آیرونی (irony) یکی از اصطلاحات پیچیده و مهم در بلاغت، فلسفه و نقد ادبی است که هرچند معاصران، آن را به کلماتی همچون طعنه، کنایه، طنز، استهزاء، تهکّم، وارونه گویی و... ترجمه کرده اند، اما پژوهش حاضر نشان می دهد که این واژگان ممکن است سبب سوءتفاهم و یا سوءبرداشت خواننده درباره آن شوند؛ چرا که آیرونی انواع متفاوتی دارد که در دوره های مختلف، از یونان باستان تا عصر حاضر، کابردهای گوناگونی داشته و در نتیجه، انواع گوناگونی را، بیش از 10 نوع، ایجاد کرده است. پژوهش حاضر می کوشد تا این کاربردهای متنوع را در سیری تاریخی از یونان باستان تا عصر حاضر بررسی کند که انواع آن را از جمله آیرونی های سقراطی، بلاغی، گسترده، عالم، تراژیک، تقدیر، نمایشی، حوادث، رمانتیک (در روایت)، کلامی و ساختاری در بر می گیرد. اما کاربرد ویژه آیرونی در نقد ادبی، برای اولین بار در نقد نو به ظهور رسید. آنجا که ریچاردز بر مبنای سخنان کولریج -که او هم تحت تأثیر فلاسفه رمانتیک آلمانی بود- تعریف جدیدی برای آیرونی قائل بود. آیرونی از نظر او وجهه ای ساختاری دارد، بدین ترتیب که اجتماع مفاهیم و تمایلات متضاد و در عین حال مکمّل در اثر ادبی است که با تعادل و توازن بین آنها می توان به وحدت اندام وار اثر رسید. از آنجا که در شناخت این مفهوم از آیرونی ساختاری، مفاهیم دیگری از نقد نو دخیل هستند، کوشیده ایم تا نقد نو و اصطلاحات مربوط به آن را نیز معرفی کنیم که شامل وحدت و شکل اندام وار، عینیت بخشی به شعر، نقد عملی، تنش، ابهام و پارادوکس هستند و به این نتیجه برسیم که از طرفی مفهوم تنش به مفهوم آیرونی ساختاری بسیار نزدیک است و از طرف دیگر، یکی از راه های توضیح وحدت اندام وار اثر ادبی، حلّ و فصل کردن تنش یا آیرونی ساختاری مرکزی آن است. در فصل آخر سعی کرده ایم تا کاربردهای متنوع آیرونی و به طور خاص آیرونی ساختاری را در نمونه های عملی برگزیده از مثنوی مولوی (از ابتدای دفتر اول تا آخر داستان شیر و نخچیران) نشان دهیم و از آنجا که ریچاردز وجود آیرونی ساختاری را دلیل بر ارزش هنری اثر ادبی می دانست، به این نتیجه رسیدیم که یکی از دلایلی که به داستان-های مثنوی مولوی ارزش ادبی می دهد وجود آیرونی ساختاری در آن است که البته منتقد باید با حلّ و فصل آن به وحدت اندام وار آثر رسیده و بتواند آن را در مضمونی واحد توضیح دهد.

