چکیده رساله ی حاضر از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول تحت عنوان«تأثیر اوضاع سیاسی- اجتماعی دوران زندگی نصرت و شاعران معاصرش بر اشعار او» و در بخش دوم با عنوان «زیبایی-شناسی اشعار نصرت رحمانی» ، در دو دفتر « میعاد در لجن» و « پیاله دور دگر زد» به بررسی شعر این شاعر می پردازیم. با نگاهی به اوضاع دهه ی30 و 40 و نیمه ی اول دهه ی 50 و جریانات شعری که در آن زمان به وقوع پیوست، دریافتیم که این دوران، درخشان ترین دوره ی شعر معاصر فارسی است که به دلایل گوناگون از جمله ارتباط عاقلانه با اروپا، آرامش قبل از کودتای 28 مرداد و پس از آن، کودتا، آرامش نسبی سال های اولیه ی پس از آن و تأثیر حزب توده بر ادبیات، شعر فارسی را به حرکت واداشت. در این بین نصرت بیشترین تأثیر را از اوضاع سیاسی اجتماعی ایران گرفت. اشعار نصرت ، همه ، رنگ مایه ی اجتماعی دارد و اگر گاه شعر عاشقانه ای می سراید باز نگاهی به اطراف و اجماع دارد و آن را ابزاری برای بیان رنج های خود قرار می دهد. در رساله ی حاضر، اشعار نصرت در سه دوره ی مهم تاریخی بررسی می شود تا به بینشی درست در باره ی آثار او دست یابیم. با این هدف در خلال بخش اول به تحلیل چند شعر او به لحاظ فکری و ساختاری و مقایسه ی آن اشعار با شعر شاعران مطرح آن زمان می پردازیم. در بخش دوم به بررسی عناصر خیال از جمله: استعاره، تشبیه، مجاز و کنایه پرداخته شده است با بررسی اشعار نصرت در یافتیم که او با ذهنی خلاق، دست به آفرینش ترکیبات و تصویر هایی زده است که در نوع خود بی نظیراند. او در این میان بیش از همه از استعاره ( تشخیص را نیز تحت عنوان استعاره آورده ایم )، مدد می گیرد و با اسناد های مجازی قوی و کمتر تکراری، تصاویری تأثیر گذار می آفریند. در شعر او کمتر موجودی می توان یافت که جان نداشته باشد و سخن گفتن و نفس کشیدن نداند. نصرت شاعر استعاره است و جای تعجب است که با مهارتی که در استفاده از این عنصر خیال انگیز دارد، چنانکه باید مطرح نشد. ما استعارات او را از لحاظ ساختار و محتوا در قالب های استعاره ی مکنیه، تشخیص و استعاره ی مصرحه، بررسی کردیم و دریافتیم که او در آوردن تشخیص از قدرت بالایی برخوردار است هر چند استعارات دیگرش نیز بسیار دلچسب و خوش آیند هستند. او افعال و اسمهای مقابل هم را در کنار هم قرار میدهد و با پیوند این تضادها بر جذابیت ترکیبهای خود می افزاید. در بحث محتوا نیز از همین شیوه استفاده میکند. نصرت در آوردن استعاره ی مصرحه گاه از ذهن خلاق خود مدد می جوید و گاه استعارات به کار رفته توسط دیگر شاعران را با کاربردی جدیدتر می آورد. در بحث تشبیه نیز تقریباً موفق است. تشبیهات گسترده و فشرده ی او که از نگاهی نو نشأت گرفته اند، بیانگر این ادعا است. او از لحاظ ساختار تشبیهات را به گوناگونه های مختلفی به کار می برد. از جمله کاربرد مشبه و مشبه به، به صورت ترکیب اضافی، کاربرد مشبه به، به صورت بدل برای مشبه،شیوه ی سوال و جواب و استفاده از تشبیه جمع.

