نام پژوهشگر: سید محمد مهدی جعفری

روش شناسی امام علی (علیه السلام) در تربیت زاهدانه
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1389
  شهناز عزیزی   سید محمد مهدی جعفری

چکیده زهد از مفاهیم پرکاربردی است که در مباحث عرفانی و اخلاقی جایگاهی ویژه دارد. در کتاب نهج البلاغه، واژه و مفهوم زهد ورزی در دنیا، در خطبه ها، نامه ها و حکمت ها فراوان دیده می شود. عصمت و حکمت امیر مومنان در کنار بلاغت بی نظیر امام، هر پژوهشگری را ترغیب می کند تا راز تکرار یک مفهوم، در کتابی که مفهوم نامش «سخن به جا گفتن» است را دریابد. اندیشمندان دینی، با اشاره به تکرار فراوان این مفهوم، آن را از عناصر موعظه ای نهج البلاغه دانسته اند و در نتیجه تکرار آن را توجیه می کنند. زیرا تأثیر موعظه با تکرار افزون می شود. اما آن گاه که مفاهیم زاهدان? نهج البلاغه و سخنان امیر مومنان علی × را در ظرف زمانی صدور خطبه ها و نامه ها قرار می دهیم و سیر? رفتاری امام و شاگردانش را با رویکردی روش شناختی تحلیل و بررسی می کنیم؛ به نظام تربیتی جامعی بر اساس پرورش استعدادهای فطری، به نام «تربیت زاهدانه» دست می یابیم که به نظر می رسد رمز تکرار این مفهوم در نهج البلاغه، اقبال انبیاء عظام ^ و عرفا به وارستگی و زهد باشد. و به دیگر سخن، زهد رهاورد زمانی خاصی نیست. بلکه زهدورزی در دنیا ارزش اساسی و ذاتی دارد. برای برقراری نظام تربیت زاهدانه، راهکارهای نظری و عملی در سخنان امیر بیان ارائه شده است. شیوه ها و روش هایی که آن حضرت در پرورش وارستگان به کار گرفته اند، برای اجرایی کردن نظام تربیتی زاهدانه کارگشا هستند. اهمیت برقراری این نظام تربیتی پرورش استعدادهای فطری، آزادی انسان ها و رهایی جوامع از انواع بحران های فردی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که با آن دست به گریبانند. آشنایی با حقیقت زهد، راهکارهای نظری و عملی برای رسیدن به وارستگی، به کارگیری روش های مناسب در تربیت زاهدانه و درک جایگاه این نظام تربیتی؛ از مهم ترین اهداف پژوهش پیش روست. کلید واژه ها: علی ×، زهد، وارستگی، رفاه طلبی، دنیاگرایی، تربیت، روش های تربیت.

سیره فرهنگی امام علی (ع) درنهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده الهیات 1389
  طاهره یاسمی   سید محمد مهدی جعفری

سیره فرهنگی امام علی (ع) به معنای، تحلیل و بررسی سیره و سنت ورهنمودهای امام علی (ع) است که موجب کشف شیوه زندگی و عملکرد این انسان کامل و الگوگیری در ابعاد فرهنگی در همه زمینه ها( فرهنگی، اجتماعی ، سیاسی) می‏شود. بهره‏گیری از نهج‏البلاغه به عنوان کارسازترین شیوه و روش جهت آشکار نمودن سیره فرهنگی آن امام است. بخش اعظم بیانات و خطب امام(ع) در نهج البلاغه وغیر آن، پند واندرز وتوجه دادن به ارزشهای فرهنگی واخلاقی در جهت انسان سازی است . امام(ع) در زمینه فرهنگ قرآنی درجامعه تلاش زیادی کرد.ومردم را در زمینه آموزش به قرائت وهم در زمینه آموزش به عمل کردن به کلام الهی قرآن وتدبر در آن تشویق وترغیب می نمود. در سیره فرهنگی امام(ع)یکی از بحثهای مهم بحث تربیتی آن است که اصولی را مورد نظر گرفته است که با جهت گیری به سمت آن، تربیت به بهترین وجه حاصل می شود . وزمینه‏ی رشد و تعالی فرد و جامعه را فراهم می کند وشیوه هایی را که به کار می برد استعدادها رادر جهت کمال شکوفا می گرداند. امام علی (ع) درحوزه اجتماع با رفتار و با گفتار خود فرهنگ سازی کرد.بحث ارزشهاو معاشرتها... را مطرح کرده است. که قوام، استحکام و انسجام اجتماعی در هر جامعه ای بسته به آن است . در حوزه سیاست، فرهنگ مدیریتی واصول حاکم بر نگرش مدیر را می توان متأثر از نظام ارزشی حاکم بر آن جامعه دانست. در نتیجه می بینیم آن حضرت، همان قدر که به علم و فن در مدیریت اهمیت داده، به جنبه فرهنگی و توصیه های دینی و رعایت آن نیز توجه داشته است. یکی از مهمترین اقدامات فرهنگی بنیادی امام ، اصلاح جامعه وتصحیح اندیشه ها وباورهای منحرف ونادرست است که با شیوه ای مخصوص به خود وتلاشی بی وقفه پیوسته بدین امر مهم همت گماشت ونتیجه آن فرهنگ انسانی وپربار علوی است. آن حضرت،در سراسر زندگی، خودرا موظف به احیای فرهنگ قرآنی وسنت رسول خدا(ص) وبه اجرا درآوردن رهنمودها ودستورات آن ها در صحنهاجتماع می دانست. در نتیجه در اثر چنین تلاش مهم ورسالت سنگینی است که اسلام اصیل وحقیقی تا امروز پایدار مانده است.