تصحیح انتقادی معیار الاشعار، یکی از مهم ترین آثار فارسی خواجه نصیرالدّین طوسی (597- 672 ق)؛ که در سال 649 قمری، در یک مقدّمه و دو فنّ درباره? دو علم عروض و قوافی در دو زبان عربی و فارسی تألیف شده است. این کتاب از لحاظ قدمت و تفصیل، در این موضوع، دومین کتاب مستقلّ فارسی است؛ و از لحاظ جامعیّت، اعتبار، نظم منطقی، دقّت، و نوآوری، نخستینِ آنهاست. معیار الاشعار از نظر تاریخ علم، دانش عروض و قافیه، و تحقیقات زبان شناسی، اهمّیّت ویژه دارد، و ایجاز و بلاغت آن در نثر فارسی بی همتاست؛ امّا تا کنون تصحیح انتقادی معتبری از آن صورت نگرفته است. این پژوهش، در سه بخش عمده فراهم شده است: 1. دیباچه? مصحّح، در سه فصل. ـ فصل نخست (خواجه نصیرالدّین طوسی) درباره? مولّف و آثار او. ـ فصل دوم (معیار الاشعار)، درباره? مقام کتاب، ارزش آن، مقایسه? آن با المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی، معرّفی منابع مولّف، بیان ویژگی های نثر کتاب، و معرّفی اقتباس هایی که از آن صورت گرفته است، و نیز معرّفی ترجمه ها، شرح ها، پژوهش ها، چاپ ها، دستنویس ها، و همچنین بررسی ویژگی های رسم الخطّ نسخه? اساس این تصحیح. ـ فصل سوم (گزارش تحقیق)، درباره? روش کار، و بیان گزارشی از آنچه در این پژوهش انجام شده است. نمونه? تصاویر نسخه های خطّی مورد استفاده، پس از این فصل قرار گرفته است. 2. تصحیح علمی متن معیار الاشعار خواجه نصیرالدّین طوسی. در این بخش، متن کامل معیار الاشعار، بر اساس دستنویس مورّخ 702 قمری (محفوظ در موزه? توپقاپی سرای، استانبول) و مقابله با شش نسخه? خطّی دیگر (دو نسخه از اوایل قرن هشتم، نسخه ای از قرن نهم، نسخه ای از قرن دوازدهم، نسخه ای از قرن سیزدهم، و نسخه ای از اوایل قرن چهاردهم هجری) به شیوه? انتقادی به تصحیح رسیده، و اختلافات نسخ در پانوشت ها ثبت شده است. در این بخش، با استفاده از رسم الخطّ معیار و نشانه گذاری دقیق، و بهره مندی از فنون و شیوه های پیشرفته? نگارش و ویرایش دیجیتالی، عمده? ابهامات و دشواری های متن معیار الاشعار برطرف شده است. 3. ملحقات، مشتمل بر مندرجات ذیل: ـ تصحیح انتقادی رساله? عروض و قوافی پارسیان (برداشتی از معیار الاشعار خواجه نصیرالدّین طوسی)، منسوب به امین الدّین ابوالقاسم حاج بله? تبریزی، بر اساس نسخه? منحصر به فرد سفینه? تبریز و مقابله با نسخه برگردان معیار الاشعار (اصفهان، 1363 ش)؛ همراه با پیش گفتاری درباره? مولّف و معرّفی رساله? مذکور. ـ تعلیقات؛ مشتمل بر توضیحاتی درباره? مباحث ویژه و دشواری های متن، معرّفی اجمالی اَعلامِ مذکور در متن، ترجمه? شواهد و عبارات عربی، و تعیین گویندگان آنها. ـ واژه نامه؛ مشتمل بر واژه های دشوار، و واژه های فریبکار. ـ فهرست ها؛ شاملِ فهرست تعریفات، فهرست منابع, و اعلام سه گانه (کسان، جای ها، کتاب ها).

مطالعات زبان شناسی شناختی، و به تبع آن شعرشناسی شناختی ، برخاسته از مطالعات پژوهشگرانی است که به مطالعه ی رابطه ی میان زبان و ذهن علاقه مند بوده اند و منتقد نظریه هایی به شمار می رفتند که الگوی زبانی را ساختاری گسسته از جهان خارج ار زبان و مختص زبان می دانستند. به باور ایشان مطالعه ی ساختار های زبانی باید با جهان خارج از زبان مرتبط باشد و اصول کارکردهای شناختی حاکم بر مطالعات زبانی نیز زیر مجموعه ای از اصول مقوله بندی های انسانی، اصول کاربرد شناسی و اصول نقش گرایانه به مفهوم عام آن شامل تصویر گونگی و اقتصاد تلقی شود. زبانشناسی شناختی بین تجربه، شناخت و زبان ارتباط نزدیکی قائل است. بر این اساس شناخت محرک اولیه ی زبان شمرده می شود و زبان محرکی به جز شناخت و تعامل با واقعیات ندارد. این امر منشاء مطالعات وجوه مختلف زبان همچون درک برجسته سازی ها و پیش زمینه در دستور و متن و تبیینات آن با توجه به اصول اولیه ی ادراک بوده است. ماحصل مطالعات شعرشناسی شناختی، تمرکز بر خواننده ی واقعی و مطالعه ی تجربی ادبیات به جای تکیه ی محض بر تحلیل های ادبی است. دروندادهای شناختی شعرشناسی شناختی تنها زبانشناسی شناختی نیست، بلکه از کلیه ی علوم شناختی از جمله روانشناسی زبان، روانشناسی گفتمان، روانشناسی شناختی و روانشناسی جامعه نیز تأثیر می پذیرد. بر همین نسق رابطه ی بین شعرشناسی شناختی و مطالعات تجربی ادبیات بسیار نزدیک است. در این رساله فرض بر این است که در شعر شناسی شناختی به هستی متن ادبی توجه می شود نه ارزش ادبی آن, از همین روست که شعرشناسی شناختی مدعی نقد ادبی که بر اختلافات وتمایزات تمرکز دارد، انگاشته نمی شود و به آن محدود نخواهد بود. در واقع شعرشناسی شناختی چارچوب تفکر نیست بلکه راهی برای فکر کردن به ادبیات است. رساله حاضر با معرفی عواملی که در شعر شناسی شناختی به مثابه عوامل خلقت ادبی معرفی شده اند، با کمک نمونه هایی از ادب فارسی کوشیده است درک بهتری از این عوامل فراهم آورد، تا مشخص کند آیا ابزار های معرفی شده در حوزه ی شعر شناسی شناختی در آفرینش متن ادبی فارسی عمل می کند یا خیر.