یکی از فرسایشی ترین و زیان آورترین جنگ های سده بیستم میلادی جنگ تحمیلی 8 ساله ای بود که دولت عراق و در رأس آن صدام حسین با حمایت دول غربی علیه انقلاب اسلامی ایران که تبدیل به دولتی نوپا شده بود به راه انداخت و تقریباً تمام سرمایه های اقتصادی و انسانی ایران را درگیر این جنگ کرد. جنگ تحمیلی علی رغم همه زیان های و خساراتی اقتصادی، اجتماعی و انسانی که برای ایران داشت توانست دریچه ای نو به فرهنگ و ادب هزار و چند ساله ی این مرز و بوم بگشاید و یک ژانر ادبی که تقریباً در گذشته ادبی ها جایگاهی نداشت یعنی ادبیات پایداری و مقاومت به وجود آورد. و نویسندگان و شاعران توانای ما با قلم و قریحه خود و به استناد دیده ها و شنیده ها خود توانستند با نوشتن داستان ها و رمان های برگزیده، و اشعار تأثیرگذار مظلومیت و حقانیت ها را در جنگ به اثبات برسانند. در این پژوهش ابتدا در فصل اول به بررسی علل و عوامل ایجاد جنگ بین ایران و عراق و سپس در فصل های دوم تا پنجم چهار رمان برگزیده ی جنگ در دهه ی هشتاد مورد تحلیل ساختاری و محتوایی قرار داده ایم و در فصل ششم به نتیجه گیری پرداخته ایم. در رمان های دهه هشتاد نویسندگان از آن خام دستی دهه ی شصت بیرون آمده اند و توانسته اند آثاری خلق کننده که بعضی از آن ها پا را از جغرافیای زبان فارسی بیرون بگذرند و در مجامع بین اللملی مورد ارزیابی قرار گیرند و حتی بعضی از این رمان ها توسط مترجمین به زبان های دیگر از جمله انگلیسی ترجمه شوند. در رمان های دهه ی هشتاد علاوه بر پرداختن به بطن جنگ به عواقب و تبعات جنگ مثل اسارت، معلولیت از دست دادن عزیزان و ... پرداخته شده است و در انتخاب رمان های این پژوهش سعی شده که همه ی این جوانب در نظر قرار گیرد. واژه های کلیدی: جنگ تحمیلی، ادبیات مقاومت، ادبیات داستانی جنگ، عناصر داستان.

چکیده افسانه ی جادویی یا قصه پریان داستانی ست که در جهانی غیر واقعی و خیالی رخ می دهد ولی رخدادهای غیر واقعی و باور نکردنی آن برای قهرمان قصه کاملاً پذیرفتنی است. در این رساله ساختار یک داستان حماسی منظوم ایرانی (بدیع الزمان نامه) براساس شیوه ی ولادیمیر پراپ محقق روس، بررسی و استخراج شد. با در نظر داشتن روش ریخت شناسی پراپ، شمار کارکردها (اجزای سازنده ی قصه) از 31 کارکرد به هشت کارکرد کاهش یافت. در واقع با این روش می توان به نظامی علمی و مستند برای طبقه بندی قصه ها دست یافت. از اطلاعات و یافته های این تحقیق می توان در بررسی های ادبی، مردم شناسی، جامعه-شناسی، روان شناسی، مطالعات ادیان و شناخت فرهنگ و اعتقادات قوم ایرانی استفاده نمود و با گستردن دایره ی این تحقیق در حوزه ی ادب حماسی، غنایی و تعلیمی به شناخت بهتر ساختار هریک از این انواع در پهنه ی ادبیات فارسی دست یافت. زیرا اگرچه کار پراپ درباره-ی قصه های پریان است، اما نظریه های او چندان ظرفیت زیادی دارد که شامل قصه های ایرانی نیز می شود. این رساله می کوشد تا الگویی را که پراپ از تجزیه و تحلیل قصه های پریان به دست آورده است بر روی حماسه ی منظوم بدیع الزمان نامه نشان دهد. به عبارت دیگر سعی این رساله ریخت شناسی منظومه ی بدیع الزمان نامه است . امید است این گام کوچک شروع حرکتی باشد که به ریخت شناسی و یافتن ساختاری مناسب برای حماسه های باشکوه ادبیات فارسی منجر شود.