عوامل اقتدار و انحطاط مسلمین از دیدگاه نهج البلاغه
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1389
  محمد خورشیدی چنزق   سید محمد مهدی جعفری

بررسی عوامل اقتدار و انحطاط مسلمین در ضمن شناخت مقام خلیفه اللهی آدمی و نیازهای فطری او با مطالعه تاریخ تمدن جوامع اسلامی و غور در احوالات پیشینیان، سبب برون رفت از آسیب‏های جبرانناپذیر اجتماعی و نیل به اهداف متعالی انسان کامل به عنوان الگوی حیات بخش جهان بشریت خواهد بود. از اینرو تحلیل و بررسی عوامل اقتدار و انحطاط مسلمین در عصر حکومتی امام علی (علیه السلام) به عنوان یک راهبرد موثر دراعتلای جوامع اسلامی جهت نیل به قله‏های عزت و اقتدار مطرح می‏باشد. عوامل اقتدار و انحطاط مسلمین از دیدگاه نهج البلاغه در سه حوز? فرهنگی ـ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مطرح است. در بخش فرهنگی ـ اجتماعی، عوامل اقتدار در پنج موضوع؛ بصیرت، استقامت در مسیر تعالی، عدالت اجتماعی، ایمان و تقوا، عبرت از پیشینیان و عوامل انحطاط در یازده موضوع؛ دنیا طلبی، تبعیت نفس، جدایی از قرآن و عترت (علیهم السلام)، ترک امر به معروف و نهی از منکر، سستی و فساد، فقر و بدعت و نفاق، غفلت از معاد و سازندگی تربیتی مطرح شده است. در بخش سیاسی، عوامل اقتدار در حوزه‏های سیره حکومتی، رهبری مقتدر، اصول حکومت اسلامی، شایسته سالاری، بازرسی، تشویق و تنبیه، جهاد و عوامل انحطاط در حوزه‏های استبداد و خودرأیی، تفرقه، سازشکاری و نقش خواص بررسی شده‏اند. همچنین در بخش اقتصادی، عوامل اقتدار در بخش‏های اصول اقتصادی، سیاست‏های اقتصادی (تجارت و صنعت، کار و تولید، تأمین اجتماعی، نظارت بر قیمت‏ها و مالیات)، رفتارهای اقتصادی (تقسیم مساوات سرانه، بخشودگی مالیاتی و اخلاق کارگزاران مالیاتی) و عوامل انحطاط با بررسی موضوعات انحصار گرایی در بازار مسلمین، دست اندازی به بیت المال، احتکار، عدم برخورد قاطع با متخلفان اقتصادی و ضعف در مدیریت به اتمام رسیده است. مهم‏ترین عاملی که در اقتدار و انحطاط مسلمین نقش ایفا می‏نماید، رشد عوامل اقتدار و انحطاط فرهنگی ـ اجتماعی در نظام‏های اسلامی است. بدین معنا که اگر در جامعه‏ای عوامل اقتدار‏بخش فرهنگی، پررنگ، و از سوی دیگر دامن جامعه از ابتلا به عوامل انحطاط‏ رسان فرهنگی مصون بماند، زمینه‏های انحطاط در سایر بخش‏های سیاسی و اقتصادی کم رنگ شده و به طور حتم به قله‏های عزت و اقتدار نائل خواهند شد. البته وجود رهبری مقتدر و عدالت‏پیشه برای تحقق و احیای اصول حکومت اسلامی و به سامان رساندن مشکلات جامعه و مدیرانی شایسته به همراهی مردمان بصیر و شهادت طلب و تمسک عملی به آموزه‏های قرآن، پیامبر اسلام و اهل بیت (علیهم السلام)، در رسیدن به این مهم ضروری است. از اینرو استبداد حکومتی، رواج ظلم و ستم، وجود تبعیض و بی‏عدالتی در حوز?‏های مختلف جامعه، اسباب نارضایتی مردمان و اضمحلال دولت‏های اسلامی را در پی خواهد داشت. در اندیشه امام علی (علیه السلام) عدالت‏ورزی در حوز? اقتصاد، رعایت اصول اقتصادی توسط مردمان و حاکمان، اتخاذ سیاست‏ها و رفتارهای اقتصادی مناسب از سوی دولتمردان، نفی انحصارگرایی و اقدامات آسیب رسان در حوز? اقتصاد، سبب مهار چالش‏ها و بحران‏های اقتصادی و ریشه‏کن نمودن فقر در عرصه جامعه خواهد بود. نکته مهم آنکه علاوه بر نقشی که هر یک از عوامل اقتدار و انحطاط در حوز?‏های فرهنگی ـ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر جوامع دارد، باید دانست، مجموع این عوامل همگی با هم موثر در اعتلای جوامع اسلامی یا اضمحلال آن می‏باشد. یعنی عوامل هر بخش می‏تواند بر سایر حوز?‏های مطروحه اثر‏گذار بوده و مسیر جامعه را در رسیدن به اقتدار یا انحطاط رقم بزند.