آنچه در این رساله آمده است، مقالاتی در باره فرمالیسم روسی و پاره ای از اصطلاحات مربوط به آن است. رساله شامل دو بخش اصلی است، در یک بخش مقالاتی فارسی ارائه شده است که به مسائل: فرم، فرم تحمیلی و فرم ارگانیک، فرم و محتوا، حرکت در تصویر، تصویر، غریب سازی و خودکارسازی زبان پرداخته است. و در بخش دیگر ترجمه چند مقاله از کتاب " درباره تئوری نثر" ویکتور شکلوفسکی ارائه شده است. شامل مقالات: 1- هنر به مثابه فن 2- واژگان روح را از تنگنا می رهانند 3- سخنی در باره اوپویاز 4- روابط دوجانبه روش فرمال و ساختارگرایی 5- غریب سازی است. در این رساله تلاش شده است که نظریه های فرمالیست های روس معرفی شوند. در اوائل قرن بیستم در روسیه نظریه ای ادبی شکل گرفت، این جنبش ادبی در حلقه زبان شناسی مسکو و اوپویاز ( انجمن آموزش زبان شعری) آغاز شد. با اعلام ممنوعیت خلق هر نوع اثر ادبی بدیع توسط استالینیست ها در 1930 پایان یافت. آنچه که نظر فرمالیست های روس را به خود معطوف می داشت شیوه ای بود که به کارگیری آن سبب تاثیر گذاری متون ادبی می شد، به بیان دقیق تر آنان به ادبیت متن علاقمند بودند. فرمالیست ها میان فرم و محتوا تمایز قائل بودند. شیوه ساخت یک اثر را فرم آن اثر می گویند. فرم در یک اثر ادبی، شیوه بیان آن است.در اوائل قرن نوزدهم، ساموئل کولریج، دو نوع فرم را معرفی کرد: فرم مکانیک و فرم ارگانیک. ژان پک در باره فرم گفته است: "فرم حساس ترین اصطلاحی است که جنبه های گوناگون تکنیک اثر را در بر می گیرد." و کادن نیز در باره فرم اینگونه گفته است: " وقتی ما در باره فرم یک اثر ادبی صحبت می کنیم، به شکل و ساختار و شیوه ساخت آن اثر اشاره داریم." یکی از ارزنده ترین کارهای فرمالیست ها، مفهوم غریب سازی یا آشنایی زدایی است.این اصطلاح را نخستین بار ویکتور شکلوفسکی خلق کرد. در زبان شاعرانه، شاعر یا نویسنده از زبان عادی منحرف می شود و آن زبان را تازه و عجیب می سازد. مهمترین مسئله برای فرمالیست ها چگونگی ساخت یک اثر است و چه بودن آن اثر برای آنان چندان اهمیت ندارد.

