرد. از نظر اندیشمندا ن نقطه اتصال وحی و علم بشری، اتحاد ماهوی میان این دو معرفت است. و هردو توسط واسطه ای به بشر منتقل می شوند واسطه ابلاغ وحی در شرع مقدس ، جبرییل بوده که فلاسفه اسلامی آن را بر عقل فعال تطبیق نموده اند. باید گفت عقل فعال در فلسفه اسلامی دارای نقش های فراوانی می باشد ، از جمله در نظام طولی واسطه فیض، در بحث وحی انبیاء واسطه ابلاغ و در حصول علم، اتحاد با عقل فعال مطرح می گردد پژوهش حاضر در صدد بررسی ماهیت علم و نحوه ارتباط علم با وحی از دیدگاه سیف الدین آمدی(631) است. وی یکی از بزرگان مکتب اشعری است که تمامی دیدگاههایش مستند به شرع است. وی با وجود اعتقادات مکتبی به عنوان ، چهره ای عقل گرا در میان اشاعره معروف است که سعی در مستدل کردن نظریات خویش دارد. آمدی ضمن پذیرش تعریف ارسطو در باره علم ، ادراکات را مبتنی بر حس دانسته وبر این باور است که حصول ادراک نیازی به اتحاد با عقل فعال نداشته وخداوند در محل ادراک، علم را خلق می نماید. وی پس از انکار وجود عقل فعال، انطباق عقل فعال را با فرشته وحی مورد مخالفت قرار داده است.در موضوع تلقی وحی کاملا متکی بر شرع است و حتی واسطه وحی را فرشته ای می داند که هیچ تطابقی با عقل فعالی که فلاسفه می گویند ندارد.

یکی از موضوعات مهم در حوزه فلسفه اخلاق مفهوم رشوه خواری است. رشوه از جمله مفاسد اخلاقی و بلایای بزرگ اجتماعی است که منشأ سودجویی، پلیدی، ظلم و بی عدالتی، پایمال شدن حقوق دیگران و سبب به وجود آمدن جو بی اعتمادی در جامعه است. عدالت یک اصل اساسی برای بقا و تداوم یک کشور است. تمام کشورها، با تصویب قوانینی به مبارزه با این پدیده برخاسته اند. متفکران مسلمان با استناد به قرآن، سنت، اجماع و عقل ، ظالمانه و ناعادلانه بودن رشوه را اثبات کرده اند و انجام این عمل را برای مرتکبین حرام می دانند. هر کدام از فیلسوفان اخلاق غرب نیز با تمسّک به مکاتب اخلاقی خویش، سعی کرده اند غیر اخلاقی بودن آن را به اثبات برسانند. هر چند هر کدام از آن روش های متفاوتی برای اثبات غیر اخلاقی بودن آن پیش گرفته اند؛ اما همه آن ها به یک نتیجه یکسان دست یافته اند و همه ی آن ها در غیراخلاقی بودن این پدیده متفق القولند.

ارزش و ارزش گذاری رویه ای عمیق در مناسبات انسان با جهان خویش است. کل تاریخ بشری چنان به حنای ارزشی رنگین شده که هر کنش و واکنش احساسی از جانب آدمی بدون تأثر از آن محال شده است. ارزش ها نه تنها یکی از عوامل شکل دهی به عادات و اخلاق بشری اند، بلکه در جوامع پیچیده ی امروزین تفهیم و تفاهم منظم در بین اعضا بدون این ویژگی غیرممکن شده است. حوزه ی بحث از ارزش ها در تمام علوم انسانی خصوصاً در فلسفه از اهمیت بسزایی برخوردار است. ارزش و ارزشداوری هسته ی چالشی و میدان زورآزمایی و نظریه پردازی فلاسفه خصوصاً فلاسفه اخلاق است. از میان فلاسفه اخلاق آن که بیش از همه در حوزه فرا اخلاق به دنبال مفاهیم ارزش و معنا در زندگی و فلسفه بوده است نیچه می باشد. وی که فیلسوف اگزیستانسیالیستی و نیای پست مدرن است به مانند دیگر فلاسفه وجودی شدیداً به عقل گرایی انتزاعی بی اعتقاد بود. از منظر وی حیات و زندگی به مثابه وضعیتی فیزیکی است که موجود زنده به مانند شرکت کننده نه تماشاگر در آن نمودار می شود. تعریف ارزش برای نیچه منفصل از تعریف موجود نیست زیرا زمانی که نیچه به تعریف ارزش و موجود می پردازد هر دو تعریف را در نظریه ی اراده ی معطوف به قدرت ترکیب می نماید. از نگاه وی موجود و زندگی از رهگذر ارزش داوری و اراده ی معطوف به قدرت است که معنا می یابند. زندگی از منظر وی یگانه ارزش و تنها منشأ ارزش ها است که باید اصل حیات و ارزش گذاری از بطن آن استخراج شود. نیچه روش تبارشناسی را به عنوان معیار سنجش ارزش خاستگاه و خاستگاه ارزش ها به کار می گیرد. وی در این روش برای بازبینی ارزش ها رو به بیرون داشته و خاستگاه ارزش ها را در تاریخ بشر و زبان وی جستجو می نماید . از منظر وی اخلاق و ارزش همیشه دارای رویه ای متکثر بوده است؛ زیرا اولاً از بدو تشکیل جامعه بشری همواره دوگونه اخلاق فروتباری و والاتباری در جامعه حکم فرما بوده است و ثانیاً ساحت نیازهای مادی و روانی متفاوت افراد و روش مفهوم پردازی متفاوت آن ها مهر تأییدی بر این دیدگاه بوده است. نیچه به مانند پست مدرن ها کثرت باوری را طریقه درست فلسفیدن می دانست، زیرا به زعم وی اولاً حقیقت مطلق در مفاهیم و شناخت مفهومی وجود نداشت و ثانیاً وی اخلاق پردازی های مطلقی را که رویدادها را ذیل مدل هایی قرار می دادند که فقط می بایست با آن انطباق داشته باشند به شدت مورد نقد قرار می داد. با توجه به همین رویکرد می توان وی را یک فیلسوف ضد عینیت گرا در باب اخلاق و ارزش ها معرفی کرد.

