منطقه ی مورد پژوهش با مساحت حدود 163 کیلومتر مربع و در مختصات جغرافیایی 18 و44 تا 30 و 44 عرض شمالی و 19 و 39 تا 30 و 39 طول شرقی واقع شده است . منطقه ی مورد مطالعه به لحاظ ساختار زمین شناسی ، ویژگی های سازند های سطحی ، مشخصات هیدرولوژی ، اقلیمی ، توپوگرافی و فعالیت های تکتونیکی ، از نظر وقوع پدیده های ژئومورفولوژیکی بسیار متنوع می باشد ، وقوع لغزش های متعدد ، جریانات واریزه ایی و ریزش سنگ و بسیاری از پدیده های دیگر ، چهره منطقه را شدیداً تغییر می دهد . گذشته از فرایند های فعال کنونی که سطوح دامنه ها را شکل می دهند ، بخشی از اشکال کنونی حاصل فرایندهای مورفودینامیک فعال گذشته است که با مکانیسم متفاوت از شرایط حاضر به دامنه ها شکل داده اند و موجب بر جای ماندن مواریث کنونی شده اند که هیچ تناسبی با مکانیسم های کنونی ندارند مانند مخروط افکنه ها ی فسیل شده و تراس های رودخانه ای مرتفع و .... ، در این تحقیق با توجه به شواهد ارائه شده در زیر ثابت گردیده است که شدت تغییرو تحولات اقلیمی و هیدرولوژیکی گذشته به مراتب بیشتر از شرایط حاضر بوده و این تحولات ، تغییرات عمده ای را در منطقه و سطح دامنه ها پدید آورده است . آبرفت های دیرینه ، شکل گیری چاله های برفی ، وقوع پدیده های لغزش و جریانات واریزه ای ، حاصل چنین تغییر و تحولات به شمار می آیند .وقوع لغزش های متعدد چهره ی دامنه ها را شدیداً تغییر داده است ، بر این اساس علل و عوامل وقوع لغزش ها مورد بررسی قرار گرفته اند ، اغلب لغزش ها بر روی آبرفت های قدیمی و در اثر شستشوی پای دامنه ها و خالی شدن پاشنه ی دامنه ها و بر هم خورد ن تعادل دامنه ای رخ داده اند .پدیده ی ژئومورفولوژیک مهم دیگر که از اشکال مهم ناپایداری محسوب می شود ، وقوع جریانات واریزه ای است . حاکمیت اقلیم خشن در ارتفاعات ، وجود رطوبت کافی و افت دمای شبانه ، استقرار تکه های برفی ، سنگ های رسوبی و آتشفشانی را شدیداً تخریب کرده است ، به طوری که در پای دامنه های سنگی منطقه می توان به وفور مخروط های واریزه ای را دید . هریک از این پدیده های ژئومورفولوژیکی درتهدید سکونتگاههای روستایی نقش داشته و علاوه بر زمین لغزش و جریانات واریزه ای ، فعالیت های تکتونیکی در تغییرات منطقه و تهدید مناطق مسکونی روستائیان نقش داشته است . علاوه بر عوامل درونی می توان به عوامل بیرونی مثل سیل و زمین لغزش و .... اشاره کرد که همه ساله مساکن و مزارع روستایی را تخریب و تهدید می کنند . غیر از عوامل طبیعی ، فعالیت های انسانی نیز در افزایش تأثیر این عوامل نقش داشته و با تخریب محیط و دستکاری آن فعالیت پدیده های ژئومورفولوژیک بیشتر شده است .

چکیده: شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های موجود در یک حوضه و پهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دست یابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش و پهنه بندی این پدیده بر اساس عوامل اثر گذار با مدل lim انجام گرفت. روش کار بدین صورت انجام گرفت که ابتدا 11 عامل موثر در وقوع زمین لغزشها با انجام مطالعات و بررسی های میدانی، شناسایی و با استفاده از مدل « روش شاخص زمین لغزش» (lim) ارزیابی و بر اساس وزن هر یک از عوامل در مدل، پهنه بندی خطر زمین لغزش صورت گرفت. سپس از طریق تطابق نقشه پراکنش زمین لغزش ها با نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه، کارایی این مدل در پهنه بندی مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی و تحلیل نتایج 11 نقشه رستری عوامل موثر در زمین لغزش های حوضه گیوی چای با استفاده از مدل lim نشان داد که طبقات بارشی 405-375 میلی متر در سال، طبقات ارتفاعی بین 1927-1512 متر از سطح دریا، مناطق با پوشش گیاهی کم حوضه، مناطق با نفوذذیری زیاد خاک، دامنه های رو به شرق و شمال شرق حوضه، به ترتیب بیشترین تاثیر را در وقوع زمین لغزش های منطقه داشتند. پس از بدست آورن وزن هر یک از نقشه های عاملی و ستون وزن نهایی هر یک از واحد ها با استفاده از مدل lim از جمع جبری 11 لایه عاملی، نقشه وزن نهایی بدست آمد. به منظور ارزیابی کارایی مدل lim نقشه پهنه بندی با نقشه پراکنش زمین لغزش ت داده شد که حدود 8/87 درصد از زمین لغزش ها در مناطق با خطر خیلی زیاد و زیاد قرار گرفت که بیانگر دقت بالای مدل lim در پهنه بندی زمین لغزش است

:فرسایش خاک از جمله معضلات مهم آبخیزهای کشور به حساب می آیدکه می توان به عنوان یکی از مهمترین موانع دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی از آن نام برد.پس لازم است مناطق بحرانی و حساس به فرسایش شناسایی و اقدامات حفاظتی در آنها به اجرا درآید.رسوبات ناشی ازفرسایش حوضه های آبخیزمعمولا پس ازبارندگی به رودخانه رسیده و بارسوبات ناشی از فرسایش دیواره و بستر رودخانه همراه می شوند وتاسیسات آبی موجود در مسیر رودخانه را تحت تاثیر قرار داده و عمرمفید مخازن سدها را کاهش می دهند.حوضه مورد مطالعه در ایران مرکزی در استان اصفهان است و در واقع حوضه آبگیرشاخه های رحیمی و بهمن زاد می باشد و در بخش شرقی حوضه کارون و منتهی الیه حوضه آبریزبزرگ خلیج فارس واقع شده است که هم مرز حوضه آبریزایران مرکزی است و بین مختصات 51درجه و41 دقیقه و25 ثانیه تا51درجه و54دقیقه و10ثانیه طول شرقی و31درجه و3دقیقه و30ثانیه تا31درجه و15دقیقه عرض شمالی قرارگرفته است.هدف ازاین تحقیق پهنه بندی شدت فرسایش و رسوبدهی حوضه آبخیزحنابا-استفاده ازمدل mpsiacدرمحیط سیستم اطلاعات جغرافیایی gisمی باشد.دراین راستا نقشه ها و داده های موردنیاز واردمحیط gisشده و بعدازساماندهی و پردازش،یک بانک اطلاعاتی برای تجزیه و تحلیل تهیه گردید.بااستفاده ازفرمول-شدت فرسایش نقشه پهنه بندی شدت فرسایش حوضه درمحیطgisترسیم شدوحوضه به 4کلاس فرسایشی خیلی زیاد،زیاد،متوسط وکم تقسیم بندی شدند.این مطالعات نشان می دهد باتوجه به گستردگی حوضه آبخیزسیستم اطلاعات جغرافیایی می تواند تمام پارامترهای مورد نیاز دراجرای مدل فوق شامل نه عامل موثردر مدل پسیاک را با هم تلفیق نموده و نقشه شدت فرسایش اراضی را ارائه دهد.با استفاده ازاین نقشه ها می توان اولویت اجرای طرح های حفاظتی را برای کنترل فرسایش درمنطقه مشخص نمود.سرانجام حداقل و حداکثرمیزان رسوب تولیدی در این حوضه به ترتیب30/11و20/24تن درهکتاردرسال برآورد گردید.میزان رسوب تولیدی حوضه5/11862تن درسا ل برآورد گردید و وزن رسوبات حوضه36000تن در سال برآورد شده است.44درصد اراضی این حوضه در کلاس های فرسایشی کم تامتوسط و56 درصد ما بقی به کلاس های فرسایش متوسط وشدیدتعلق دارند.