مبنا شناختی جاهلیت از دیدگاه قرآن و انطباق آن با جاهلیت مدرن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  خداوردی عبدی   سید محمد مهدی جعفری

امروزه علیرغم پیشرفتهای علم در شناسایی خواص ماده که موجب پیشرفت تکنولوژی و تسلط بشر بر طبیعت در قرون جدید شده، هنوز جاهلیت به شکل های مختلف ادامه دارد. این تحقیق در پی آن است که بر اساس تعالیم الهی، مبانی اصلی جاهلیت در دوره های مختلف را مورد بررسی قرار دهد و علل حیرت و سرگشتگی انسان و دوری او از اهداف اصلی خود را مشخص نماید با انطباق دوره های مختلف معلوم می شود که جاهلیت دوره خاصی نیست که تمام شده باشد، بلکه هر جامعه که معیار های جاهلیت در آن مشاهده می گردد مصداق جامعه جاهلی است. در قرآن کریم نیز نمونه های زیادی از آن ذکر شده که پیامبران الهی برای اصلاح آن در دو زمینه عقیده و شریعت که شامل تمام جنبه های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و غیره است فرستاده شده اند. در این تحقیق به ابعاد مهم جاهلیت نیز پرداخته شده است که شامل انحراف در عقیده مخصوصاً توحید بصورت ظن جاهلی نسبت به خدا و عدم شناخت واقعی او است و انحراف در روابط اجتماعی که پایه آن حمیت جاهلی و انحراف در اخلاق که نمونه آن تبرج جاهلی است و انحراف در شریعت که بصورت حکم جاهلی در قرآن مطرح شده است. و نتیجه گرفته شده است که جاهلیت از ریشه جهل به معنی جهلی است که شامل تمام رذیلت ها از کفر و نفاق، شر و ظلم و کذب و شک و هوی و خود خواهی، کبر، حمیت، تبرج، و شقاوت و ....می باشد که در مقابل عقلی که در آن تمام فضیلت ها جمع شده است، می باشد که در حدیث جنود عقل و جهل بدان اشاره شده است و علم در مقابل جهل فقط یکی از این فضیلت ها می باشد.

