مصرف نمک طعام در کشور ما 3 برابر کشورهای دیگر (میزان متوسط نمک مصرفی جهانی )می باشد،چون نمک طعام حاوی سدیم می باشد مصرف زیاد آن می تواند بیماری های نظیر فشار خون بالارا در پی داشته باشد.یکی از روش های کنترل بیماری فشار خون بالا نمک های جایگزین است. این نمک های جایگزین اغلب حاوی پتا سیم به جای سدیم می باشند. طعم آنها مشابه نمک خوراکی است . نمک های جایگزین (نمک پتاسیم ) فشار خون را بالا نمی برد اما چون حاوی پتاسیم می باشد ،پتاسیم دارای 3 ایزوتوپ در طبیعت می باشد که یکی از این ایزوتوپ ها پتاسیم -40 است ناپایدار بوده و به طریق واپاشی بتای منفی( 89 %) وتسخیر الکترون وبتای مثبت +? (11%)واپاشی انجام می دهد. واپاشی های هسته ای یون سازند و هر مقدار تابش می تواند مضرر باشد و ریسک ابتلا سرطان را بالا ببرد برای اینکه مقدار پتاسیم مصرفی وتعداد ایزوتوپ های پتاسیم-40 و میزان فعالیت و هم چنین اثرات تشعشع آن که از طریق خوردن نمک جایگزین وارد بدن می شود را اندازه گیری کنیم ،از 3 روش استفاده شده است: 1-گاما اسپکتروسکوپی (که با استفاده از hpge راکتور تهران انجام شد) 2-تجزیه شیمیایی با استفاده از دستگاه flame photometer ( در آزمایشگاه شیمی دانشکده علوم پایه)3- شمارنده گایگر مولر مدل -7996 inspector se در آزمایشگاه گروه فیزیک انجام دادیم .بر اساس این آزمایشات و محاسبات مقدار این پتاسیم در 15 گرم،5/ 5416 میلی گرم ،که تقریباً5/1 برابر حداکثر مقدار مجاز بوده ومیزان فعالیت این 15 گرم نمک جایگزین در بدن bq2 10 × 68/1 می باشد میزان تشعشعات اندازه گیری شده نمک جایگزین طعام درمحدوده low radiation یا دز پایین قرار دارند. با توجه به اینکه اثر دز پایین اشعه به وضوح برروی بدن انسان مشخص نیست و چونکه در دز های پایین خطاهای اندازه گیری قابل ملاحضه است نمی توان به سادگی در مورد ضرر در نمک های جایگزین اظهار نظر کرد .از طرف دیگر بر اساس نظریه های متفاوت اثر تشعشع به هر میزان پتانسیل تخریبی سلولهای زنده را دارد می توان نتیجه گرفت که مصرف نمک های پتاسیم دار برای افراد مسن می تواند سودمند باشد و برای افراد جوان که سلولهای تولید مثل و بافت های نرم و استخوان آنها در حال فعالیت زیادتری است می تواند مضرر باشد .

امروزه استفاده از پرتوهای یونساز به امری اجتناب ناپذیر مبدل شده است ، اما از طرفی مضرات این نوع پرتوها بر روی بافت های زنده به اثبات رسیده است . اگر در بکارگیری این پرتو ها بهترین شرایط کنترلی و حفاظتی نیز اعمال شود هرگز نمی توان به طور کامل جلوی نفوذ تشعشعات طبیعی که در محیط قرار دارند را گرفت . به واسطه وجود رادیونوکلوییدهای منتشر کننده پرتوهای یونساز در پوسته زمین (پرتوهای زمینی )و متعاقب آن در ترکیبات مصالح ساختمانی و همچنین پرتوهای کیهانی همه مردم در معرض پرتوگیری این اشعه های یونساز که پرتوگیری زمینه ای نام دارد ، قرار دارند . اشعه های گاما با انرژی زیادی که دارند میتوانند تغییرات شیمیایی بوجود آورند که از نظر بیولوژیکی برای سوخت و ساز طبیعی سلولهای بدن بسیار مهم است. تشعشع گیری انسان از اشعه های گامایی محیطی طبیعی معمولاْ بیشتر از جمع کل اشعه های تولید شده از طریق انسان است. در این تحقیق دز جذبی اشعه های گامایی طبیعی و دز جذبی موثر سالانه مربوط به آن برای مناطقی از استان لرستان بوسیله یگ شمارنده حساس گایگر- مولر (g-m) اندازه گیری شده است. نتایج بدست آمده از ???? نمونه اندازه گیری شده نشان می دهد که میانگین آهنگ دز معادل جذبی در فضای باز استان لرستان nsv/h?±??? (msv/yr ?/?? ± ?/??) شده است . پس از بررسی های انجام شده و مقایسه این دز جذبی با گزارش ???? کمیته علمی سازمان ملل در مورد اثر تشعشعات اتمی (unscear 2000) ??? جمعیت دنیا در این محدوده (msv ? تا ?) دز جذبی دریافت می کنند. بنابراین دز جذبی در استان لرستان نیز در این محدوده قرار می گیرد.

مقدار kg 4 قارچ خوراکی دکمه ای، به طور تصادفی به چهار بسته تقسیم و بسته بندی شدند. یک گروه بدون قرار گرفتن در معرض اشعه به عنوان گروه کنترل و سه بسته دیگر در معرض 500، 1000، 1500 گری اشعه قرار گرفتند. نمونه ها در دمای یخچال ?4 درجه سانتی گراد نگهداری شدند و در زمان های نگهداری روز اول، چهارم، هشتم، دوازدهم, شانزدهم مورد آزمایش های باکتریایی و حسی قرار گرفتند. پس از انجام آزمایش داده ها با استفاده از برنامه های[mini tab,excel,spss] مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن بود که پرتودهی با دوز 1000 گری به همراه نگهداری در دمای یخچال به طور معنی داری از نگهداری در دمای یخچال (به تنهایی) در افزایش مدت نگهداری قارچ (بدون هیچ گونه اثرقابل قبولی بر روی کیفیت محصول) موثر می باشد. نتایج این مطالعه نشان داد با افزایش دز پرتودهی بار کلی میکروارگانیسم های تیمارهای پرتودیده کاهش قابل توجهی یافته است. (05/>p ) پرتودهی مدت ماندگاری قارچ را از یک هفته به هجده روز افزایش داده است. همچنین دوز یک کیلوگری مناسب ترین دوز برای پرتودهی این محصول می باشد