آن چه آثار مستور را شایان توجه کرده، درونمایه و مضمون داستان های وی است. مولفه های اندیشه ی مستور عبارتند از: اشاره به باور های دینی به گونه ای که اغلب بدان تصریح نمی شود و نویسنده به نحوی گذرا از آن رد می شود. در این میان مسئله ی توحید نمودی مشخص تر دارد. وجود تم عشق در اغلب آثار، با این توضیح که مستور بر این باور است که وصال جسمانی نابودکننده ی عشق است. پس از عشق تم مرگ و شک بسامد بالایی در داستان های وی دارد. شک و تردید در داستان های وی اغلب نسبت به وجود خداوند و پس از آن سرنوشت جهان و انسان است. نوعی نگاه بدبینانه نسبت به زندگی و جهان، امیدواری به سرنوشت جهان برخلاف آن دید منفی که ناشی از اعتقادات مذهبی وی است، نگاه ویژه و مختص به زن به عنوان موجودی سراسر پاکی و نیکی. تکرار مهم ترین ویژگی سبکی در آثار مستور است؛ تکرار شخصیت ها، عناصر، جملات و توصیفات، فضاها و مضامین. حاصل این تکرارها ایجاد دو صحنه ی مجزا در داستان های وی است که یکی در تهران امروز و دیگری در اهواز دهه های 50 و 60 است. قهرمانان صحنه ی اول عموماً از قشری تحصیل کرده و مرفهند و شخصیت های فضای دوم نوعاً پسربچه هایی فرودست. در این میان شخصیت های تکرار شونده اهمیت فراوانی دارند. برای شناخت این شخصیت ها باید همه ی آثاری که شخصیت در آن ها حضور دارد مورد ارزیابی قرار گیرد. هدف از این تکرارها به دست دادن یک تصویر کلی است. داستان های مستور الگویی پازل وار دارد و اغلب داستان ها به منزله ی قطعه ای از این دو پازل. تصویری که در پایان به دست می آید نگرش نویسنده را نسبت به زندگی، دنیا، انسان و ... نشان می دهد. درکی که خواننده از یک داستان مستور دارد با درکی که از خواندن همه آثار او به دست می آورد؛ متفاوت است.

در بررسی شعر نو لازم است وزن آن هم که در مطالعات سبکشناسی اهمیت بسزایی دارد مورد پژوهش قرار گیرد.در این پایان نامه همه ی سروده های نیمایی نیما و شاملو و اخوان و سپهری و فرخزاد به صورت سطر به سطر بررسی شد و تفاوتهای عروضی ایان مشخص گردید.این تفاوتها در اثر متفاوت بودن میزان آگاهی شاعران از اصول عروض یا پایبندی ایشان بدان پدید آمده است.بررسی ایراد های عروضی نوپردازان از مهمترین بخشهای رساله ی حاضر به شمار میرود.خروجهای وزنی نوپردازان را دو دسته کردیم و اهمیت هر یک را بازنمودیم.روش پایان بندی عروضی شاعران مساله ی مهم دیگری است که در این ÷ایان نامه به دقت بررسی ده است.مشخص شد که از میان نیمایی سرایان تنها اخوان ثالث ÷ایان بندی سروده هایش را از روی اسلوبی خاص انجام میدهد.در این پایان نامه از روش سنتی برای نشان دادن زنجیره ی عروضی مصراع ها پرهیز شده است.

چکیده تذکره ها یکی از منابع مهم نقد شعر فارسی محسوب می شوند.