نقش و تاثیر امام علی (ع) در پیروزی جنک های صدر اسلام با تکیه بر نهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  نبی الله هاشمی شیری   سید محمد مهدی جعفری

مبنا و هدف جهاد در اسلام پاکی و هدایت، ایثار و اصلاح امور انسان ها می باشد در صورتی که جنگ های مختلف تاریخ بشر بر مبنای سلطه طلبی و اهداف توسعه طلبانه صورت گرفته اند و جز کشتار و خونریزی عواقبی نداشته اند حضرت علی (ع) در طول حیات خویش یکی از جهاد گران برجسته اسلام بوده است. ایشان با وجود داشتن روحیه ی مبارزه و شجاعت همیشه اولویت را به صلح داده اند در تمام اعمال و سخنانش اولویت را به صلح داده اند و تعهد اصولی و سرسختانه او به ضرورت حفظ صلح، درمیان امت و در زندگی شخصی و عمومی و در حقوق سیاسی و اجتماعی برای او سنگین تمام شد. در برخورد اعمال سیاسی امام، هدف، ارشاد و اصلاح است، نه انتقام و سرکوب و همواره صلح از اولویت برخوردار است. امیرالمومنین(ع) بر مبنای اصول اعتقادی و اخلاقی مسائل زیر را در نظر داشته اند: رعایت حقوق انسانی در جنگ صلح طلبی ، ضرورت و بصیرت، آگاهی و جنگ توجه به مسائل معنوی، شهادت طلبی، صبر و بردباری، نیایش، اعتقاد به امدادهای غیابی، توجه به نقش خدا و تاثیرات آن در جنگ، هدفمندی و رهایی بخشی در جنگ.امام اصولی را در باب مسائل مدیریتی و تاکتیکی در جنگ مطرح می کند و همیشه مسلمانان و پیروان خود را به شناسایی دشمن و آمادگی در مقابله ایشان فرا می خواند. ایشان جهاد را امری مقدس می دانند که باید با هدفمندی الهی و صلح طلبانه در مواقع خاص مورد استفاده قرار گیرد.

کنترل بهینه ی سیستم توزیع گشتاور در یک خودروی 4wd برای دستیابی به خوش فرمانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده مهندسی 1390
  سید محمد مهدی جعفری   کورش حیدری شیرازی

در این پژوهش به کنترل بهینه ی سیستم توزیع گشتاور در یک خودروی4wd برای دستیابی به خوش فرمانی پرداخته شده است. برای این منظور خودرویی با 8 درجه آزادی در نرم افزار سیمولینک-متلب مدل سازی و نتایج شبیه سازی با نتایج حاصل از نرم افزار کارسیم مقایسه شده است که تطابق مناسبی بین آن دو مشاهده می شود. به منظور کنترل گشتاور انتقالی بین چرخ های خودرو، سه نوع دیفرانسیل با قابلیت کنترل برداری گشتاور در نظر گرفته شده و به مدل خودرو و همچنین مدل کارسیم اضافه شده اند. برای کنترل این سیستم ها، کنترل گری با دو لایه ی کنترلی، مبتنی بر استراتژی کنترل فازی طراحی شده است. کنترل گر طراحی شده برای هر یک از سیستم ها به کمک الگوریتم زنبور عسل بهینه سازی می شود. پارامترهای بهینه سازی، موقعیت توابع عضویت در متغیرهای ورودی و خروجی کنترل فازی می باشد. عملکرد کنترل گر طراحی شده، در دو مانور استاندارد رانندگی بررسی شده است که بهبود قابل توجه خوش فرمانی خودرو در این مانورها را هم برای مدل سیمولینک و هم مدل کارسیم نشان می دهد. در نهایت هر سه دیفرانسیل با قابلیت کنترل برداری گشتاور، با سیستم کنترل پایداری مقایسه شده اند. نتایج نشان دهنده ی بهتر بودن عملکرد این سیستم ها نسبت به سیستم کنترل پایداری می باشد. همچنین مقایسه ای میان این سه سیستم از نظر نحوه ی عملکرد انجام شده است که در میان آنها، سیستم dpc بهترین سیستم از لحاظ بهبود خوش فرمانی خودرو است در حالی که سرعت متوسط خودرو را بیشتر از سایر سیستم ها کاهش می دهد.

بررسی و نقد دیدگاه مستشرقین در و حیانی بودن قرآن و تحریف آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  محمدهادی شیخانی   سید محمد مهدی جعفری