منظومه حماسی علی نامه که در سال های اخیر نسخه منحصر به فرد آن چاپ شده است دستمایه تازه ای در اختیار حماسه پژوهان قرار داده است . با انتشار این اثر اکنون به جای خاوران نامه ابن حسام ، ظاهراً علی نامه را باید اولین حماسه دینی شیعی محسوب کرد . علی نامه در فاصله کمتر از پنجاه سال بعد از سرایش شاهنامه در خراسان سروده شده و اگر چه عمدتاً تقلیدی از شاهنامه است اما از نظر فکری در تعارض با آن سروده شده است . سراینده یک شیعی پر شور است و با این اثر خواسته است قهرمان دینی و مذهبی مورد قبول طبقه خود رابه جای قهرمان ملی به اجتماع روزگار خود معرفی کند . علی نامه هر چند در سطح ادبی واجد برخی ویژگی های کلام ادبی است اما در قیاس با شاهنامه متوسط شمرده می شود . محتوای علی نامه مطابق معتقدات جامعه شیعی روزگار شاعر است . قرائن دال بر آن است که شاعری که ظاهرا خیلی هم حرفه ای نبوده آن را به نظم کشیده است . علی نامه نسبت به حماسه های دینی بعد از خود از وقایع تاریخی دور نشده و ضمن حفظ آن روایات به تقلید از شاهنامه صحنه ها را آراسته و توالی داستانی و حماسی بدان ها بخشیده است . این منظومه همانند شاهنامه بر پایه متون روایی قبل از خود استوار است . وقایع صدر اسلام را کسانی چون ابو مخنف و نصر بن مزاحم مِنقَری قبل از علی نامه روایت کرده اند و مستوفی هروی با ترجمه الفتوح از ابن اعثم کوفی بعد از علی نامه و در همان منطقه خراسان وقایع را دنبال کرده است . ربیع ، سراینده علی نامه روایت خود را بر پایه منقولات ابو مخنف نهاده است. با ذکر این نکته که کتاب مستقلی از ابو مخنف در دست نیست اما منقولات او را کسانی چون جریر طبری پایه تاریخ خود در نقل روایت دو جنگ جمل و صفین قرار داده و بر روایات او اعتماد کرده اند . آنچه این منظومه را از تاریخ صرف جدا می کند و آن را واجد تعریف حماسه دینی می سازد این است که به حقایق تاریخی ، روح حماسی و افسانه ای و ادبی بخشیده است . به جای تقدیر باوری حاکم بر شاهنامه که طی آن خواب گزار و ستاره شمار حوادث را پیش بینی می کنند ، در علی نامه امام با تأیید پیامبر رویداد ها را پیش بینی می کند . یعنی همان ساختار حفظ شده اما فاعل عمل تغییر پیدا کرده است . اعمال خارق عادت و شگفت انگیز را نیز باید در حماسه دینی مطابق معتقدات مسلمانان کرامت نام نهاد چنان چه این اعمال شگفت انگیز در حماسه ملی هم جایگاه خاصی دارند و بخشی از روح اسطوره ای و حماسی اثر را می سازند .

چکیده «بررسی و تحلیل عناصر زیبایی شناسی بدیعی در بوستان سعدی » بوستان یا سعدی نامه یکی از شاهکارهای مسلّم ادب فارسی و نمونه ی کامل فصاحت و بلاغت است . این کتاب اخلاقی و تعلیمی پس از دو مثنوی تابناک یعنی شاهنامه ی فردوسی و مثنوی مولانا سومین مثنوی ازجهت اهمیّت وارزش ادبی می باشد. سعدی شیرازی این اثر ارزشمند را در بحر متقارب و هم وزن شاهنامه در ده باب«عدل،احسان،عشق،تواضع ،رضا،ذکر،تربیت،شکر،توبه ،مناجات و ختم کتاب» سروده است . بوستان بیش از چهار هزار بیت دارد که شاعر آن رادر سال 655 سروده و از ظریف ترین شگردهای ادبی یعنی صنایع لفظی و معنوی درآن بهره برده است. سبک سخن شاعر در این اثر بسیار ساده و روان ، و به دور از صنایع مصنوع ادبی است. به هر روی در این پایان نامه سعی شده است که صنایع بدیعی بوستان از دیدگاه زیبایی شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. پایان نامه حاضر دارای چهار فصل می باشد: فصل نخست که طرح تحقیق نام دارد به اهداف و مقاصد تحقیق، فرضیات، حدود و تاریخچه ی مطالعاتی تحقیق واهمیت وضرورت آن می پردازد. در فصل دوم (ادبیات تحقیق) شرح حال سعدی و بدیع و تعریف و تقسیم بندی آن مورد تحلیل قرار می گیرد. فصل سوم صنایع لفظی به کار رفته در بوستان بررسی و تحلیل می شود . فصل چهارم به صنایع معنوی بوستان می پردازد. این مجموعه به روش تحقیق کتاب خانه ای و فیش برداری انجام شده است. کلید واژه ها : سعدی، بوستان، صنایع بدیعی، حکایت، شعراخلاقی و تعلیمی

