نام پژوهشگر: محمدرضا حاج آقا بابایی

جایگاه زن در متون نثر فارسی از قرن چهارم تا نهم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1388
  محبوبه خادم   محمدرضا حاج آقا بابایی

الف: موضوع و طرح مسئله اساس کار بر بررسی جایگاه زن در متون نثر فارسی از قرن چهارم تا نهم است. با مطالعه منابع مرتبط موجود که در کتاب نامه قید شده است و تفکیک و دسته بندی عناوین و موضوعاتی که مربوط به زن می شود و تجزیه و تحلیل آنها و بررسی نمونه ها این تحقیق به انجام رسید . ب: مبانی نظری منابع مورد تحقیق شامل متون نثر فارسی برجسته و برگزیده ای می شود که قرن چهارم تا نهم را در بر می گیرد .پرسشها و فرضیه ها شامل این موارد می شود که زنان در نقش هایی متفاوت در متون قرون مذکور چه جایگاهی داشته اند و دیدگاه های نویسندگان این متون در مورد زنان تا چه حد منفی و تا چه حد مثبت بوده است . پ: روش تحقیق : روش اجرای پژوهش به صورت تحلیلی است ، جامعه مورد تحقیق متون نثر فارسی از قرن چهارم تا نهم است که شامل متون عرفانی ، تاریخی ، اجتماعی ، اخلاقی و داستانی است که به روش نمونه گیری صورت گرفته است و با مطالعه ی منابع و فیش برداری موضوعی اطلاعات استخراج و دسته بندی گردیده است. سپس با توجه به عناوین دسته بندی شده اطلاعات و موارد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و هر کحدام در فصلها و بخش های جداگانه ای گنجانده شده است . ت: یافته های تحقیق : از مطالعه ی منابع و بررسی آنها می توان نتیجه گرفت که نویسندگان متون بررسی شده ، چندان دیدگاه های مثبت خوبی در مورد زنان نداشته اند. بیشتر به نقش منفی و مخرب زنان توجه کرده اند و خصوصیات مذموم آنان را بر شمرده اند . پند و نصایح آنان شامل دوری گزیدن از جسم ، روح و فکر زنان است قابل ذکر است که این آثار انعکاس دهنده ی وضعیت و جایگاه زنان در آن دوران است.البته به نقش های سازنده و مثبت زنان نیز اشاره هایی شده است که بیشتر شامل متون عرفانی می شود . در این متون دیدگاه ها نسبت به زنان مثبت تر می شود و تا حدودی ارزش و جایگاه حقیقی زنان مورد توجه قرار می گیرد . ث: نتیجه گیری و پیشنهادات در این تحقیق بسیاری از متون برجسته و برگزیده ی قرون چهارم تا نهم مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نمونه ها و موارد اشاره شده به زنان استخراج گردید. این تحقیق در یک مقدمه و شش فصل که هر فصل شامل بخش هایی چند می شود تدوین شده است و در پایان ، فهرست منابع و ماخذ ان ذکر گردیده است

نگاه به حکومت در کتب برگزیده ادب فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1390
  الهه کریمی   محمدرضا حاج آقا بابایی

ادبیات فارسی در بر دارنده موضوعاتی است که در تار و پود زندگی انسان تنیده شده است، یکی از این موضوعات حکومت است، از این رو بررسی آن در ادب فارسی از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. رساله حاضر، پژوهشی با عنوان نگاه به حکومت در کتب برگزیده ادب فارسی بوده و در آن تلاش شده تا با نگاهی متفاوت به مسئله سیاست و حکومت و پیشینه آن در نوشته های فارسی پرداخته شود. این پژوهش با هدف بررسی علل و پیشینه اندرزنامه نویسی به عنوان مهمترین عامل ورود سیاست درنوشته های فارسی، بررسی مبانی و ویژگیهای سیاست نامه نویسی، همچنین اصول کشورداری با توجه به کتبی چون قابوس نامه، سیاستنامه، نصیحه الملوک... و در نهایت بررسی رساله هایی که در دوران مشروطه با موضوع آزادی و با سبک و سیاق خاص خود به عرصه ادبیات وارد شدند، نگارش یافته است. پایه تحقیق بر اساس آثار نثر بوده است. با مطالعه این آثار، می توان گفت که حکومت در ادب فارسی، بیشتر در قالب پندنامه و اغلب با نگاهی اخلاقی به مفهوم عام برای تداوم بخشیدن به حکومت بوده است؛ یعنی نوعی انتقال تجربیات که حاکی از اهمیت آن درحفظ حکومت است، که هدف آن روش آموزش و شناساندن سیاست و بیان آسیب هایی است که آن را تهدید می کند. به عبارتی ادب فارسی به خدمت حکومت در آمد تا رسالتی مهم را به دوش بکشد، و آن چیزی جز تربیت حاکمان نبود.