پایان نامه حاضر به تحلیل و بررسی و نقد دیدگاههای خاورشناسان نسبت به دو موضوع پرداخته: اول دیدگاه مستشرقان نسبت به وحیانی بودن قرآن کریم ،دوم دیدگاه مستشرقان نسبت به موضوع تحریف قرآن. که دو فصل اصلی 3و4 را به این دو موضوع اختصاص داده ایم. توضیحاً در فصل سوم آورده ایم که برخی مستشرقان معتقدند قرآن کریم نشأت گرفته از: نبوغ پیامبر یا برگرفته از عهدین یا سنن جاهلی و یا شعری است که مای? آنرا از دیگران گرفته یا رویاهای آشفته است و . . . سپس در دنباله فصل آن دیدگاهها را مورد تحلیل و نقد قرار داده و اثبات کرده ایم که قرآن کریم منشأ وحیانی دارد و پیامبر اکرم(ص) آنرا از خداوند متعال دریافت کرده است یعنی تمام الفاظ قرآن کریم و مفاهیم آن، الهی است. در فصل چهارم به دیدگاه خاورشناسان در بحث تحریف پرداخته و بیان کرده ایم که برخی مستشرقان مدعی اند، قرآن در زمان پیامبر اکرم(ص) و یا پس از رحلت ایشان دچار تغییر شده و مانند کتب آسمانی دیگر دستخوش تحریف گردیده و برخی از آنها مثل رژی بلاشر، شیعیان را به پذیرش تحریف قرآن متّهم می کند، که پس از تحلیل و بررسی ادعاهای مذکور، آنها را نقد کرده و اثبات کرده ایم که گفته آنان غالباً تکیه برنقلهای جعلی یا احادیث ضعیف در این زمینه است(مثل استناد به افسانه غرانیق) و قرآن کریم در زمان پیامبر(ص) با دقت تمام( بوسیل? کتاب وحی) نوشته می شد و پس از آن مسلمانان در حفظ کردن آیاتش و نگارش آن اهتمام لازم را بکار بردند لذا این کتاب گرانقدر الهی مصون از تحریف مانده و خداوند هم در آیاتی این مصونیت را تأکید کرده لذا هیچ کاستی و یا افزایشی پیدا نکرده است. البته نگارنده در فصل دوم به توضیح مطالبی چون وحی و قرآن و اقسام تحریف و تاریخ استشراق پرداخته و در فصل پنجم شبهات اهل سنت و شیعه را در بحث تحریف مطرح می کند و آنها را مورد نقدو تحلیل قرار داده است سپس دلائل کلی عدم تحریف را بیان کرده و در پایان خلاصه پژوهش و نتیجه گیری را آورده است

بررسی جایگاه علم و عالم در نهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1390
  زهرا محمدی کوچکسرایی   محمد میردامادی

بزرگان دین و اولیاء الهی همواره برای علم و علم آموزی اهمیت فراوانی قائل بوده اند. امیرالمومنین «علیه السلام» نیز علم و حرکت در طریق آموزش را امری مهم و دارای ارزش و منزلت خاص دانسته و در بسیاری از سخنان گوهربار و الهی خود در کتاب شریف نهج البلاغه به این مسئله اشاره نموده و همه گان را به علم آموزی دلالت و ترغیب می نمایند. لکن آنچه از تحقیق در فرمایشات ایشان حاصل می-گردد، تلازم علم و عمل و ضرورت اخلاص و ایمان در مسیر علم آموزی است که می بایست به عنوان خط مشی در طی این مسیر نصب العین هر پوینده راه علم باشد. در همین راستا امام علی «علیه السلام» با تأکید وافری که بر تعلیم و تعلّم دارند، به شرح علوم مختلف پرداخته ، به برخی از علوم و ضرورت کسب آن صحه گذارده و از آموزش برخی از علوم ضاله منع کرده و آن علوم را نفی نموده اند. امیرالمومنین «علیه السلام»، جایگاه خاصی را در جامعه برای عالمان و دانشمندان ترسیم نموده و به وظایف ونقش مهّم ایشان در قبال مردم اشاره دارند. ایشان از طریق شناساندن جهان هستی که خود در برگیرنده علوم گوناگونی است، انسان را به معرفت پروردگار رهنمون می شوند که چنین ارزش گذاری به این معناست که تلاش در جهت کسب علومی که ما را با جهان اطرافمان - که آیات الهی هستند - آشنا می نماید، مورد تأیید و تأکید آن امام همام قرار دارد.