این منابع را می توان اصلی ترین میدان ارزش گذاری و نقد شعر دانست، زیرا تذکره نویسان در ضمن شرح احوال شاعران و گزینش اشعاره ارزیابی شعر و محاسن و معایب کلام ایشان توجه جدی کرده اند. ارزش همه ی تذکره ها ی فارسی در زمینه ی آرای انتقادی یکسان نیست. برخی تذکره ها اساس کار خود را برارائه ی شرح احوال شاعران و گزینش اشعار ایشان گذاشته اند و چندان به نقد و تحلیل شعر نپرداخته اند. این تذکره ها از آن جهت که مبیّن احوال شاعران، اوضاع سیاسی، اجتماعی و گرایش های عمومی جامعه ی خود هستند، منبع تاریخ ادبی به شمار می روند. تذکره هایی نظیر لباب الباب محمد عوفی، تذکره الشعرا دولتشاه سمرقندی و تذکره ی نصرآبادی از جمله ی این آثار هستند. . اما برخی تذکره ها مبنای کار خود را بیشتر برنقد و ارزش گذاری شعر شاعران گذاشته اند و شرح احوال شاعران برای آن ها اهمیت ثانوی داشته است، از این رو شرح احوال شاعران را مختصر آورده و اشعار انتخابی را مفصل ذکر کرده اند. این تذکره ها را از این جهت که عیناً به کار ارزیابی شعر پرداخته اند ، می توان از منابع انتقادی ادب فارسی به شمار آورد. تذکره هایی که در دوره ی صفویه در شبه قاره ی هند تالیف شده اند از این منظر قابل توجه هستند. با توجه به اهمیتی که تذکره ها در زمینه ی مطالعات ادبی دارند اما به عنوان موضوع مستقل مورد توجه محققان قرار نگرفته اند.با شناخت این متون انتقادی علاوه بر این که می توان به رویکردهای ذوقی ادیبان و ناقدان هر عصر پی برد، تحول و تطور معیارها و موازین انتقادی ادبا را نیز می توان دنبال کرد. این امر نگارنده را بر آن داشت تا در رساله ی حاضر با تحلیل و بررسی تذکره های مهم فارسی آرای انتقادی نویسندگان این آثار را گردآوری،تحلیل و طبقه بندی کند.برای رسیدن به چنین هدفی سیاهه ای از تذکره های فارسی فراهم شد و از این میان تذکره های تحقیقی و انتقادی فارسی را که در ایران و هند تالیف شده اند ، انتخاب شد. علاوه برآن برای درک و دریافت سیرتحول آرای انتقادی در تذکره ها فاصله زمانی قرن هفتم تا سیزدهم را ملاک گزینش تذکره ها قرارگرفت. برای تحلیل و بررسی آرای انتقادی تذکره نویسان منابعی که مستقلاً در زمینه ی نقد ادبی ایران تالیف شده و نیز تالیفاتی که به هر شکل به نقد و تحلیل شعر شاعران پرداخته اند و نیز برخی کتاب های مربوط به نقد ونظریه های ادبی گردآوری شد، سپس به مطالعه، یادداشت برداری از منابع مورد نظر اقدام کرد و پس از طبقه بندی موضوعات انتقادی به تدوین و تنظیم پرداخت.

حکایات مقامات ژنده­پیل نوعی از داستان­های کهن محسوب می­شوند که با هدف بیان کرامات و بزرگی شیخ احمد جام معروف به ژنده­پیل به دست یکی از مریدان وی، سدیدالدین محمد غزنوی به نگارش درآمده­اند. این حکایات حول محور کرامت شکل گرفته­اند. این رساله به بررسی ریخت­شناختی صد حکایت از این اثر بر اساس نظریات ولادیمیر پراپ پرداخته است. پراپ در کتاب خود با عنوان «ریخت­شناسی قصه­های پریان»، ساختار این نوع از قصه­ها را مورد بررسی قرار می­دهد. او به منظور دستیابی به ساختار کلی قصه­های پریان، عناصر تکرارشونده و ثابت آن­­ها را ملاک بررسی قرار می­دهد و این عناصر را خویشکاری­ می­نامد. رسال? حاضر با بررسی خویشکاری­های صد حکایت از مقامات ژنده­پیل به ساختار کلی و مشابه این حکایات دست یافته است. در میان این حکایات، 89 حکایت از این ساختار کلی پیروی می­کنند و 11 حکایت دیگر ساختاری متفاوت دارند و در بخش داستان­های منفرد قرار می­گیرند. از میان خویشکاری­ها انکار و تحوّل بیشترین بسامد را نسبت به دیگر خویشکاری­ها دارند. به طور کلی خویشکاری­های حکایات مقامات ژنده­پیل محدود اما متنوع و گوناگون هستند.