چکیده آنچه شعر بودن یک شعر را رقم می زند ؛ خیال یا تصویر موجود در آن شعر است. به طوری که اگر عنصر خیال را از شعری بگیریم با سخنی عادی و ساده ـ که هر کس می تواند بگویدـ روبرو می شویم. هدف از این تحقیق، بررسی و تحلیل اشعار نیما و شفیعی از جنبه ی خاص بیان هنری یعنی عنصر خیال و شیوه های گوناگون تصویرگری از دو دیدگاه قدمایی و جدید ، با توجه به واژه ی آب و واژگان همسو با آن است. در این تحقیق در می یابیم که شعر نیما و شفیعی تا چه اندازه و به چه کیفیتی از عنصر خیال و تصویرسازی بهره مند است. از دیدگاه قدمایی رایج ترین صور خیال در هر شعری عبارتند از تشبیه ، استعاره، مجاز و کنایه. و از دیدگاه جدید نیز اشعار ، از نظر تصویر زبانی و مجازی، کارکرد تصویر، برونگرایی و درونگرایی در تصویر و عاطفه در تصویر مورد بررسی قرار می گیرند. ابتدا در فصل اول، پس از تعاریف وکلیاتی در مورد نقد ادبی و تخیل و تعاریف گوناگون تصویر، به بررسی قدمایی اشعار این دو شاعر پرداخته می شود. در فصل دوم، اشعار نیما و شفیعی از دیدگاه نقد جدید مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. پس از بررسی های گوناگون، این نتایج به دست آمده است که هردو شاعر در دیدگاه قدمایی از آرایه ی استعاره ی مکنیه بیشتر بهره برده اند و تشبیهات آن ها بیشتر حسی ومحسوس است. البته در اشعار شفیعی، تشبیهات عقلی به حسی هم دیده می شود. از دیدگاه جدید نیز هردو شاعر، نمادهای طبیعی را با عناصر خیال به خوبی در خدمت القای فکر و اندیشه ی خود به کار گرفته اند. کلید واژه ها : نقد ، تصویر، صورخیال، آب ، نیما ، شفیعی

مکتب رمانتیسم در اروپا با خصوصیاتی نظیر طبیعت ستایی، احساس گرایی، غم و اندوه، تخیل، فردگرایی، عشق، کودکی و خاطرات گذشته و در هم شکستن ساختار کهن کلاسیک و ... در اواخر قرن هیجدهم و اوایل قرن نوزدهم در کشورهای انگلستان، آلمان، فرانسه و به تبع آن در برخی از کشورهای دیگر به وجود آمد و به طور گسترده ای بر تمامی ادبیات ملل دیگر تأثیراتعمده ایی به جای گذاشت. در ایران نیز بعد از انقلاب مشروطیت، رمانتیسم اروپایی تأثیرات عمده ایی به جای گذاشت و شاعرانی با ویژگی های سبک خاص رمانتیسم اروپایی به وجود آورد از جمله نیما، گلچین گیلانی، فروغ فرخزاد، نادر نادرپور و ... اما ریشه های بعضی از ویژگی های این مکتب را به نوعی می توان در شرق جستجو کرد. به طوری که در بین سبک های کهن فارسی، سبک عراقی بیشترین شباهت را از نظر تخیل، احساس گرایی، عشق، غم و اندوه، درون نگری و ... که از مهم ترینویژگی های رمانتیسم هستند با مکتب رمانتیسم اروپایی داراست. در رسال? حاضر، توجه به عنوان رساله در بخش اول، ابتدا رمانتیسم و چگونگی اصول آن و نفوذش در ایران و اروپا مورد بحث قرار می گیرد و در بخش دوم مختصری از زندگی و آثار دو شاعر معاصر گلچین گیلانی و مشفق کاشانی بیان می گردد. در بخش سوم نیز تأثیرات اصول و مبانی نظری رمانتیسم در اشعار گلچین گیلانی با ویژگی های سبک خاص اروپایی و مشفق کاشانی با سبکی متمایل به سبک عراقی و هندی و مضامین جدید مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و میزان بهره گیری هر دو شاعر از اصول رمانتیسم و تفاوت ها و شباهت های اشعار ایشان با هم مشخص می شود و در بخش پایانی نتایج حاصل از پژوهش بیان می گردد

