مهمترین پدیده ی محیط زیست بارش می باشد که حیات جانوری به آن وابسته بوده و از اهمیت زیادی برخورد می باشد. اهمیت این پدیده زمانی آشکار می شود که در یک منطقه با کمبود ریزش یا با ریزش ناگهانی روبرو باشیم. ایران کشوری است که به علت قرارگیری در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، مسئله ی آب و تأمین آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این رویداد هنگامی که به صورت ناگهانی و بسیار سنگین ریزش می کند، زیان های جانی و مالی فراوانی به بار می آورد و چون ایران با کمبود بارش مواجه است و منابع آبی کشور محدود است، بارش یکی از مهم ترین منابع تأمین آب به شمار می آید. پس شناخت ساز و کار و نحوه ی عمل الگوهای گردش جوی و عناصر موثر در وقوع بارش های سنگین، مهم ترین هدف این پژوهش قرار گرفته و در این راستا از رویکرد محیطی به گردشی در اقلیم شناسی همدید بهره گرفته ایم. در این پژوهش، با استفاده از پایگاه داده ی بارش پهنه ی کم بارش جنوبی، نقشه های هم بارش این پهنه را از تاریخ 1/1/1340 تا 10/11/1383(15992 روز) بر روی یاخته هایی به ابعاد 14×14 کیلومتر، به روش کریجینگ میانیابی و ترسیم شد. این داده ها اطلاعات 588 نقطه ی پهنه ی مطالعاتی را برای 15992 روز فراهم نمود و این امکان را فراهم ساخت تا برای هر روز بارش، بیشینه ی بارش، مختصات بیشینه ی بارش، میانگین بارش، مختصات گرانیگاه بارش، میانگین بلند مدت بارش، میزان انحراف از میانگین بلند مدت بارش و درصد مساحت زیر بارش را محاسبه کنیم. براین اساس سنگین ترین، شدیدترین و فراگیرترین بارش ها شناسایی شد. نتایج پژوهش، سه الگوی فشار تراز دریا و چهار الگوی ضخامت جو را نشان داد که در بوجود آمدن بارش های سنگین موثر بودند. این الگوها هرچند شباهت های زیادی دارند، اما الگوهای متفاوتی برای پهنه ی مورد مطالعه بدست آمد. سپس روزهای نماینده ی این الگوها بر اساس ضریب همبستگی محاسبه گردید. در روزهای نماینده ی بارش سنگین، نیمه ی راست ورودی و نیمه ی چپ خروجی رودباد (منطقه ی واگرایی) بر روی ایران و بویژه پهنه ی مطالعاتی مستقر بوده است. همچنین در این روزها هسته های بیشینه ی جبهه در نواحی جنوب و جنوب غرب ایران دیده شد و با آنکه در تمام ترازها حضور داشته اما در ترازهای 500، 925 و 1000 هکتوپاسکال نمود بیشتری داشت. وجود بیشینه های قوی رطوبتی بر روی ایران و عربستان در بیش از 80درصد از موارد مطالعه شده در ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال، اهمیت این ترازها را به عنوان محل مناسب تشکیل همگرایی شار رطوبت نشان داد. بدین ترتیب با بررسی تابع همگرایی شار رطوبت، منابع رطوبتی که سبب ایجاد بارش های سنگین، شدید و فراگیر در منطقه شده اند به ترتیب اهمیت عبارتند از: دریای عرب، خلیج فارس، دریای سرخ، خلیج عدن، مدیترانه و گاهی دریای عمان.

چکیده سامانه های همدید مانند چرخندها و واچرخندها عمده ترین تأثیرات را بر روی مناطقی که از آنها عبور می کنند به جای می گذارند. پیش بینی هر چه بهتر این سامانه ها جهت جلوگیری از خسارات و بلایای ناشی از آنها و یا برنامه ریزی بهتر برای استفاده از نزولات جوی، لزوم شناسایی مراکز چرخندزائی و آن دسته از چرخندهائی که در برگیرنده کشور ما هستند را ایجاد می نماید. در این پژوهش جهت شناسایی و مکانیابی چرخندها از داده های واکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل پایگاه داده ای ncep/ncar در تراز های 1000، 925، 850، 700، 600 و 500 هکتوپاسکال در سال 1372 شمسی استفاده شده است. تفکیک مکانی این داده ها 5/2×5/2 درجه جغرافیایی و تفکیک زمانی آنها بصورت 6 ساعته روزانه (00، 06، 12 و 18 زولو) می باشد. داده های طول جغرافیایی 30- درجه غربی تا 80 درجه شرقی و عرض جغرافیایی0 تا 80 درجه شمالی که پهنه مورد مطالعه می باشد از سایت www.cdc.noaa.gov استخراج و واکاوی گردیده است. برای شناسایی چرخندها دو شرط قرار داده شده است که عبارتند از :1) ارتفاع ژئوپتانسیل یاخته ی مورد بررسی نسبت به هر 8 همسایه پیرامونش کمینه باشد و 2) میانگین منطقه ای بزرگی شیو ارتفاع ژئوپتانسیل بر روی 9 یاخته ی موجود در پنجره کرنل دست کم 100 متر بر 1000 کیلومتر باشد. با شناسائی مراکز چرخندی آشکار گردید که در ترازهای 500 و 1000 هکتوپاسکال تعداد چرخندهای بیشتری نسبت به ترازهای میانی جو وجود دارد. همچنین تراز 700 هکتوپاسکال کمترین تعداد چرخندها را در بین ترازهای شش گانه دارد. در مقیاس زمانی فصلی به جز تراز 500 هکتوپاسکال بیشترین تعداد چرخندها در فصل پائیز وجود دارند. فصول زمستان و بهار در رتبه های بعدی می باشند و فصل تابستان نیز از کمترین تعداد چرخندها برخوردار است. در فصول سرد بیشتر مراکز چرخندزائی شناسایی شده بر روی دریا قرار گرفته اند(خلیج جنوا، جنوب ایتالیا، دریای سیاه و قبرس). در نقطه مقابل در فصول گرم، بویژه در تابستان بیشتر مراکز چرخندزائی، در روی خشکیها دیده می شوند(شمال آفریقا، گنگ، جنوبغرب و غرب ایران). بطور کلی مراکز چرخندزائی اصلی شناسایی شده در هر شش تراز، عبارت از خلیج جنوا، جنوب ایتالیا، پرتغال- اسپانیا، دریاچه خوارزم، دریای سیاه و قبرس (در فصول سرد) و کمفشار گنگ، مراکز چرخندزائی شمال آفریقا و غرب و جنوبغرب ایران (در فصول گرم) می باشند. با توجه به نقشه های همبستگی بارش یاخته ای کشور با تعداد چرخندهای هر یک از ترازهای جوی، بطور کلی اینگونه می توان نتیجه گرفت که همبستگی نسبی ای بین تعداد چرخندها و بارش وجود دارد که در برخی مناطق و ترازها معنادار می باشد، بطوریکه مقدار این همبستگی در ترازهای 500 و 600 هکتوپاسکال قوی تر بوده و در مناطق شمالغرب، غرب و شمال کشور همبستگی مثبت وجود دارد که این همبستگی، تأثیرات مثبت چرخندهای منطقه مدیترانه را در مقدار بارش این مناطق بازگو می کند.