دره ی درام با مساحتی در حدود 166 کیلومتر مربع و محیط 5/71 کیلومتر در شهرستان طارم (استان زنجان) قرار دارد و رود اصلی سیاهورود(درام)از آن عبور کرده و به قزل اوزن می ریزد. مهمترین اهداف پژوهش حاضر، آگاهی از وضعیت ژئومورفولوژیکی منطقه،بررسی و تحقیق مسائل و اشکال ژئومورفولوژی آن و همچنین طرح برخی مسائل مورفوتکتونیک و مورفودینامیک منطقه می باشد. روشهای مورد استفاده در این پژوهش بیشتر بر پایه ی مشاهدات میدانی می باشد که از این روش برای مشاهده ی اشکال و عوارض ژئومورفولوژی موجود در دره ی درام،برداشت نمونه های مورد نیاز و تهیه ی تصاویر استفاده شده است.همچنین از روش کتابخانه ای برای مطالعه ی پژوهشهای دیگران و تکمیل اطلاعات و از روش کارگاهی نیز برای استفاده از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی و انجام عملیات پلانیمتری بهره گرفته شده است. مطالعه و ارزیابی شاخص های ژئومورفیک sl و s در منطق? مورد مطالعه بر روی 5 زیرحوضه ی اصلی این دره و همچنین شاخصهایvfوbs نشان می دهد که منطق? از لحاظ فعالیّت های نئوتکتونیکی یا تکتونیک جوان فعال می باشد، منتهی میزان فعّالیّت در همه جای آن یکسان نیست.میزان فعالیت های زمین ساختی در شرق دره بیشتر از سایر بخشهای آن میباشد که علت این امر را میتوان با گسل بندرگاه – نوکیان در ارتباط دانست.همچنین میزان فعالیت تکتونیکی در شمال دره از سایر بخشهای آن کمتر است.بر اساس بررسی و تحلیل های ژئومورفولوژی انجام شده می توان چنین بیان کرد که دره ی مورد مطالعه از نظر زمین شناسی تاریخی دره ی پیچیده ای بوده و تحت تأثیر حرکات تکتونیکی و نیروهای فشاری قوی در طی دوره های مختلف زمین شناسی قرار داشته است. مقاطع ترسیم شده بر روی دره های مهم منطقه، شاخصهای ژئومورفولوژیکی استفاده شده در تحقیق، بازدیدهای متعدد میدانی از منطقه و مشاهده ی آثار و لندفرمهای ژئومورفولوژیکی مختلف، انعکاس دهنده ی فعالیت تکتونیکی بالایی در دره ی مطالعه شده است.

حوزه ی آبخیز رودخانه ی زال در جنوب شهرستان خلخال واقع شده است. رودخانه ی زال یکی از شعبه-های رودخانه ی قزل اوزن می باشد که آب های حوضه را وارد رودخانه ی قزل اوزن می کند. در این تحقیق با تفکیک حوضه به چهار زیرحوضه ی لرد، زال، کلبندرود و دره چای، میزان فرسایش و تولید رسوب با استفاده از روش های psiac و mpsiac مورد بررسی قرار گرفت. در این زمینه، با بررسی عوامل نه-گانه ی موثر در فرسایش خاک، کل حوزه ی آبخیز و زیرحوضه های کلبندرود، دره چای و لرد، از نظر شدت رسوب دهی در مدل psiac، در کلاس یا شدت رسوب دهی متوسط و زیرحوضه ی زال در کلاس یا شدت رسوب دهی زیاد قرار گرفت و رسوب ویژه در کل حوضه 6/388، زیرحوضه ی زال 9/520، زیرحوضه ی کلبندرود 8/409، زیرحوضه ی دره چای 1/357 و زیرحوضه ی لرد 1/311 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال برآورد شد. این در حالی است که در مدل mpsiac، کل حوزه ی آبخیز و زیرحوضه های کلبندرود، دره چای و لرد، از نظر شدت رسوب دهی، در کلاس یا شدت رسوب دهی کم و زیرحوضه ی زال در کلاس یا شدت رسوب دهی متوسط قرار گرفت و رسوب ویژه در کل حوضه 1/195، زیرحوضه ی زال 1/263، زیرحوضه ی کلبندرود 206، زیرحوضه ی دره چای 179 و زیرحوضه ی لرد 5/155 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال برآورد گردید.

چکیده: حوضه ی آبریز کیان در جنوب غربی استان همدان و در21کیلومتری شهرستان نهاوند واقع شده است. مسئله ی تحقیق حاضر بررسی اشکال کارست و عوامل ایجاد کننده ی آن است. فرونشست زمین بر روی سنگ های آهکی، زهکشی سریع آب های سطحی بر روی سطوح ارتفاعی باعث ایجاد اشکال مختلف فرسایش شده، از مسائل دیگر تحقیق حاضر می باشد. این مشکلات از یک سو مربوط به شرایط طبیعی حاکم بر منطقه و از سوی دیگر ناشی از دخالت انسان است. لذا شناسایی مسائل و مدیریت صحیح آنها ضروری بنظر می رسد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اشکال ژئومورفولوژی کارست و روند ایجاد آن با توجه به شرایط و عوامل موجود در منطقه و طبقه بندی این اشکال می باشد. حوضه ی مورد مطالعه در زون زاگرس چین خورده واقع شده که عمدتاً از سنگ های تشکیل شده است. آهک های انحلال پذیر در مقابل نیروی آب با دخالت دی اکسیدکربن و وجود بارندگی کافی (430میلی متر) زمینه را برای انحلال سنگ ها مهیا ساخته است. وجود گسل ها در جنوب حوضه باعث جدایی سازندها و ایجاد درز و شکاف های سطحی جهت انتقال آب به سفره های زیر زمینی شده است. نفوذ آب بتدریج موجب توسعه یافتگی وگسترش درز و شکاف ها شده و فرایند انحلال را به همراه داشته است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش مشاهده ی میدانی به بررسی اشکال منطقه پرداخته شد و نقشه های پراگندگی سازندها تعیین گردید و با بررسی میدانی از آنها مکان پراکندگی این اشکال تعیین گردید و نقشه های حوضه محدوده با استفاده از نرم افزار gis ترسیم شد. نتیجه ی تحقیق حاضر نشان می دهد که، شکل گیری اشکال و لندفرم های خاص مناطق آهکی در نتیجه ی فراهم بودن شرایط لیتولوژیکی، زمین ساختی و آب و هوای حوضه شکل گرفته است. که از جمله ی آنها می توان به لاپیه، دولین، غارها، دره ها و چشمه های کارستی اشاره نمود را می توان نام برد، اشکال کارستی عمدتاً در جنوب حوضه تشیکل شده است.