مقایسه ی تطبیقی میان خطبه های فاطمه زهرا ونهج البلاغه ی امیر مومنان علی (علیهما السلام )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1391
  فرشته یاوری   سید محمد میر دامادی

بزرگی شخصیت و ارجمندی سخنان حضرت علی (علیه السلام)در دنیای اسلام نمای زیبایی دارد وهر چه زمان می گذرد واسلام شناسی رونق می یابد ،این عظمت جلوه هایی نوین از خود نشان می دهد .در کنار آن وجود حضرت زهرا (علیها السلام)و فرموده های نغزشان وبه ویژه خطبه ها،پیوستگی آن حضرت را به اقیانوس نبوت و رسالت می نمایاند . گر چه این حقیقت در گذشته آن چنان که باید شناخته نشده ،در این پژوهش سعی بر آنست که اگر نمی توان به تمام ابعاد وفرموده های آن دو بزرگوار پرداخت ،به بخشی از آن ها در حد وسع وتوان روی آورده وآن ها را تطبیق ومقایسه نمود که شامل موارد زیر است . توصیف وتحلیل عصر جاهلیّت و مشابهت آن با زمان پس از رحلت نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم» واعلام خطر از سوی معصومین بزرگوار (علیهما السلام) ،شخصیّت ومقام والای پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم)در بیانات امام علی وحضرت فاطمه زهرا (علیهما السلام) که خود بهترین منبع برای شناخت نبی اکرم(صلی الله علیه وآله ) می باشد.ولایت وامامت از نگاه امام علی و فاطمه زهرا (علیهما السلام)، فدک ورخداد های مرتبط با آن ، فلسفه ی احکام و دستورات الهی.

اخلاق سیاسی در نهج البلاغه
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1390
  سعید بابایی   سید حسن اسلامی

بررسی نقش اخلاق در سیاست امام علی (علیه السلام) و جایگاه این دو ساحت نسبت به هم موضوع این پایان نامه بوده که سبب شناسایی راهی جهت برپایی حکومتی برپای? سیاست اخلاقی خواهد گشت. دامن? این پژوهش فرمایشات امام علی (علیه السلام) در کتاب شریف نهج البلاغه می باشد و در پاره ای از موارد به بخشی از کلام یا سیر? آن حضرت در خارج این کتاب شریف اشاره شده است. اکثر منابع این پژوهش مکتوب بوده و در پاره ای از موارد از نرم افزارهای "مکتبه اهل بیت (علیهم السلام)" و "دانشنام? علوی" یاری گرفته شده است. در این پژوهش شناخت اخلاق سیاسی در چهار بخش مورد بررسی قرار گرفته است. در نخستین بخش به مبانی و زیرساخت های اخلاق سیاسی پرداخته شده که در آن نوع نگرش به انسان، حقوق و همچنین تکالیف متقابل مردم و حاکمان مورد کنکاش قرار گرفته است. در فصل بعدی اصول اخلاق سیاسی مورد بررسی قرار گرفته که اصولی چون عدالت ورزی، وفای به عهد، صداقت، ساده زیستی، نگرش انسانی، رعایت حقوق مخالفان، حفظ وحدت و مدارا با مردم از برجسته ترین اصولی است که در سیاست اخلاقی امام علی (علیه السلام) مورد تأکید قرار گرفته است. در فصل بعدی موانعی که بر سر راه شکل گیری سیاست اخلاقی است مورد بررسی قرار گرفته است. خودکامگی، استفاده از راه های نادرست برای رسیدن به نتیج? مطلوب، ناآگاهی، جنگ ها و فتنه ها و وضعیت معیشتی نامطلوب مردم از جمله موانع اصلی می باشند که مانع تحقق سیاست اخلاقی مطلوب حضرت می شوند که می بایست برای رسیدن به این نوع سیاست از سر راه برداشته شود. در نهایت نیز نتایج و پیامدهای چنین سیاستی مورد توجه قرار گرفته و پیشنهاداتی در این خصوص به مسئولان و حاکمان جوامع اسلامی داده شده است. به اعتقاد بسیاری به کارگیری این نوع "سیاست اخلاقی" سبب سقوط حکومت می گردد، اما خواهیم دید که به کارگیری این سیاست در کوتاه مدت مزایای خود را خواهد نمایاند و در دراز مدت سبب پایداری ابدی یک حکومت خواهد شد.