چکیده به جرأت می توان گفت که تا به حال تمام یا اغلب تحقیقات زیبایی شناسی در متون فارسی عموماً بر روی متون نظم انجام گرفته و به اساس زیبایی ، آمیختگی موارد بلاغی و به در بر داشتن صور خیال در نثر های فنّی که صفت شعر منثور را زیبنده ی آن ها می گرداند ، کم توجّهی شده است . اندکی تامّل در آثارتحقیقی و رساله های آموزشی ، خود دلیلی واضح بر این مدّعاست که ادب منثور وکتاب های نثر ، درمقایسه با کتاب های نظم کمتر مورد بررسی ونقد قرارگرفته اند . (حداقل در حدود علوم بلاغی ) آن گونه که می دانیم ، نثری که از آن به نثر مرسل تعبیر می شود در مراحل تطوّرخود به نثر فنّی و مصنوع ، تدریجاً مانند نظم می گردد و درآن جمل و عبارات به قطعات مجزا و مستقل تبدیل شده ، مانند مصاریع شعری در برابر هم قرارگرفته و قافیه نیز با عنوان سجع یا ازدواج درآن ها به کار می رود ؛ به طوری که صنایع لفظی و معانی شعری با وسعت مجال بیشتری در این گونه نثر ها راه می یابد . بر این اساس ، این رساله با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای ، کتاب راحه الصدور و آیه السرور راوندی را از سه منظر معانی ، بیان و بدیع مورد بحث قرار داده ، پس از طرح مباحثی مختصر وکلی در رابطه با معرفی کتاب راحه الصدور و ارزش ادبی آن ، موارد بلاغی این کتاب را با استفاده از کتاب ها ی علوم بلاغی به طور عموم و سه کتاب « معالم البلاغه از استاد رجایی شیرازی » و « معانی و بیان از استاد همایی » و « معانی ، بیان و بدیع از استاد شمیسا » به طور خصوص در سه بخش معانی ، بیان و بدیع ، ذکر و مورد بحث قرار می دهد .

نشانه شناسی رویکردی زبان شناسانه به متون است. رویکردی است که توجه به زبان متن را در اولویت دارد. اما آنچه مسلم است این است که برخورد خشک و صرفا زبانی، ممکن است بعضی از لایه های معنایی متن مانند زیرساخت های اصیل اساطیری، آیین ها و سنن فرهنگی نهفته در متن را نادیده بگیرد. به این دلیل در این پژوهش سعی بر این است تا با تکیه بر سطوح مختلف دلالت و توجه به معانی ضمنی و ناخودآگاه متن گوشه هایی از طرح اولیه و اصیل قسمت های مورد نظر این پژوهش روشن شود. شاهنامه قابلیت بررسی از این دیدگاه را دارد زیرا مشتمل بر فرهنگ چندین هزار ساله ایرانی است و آیین ها و سنن ایرانی به خوبی در این متن منعکس است هر چند دست یازی بدان ها سخت است اما تکیه بر ناخودآگاه متن در روشن شدن پاره یی از موارد مشکل زا کارساز است. مسائلی چون: آب، آتش، حیوانات، رنگ ها، اعداد، اجرام سماوی، شخصیت های برجسته در شاهنامه و ارتباط این موارد با هم، مسائل مورد بررسی این پژوهش است. در این پژوهش، ابتدا مبانی علم نشانه شناسی مطرح شده است آنگاه گزارش هایی در مورد بعضی از زیرساخت های اساطیری شاهنامه آمده است و در پایان با ذکر شاهد مثال به معرفی نشانه های شناسایی شده و آیین ها و سنن منعکس در شاهنامه پرداخته شده است. واژه های کلیدی: نشانه شناسی، دلالت ضمنی و صریح، رمزگان(نظام نشانه یی)، شاهنامه، حماسه، اسطوره.