همگامی ، همراهی و پیوند میان شعر و موسیقی پیشینه ای بسیار طولانی دارد و به اولین زمزمه های بشر و نخستین تراوشات احساس او در قالب آوا و نوا باز می گردد. وزن و تکیه ، دو رویکرد مهم و مشترک میان شعر و موسیقی هستند.تکیه یکی از خصوصیتهای زبان است که سبب تمایز معنایی و دستوری کلمات و جملات از هم می شود.ادای تکیه ها در هنگام خوانش موسیقایی به چند شیوه انجام می شود که مهمترین آنها عبارتند از : تغییر در ارتفاع صوت ، اختصاص کشش بیشتر به هجای تکیه دار ، استفاده از هجاهای صوتی و رعایت وزن طبیعی شعر. عروض فارسی پیوندی مستقیم با موسیقی آوازی ایران دارد و هر دو تأثیرات بسزایی بر هم داشته اند و مکمل هم بوده اند.چهارچوب عروض گاهی سبب می شود که همه توانایی های موسیقایی کلام ظهور پیدا نکند.اما پیوند شعر و موسیقی راهکارهایی برای ظهور این توانمندیها در اختیار می گذارد.از طرف دیگر موسیقی ایرانی و بخصوص ردیف به شدت به عروض فارسی وابسته است ؛ تا جایی که می توان گفت ریتم آواز ایرانی در بسیاری از موارد بر پایه عروض فارسی است. با وجود این ارتباط تنگاتنگ ،خوانش شعر در هنگام ورود به عرصه موسیقی همواره با آسیبهایی همراه بوده است .توجه به برخی اصول مربوط به زبان و شعر، از جمله رعایت جایگاه تکیه ؛ توجه به فضای معنایی شعر و تسلط بر علم عروض و قواعد آن ، از سوی آهنگساز و خواننده به اعتلای این دو هنر اصیل ایرانی کمک فراوانی می کند.

فروغی بسطامی از شاعران دوره ی قاجار (قرن 13) است ، که مهم ترین هنر او در غزل سرایی است . دیوان او مشتمل بر دو نوع غزل است : 1-عارفانه 2- عاشقانه ، او در غزلسرایی از شیوه ی شاعری سعدی و حافظ پیروی کرده است ، با این وجود ، دیوان غزلیات او دارای ویژگی ها و مشخصات بارزی است که می توان آن را به عنوان مختصات سبکی این شاعر بزرگ دوره ی بازگشت ادبی در نظر گرفت. این پایان نامه که با عنوان ((تحلیل ساختاری ومحتوایی دیوان فروغی بسطامی ))ارائه شده است، در قسمت کلیات به معرفی و تعاریف کلی از سبک ادبی ، و بررسی دوره ی بازگشت ادبی با توجه به این تعاریف پرداخته است . همچنین درباره ی اوضاع شعر وادب دوره ی قاجار ، موضوعات مختلف شعری این دوره و مختصری از زندگی نامه ی فروغی بسطامی نیز مطالبی بیان گردیده است . در ادامه ، دیوان فروغی بسطامی از لحاظ ساختاری و محتوایی مورد تحلیل قرار گرفته است ، بخش ساختاری شامل سه فصل :1-بیان 2- موسیقی 3- رد پای سبک هندی در دیوان فروغی و بخش محتوایی مشتمل بر چهار فصل 1- بررسی روانشناختی 2-تجلی عرفان در دیوان فروغی 3- بررسی جامعه شناختی دیوان فروغی 4- مدح می باشد . و در پایان از بررسی های به عمل آمده نتیجه گیری شده است .