: منطقه مورد مطالعه در جنوب غربی استان فارس و جنوب شرقی استان بوشهر واقع شده است. این محدوده بر اساس سیستم مختصات کارتزین(درجه، دقیقه وثانیه) درحدود طولهای جغرافیایی ?36 ?20 °52 تا 55 30°52 شرقی و عرضهای ?35 ?53 °27 تا 10 ?15 °28 شمالی قرار دارد. مسیر ارتباطی شیراز-عسلویه از این منطقه عبور مینماید. هدف از این تحقیق بررسی مخاطرات ژئومورفولوژیکی این جاده تازه تاسیس میباشد، زیرا با اینکه مدت زیادی از افتتاح باند رفت آن نگذشته است با مخاطرات ژئومورفولوژیکی همچون ریزش و لغزش روبرو گردیده است. روش استفاده شده در این تحقیق تکیه بر مشاهدات میدانی و استفاده از نرم افزار gis برای پهنهبندی مناطق در معرض خطر بوده است. بدین صورت که لایههای اطلاعاتی لازم تهیه شده و با تلفیق آنها نقشه پهنهبندی مخاطرات تهیه و مناطق در معرض خطر ممیزی گردید. نقشههای پهنهبندی مشخص نمود که بسیاری از قسمتهای منطقه مستعد انواع حرکات دامنهای بخصوص ریزش و لغزش میباشد. به طورکلی بر اساس نقشه پهنهبندی، مناطق در معرض خطر به چهار گروه دارای خطر خیلیزیاد، خطر زیاد، خطرکم و خطرخیلی کم طبقه بندی گردید

فرسایش خندقی مشهودترین شکل فرسایش خاک است که منجر به کاهش توان تولید خاک و ایجاد محدودیت در کاربری اراضی می گردد و می تواند خطر جدی برای راه ها، حصارها و سازه های مختلف باشد و همچنین سبب تلفات قابل ملاحظه خاک و تولید مقادیر فراوان رسوب می شود. جهت کنترل این پدیده، شناخت عوامل موثر و پهنه بندی اراضی نسبت به آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. بدین منظور حوضه آّبخیز قوری چای در دشت مغان، جهت انجام تحقیق انتخاب گردید. هدف این پژوهش، تعیین و مشخص نمودن مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری فرسایش خندقی و پهنه-بندی خطر آن و ممیزی مناطق پرخطر و کم خطر از نظر وقوع فرسایش خندقی با بهره گیری از سامانه های اطلاعات جغرافیایی و روش های آماری می باشد؛ لذا جهت دستیابی به هدف مذکور، پس از بررسی های میدانی خصوصیات متنوعی از حوضه های آبخیز مختلف برای بررسی عوامل موثر در ایجاد فرسایش خندقی انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نقشه های مربوط به عوامل موثر با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و طبقه بندی شدند. از طرفی نقشه پراکنش فرسایش خندقی با استفاده از عکس های هوایی و gps تهیه گردید. با بررسی کمی رابطه بین عوامل موثر و فرسایش خندقی از طریق رگرسیون های چندمتغیره، مهم ترین عوامل موثر در ایجاد فرسایش خندقی منطقه مورد مطالعه به دست آمدند که روابط به دست آمده در قالب مدل منطقه ای عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی تبیین و ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان داد عوامل اصلی کنترل کننده فرسایش خندقی منطقه، حساسیت به فرسایش سازندها، دبی پیک، رواناب، تراکم زهکشی می باشند. در نهایت با استفاده از مدل رگرسیونی نقشه پهنه بندی خطر فرسایش خندقی در محیط نرم افزار arcgis تهیه و در 5 کلاس بسیار کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد طبقه بندی گردید. بطوریکه مناطق با خطر بسیار زیاد در قسمت غربی زیرحوضه سیدلر و مناطق با خطر بسیار کم در قسمت های مرتفع و کوهستانی حوضه واقع شده اند.

هدف این تحقیق بررسی و تکوین مخروط افکنه های دامنه های جنوبی ارتفاعات خرقان می باشد. برای رسیدن به هدف فوق از روشهای کتابخانه ای، اسنادی، مشاهده ای، آزمایشگاه استفاده شده است. مواد و ابزار این تحقیق نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، داده های اقلیمی می باشد و همچنین از نرم افزارهای arc gis ، exel و gps برای مشاهده عوارض، ترسیم نقشه ها و نمودارها استفاده شده است. در شکل گیری مخروط افکنه های منطقه عواملی مختلفی دخالت دارند. یکی از آنها عامل تکتونیک می باشد. مطالعه شاخص های کمی ژئومورفولوژی نشان دهنده فعال بودن تکتونیک در منطقه می باشد، بعنوان نمونه شاخص vfبا مقدار 0/11و 0/72 و شاخص s با مقدار 14/1و7/1 به ترتیب برای حوضه گوزل دره و کرفس از لحاظ تکتونیکی در مرحله فعال قرار دارد. در مجموع حوضه گوزل دره فعالتر از حوضه کرفس می باشد. با توجه به داده ها و شواهد حاصل شده، اقلیم منطقه در سالهای اخیر با کاهش بارندگی و افزایش دما رو به رو بوده است و در نتیجه سهم اقلیم در تشکیل رسوب برای مخروط افکنه را کاهش می دهد. در منطقه عامل تکتونیک با فعالیت خود بعنوان عامل اصلی و سایر عوامل مثل اقلیم عامل ثانویه در تولید رسوب به شمار می آیند. بین بسیاری از ویژگیهای مخروط افکنه ها منطقه و حوضه های شکل دهنده آنها روابط منظم و منطقی بر قرار است. فعالیت های انسانی نه تنها میزان رسوب گذاری را در سطح مخروط افکنه تغییر داده ، بلکه الگوی کانالها را نیز تحت تاثیر قرار داده است .در خصوص مسائل بوجود آمده در منطقه(مثل تخریب حاشیه رودخانه و تراکم رسوبات در حاشیه جاده)، باید محیط طبیعی خود را بهتر و بیشتر شناخت و در برنامه ریزی برای عمران و توسعه منطقه لحاظ شود، در غیر این صورت منطقه دستخوش تغییراتی خواهد شد، که به صورت مشکلات جبران ناپذیری بروزخواهد کرد.در کل عوامل طبیعی و عوامل انسانی مخروط افکنه های منطقه را تحت تأثیر قرار داده اند.