تندرستی و سلامتی در جامعه به عنوان سرمایه گذاری شناخته می شود. اگر چه با پیشرفت علم و توسعه ی تکنولوژی انسان توانسته بر بسیاری از موانع و مشکلات محیطی غلبه کند، اما شرایط محیطی صد در صد خنثی نبوده و اثرات خود را می گذارد. از میان این عوامل محیطی، اقلیم ازموثرترین عوامل ساختاری سیاره زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و به طور کلی حیات، در سطح گسترده ای متاثر از شرایط اقلیمی می باشد. به منظور شناخت بهتر عناصر اقلیمیو تاثیر آن بر سلامتی، باید این عناصر را در یک دوره طولانی آماری مورد بررسی قرارداد. یکی از راه های بررسی طولانی مدت عناصر اقلیمی، تعیین گونه های اقلیمی است. بنابراین هدف این رساله شناسایی گونه هواها ی اصفهان و تاثیر هریک ازاین گونه ها بر میزان مرگ ومیر در این شهر می باشد. ابتدا 36 متغیر آب وهوا شناسی در یک دوره ی آماری پنجاه ساله از سازمان آب وهواشناسی شهر اصفهان و روند مرگ ومیر ناشی از بیماری های مختلف به همراه جنس و آدرس آن ها در یک دوره ی پنج ساله(90-1386) از سازمان آرمستان های اصفهان( باغ رضوان) تهیه شد و با استفاده از نرم افزارمتلب و اکسل گونه های هو او هم چنین مرگ ومیر در شهر اصفهان مشخص و با استفاده از نرم افزار آرک جی آی اس پراکندگی مرگ ومیر ناشی از بیماری های مختلف در مناطق اصفهان پهنه بندی شد. اصفهان هفت گونه هوا دارد که بین گونه هواهای حاکم بر اصفهان و مرگ ومیر یک رابطه ی معنادار وجود دارد، به طوری که در زمان حاکمیت بعضی از گونه هوا درصد مرگ ومیر افزایش دارد.گونه هوای گرم و خشک بیشترین احتمال مرگ ومیر در شهر اصفهان را به همراه دارد. این گونه هوا با حاکمیت4/22 درصد، احتمال مرگ ومیر 2/26 درصد می باشد. دومین گونه هوایی که در شهر اصفهان بیشترین درصد مرگ ومیر را به همراه دارد، گونه هوای سرد، خشک، آرام است که احتمال مرگ ومیر در هنگام رخداد این گونه هوا برابر با 07/19 درصد می باشد. اما کم ترین درصد احتمال مرگ ومیر در زمان حاکمیت گونه هواهای بسیار سرد، مرطوب و آرام و گونه ی سرد بادی است. از لحاظ توزیع فضایی، بیشترین مرگ ومیر در مناطق 3 و 1 اصفهان قرار دارد.

بارش از جمله موهبت های الهی است که برای ادامه زندگی لازم و به معنی تداوم حیات است. علی رغم اهمیت بسیار زیاد آب، گاه با طغیان و سرریز شدنش خسارت-های سنگینی به بار می آورد. رودخانه کارون ازمهمترین و پرآب ترین رودخانه های حوضه آبریز خلیج فارس می باشد که حوضه بازفت یکی از مهم ترین سرشاخه های رود کارون محسوب می شود. نتایج حاصل از تحلیل همدیدی نقشه ها نشان داد که به هنگام رخداد سیلاب، در اکثر مواقع دو سامانه پرفشار در شرق و غرب ایران شکل گرفته و با سامانه کم فشاری که بر کشور حاکم بوده شیو فشار لازم را، برای ناپایداری در جنوب غرب ایران فراهم کرده است. همچنین در اکثر نقشه های میانی جو، فرود دریای مدیترانه با کمی تغییر موقعیت دیده شده است