چکیده پایان نامه: این پایان نامه با هدفِ بررسیِ‏ آرا احمد شاملو به عنوان یکی از متفکران ایرانی صورت گرفته تا شاید بتوانیم با این بررسی، بخش کوچکی از اندیشه این متفکر ایرانی را به خوانندگان و جویندگان ِعلاقه مند نشان دهیم.همان طور که از عنوان پایان نامه بر می‏آید، در این رساله به مفهوم انسان و کشف جایگاه آن در اندیشه احمد شاملو پرداخته است. در ضمن این پژوهش کوشیده شده است که بدین پرسشها پاسخی گفته شود: اولا آیا نگاه فلسفی منسجمی در بار? انسان در آثار شاملو وجود دارد یا خیر؟ ثانیا در صورت وجود چنبن نگرشی در اندیش? شاملو چند چون و مشخصات این نگرش چیست و ثالثا او از چه متفکرانی تاثیر پذیرفته است. و در نهایت مشخصات کلیِ نظام اندیش? شاملو متضمن چه جهت گیری‏های فلسفیِ مشخصی می‏باشد .روش استفاده شده در این پایان نامه تحقیق ِکتابخانه‏ای است. پس از شرح کلیات در فصل اول، با مقدمه ای در باره زندگی شاملو در فصل دوم شروع می‏کنیم، جهان بینی شاملو را در فصل سوم مورد ارزیابی قرار می‏دهیم. و در فصل چهارم مفهوم انسان را در تاریخ فلسفه و از نظر مکاتب، مورد مطالعه قرار می‏دهیم. و در فصل پایانی، نتیجه خواهیم گرفت که مفهوم انسان از نظر شاملو به کدام مکتب فلسفی نزدیکتر است و آیا ازاین مکاتب و متفکران غربی تاثیر پذیرفته واگر پذیرفته به کدام نزدیکتر است

تقی مدرسی یکی از برجسته ترین داستان نویسان ایرانی است اما متأسانه آن طور که باید و شاید به داستان های او پرداخته نشده است.در داستان«شریفجان شریفجان» نظام ارباب_رعیتی در برابر نظام سرمایه داری قرار دارد و جدال بین این دو نظام خواندنی است.داستان«یکلیا و تنهایی او» دارای مضامین یهودی می باشد وبا«کتاب های عهد عتیق»شباهت های فراوانی دارد. جدال شیطان و یهوه درسراسر داستان دیده می شود.در«کتاب آدم های غایب» نسلی توصیف می شودکه در بلاتکلیفی و بی هویتی به سر می برد. مدرسی در «آداب زیارت» به آیین مانوی پرداخته است.و درآن تقابل فرد وجامعه را به خوبی نشان می دهد.شخصیت های داستان های مدرسی درد فلسفی دارند.

هدف این پایان نامه جستجوی معنای متن ادبی از نگاه برخی از مهمترین و جذاب ترین رویکردهای موجود در زبان-شناسی و فلسفه ی قاره ای در داستان است. بر آن نیستم تا پاسخی به پرسش معنای متن ادبی بدهم و اساساً نشان خواهم داد که در نگاه فلسفه ی قاره ای این جستجو و پرسش گری است که اهمیت و معنا دارد و نه لزوماً پاسخ یا مدلولی قطعی برای آن جستن. به قول مولوی: جمله ی بی قراریت از طلب قرار توست طالب بی قرار شو تا که قرار آیدت از این حیث، این پایان نامه تلاشی است در جهت زنده کردن پرسش معنای متن ادبی و البته از این حیث نشان دادن نسبت نظریات رایج در این باب. از مهمترین نظریات روز در تحلیل متن، نظریه ی «زبان شناسی نقش گرای نظام مند» هلیدی است. گرچه این نظریه در معناشناسی متن و گفتمان بسیار کارایی دارد لیکن کارایی آن همچنان در ادبیات ناشناخته مانده است. نگارنده علت این موضوع را واضح نبودن جایگاه نظری آن در بین آراء و رویکردهای فلسفی معاصر می داند. به جد معتقدم که آراء هلیدی خود اجازه می دهد که رویکرد تحلیلی اش را در جایگاهی ورای آن چه که خود او بکارگرفته است بکارببندیم به شرط اینکه به درستی و با دقت نظری خاصی جای خود را در میان نظریات فلسفی پساساختارگرایانه و هرمنوتیکی باز کند. فصل دوم بر آن است تا در ساحت نظر این نسبت را با رویکرد هرمنوتیکی ریکور نشان دهد. رویکرد هرمنوتیکی ریکور در رویکردهای هرمنوتیکی معاصر پس از هیدگر توانسته است نسبت مناسب و قابل قبولی بین حقیقت و روش برقرار می سازد و از این طریق نقش میانجی و پل ارتباطی را برای گاه غریب ترین ساحت های اندیشه و نظریات فلسفی بازی کند. در انتهای همین فصل با تحلیلی تمهیدی از داستان «شمایلی روی قالی» اثر هنری جیمز به طرح مسئله و چالش نظری ِ پیش روی تحلیل و نقد ساختارگرایانه از متن ادبی خواهیم پرداخت و خواننده پایان نامه را عملاً با معضل روبرو خواهیم کرد. جایی که واسازی می تواند وارد شود و سوال ایجاد کند. تعارض تأویل ها که مسئله ی مهم نیمه ی دوم قرن بیستم است، در این پایان نامه از میان یکی از دامنه دارترین بحث های معاصر در زمینه ی نظریه ی ادبی و الاهیات و فلسفه یعنی مسئله ی «هدیه» دنبال می شود. ضمن معرفی و مرور آراء فلاسفه در باب «هدیه» مسئله ی معنای متن ادبی به مثابه ی هدیه را در متن یک داستان وزین فارسی به نام «مارهای زیر درختان سنجد» در فصل های بعد بررسی خواهیم کرد. فصل سوم به رویکرد واسازانه ی دریدا در این باب و تحلیل متن از این نگاه می پردازد. و فصل چهارم تبلور هرمنوتیک ریکور را عملاً در داستان نشان می دهد. و در نهایت در فصل پنجم نسبت همه ی نظریات مطرح شده در این پایان نامه را در قالب یک مدل به تصویر خواهم کشید. هر فصل با تحلیل نظری شروع و با تحلیل داستان به اتمام می رسد.