حرکات دامنه ای از جمله بلایایی طبیعی در مناطق کوهستانی هستند. شناخت نواحی مستعد حرکات دامنه ای یکی از اقدامات اساسی در مدیریت منابع طبیعی و برنامه ریزی توسعه ای می باشد. حوضه آبخیز آق لاقان چای به لحاظ شرایط موجود در منطقه اعم از توپوگرافی وا قلیمی بسیار مستعد جهت شکل گیری انواع حرکات دامنه ای می باشد، و این امر خسارات زیادی را به سکونتگاه های روستایی، مزارع و راه های ارتباطی وارد می کند. هم چنین وقوع این پدیده ضمن افزایش فرسایش پذیری خاک و هدر رفت منابع با ارزش خاک، موجب تشدید پر شدن مخزن سد یامچی نیز می گردد. بنابراین هدف تحقیق حاضر پهنه بندی حوضه مورد مطالعه از لحاظ پتانسیل وقوع حرکات دامنه ای می باشد. در این تحقیق از دوازده عامل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از آبادی، خاک، بارش، نوسان دما و تعداد روز های یخبندان به عنوان عوامل موثر در ایجاد انواع مختلف از حرکات دامنه ای استفاده شده است. سپس لایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزش گذاری و استاندارد سازی نقشه های معیار به صورت توأم با استفاده از روش فازی انجام شد. جهت وزن دهی عوامل از روش کرتیک استفاده گردید. نقشه پهنه بندی حرکات دامنه ای در محیط ادریسی و با استفاده از روش ویکور تهیه شد. در نهایت نقشه حاصله در پنج رده با خطر بسیار کم تا خطر بسیار زیاد طبقه بندی گردید. طبق نتایج به دست آمده 50/2397 هکتار از مساحت حوضه در رده بسیار پرخطر و نیز 33/9425 هکتار از مساحت حوضه در رده پر خطر قرار گرفته است، لذا انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه مطالعاتی ضروری می باشد. هم چنین با توجه به نتایج مطالعه، کارایی استفاده از تابع عضویت در مجموعه های فازی و مدل ویکور در پهنه بندی حرکات دامنه ای حوضه آق لاقان چای مورد تأیید قرار گرفت.

به دلیل حساسیت ذاتی سیستم کارست، امروزه در برنامه ریزی های مربوط به مناطق کارستی، بررسی عوامل موثر در مورفوتکتونیک و مورفودینامیک با توجه به نقش آن ها در تحول و حساسیت این مناطق مورد توجه فراوان است. فرآیند توسعه و تحول کارست فرآیندی پیچیده و متأثر از عوامل متنوع و متفاوتی است. هدف اصلی این پژوهش مطالعه عوامل موثر در مورفوتکتونیک و مورفودینامیک و پهنه بندی استعداد توسعه و حساسیت منطقه کارستی بیستون- پرآو بر پایه میزان تأثیر این عوامل می باشد. در پژوهش حاضر ابتدا با استفاده از بازدیدهای میدانی، نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی و مرور مطالعات انجام شده هفت عامل موثر شامل متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، زمین شناسی، فاصله از گسل، بارش و دما به عنوان متغیرهای مستقل یا پیشگویی کننده و لایه ی اطلاعاتی فروچاله ها با توجه به این که در تشکیل و توسعه متأثر از تمام متغیرهای مستقل مورد نظر می باشد، به عنوان متغیر وابسته انتخاب گردید. تمام لایه-های اطلاعاتی مورد نظر با استفاده از نرم افزارهای arcgis و spss مورد پردازش قرار گرفتند. سپس وارد مدل رگرسیونی چند متغیره شدند. نتایج حاصل از معادله رگرسیونی و نتیجه ی تأثیر دادن ضرایب رگرسیونی متغیرها در ماتریس داده ها بر اساس روابطی (استعداد وقوع فروچاله ها)، به صورت طیفی از اعداد مثبت و منفی درآمده است. اعداد مثبت بیانگر وجود شرایط لازم برای توسعه کارست و اعداد منفی بیانگر نبودن شرایط مناسب برای توسعه کارست است. دامنه ی این طیف عددی، به صورت کیفی به سه کلاس، استعداد کم، استعداد متوسط و استعداد زیاد تقسیم شده است که بر اساس آن منطقه دارای استعداد کم از کمترین حساسیت و منطقه دارای استعداد متوسط دارای حساسیت متوسط و منطقه دارای استعداد زیاد از بیشترین حساسیت برخوردار می باشد. تفسیر ضرایب و نتایج از این پژوهش نشان داد که لیتولوژی مهم ترین نقش را در توسعه کارست بر عهده دارد و بعد از آن به ترتیب لایه های گسل، بارش، ارتفاع، دما، شیب و جهات شیب البته در شرایط حال حاضر، در درجات بعدی اهمیت قرار می گیرند.

محدودیت منابع آبی در جهان، حفاظت، حراست، و بهره برداری بهینه از آن را به منظور تامین نیازهای آبی می-طلبد.آب های زیرزمینی بخشی از چرخه هیدرولوژی در جهان است که امروزه با توجه به افزایش جمعیت و نیازهای آبی آن به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک مورد توجه قرار دارد. با توجه به اهمیت و کمبود این منبع ارزشمند مطالعه پیرامون این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. شناخت محل قرارگیری سفره های آب زیرزمینی به عنوان یکی از مهمترین و آسیب پذیرترین منابع تامین آب در دهه های اخیر، یک امر کاملا بدیهی است. در مناطق خشک و نیمه خشک در اغلب موارد که آب های سطحی به میزان خیلی کم دیده می شوند، آب-های زیرزمینی قابل دسترس می باشند. اما اکنون کمبود آب و هجوم به سفره های آب زیرزمینی، زندگی بشر را با تهدید روبه رو ساخته است (قربانی، 1375: 12). در این زمینه پدیده ها و عوارض ژئومورفولوژی در شناخت آب های زیرزمینی نقش بسزایی ایفا می نمایند. به دلیل افزایش جمعیت و نیاز شدید کشاورزان به آب لازم است که منابع آب زیرزمینی بخوبی شناخته شود. یکی از مواد مهمی که مخازن آب زیرزمینی در آن وجود دارد، نهشته های آبرفتی دوران چهارم است. بیشتر نقاط منطقه مورد مطالعه از آبرفت های جوان کواترنر پوشیده شده که این آبرفت-های متخلخل، اشکال ژئومورفولوژیکی مانند مخروط افکنه، تراس آبرفتی، دشت سیلابی را تشکیل داده است (خیام،1367). این تحقیق در پی شناخت منابع آب با استفاده از اطلاعات زمین شناسی، ژئومورفولوژی و دیگر فاکتورهای دخیل در شناسایی این منبع مهم است، تا بتوان با استفاده بهینه به شکل پایدارتری در دسترس انسان قرار گیرد .

فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه های آبخیز می باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک زراعی می شود. مدل wepp یک مدل رایانه ای است که می تواند فرسایش و رسوب را بر روی دامنه ها و در حوضه آبخیز براساس هر واقعه بارش و یا سال های متوالی برآورد کند. در این تحقیق میزان فرسایش و رسوب در کل حوضه آبخیز لای واقع در شمال غرب ایران برآورد گردیده است. اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مدل wepp به طور کلی در شش فایل رایانه ای وارد شده است. که شامل خاک، اقلیم، مدیریت زراعی، شیب، آبراهه و مخزن است. در این تحقیق پس از تعیین واحدهای کاری به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای ساختن فایل های خاک، مدیریت زراعی، اقلیم، شیب (در این تحقیق شیب زمین به وسیله نرم افزار geowepp تهیه شد) و آبراهه گردید. در منطقه مورد مطالعه 3 نوع خاک، 2 نوع مدیریت، 5 نوع آبراهه وجود دارد. پس از ساختن کلیه فایل های مورد نیاز، مدل wepp از طریق نرم افزار geowepp اجرا شد. در این نرم افزار میزان فرسایش و رسوب به سه روش دامنه، حوضه آبخیز و مسیر جریان برآورد می شود که میزان رسوب به ترتیب 308/0، 215/0 و 491/0 تن در هکتار در سال می باشد بر این اساس، روش دامنه با 308/0 تن در هکتار در سال به عدد مشاهده ای 319/0 نزدیکتر بوده و جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه مناسب می باشد.

شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های موجود در یک حوضه وپهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دست یابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین وکاربردی ترین گزینه موثر می باشد. دراین تحقیق به منظور ارزیابی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های حوضه بارکیلی رود و پهنه بندی این پدیده بر اساس عوامل اثر گذار با مدل lim انجام گرفت.هدف از انجام این تحقیق شناخت عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه ای وارزیابی و کارایی مدل در پهنه بندی وشناسایی مناطق با خطر زیاد و ارائه راهکار برای کاهش و کنترل زمین لغزش می باشد .روش کار بدین صورت انجام گرفت ،که ابتدا 11 عامل موثر در وقوع زمین لغزش با انجام مطالعه نقشه ها و بررسی های میدانی شناسایی و با استفاده ازمدل «روش شاخص زمین لغزش»(lim) ارزیابی و سپس ازطریق تطابق نقشه پراکنش زمین لغزشها با نقشه عاملی، کارایی این مدل مورد ارزیابی قرارگرفته و نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه تهیه گردید. تحلیل نتایج عوامل موثر در زمین لغزش های حوضه بارکیلی رودبه مساحت 55/175 کیلومتر مربع با استفاده از مدل lim نشان داد که طبقات بارشی988- 688 میلی متر در سال ،طبقات ارتفاعی بین800- 400 متر از سطح دریا،مناطق با پوشش گیاهی زیاد ، کاربری اراضی به صورت باغات چای و زمین های زراعی،مناطق با نفوذپذیری زیاد خاک،دامنه های رو به شمال و شمال شرق و جنوب غرب ودر نهایت عناصر خطی (جاده ،آبراهه وگسل ) بر اساس وزنهای بدست آمده به ترتیب از عوامل تاثیر گذار در وقوع زمین لغزش های حوضه بارکیلی رود شناسایی شدند.به منطور ارزیابی کارایی مدل lim نقشه پهنه بندی با پراکنش زمین لغزش تطبیق داده شدکه حدود 4/81 درصد از زمین لغزش ها با خطر خیلی زیاد وزیاد قرار گرفت که بیانگر دقت بالای مدلlim در پهنه بندی زمین لغزش می باشد.

چکیده: محور ارتباطی خلخال – پونل به عنوان یک راه مهم ارتباطی، ارتباط بین شهرستان خلخال و استان گیلان را برقرار می سازد این محور بدلیل عبور از مناطق کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی و اقلیمی متفاوت، پتانسیل بالقوه برای تاثیرپذیری از حرکات دامنهای و مخاطرات اقلیمی مختلف را داراست که این امر موجب مسدود شدن این محور در فصول مختلف سال به ویژه در فصول زمستان و بهار میگردد تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد حرکات دامنه ای و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل خطر به روش تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است. پس از بررسی های میدانی و تهیه لایه های اطلاعاتی از طریق نقشه ها و منابع موجود عوامل موثر در حرکات دامنه ای شناسایی شدند. در مرحله بعد با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی عوامل مورد بررسی به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آنها است در نرم افزار expert choice ارائه شد. در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنه بندی خطر حرکات دامنه ای گردید. براساس نقشه بدست آمده از پهنه بندی در محور مورد مطالعه میزان ریسک خطر پذیری به چهار طبقه خطر بسیار زیاد، خطر زیاد، خطر متوسط، و خطرکم استخراج و شناسایی گردید که مناطق با خطربسیار زیاد و زیاد در منطقه کوهستانی این محور و نزدیک جاده قرار دارند.

حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو در شمال شرقی شهر کلاله در شرق استان گلستان واقع شده است و از شاخه های اصلی گرگان رود می باشد. در این تحقیق حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو بر اساس تفکیک توپوگرافی حوضه و شبکه آبراهه ها به 6 زیرحوضه تقسیم گردید. در این پژوهش از نقشه ها و نرم افزار gis و روش های مختلف از جمله مدل های psiac و mpsiac استفاده شده است. باتوجه به این که تاکنون پژوهشی در زمینه ی مدل سازی فرسایش و تولید رسوب در حوضه ی آبخیز آق سو با استفاده از روش پسیاک اصلاح شده وسامانه های اطلاعات جغرافیایی صورت نگرفته است، این پژوهش مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. هدف از این پژوهش برآورد و ارزیابی فرسایش خاک و حجم رسوب تولیدی حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو با استفاده از مدل های psiac و mpsiac و مقایسه ی هر دو مدل می باشد. در این زمینه با بررسی عوامل نه گانه ی موثر در فرسایش خاک، کل حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو و زیرحوضه های شماره 2، 3 و 4 در مدل psiac در کلاس رسوب دهی iii قرار می گیرند که شدت رسوب دهی در آن متوسط می باشد و زیرحوضه ها ی شماره 1، 5 و 6، در کلاس رسوب دهی iv و شدت رسوب دهی زیاد قرار می گیرد، این در حالی است که در مدل mpsiac، کل حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو و زیرحوضه های شماره 2، 3 و 4، در کلاس یا شدت رسوب دهی کم و زیرحوضه های شماره 1، 5 و 6، در کلاس یا شدت رسوب دهی متوسط قرار گرفت و رسوب ویژه در کل حوضه ی آبخیز رودخانه ی آق سو 9/205، متر مکعب در کیلومتر مربع در سال و زیرحوضه ی شماره 1، 2/275، زیرحوضه ی شماره 2، 9/126، زیرحوضه ی شماره 3، 1/142، زیرحوضه ی شماره 4، 7/221، زیرحوضه ی شماره 5، 3/272، زیرحوضه ی شماره 6، 299 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال برآورد گردید. بررسی ها نشان می دهد که رسوب ویژه و بار رسوبی حوضه آق سو و زیر حوضه های آن در مدل psiac کمی بیش از دو برابر رسوب ویژه و بار رسوبی حوضه و زیر حوضه های آن در مدل mpsiac است و مدل mpsiac نتایج قابل قبول تری را نشان می دهد.