بررسی و تحلیل واژه های مشکل نهج البلاغه خطبه 81 تا 103
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1391
  نرگس سادات روانفر   سید محمد مهدی جعفری

واژگان که واسطه ی تفهیم و تفهم معانی و مفاهیم هستند، در زبان مانند سلول های یک موجود زنده می باشند، به تدریج تعدادی از آن ها می میرند و در برابر تعدادی از نو متولد می شوند. از این رو با گذر زمان مفهوم برخی از واژگان نزد انسان ها تغییر می یابد و مانع از درک مفاهیم متون گذشته می شود. از سوی دیگر بهره مندی از چشمه زلال معرفت یعنی قرآن و حدیث وابسته به دریافت صحیح از نوع استعمال و فهم لغت است که در این میان نهج البلاغه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش لغات مشکل خطبه های 81 تا 103 نهج البلاغه ـ طبق نسخه ابن شدقم ـ بر سه مبنای؛ وجود اعلالی در کلمه که موجب دیریاب شدن ریشه کلمه می شود، وجود معانی مشترک برای یک اصل و همچنین اشتقاق نادر، انتخاب شده و سپس با بررسی اقوال مختلف از کتب لغت اولیه تا قرن هفتم و تحلیل های ارائه شده در کتبی که به بیان اصل کلمات پرداخته و یا تحلیلی از روند اشتقاق واژگان ارائه داده اند، و گه گاه با ارائه ی تحلیلی که خود از معانی بیان شده در کتب لغت دریافت کرده ام، سعی شده است به مفهوم جامع و مانعی از واژگان مورد استفاده ی امام، دست پیدا کرده تا کلام امیر بیان، حضرت علی× را بهتر از پیش درک کنیم. در فصل سوم چند نمونه از مشکلات شروح و ترجمه ها را، در بیان معنای واژگان به نمایش گذاشته ایم، تا به لزوم کنکاش بیشتر در مفهوم کلمات و ضرورت این امر بیشتر واقف گردیم و در انتها دریافتیم که کاربرد برخی از لغات ابتکار حضرت می باشد، با روش کار لغت شناسان آشنا شده و به مشکلات شروح نهج البلاغه و ترجمه ها پی برده و سپس پیشنهاداتی برای بررسی بهتر و دقیق تر واژگان، ارائه شده تا دیگر پژوهشگران از این تجربیات سود برده و موازی کاری انجام نشود.

نقش کرامت نفس برامنیت جامعه اسلامی در کلام امام علی علیه السلام
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1392
  زری رازقندی   سید محمد مهدی جعفری

آدمی که آفریده باری تعالی است، ازجانب خداوند تکریم شده است. کرامتی که از دوبعد قابل بررسی است. یک بعدآن کرامت ذاتی،که اشاره به رحمت عام پروردگار داردودیگرکرامت اکتسابی است که خداوندبرانسان منت نهاد وزمینه رشدوتعالی رادرنهادش به ودیعه گذاشت، تابتواندازآن استفاده کند. انسان براساس اینکه دارای بعدطبیعی وبعد الهی است رفتاروعملکردی متفاوت دربین همنوعان خوددارد. گاه رفتاری ازبعدطبیعی او نشات می گیردکه نشان ازوابستگی به دنیاست، وزمانی عملکردی فراطبیعی دارد، دراین حالت دنیاراوسیله ای برای رسیدن به اوج قله کرامت ورفعت می داند. شرط رسیدن به کرامت ملازم ساختن دونیروی تعقل وتقواست،آدمی باکمک عقل، رذایل راازفضایل تمیز می دهدوباپروای الهی به جایگاه امنی تمسک می جویدکه هیچ پرنده ای توان پروازبه قله های بلندوستیغ آن رانداشته باشد. انسانی که به اوج قله رفعت وکرامت رسیده ، می داندعالم محضرخدا، ودنیا گذرگاهی برای رسیدن به مقام قرب الهی است . اولغزشهای نفس را موجودی گزنده می بیندکه به جان آدمی آسیب می رساند. بنابراین ازخواسته های خودپروا می دارد ودرجهت کسب رضای خداوند، حدود الهی را اجرا می کند. پیامدآن کرامت وامنیتی معنوی است، که دربعداقتصادی، فرهنگی، اجتماعی تاثیرگذار است.جامعه ای که ازاقتصادسالم برخوردار نباشد،ثروت عمومی دردست افرادی خاص به گردش درمی آیدوگروهی بافقردست وپنجه نرم می کنند.درچنین زمانی حاکم جامعه باید به فکرتامین رفاه عمومی مردم باشد، به گونه ای که همگان بتوانندازاموال عمومی بهره مندگردند. کرامت وامنیت درجامعه وقتی تجلّی می یابدکه زمامدارجامعه فردی فرهیخته ، عاقل وعادل وبه دوراز هرگونه هوای نفس باشدودرجهت احقاق حق مردم تلاش نمایدو زمینه رشدوتعالی قوای عقل،که منتی بزرگ ازطرف خداوندبه انسان است رافراهم آوردوعدالت اجتماعی را برقرار نماید.درپرتو عدالت، اختلاف مردم به وحدت والفت تغییر می یابد،امربه معروف ونهی ازمنکر اجرا می گردد. درچنین جامعه ای فضایل اخلاقی ازجمله صداقت، عفو، گذشت، امانتداری ، احسان ، الفت ووحدت مشهود است . واژه های کلیدی : کرامت، نفس، امنیت ، امنیت فردی، امنیت اجتماعی

