نام پژوهشگر: مهدی علیپور حافظی

ارزیابی کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی در دانشگاه های دولتی شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  حسین ادبی فیروزجاه   علی جلالی دیزجی

هدف ارزیابی کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش پ‍‍ژوهش پیمایشی از نوع ارزیابی است.روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برای انتخاب نمونه بکار رفته است. از نظر معیارهای کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی مربوط به این سه دانشگاه در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارد.

سنجش کیفیّت کتابخانه تخصصی موسسه آموزش تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات بر اساس مدل بنیاد کیفیت اروپا(efqm)وارائه راهکار پیشنهادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1391
  شبنم رجبی   مهدی علیپور حافظی

هدف این پژوهش، تعیین کیفیت کتابخانه تخصصی موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر اساس مدل تعالی سازمانی بنیاد کیفیت اروپا (efqm) است. این پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد کیفی انجام پذیرفته است. روش پژوهش حاضر پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده پرسشنامه، کارگاه، مشاهده و مصاحبه بوده است. جامعه مورد مطالعه، کتابخانه مرکز تحقیقات مخابرات ایران است. برای گردآوری اطلاعات، ضمن استفاده از برداشت های کارکنان در قالب پرسشنامه، تأکید عمده بر شواهد و مدارک موجود بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کتابخانه مرکز تحقیقات مخابرات ایران با امتیاز 112/149، از امتیاز کل 1000، پایین ترین سطح تعالی را کسب نموده و در میان هیچ یک از سطوح تقدیرنامه ای برای تعالی قرار نمی گیرد. یافته ها حاکی از آن است که معیار فرآیندها، محصولات و خدمات (996/39 درصد) بیشترین امتیاز و معیار های حوزه نتایج بدون کسب هیچ امتیازی داری کمترین امتیاز می باشند.

بررسی تأثیر دادههای پیوندی بر میزان دقت و مدت زمان فرایند بازیابی اطلاعات از پایگاه داده ای نمونه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1391
  زینب علیزاده   علی جلالی دیزجی

کاربران درهنگام جستجوی اطلاعات مورد نیاز خود در پایگاههای داده کتابخانه ای، با مشکلاتی نظیر فراخوانی بسیار و دقت اندک صفحات بازیابی شده و در مواردی با فراخوانی اندک یا عدم فراخوانی پاسخی برای درخواست خود مواجه هستند، گرچه ممکن است اطلاعات مدنظر درآن پایگاهها موجود باشند. پایگاههای یاد شده، به علت عدم برخورداری از مدل مفهومی و ساختاری مناسب، به صورت منابع داده ای نامتجانس بر روی شبکه وب پراکنده هستند وجزء سازنده ای از فضای وب را تشکیل نمی دهند و پردازش دادههای آنها به سهولت برای ماشین امکان پذیر نیست. چنین وضعیتی بازیابی و دسترسی یکپارچه ومطلوب به اطلاعات را برای کاربران کتابخانه ها دشوار می سازد. یک راهبرد احتمالی برای کتابخانه ها این است که به ابر دادههای پیوندی ملحق شوند، یعنی مجموعه فزاینده ای از داده بر وب معنایی جهانی. بدین ترتیب پایگاههای داده کتابخانه ای می توانند بخشی از وب قرار گیرند و پردازش داده های آنها توسط ماشین تسهیل می یابد. اما میزان و نوع اثربخشی چنین رویکردی بر معیارهای ارزیابی عملکرد نظام های بازیابی اطلاعات مجهول است. در این پژوهش با هدف تعیین تأثیر دادههای پیوندی بر ضریب دقت و مدت زمان فرایند بازیابی اطلاعات، پایگاه داده ای طراحی گردید و دادههای پیوندی در آن پیاده سازی شدند. این پژوهش از نوع کاربردی است و با رویکرد کمّی و به روش تجربی، در طی دو مرحله ی پیش آزمون و پس آزمون، انجام پذیرفته است. جستجو در پایگاه داده و ارزیابی های ربط توسط 28 نفر جستجوگر صورت گرفت. آزمون فرضیه اول پژوهش حاکی از آن است که پس از اجرای دادههای پیوندی، ضریب دقت با میانگین 60 درصد، 24 درصد افزایش می یابد. آزمون فرضیه دوم بیانگر آن است که پس از پیاده سازی دادههای پیوندی، مدت زمان با میانگین 40 درصد، 9 درصد کاهش می یابد، اما این مقدار در مقایسه با عدم استقرار دادههای پیوندی تفاوت معناداری را سبب نمی شود. نتایج بررسی فرضیه های سوم و چهارم دلالت بر آن دارد که بین متغیرهای میزان دقت و مدت زمان پیش از پیاده سازی دادههای پیوندی همبستگی وجود ندارد، اما پس از آن بین این دو متغیر همبستگی معکوس و معناداری برقراراست. درمجموع چگونگی تأثیر دادههای پیوندی بر دو متغیر مور د مطالعه مثبت ارزیابی می شود.