مناطق ژئوتوریستی مکان¬هایی هستند که علاوه بر شرایط خاص ژئومورفولوژیکی و زمین-شناختی و زمینه¬های تاریخی- فرهنگی، به دلیل وجود ارزش علمی- پژوهشی و زیبا¬شناختی مورد توجه طبیعت¬گردان و سرمایه¬گذران در زمینه¬ی توریسم قرار می¬گیرد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی قابلیّت¬های ژئوتوریستی ژئومورفوسایت¬های شهرستان سنقر می¬باشد. جهت دستیابی به این مهم 7 سایت ژئوتوریستی در سطح شهرستان انتخاب شد و به وسیله¬ی مدل پرالونگ مورد ارزیابی و اولویت¬بندی قرار گرفته است. فاکتورهای مدل پرالونگ شامل عیار زیبایی-شناسی، علمی، تاریخی- فرهنگی، اجتماعی- اقتصادی می¬باشد، که ارزش هر ژئومورفوسایت از طریق ارزش¬گذاری فاکتورهای فوق مشخص می¬شود. یافته¬های تحقیق نشان دهنده¬ی آن است که شهرستان سنقر توانایی بالایی در زمینه¬ی اکوتوریسم و ژئوتوریسم دارد. نتایج حاصل از بررسی¬ها نشان داد که ژئومورفوسایت سراب گزنهله بالاترین ارزش زیبایی¬ ظاهری را به خود اختصاص داد. به ژئوسایت مادیّان کوه بالاترین ارزش علمی تعلق گرفت. در نهایت بالاترین ارزش گردشگری به سراب گزنهله با 60% امتیاز و کمترین میزان ارزش گردشگری با 38% امتیاز به دشت ورمقان تعلق گرفت. در ادامه نیز میزان عیار بهره¬وری برای هر ژئوسایت محاسبه شد. سراب گزنهله بالاترین میزان بهره¬وری را با 72% امتیاز دارا بود و کمترین میزان بهره¬وری با 22% امتیاز به آبشار پریشان اختصاص یافت.

به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیل در شرایط مختلف و توجیه اقتصادی و اجتماعی برنامه های کنترل سیل،پهنه بندی خطر سیل ضروری است. با توجه به اهمیت مسائل و مشکلات مرتبط با سیلاب در منطقه ی مورد مطالعه که از جمله آن در معرض خطر بودن روستا¬های واقع در منطقه می باشد سیلاب باعث تغییر در سیما¬ی ظاهری زمین و فرسایش آن می گردد.در این مطالعه ابتدا آمار و اطلاعات حوضه جمع آوری شده سپس به تجزیه و تحلیل ،بازسازی و تکمیل آنها پرداخته شده است معیارهای موثر بر وقوع سیلاب توسط ابزار قدرتمند gis رقومی شد.لذا در این پژوهش سعی بر آن است تا خطر وقوع سیلاب را در حوضه آبریز نوران چای با استفاده از مدل anp پهنه بندی نموده.anp. جزو روش های تصمیم گیری چند معیاره می باشد که ارتباطات درونی عناصر و گزینه ها را بررسی می کند.عناصر anpبا یکدیگر در تعامل قرار دارند این عناصر می توانند واحد تصمیم گیرنده،معیارها،زیرمعیارها، نتایج حاصل،گزینه¬ها و هر چیز دیگر باشند.در این پژوهش فاکتورهای موثر بر وقوع سیلاب در حوضه آبریز نوران چای مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه نشان دهنده این است که از بین عوامل طبیعی عدم پوشش گیاهی و بارش بیشترین تاثیر را در وقوع سیلاب در حوضه آبریز نوران چای دارند

واژه ی کارست به مجموعه ای از فرایندهای زمین شناسی و پدیده های حاصل از آن ها در پوسته و سطح زمین گفته می شود که عمدتاً شامل پدیده های ناشی از انحلال سنگ ها می باشد و با تشکیل باز شدگی ها، تخریب و تجزیه ی ساختمان سنگ ها و ایجاد نوع ویژه ای از رژیم گردش آب، نوع خاص توپوگرافی منطقه و بالاخره تشکیل رژیم خاصی ازشبکه زهکشی آشکار می¬گردد.کوه سبز عمو در جنوب و جنوب شرق استان کرمانشاه به فاصله24 کیلومتری از شهرستان کرمانشاه در بخش فیروزآباد واقع شده است. این کوه در عرض جغرافیای 33درجه و 55 دقیقه تا 34 درجه و 1 دقیقه و 30 ثانیه عرض شمالی و 47 درجه و 20 دقیقه تا 47 درجه و 25 دقیقه طول شرقی واقع شده است. هدف این پژوهش بررسی ژئومورفولوژی کوه سبزعمو، با تاکید بر اشکال کارست می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه¬ایی و میدانی استفاده شده است. در روش کتابخانه ای جهت جمع آوری اطلاعات از کتاب¬ها، مجلات، نشریات، پایان نامه ها، آمار نامه و شبکه اینترنت استفاده شده است، سپس با استفاده از بازیدهای میدانی، اشکال کارستی از نزدیک مورد مطالعه قرار گرفت و عکس¬های لازم برداشت شد. برای انجام پژوهش از نرم افزارهای arcgis10 ,excel,woord2007 استفاده شده است. نتیجه¬ی حاصل از بررسی ها و مشاهدات نشان داد که، منطقه مورد مطالعه در طبقه بندی کارست جز مناطق کمتر توسعه یافته کارستی محسوب می-شود. انواع لاپیه ها، چشمه ها و دره ها از اشکال کارستی منطقه مورد مطالعه می باشد.