هدف این پایان نامه جستجوی معنای متن ادبی از نگاه برخی از مهمترین و جذاب ترین رویکردهای موجود در زبان-شناسی و فلسفه ی قاره ای در داستان است. بر آن نیستم تا پاسخی به پرسش معنای متن ادبی بدهم و اساساً نشان خواهم داد که در نگاه فلسفه ی قاره ای این جستجو و پرسش گری است که اهمیت و معنا دارد و نه لزوماً پاسخ یا مدلولی قطعی برای آن جستن. از این حیث، این پایان نامه تلاشی است در جهت زنده کردن پرسش معنای متن ادبی و البته از این حیث نشان دادن نسبت نظریات رایج در این باب. از مهمترین نظریات روز در تحلیل متن، نظریه ی «زبان شناسی نقش گرای نظام مند» هلیدی است. گرچه این نظریه در معناشناسی متن و گفتمان بسیار کارایی دارد لیکن کارایی آن همچنان در ادبیات ناشناخته مانده است. نگارنده علت این موضوع را واضح نبودن جایگاه نظری آن در بین آراء و رویکردهای فلسفی معاصر می داند. به جد معتقدم که آراء هلیدی خود اجازه می دهد که رویکرد تحلیلی اش را در جایگاهی ورای آن چه که خود او بکارگرفته است بکارببندیم به شرط اینکه به درستی و با دقت نظری خاصی جای خود را در میان نظریات فلسفی پساساختارگرایانه و هرمنوتیکی باز کند. فصل دوم بر آن است تا در ساحت نظر این نسبت را با رویکرد هرمنوتیکی ریکور نشان دهد. رویکرد هرمنوتیکی ریکور در رویکردهای هرمنوتیکی معاصر پس از هیدگر توانسته است نسبت مناسب و قابل قبولی بین حقیقت و روش برقرار می سازد و از این طریق نقش میانجی و پل ارتباطی را برای گاه غریب ترین ساحت های اندیشه و نظریات فلسفی بازی کند. در انتهای همین فصل با تحلیلی تمهیدی از داستان «شمایلی روی قالی» اثر هنری جیمز به طرح مسئله و چالش نظری ِ پیش روی تحلیل و نقد ساختارگرایانه از متن ادبی خواهیم پرداخت و خواننده پایان نامه را عملاً با معضل روبرو خواهیم کرد. جایی که واسازی می تواند وارد شود و سوال ایجاد کند. تعارض تأویل ها که مسئله ی مهم نیمه ی دوم قرن بیستم است، در این پایان نامه از میان یکی از دامنه دارترین بحث های معاصر در زمینه ی نظریه ی ادبی و الاهیات و فلسفه یعنی مسئله ی «هدیه» دنبال می شود. ضمن معرفی و مرور آراء فلاسفه در باب «هدیه» مسئله ی معنای متن ادبی به مثابه ی هدیه را در متن یک داستان وزین فارسی به نام «مارهای زیر درختان سنجد» در فصل های بعد بررسی خواهیم کرد. فصل سوم به رویکرد واسازانه ی دریدا در این باب و تحلیل متن از این نگاه می پردازد. و فصل چهارم تبلور هرمنوتیک ریکور را عملاً در داستان نشان می دهد. و در نهایت در فصل پنجم نسبت همه ی نظریات مطرح شده در این پایان نامه را در قالب یک مدل به تصویر خواهم کشید. هر فصل با تحلیل نظری شروع و با تحلیل داستان به اتمام می رسد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.