بررسی ساختار درونی معماری در نشریات تخصصی مربوطه با روش تحلیل استنادی و شبکه ی اجتماعی بین سال های ????- ????
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1391
  حمیده هادیان قزوینی   مهدی علیپور حافظی

در ساختار علوم، بعضی از ارتباطات و پدیده ها به صورت انتزاعی قابل درک است، در صورتیکه همین روابط به صورت فیزیکی برای چشم ملموس نیستند. بر این اساس، پژوهشگران حوزه ی اطلاع رسانی همواره در تلاش بوده اند تا روابط و پدیده های نامرئی موجود در ساختار علم را کشف نموده و با زبان گرافیکی ترسیم نمایند. در ایران نیز حوزه ی مصورسازی به تازگی مورد توجه قرار گرفته و پژوهش های اندکی نظیر پژوهش های محمدی (????) و آقازاده ده ده (????) انجام شده که تنها از فنون کتاب سنجی برای انجام پژوهش خود بهره برده اند. بر این اساس این پژوهش به منظور برخورداری بیشتر از پتانسیل نتایج مصورسازی و دریافت تصویری ارزشمند تر از شبکه سازی علمی، هنر فنی معماری، به عنوان هنری دیرین در ایران، را انتخاب نموده تا از طریق بررسی ارتباطات علمی نشریات معماری و تحلیل و ترسیم این ارتباطات دریابد که ساختار حوزه ی معماری در نشریات این حوزه چگونه است؟ از این رو، این پژوهش با هدف بررسی ساختار درونی دانش معماری و آشکارسازی ارتباطات علمی آن که در نشریات تخصصی این حوزه انعکاس یافته است و با ارائه ی رویکردی نوین در مطالعات علم سنجی، ساختار درونی یک حوزه ی هنری (معماری) را بررسی نموده است تا دانشجویان و پژوهندگان دانش معماری، صاحبان نشریات، مجموعه سازان کتابخانه های تخصصی معماری و سیاست گزاران این حوزه را در راستای اهداف و نیازهایشان یاری نماید. با توجه به هدف اصلی پژوهش، که تبیین ساختار درونی معماری در نشریات تخصصی این حوزه بین سال های 1371- 1390 بوده و شبکه ی اجتماعی استنادات ?? عنوان نشریه ی علمی- پژوهشی، علمی ترویجی و علمی- تخصصی در حوزه ی معماری که بین سال های ???? تا ???? منتشر شده، در آن مورد بررسی (تحلیل و ترسیم) قرار گرفته اند، این مطالعه، پژوهشی کاربردی و تحلیلی است که از ابزارهای علم سنجی و تحلیل شبکه ی اجتماعی و به طور تخصصی تر، روش های تحلیل استنادی، به عنوان روشی مطرح در حوزه ی مطالعات علم سنجی، و تحلیل شبکه ی اجتماعی برای نیل به هدف اصلی و متعاقبا اهداف فرعی خود بهره جسته داده های این پژوهش، استنادات مراجع مقالات 15 نشریه ی منتخب به یکدیگر یا به خودشان، در تمامی شماره های این نشریات، از ابتدای سال 1371 تا انتهای سال 1390 بوده که به صورت دستی از خود نشریات جمع آوری گردیده است. بعد از استخراج مراجع استنادی مورد نظر، تعدا استناداتی که هر یک از 15 نشریه ی جامعه به یکدیگر و نیز به خود داده اند، محاسبه گردیده و برای ساخت ماتریس داده های استنادی یا ماتریس استنادات، که ماتریسی جهت دار با ابعاد 15×15 است، به کار گرفته شده اند تا ارتباط بین نشریات از طریق محاسبه ی سنجه های ویژه ی تحلیل شبکه ی اجتماعی استنادات نشریات در شبکه ی نشریات مورد مطالعه به کمک نرم افزار ucinet محاسبه شده و با استفاده ازنرم افزار netdraw ترسیم شود.تعیین نشریات مستقل، محبوب، اشاعه گر دانش و کنترلگر، خوشه بندی سلسله مراتبی نشریات جامعه و ترسیم نقشه ی دوبعدی آن ها برمبنای مشابهت الگوهای دریافت استناد، تعیین سطح ارتباطات علمی در شبکه ی نشریات معماری بین سال های 1371-1390، از نتایج این پژوهش بوده است. همچنین یافته ها نشان داده اند که نشریات مستقل معماری تمایل بیشتری به استنادگیری در مقابل استناددهی دارند؛ نشریات محبوب معماری نقش فعال تری در استنادگیری در مقابل استناددهی دارند؛ نشریات مرکزی در کل شبکه، که توانایی اطلاع رسانی بیشتری دارند، بیشتر مورد توجه نشریات دیگر بوده اند؛ نشریاتی که بیشترین توان واسطه گری اطلاعات را دارند، قدرتمندترین کنترل کننده های جریان اطلاعات در شبکه هستند؛ و نشریاتی که جامع ترین محتوای اطلاعاتی را دارند، از توانایی بیشتری برای اطلاع رسانی برخودارند و بالعکس نشریاتی که سودمندترین نقش را در اشاعه دانش معماری ایفا می کنند، نشریاتی کامل تر و جامع تر هستند.با توجه به استقلال اطلاعاتی نشریات اثر، هنرهای زیبا و صفه، به مجموعه سازان کتابخانه های تخصصی حوزه ی معماری پیشنهاد می شود که ، این نشریات را حتما در مجموعه ی خود قرار دهند، چراکه آنها جایگزینی ندارند. با توجه به برتری سه نشریه ی هنرهای زیبا، صفه و معماری و فرهنگ از جهت محبوبیت و توانایی اطلاع رسانی، به پژوهشگران و سیاست گذاران این حوزه توصیه و پیشنهاد می شود تا در وهله ی اول نشریه ی هنرهای زیبا، بعد نشریه ی صفه، و سپس نشریه ی معماری و فرهنگ را بستر انتشار ایده های ناب و ابتکارات قرار دهند. با توجه به جامعیت اطلاعاتی سه نشریه ی هنرهای زیبا، صفه و معماری و فرهنگ، و بالاتر بودن درجه ی محبوبیت (دیده شدن) این نشریات، به دانشجویان معماری پیشنهاد می شود تا برای انجام پژوهش، و نیز ارتقای علمی دانش معماری خود، در وهله ی اول حتما به این نشریات مراجعه کنند.