امروزه ارائه هر گونه تعریف و تحلیل از معرفت با دو معضل اساسی روبروست: معضل گتیه و معضل ارزش. بر اساس معضل گتیه، گاهی ممکن است فرد علی رغم باور داشتن به گزاره ای صادق و موجه، هنوز به مرحله معرفت نرسیده باشد. معضل ارزش نیز اشاره به ارزش مضاعف معرفت بر باور صادق صرف دارد. این معضل ریشه در دو مقدمه پذیرفته شده در حوزه معرفت شناسی دارد. بر اساس مقدمه نخست، معرفت به طور ضمنی به باورِ صادقِ موجه یا تضمین شده تعریف می شود. مقدمه دوم نیز به این نکته اشاره دارد که ارزش توجیه یا تضمین، حداقل در ظاهر امر بر گرفته از ارزش باور صادق و در نتیجه قابل فروکاستن به ارزش صدق است. بر مبنای این دو مقدمه، برخی معرفت شناسان مدعی شده اند که معرفت به مراتب ارزشمندتر از باور صادق صرف است. لیندا زاگزبسکی با مد نظر داشتن این دو معضل، تبیین و تحلیلی از معرفت را با محوریت فضایل فکری ارائه داده است که بر اساس آن معرفت به باور بر آمده از عمل مبتنی بر فضیلت فکری تعریف شده است. در این تعریف، عمل مبتنی بر فضیلت به عملی اطلاق می شود که بر مبنای انگیزه های فضیلت مندانه شکل گرفته و در رسیدن به هدف این انگیزه کام یاب بوده باشد. زاگزبسکی با استفاده از این اصطلاح شکاف میان عمل فضیلت مندانه و دست یابی به صدق را پوشانده و نظریه ی خود را از دام معضل گتیه در امان می دارد. هم چنین زاگزبسکی ارزش مضاعف معرفت نسبت به باور صادق صرف را با ارجاع به انگیزه های فضیلت مندانه شخص تبیین می نماید. نظریه ی زاگزبسکی علی رغم تاثیر بسیاری که در معرفت شناسی معاصر بر جای گذاشت، نقدهای متعددی را به خود دیده است. پذیرش اراده گرایی در ساحت باورها، کافی و الزامی نبودن شرایط زاگزبسکی برای معرفت از جمله انتقادات وارد بر نظریه ی زاگزبسکی است. از نقاط قوت نظریه ی زاگزبسکی نیز می توان به ارائه ی تبیین معارف مرتبه بالا و چگونگی تاثیر ساحات مختلف نفس بر ساحت معرفتی انسان اشاره کرد.

این پایاننامه در صدد پاسخگویی به پرسشهای زیر برآمده است:تبلیغات بازرگانی چه تأثیراتی بر مخاطبان می گذارند؟ شرکت های تبلیغاتی برای به حدّاقل رساندن آسیب های احتمالی وارده به مخاطبان، خصوصاً کودکان، چه اقداماتی را باید انجام دهند؟ استفاد? ابزاری از زنان و کودکان به لحاظ اخلاقی از دیدگاه فایده گرایی چگونه عملی است؟ تمسّک به تقلّب و فریبکاری به هر شکل، از نظر فایده گرایان چه حکمی دارد؟ بنابراین، در پی پاسخ گویی به پرسش های مطرح شده، با روش توصیفی-تحلیلی، با استفاده از یافته های روان شناسان و جامعه-شناسان و نیز پژوهش های میدانی انجام شده در مورد اثرات استفاده از ابزارها و شیوه های تبلیغاتی گوناگون، به نتایج زیر دست پیدا کردیم: 1) استفاد? ابزاری از زنان و کودکان، علی رغم تصوّر رایج در مورد جواز آن، جایز نیست. 2) تمسّک به تقلّب و فریب کاری از سوی تبلیغ گران، از نظر فایده گرایی اخلاقی به لحاظ اخلاقی نادرست است. 3) اصحاب رسانه باید به تبلیغاتی اجاز? پخش دهند که از آسیب های-اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جسمی و روانی- کمتری را به مخاطبان وارد سازد.