سخن و آداب آن درنهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1392
  سید مصطفی هاشمی   محمد جواد سعدی

در این پهنه زندگی هر چیزی آدابی دارد. سُخن هم آدابی دارد. این آداب سخن را باید از ادیب کل و معلّم اصلی که در اصل خداوند بزرگ و سپس پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و بعد از آن از حضرت علی بن ابیطالب اولین امام و پیشوای اسلام که در آینه شفاف سخن او یعنی نهج البلاغه بهترین آداب سخن منعکس است بپرسیم (بدون آنکه آن حضرت در کلاس و مدرسه ای معمولی درس خوانده باشد) هدف از این کار و تحقیق شناخت سخن خوب و بد از دیدگاه علی علیه السلام در کتاب سترگش یعنی نهج البلاغه است با روشی نو و ملاک های آن است. در ضمن نخست درباره کلمه سخن بررسی می کنیم سپس درباره پیدایش زبان بررسی می کنیم (معمولا در عرف زبان و سخن یک معنی دارند) یکی از ابزار سخن زبان است (در اینجا منظور پاره گوشت زبان است)، و علی علیه السلام درباره ی این پاره گوشت با تعجب می فرماید: اِعجَبوا لِهذا الأنسان ........ یتکلّم بلَحمٍ (تعجب کنید درباره این انسان که ........... با پاره گوشتی سخن می گوید پیدایش زبان نسبتاً نامعلوم است، دو فرضیه درباره پیدایش زبان وجود دارد: فرضیه غربی و فرضیه الهی که باید بررسی شود. روابط سخن با واقعیت درونی و بیرونی، اندیشه، احساسات و سیاست و غیره را نیز بررسی می کنیم ما درباره اثر سخن، بر احساسات، فکر، سیاست و سایر امور در اجتماع جستجو می کنیم همچنین از فن خداداد علی علیه السلام درباره سخن و مواعظ او درباره تقوی ، شجاعت، دروغ در این دنیا و سرای دیگر استفاده می کنیم. البته چنانیکه صحبت شد علم علی(ع) زیاد است و خودش می فرماید اگر فرد شایسته ای پیدا می کردم هر چه در دل داشتم بازگو می کردم. در پایان بخواست خداوند بزرگ موفّق خواهیم شد.

شرح دشواری های جلد اول « مواهب الهی در تاریخ آل مظفر»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  پیوند بالانی   زهرا ریاحی زمین

چکیده شرح دشواری های جلد اول « مواهب الهی در تاریخ آل مظفر» به کوشش پیوند بالانی مواهب الهی نوشته ی معین الدین علی یزدی، کتابی تاریخی است که در قرن هشتم درباره ی خاندان مظفری نگاشته شده است. این کتاب از معدود کتاب هایی است که درباره ی آل مظفر، هم زمان با حکومت این خاندان به رشته ی تحریر درآمده و حاوی اطلاعات ذی قیمت تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و ... در خصوص عصر مولف است. این اثر علاوه بر داشتن ویژگی های سبکی و نگارشی که آن را در حیطه ی متون ادبی قرار می دهد، بسیار مورد توجه دانشجویان تاریخ و محققانی است که در دوره ی سلطنت آل مظفر مطالعه می کنند. با وجود این که سعید نفیسی بخش نخصت مواهب الهی را در سال 1326 هـ.ش، تصحیح کرده است ولی این کتاب اغلاط و جاافتادگی های فراوانی دارد که درک مطلب را با مشکل مواجه می کند. علاوه بر این، تاکنون بر این اثر غنی تاریخی شرحی نوشته نشده است. نگارنده در رساله ی حاضر تلاش کرده، علاوه بر شرح دشواری های این اثر، با دست یابی به نسخه های متقدم تر از نسخه های اساس کار سعید نفیسی، اغلاط فراوان متن مصحح او را مورد بازبینی قرار دهد و بدین شیوه ابهام های این اثر ادبی – تاریخی را تا حدامکان رفع نماید.