سیلاب از جمله بلایای طبیعی در مناطق کوهستانی می¬باشد. شناخت نواحی مستعد وقوع سیلاب یکی از اقدامات اساسی در مدیریت منابع طبیعی و برنامه¬ریزی توسعه¬ای می¬باشد. حوضه¬ی بالادست سد یامچی به لحاظ شرایط موجود در منطقه اعم از توپوگرافی و اقلیمی، بسیار مستعد جهت شکل¬گیری سیلاب و رواناب می¬باشد و این امر خسارات زیادی را به سکونت¬گاه¬های روستایی، مزارع و راه¬های ارتباطی وارد می¬کند و همچنین وقوع این پدیده، ضمن افزایش فرسایش¬پذیری خاک و هدررفت منابع با ارزش خاک، موجب تشدید پر شدن مخزن سد یامچی نیز می¬گردد. بنابراین هدف تحقیق حاضر، پهنه¬¬بندی حوضه¬ی مورد مطالعه از لحاظ پتانسیل وقوع سیلاب می¬باشد. در این تحقیق از ده عامل شیب، جهت شیب، ارتفاع حوضه، کاربری اراضی، فرم حوضه، بارش، دما، تراکم شبکه¬ی زهکشی، خاک و سازند زمین¬شناسی به عنوان عوامل مؤثر در ایجاد سیلاب استفاده شده است. سپس لایه¬های اطلاعاتی در سیستم اطلاغات جغرافیایی تهیه گردید. ارزش¬گذاری و استاندارد سازی نقشه¬های معیار به صورت توأم با استفاده از روش فازی انجام شد. جهت وزن¬دهی عوامل از روش فرایند تحلیل شبکه¬ای استفاده گردید. با توجه به ضرایب به دست آمده در مدل anp عامل شیب با ضریب 0/229 بیشترین ارزش را برای ایجاد سیل به خود اختصاص داد. نقشه¬ی پهنه ¬بندی سیلاب در محیط ادریسی تهیه گردید. در نهایت، نقشه¬ی حاصله در پنج رده¬ی با خطر بسیار کم تا خطر بسیار زیاد طبقه¬بندی گردید که بر طبق این نقشه، عامل شیب، تراکم شبکه¬ی زهکشی و ارتفاع بیشترین تأثیر را بر ایجاد سیل دارند و در قسمت¬های مرتفع بیشترین سیل¬ها به وقوع می¬پیوندد. لذا انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه¬ی مطالعات ضروری می¬باشد. همچنین با توجه به نتایج مطالعه، استفاده از تابع عضویت در مجموعه¬های فازی و مدل anp در پهنه¬¬بندی سیلاب حوضه¬ی بالادست سد یامچی مورد تأیید قرار گرفت.

شناخت حوزه¬های آبخیز و فرسایش و رسوب آن¬ها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. همچنین فرسایش خاک معضلی است که موجب کاهش حاصل¬خیزی، از بین رفتن خاک، نابودی پوشش گیاهان و وارد آمدن صدمه به اقتصاد کشورها می¬شود. از طرف دیگر کمبود اطلاعات در مطالعات فرسایش خاک، جز مشکلات لاینفک این حوزه¬ها است. بنابراین در مطالعه حاضر که به¬منظور ترسیم سیمای فرسایش حوزه آبخیز سعدل و شناسایی زیرحوزه حساس نسبت به فرسایش با استفاده از دو مدل mpsiac و توسعه¬ای اقدام به بررسی و برآورد فرسایش و تولید رسوب در این منطقه گردید. نتایج بررسی حساسیت عوامل نه¬گانه در مدل mpsiac نشان داد که عامل شیب موثرترین پارامتر در تشدید فرسایش و رسوب منطقه می¬باشد همچنین در مدل توسعه¬ای نیز حساس¬ترین عامل در تشدید فرسایش، شیب حوزه می¬باشد به طوری¬که با افزایش متوسط شیب حوزه، فرسایش و تولید رسوب افزایش می¬یابد. بررسی برآورد فرسایش و تولید رسوب در هر دو مدل حاکی از آن است که زیر حوزه q1 دارای بیشترین فرسایش و رسوب و حداقل میزان آن مربوط به زیر حوزه d می¬باشد. همچنین حداقل اختلاف برآورد مقدار فرسایش و رسوب در زیر حوزه e و بیشترین اختلاف مربوط به زیر حوزه q1 بدست آمد. مدل mpsiac بیشتر از مدل توسعه¬ای فرسایش را تخمین می¬زند. به¬طور کلی تخمین فرسایش و تولید رسوب در حوزه آبخیز سعدل با مدل¬¬های mpsiac و توسعه¬ای کلاس کم را نشان می¬دهد. بررسی¬ها نشان داد که هر قدر از غرب (ارتفاعات) به سمت شرق (خروجی) حرکت کنیم بر میزان فرسایش به دلیل بهره¬برداری بی¬رویه از مرتع و چرای بیش از حد و همچنین وجود معادن صنعتی و افزایش جمعیت افزوده می¬شود و از طرفی نیز در خروجی¬ترین قسمت حوزه (q1) بر مقدار متوسط شیب افزوده شده و در نتیجه نوع خاک و نفوذ را تحت تأثیر قرار داده است و به تبع آن میزان رواناب و فرسایش افزایش یافته است.

هیدروژئومورفولوژی رودخانه ای با نگرش سیستمی، حوضه و کانال رود و واحدهای ژئومورفیک آن را مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرار می دهد. در این سیستم اجزاء مختلفی وجود دارند که از جمله آنها می¬توان به لیتولوژی، تکتونیک، اقلیم، پوشش گیاهی و خاک،شیب دامنه ها و کانال رود، مورفومتری حوضه و شبکه آبراهه اشاره نمود. در این پژوهش با استفاده از روش شاخص¬های تکتونیکی و شاخص های ارزیابی شکل حوضه، حوضه رودخانه آجرلوچای از نظر تکتونیک و مورفومتری و شکل شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نتایج این پژوهش، منحنی هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری نشانگر جوان بودن حوضه از لحاظ سیکل فرسایشی هستند. تغییرات شاخص vf (که به طور متوسط برابر 68/0 است) انعکاس دهنده فعالیت تکتونیکی فعال می باشد. علاوه برآن ، شاخص sl برای حوضه محاسبه شده است که مقدار متوسط آن برابر با 477 و نشانگر وضعیت نیمه فعال تکتونیکی حوضه است. ایجاد گسل ها در سنگ های مقاوم سبب اختلاف ارتفاع قابل توجهی در نیمرخ طولی آجرلوچای و تغییرات قابل توجه شاخص sl شده است مقدار این شاخص برای حوضه برابر با 46/1 است که وضعیت فعال تکتونیکی را برای حوضه نشان می¬دهد. حوضه دارای مقدار زیاد شاخص سینوسی (smf) در ناحیه مورد بررسی و برابر 87/1 می باشد و نسبت عرض کف بستر به ارتفاع دره اختلاف بسیار زیادی دارد. شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی (af) برابر 9/70 است. این شاخص به همراه شاخص تقارن توپوگرافی معکوس (با مقدار 62/0) نیز بیانگرعدم تقارن حوضه و فعالیت تکتونیکی فعال در منطقه می باشند. ارزیابی شاخص¬های مورفومتری در حوضه¬های آجرلوچای وجود فعالیت¬های نئوتکتونیکی در منطقه را اثبات می¬کنند. شواهد ژئومورفولوژی حوضه¬ زهکشی آجرلوچای حکایت از فرآیندهای نیمه فعال و فعال تکتونیکی دارند. بطوری¬که در حوضه¬های آجرلوچای در اثر حرکات عمودی گسل¬ها، انواع هورست¬ها و گرابن¬ها، پرتگاه¬های گسلی، پادگانه¬های رودخانه¬ای و غیره به وجود آمده اند.