خشونت به لحاظ واژه شناختی ناظر بر معانی «بی احترامی»، «تجاوز»، «پیمان شکنی»، «هتک ناموس»، «تندی» و ... است و در تعریفی خلاصه می توان آن را به کاربرد نامشروع و غیرقانونی قدرت و زور چه به صورت پنهان و چه آشکارا اطلاق کرد. از سوی دیگر، بررسی «تنانگی» و خشونت علیه زنان، ناظر بر واکاوی انواع خشونت ها؛ خشونت فردی (موردی)، نهادی و سیستماتیک است و همچنین جست وجوی ارتباط بروز این خشونت ها و پیامدهای آن بر مسأله ی زن، و تن او. خشونت فردی علیه زنان شامل انواعی چون: خشونت فرد به دیگری، خشونت خانگی علیه زنان، تجاوز، متلک پرانی، خشونت زن به خودش، خودکشی و مازوخیسم است. خشونت نهادی علیه زنان نیز از طریق خشونت فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی قابل بررسی است، و همچنین خشونت سیستماتیک علیه زنان را می توان در بررسی نقش زن در گفتمان مردانه و نیز در رسانه و تبلیغات پی گرفت. هر چند همه ی این انواع، خود زیرمجموعه سه نوع خشونت؛ طبیعی، انسانی، و پنهان قرار می گیرند. هیچ یک از زیرمجموعه ها به لحاظ کارکرد و پیامد، منفک از یکدیگر نیستند. از میان گرایش های فکری اخیر، فلسفه قاره ای توجهی ویژه به واکاوی تنانگی و خشونت علیه زنان داشته است. نسبت بین این دو با نظر به نوع نگاه تنانه مردان نسبت به زنان و همچنین عملکرد زنان نسبت به تسلط این نوع نگاه، نسبت نزدیکی است.

بحث از نسبیت یکی از بحث های چالش برانگیز در حوز? فلسفه است. این بحث یکی از موضوعات مهم در حوز? فلسف? اخلاق است. استیس از جمله افراد مهمی است که در حوز? نسبیت گرایی اخلاقی به بحث پرداخته است. در باب نسبی گرایی اخلاقی وی چهار استدلال را که نسبی گرایان برای اثبات دیدگاه هایشان به آنها توسل جسته اند را ذکر کرده، و سپس به نقد و بررسی آنها می پردازد. آن استدلال ها عبارتند از: 1- استدلال براساس مبانی انسان شناسانه 2- استدلال براساس عواطف و احساسات افراد 3- استدلال براساس مبانی تجربه گرایی رادیکال 4- استدلال مبنی بر عدم وجود منبعی الزام آور. وی این استدلال ها را نمی پذیرد و آن ها را رد می کند. بعد از بررسی استدلال های نسبی گرایان، وی به استدلال های مطلق گرایان پرداخته و بعد از نقد و بررسی، آن ها را نیز رد می کند. بعد از اینکه استیس این دو مکتب را نقد می کند بالتبع باید دیدگاه جایگزینی را ارائه دهد. عام گرایی اخلاقی دیدگاهی است که وی درصدد است تا آن را به عنوان دیدگاهی جایگزین ارائه دهد. بر این اساس، اخلاق نسبت به نیازهای کلی انسان نسبی نیست، نیازهایی که میان هم? انسان ها مشترک است. این اخلاق نسبت به نیازهای خاص و دوره ها یا گروه های اجتماعی نسبی است. اخلاق عام است اما مطلق نیست. استیس دو خاستگاه برای اخلاق قائل است؛ خاستگاه دنیوی و خاستگاه دینی. نهایتاً وی بر این باور است که می توان خاستگاه دنیوی را به خاستگاه دینی پیوند زد؛ زیرا خاستگاه دینی از عمق بیشتری برخوردار است. به نظر استیس عمل اخلاقی دارای سه ویژگی است: ایجاد شادی، ناخودخواهی یا دیگرخواهی و عدالت. بنابراین می توان گفت، اصل اخلاقی ای که استیس قائل به آن است، اصل سعادت یا خوشبختی است اما با قید و بندهایش. وی اصل نوعدوستی را جوهر? اخلاق می داند و با تمسک به این اصل، نسبی گرایی اخلاقی را رد می کند. در مورد شالود? دینی، وی تجرب? عرفانی قدیسان را به عنوان شالود? اخلاق می پذیرد و بینش عرفانی را سرچشم? اخلاق می داند. کلید واژه ها: استیس، نسبیت گرایی اخلاقی، مطلق گرایی اخلاقی، نوعدوستی، نسبیت گرایی معتدل.