تحلیل وضعیت تولیدات علمی اعضاء هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی و انعکاس آن در پایگاه اطلاعاتی web of science (wos)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1391
  منیژه آذر   مهدی علیپور حافظی

هدف این پژوهش تحلیل وضعیت تولیدات علمی اعضای هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی و انعکاس آن در پایگاه اطلاعاتی وب او ساینس در فاصل? سال های 2000 الی 2010 می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی است و روش پژوهش تحلیل محتوا می باشد. جامع? پژوهش را انتشارات اعضای هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی (کتاب، مقال? مجله، مقال? کنفرانس و طرح پژوهشی) در سطح ملی و بین المللی در نشریات تخصصی به تعداد 3135 مدرک و نیز تولیدات علمی آن ها در نمای? استنادی علوم پایگاه آی.اس.آی طی سال های 2010-2000 به تعداد 340 مقاله تشکیل می دهد. طبق بررسی های اولیه، تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به 136 نفر می رسد که انتشارات هم? آن ها مورد بررسی قرار گرفت. ابزار پژوهش در گردآوری اطلاعات به صورت مشاهد? نظام مند می باشد. نتایج حاصل از این بررسی به شرح زیر ارائه می گردد: تولیدات علمی اعضای هیات علمی در چهار قالب کتاب، مقال? مجله، مقال? کنفرانس و طرح پژوهشی می باشد که مجموع آن ها 3135 مدرک است. بیشترین نوع اطلاعات تولید شده مربوط به مقال? مجله با 1427 مدرک (45.5 درصد) و کمترین آن مربوط به کتاب با 128 مدرک (4.1 درصد) می باشد. 340 مدرک به صورت مقاله در پایگاه‏ اطلاعاتی وب آو ساینس نمایه شده و سایر انواع اطلاعات (مقال? کنفرانس، کتاب و طرح پژوهشی) در پایگاه‏ اطلاعاتی وب آو ساینس نمایه نشده اند. با توجه به تفاوت تعداد مردان نسبت به زنان در دانشگاه (128 به 8)، سهم مردان در تولیدات علمی دانشگاه محقق اردبیلی بیشتر از زنان می باشد. سهم مردان در تولیدات علمی در مجموع 2999 مدرک (95.6 درصد) و سهم زنان در مجموع 136 مدرک (4.4 درصد) می باشد. در بین سال های مورد پژوهش، بیشترین تولیدات علمی مربوط به سال 2008 با 600 مدرک (19.1 درصد) و کمترین تولیدات علمی مربوط به سال 2000 با 57 مدرک (1.8 درصد) می باشد. اعضای هیات علمی دانشکد? کشاورزی با 993 مدرک (31.6 درصد) و دانشکد? پردیس نمین با 37 مدرک (1.2 درصد)، به ترتیب بیشترین و کمترین تولیدات علمی را به خود اختصاص داده اند. اعضای هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی تمایل دارند که بیشتر دو نفره (33.6 درصد) یا سه نفره (27 درصد) به کار تالیف بپردازند. در میان زمینه های موضوعی مختلف موجود در دانشگاه، بیشترین تولیدات علمی در حوزه های ادبیات فارسی، روانشناسی، تربیت بدنی، جغرافی و شیمی (شیمی فیزیک، آلی ومعدنی)، صورت گرفته است. در میان تولیدات نمایه شده در وب آو ساینس، بیشترین تولیدات نمایه شده در حوزه های ریاضی کاربردی، ریاضی محض، ترمودینامیک، صنایع غذایی و سوخت انرژی صورت گرفته است. مجله ای که بیشترین تولیدات دانشگاه محقق اردبیلی در آن منتشر شده است، journal of food agriculture environment می باشد. همچنین هیچ رابط? معناداری بین تولیدات علمی و جنسیت یافت نشد کلیدواژه ها: تحلیل محتوا، تولیدات علمی، اعضای هیات علمی، دانشگاه محقق اردبیلی، وب آو ساینس