چکیده : فرسایش خاک یکی از بزرگ ترین چالش ها و موارد مورد ابتلا در سطح جهان به شمار می رود. بیش از 90 درصد اراضی زراعی جهان با نرخ فرسایشی بزرگتر از نرخ جایگزینی خاک روبرو هستند. اشکال مختلف فرسایش به ویژه فرسایش آبی هر یک نقش موثری در روند موجود ایفا می کند و در بین اشکال مختلف فرسایش، فرسایش کناری یکی از مهم ترین و موثرترین آنهاست که علاوه بر از بین بردن و تخریب اراضی حاصلخیز حاشیه رودخانه به عنوان مهم ترین منبع غیر نقطه ای آلاینده که رسوبات بسیاری بالایی را تولید می کنند شناخته می شود پیامدهای فرسایش کناری فقط به تولید رسوب محدود نمی گردد بلکه باعث بروز تغییرات و ناپایداری در رودخانه ها ونهایتاَ تغییر الگوی رفتاری رودخانه می گردد لذا جهت مقابله با این پدیده و کاهش اثرات مخرب آن نیاز به شناخت پدیده فرسایش کناری و مکانیزم وقوع آن است. منطقه مورد مطالعه بخشی از رودخانه قره سو، ما بین گیلانده تا سد سبلان به طول حدود 42 کیلو متر می باشد که از نظر مختصات جغرافیایی بین عرض های جغرافیایی 37 درجه و 47 دقیقه تا 39 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی و طول جغرافیایی 46 درجه و 20 دقیقه تا 48 درجه و41 دقیقه شرقی قرار دارد.هدف اصلی این تحقیق آشکار سازی وضعیت فرسایش کناری و شناخت عوامل موثر در این ناپایداری و تهیه نقشه خطر به صورت مناطق آسیب پذیر، بحرانی و بسیار بحرانی در محیط arc gis در سه بازه و در سه دوره 2000 و 2013 با استفاده از تصاویر ماهواره ای برای منطقه مورد مطالعه می باشد.بدین منظور مسیر رودخانه از روی تصاویر ماهواره ای سال 2000 و 2013 استخراج گردیدو ضرایب خمیدگی و زاویه مرکزی آن ها محاسبه شد. سپس با همپوشانی لایه های مورد نظر از قبیل فرسایش، لیتولوژی، کاربردی، جاده، بستر طغیانی و شیب مناطق خطر شناسایی و نقشه آنها تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که 1) رودخانه به طور میانگین در هر سه بازه در هر دو دوره بر انحنای قوس های خود افزوده و تعداد آن ها افزوده است. 2) مئاندری شدن رودخانه ناشی از سرعت جریان و دبی بالا، لیتولوژی سست به خصوص در بازه اول و شیب می باشد. 3)مناطق خطر در ساحل چپ درصد منطقه بسیار بحرانی بالاتر از ساحل راست است. و ساحل راست در معرض آسیب پذیری بیشتری قرار دارد.

ژئوتوریسم شاخه ای از اکوتوریسم است که در آن شخص بازدیدکننده به دنبال مشاهده ی جاذبه های ژئومورفولوژیکی، یافته های دیرینه انسان شناسی، غارها و ... است. منطقه ویلکیج شمالی با داشتن جاذبه های ژئومورفولوژیکی می تواند در جذب گردشگران علمی و تفریحی جایگاهی داشته باشد. منطقه ی موردمطالعه در شرق شهرستان نمین و جنوب شرق استان اردبیل واقع شده است. معرفی جاذبه های ژئومورفولوژیکی به عنوان مکان های ژئومورفولوژیک و به دنبال آن توسعه صنعت گردشگری اهداف اصلی این پژوهش است. برای رسیدن به این هدف از طریق مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و نیز تفسیر نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی مکان های ژئومورفولوژیک شناسایی شدند. در پژوهش حاضر از روش رینارد برای ارزیابی عیار گردشگری با معیارهای حفاظت، شاخص بودن، کمیابی، جغرافیای دیرینه، ارزش اکولوژیکی، زیبایی شناسی، فرهنگی و اقتصادی باهدف شناسایی توانمندی های ژئوتوریستی منطقه استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده این منطقه قابلیت مطرح شدن به عنوان یک مکان ژئومورفولوژیک را دارا می باشد. ارزیابی نشان داد ارزش مکان ژئومورفولوژیکی دشت فندقلو بدلیل بالا بودن ارزش علمی و ارزش زیبایی شناسی نسبت به دیگر مکان های ژئومورفولوژیکی در منطقه است و پایین بودن عیار فرهنگی مکان های ژئومورفولوژیک در این پژوهش به دلیل عدم توجه به ژئوتوریسم و کم لطفی مسئولین در عدم معرفی توانمندی های منطقه و نبود برنامه ریزی صحیح می باشد.

به منظور برنامه ریزی در جهت بهره برداری بهینه از اراضی کشاورزی و استفاده مناسب تر از استعدادهای آن، ارزیابی کیفی اراضی کشاورزی امری ضروری به نظر می رسد. این تحقیق به منظور مطالعه و شناخت قابلیت های طبیعی استان مازندران برای کاشت مرکبات به عمل آمد و برای انجام آن از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) استفاده شد. داده های مورد مطالعه در این تحقیق: بارندگی سالانه و ماهانه، دمای سالانه، دمای طول دوره رشد، تبخیر، رطوبت نسبی، متوسط حداقل دما، سرعت باد، ارتفاع، شیب، جهت، خاک و کاربری اراضی. هر سری از داده ها به صورت نقشه و داده های آمار هواشناسی بعد از بررسی و رفع نواقص به محیط gis انتقال، و به صورت نقشه رقومی در مقیاس 250000/1 ذخیره شدند. با بهره گیری از نیاز رویشی محصول مرکبات، لایه اطلاعاتی تولید و هر سری از داده ها ارزش گذاری و طبقه بندی شدند. ابتدا با روش همپوشانی در محیط gis داده های عناصر و عوامل اقلیمی با هم ترکیب شدند و سپس با روش های ارزیابی چند معیاره( رتبه بندی، درجه بندی، سلسله مراتبی تحلیلی) تحلیل گردیدند. به منظور بررسی نقش تاثیر گذاری هر یک از عناصر و عوامل اقلیمی در ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای کاشت مرکبات، ابتدا داده های عناصر اقلیمی با هم تلفیق سپس داده های مربوط به عوامل اقلیمی نیز با هم تلفیق شده و در آخر نقشه نهایی ارزیابی کیفی تناسب اراضی که قابلیت کاشت مرکبات را دارند شناسایی گردید. نتایج نهایی نشان دهنده ی آن است که: عناصر و عوامل اقلیمی به صورت توام در فرایند کیفی تناسب اراضی برای کاشت مرکبات نقش موثری ایفا می کنند، سهم هر کدام ازعوامل و عناصر اقلیمی در روند کاشت مرکبات یکسان نمی باشد، از طریق انطباق لایه های موثر در فرایند کاشت مرکبات در محیط gis، امکان شناسایی مناطق مساعد برای کاشت این محصول وجود دارد.