یکی از حوادث مهمی که تأثیر زیادی در جامعه ی ما گذاشته است جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است . حفظ ارزشهای دفاع مقدس برکسی پوشیده نیست و با توجه به جنگ نرم دشمن علیه این ارزشها ، انتقال وحفظ آن ها برای نسل آینده ضروری می باشد . یکی از عرصه های مهم حفظ این ارزشها ، ادبیات مخصوصاً حوزه ی داستان و رمان است . باتوجه به اینکه شخصیت پردازی مهمترین عامل موفقیت یک رمان می باشد وبا محتوا ، درون مایه وشکل اثر ، رابطه ی نزدیکی دارد ضرورت چنین تحقیقاتی احساس می شود . در این تحقیق سعی شده است تا هفت رمان دفاع مقدس مورد بررسی قرار گیرد و عنصر شخصیت پردازی با توجه به شخصیت های جوان و مخصوصاً نوجوان حاضر در رمان ، از جنبه ها و ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد . بررسی این عنصر نشان می دهد انگیزه وعمل شخصیتها بازتابی از مسایل اجتماعی وهویت دینی رزمندگان است بویژه شخصیتهای نوجوان بیشتر تحت تأثیر این دو عامل قرار می گیرند . نویسندگان از دو روش مستقیم وغیر مستقیم در قالب ویژگی های گفتاری ، رفتاری ، توصیف قیافه ی ظاهر و نام وکنش در کشاکش ارتباط با دیگر شخصیت ها و موضع گیری در مسائل مختلف شخصیت های رمانهای خود را به مخاطبان معرفی می کنند

چکیده این نوشتار به منظور تهی? یک چهارچوب منظم از حکمت عملی در شاهنامه است. برای رسم این چهارچوب مبنا را بر تقسیم بندی حکمت عملی در کتاب اخلاق ناصری قرار داده ایم. در این پژوهش برخلاف تحقیقات پیشینی که در زمین? اخلاق در شاهنامه صورت گرفته است، جامعیت بیشتری از لحاظ مطالب حکمی ملاحظه می کنیم و به جای محدودکردن موضوعات مربوط به حکمت عملی، هم? نکات اخلاقی موجود در شاهنامه را یک جا مورد بررسی قرار داده ایم. در این پژوهش به چند نکت? جدید دست می یابیم، از جمله این که فردوسی قبل از تدوین کتب مستقل در حکمت، به انواع حکمت عملی حتی ریزترین نکات چشم داشته است و نکته ای را فرو نگذاشته است؛ حتی در مورد فضایل اخلاقی، نکات بیشتری از حکمت عملی و تهذیب اخلاق را نسبت به دیگران در شاهنامه به کار برده است. آنچه در این تحقیق چشم گیر است تلفیق حکمت عملی یونانی واسلامی در شاهنامه است. اما نقط? برتری حکمت عملی فردوسی بر خواجه نصیر که در این نوشتار به آن نائل شدیم، این است که فلسفه و حکمت فردوسی دارای صبغه ای دین گرایانه است، وی تهذیب نفس و اخلاق انسان را تحت اراد? مستقیم خداوند می داند. فردوسی به طور عمده نکات مربوط به حکمت عملی خود را دراین تحقیق برپای? سه ستون توحید و خرد و عدالت بنا نهاده است. اندیشه هایی را که فردوسی درمورد فضیلت عدالت و سیاست امور مملکت و خانواده ( سیاست مدن و تدبیر منزل ) به کار می برد بسی گسترده تر از نکاتی است که در کتاب اخلاق ناصری استفاده شده است. کلید واژگان : فردوسی، خواجه نصیر، حکمت عملی، شاهنامه، اخلاق ناصری.

هرچند از گذشته تا کنون نقد موسیقایی و وزن شعر همواره مطرح بوده است و آثار فراوانی در این خصوص به طبع رسیده است اما بررسی و تحلیل غزل پایداری ایران و افغانستان، نمونه ای عملی و بدیع در این راستاست. آن چه در این نوشتار مورد عنایت بوده است به شیوه ی کتاب خانه ای از بین صدها غزل، به گزینش یک صد غزل پایداری از شاعران ایران و یک صد غزل پایداری از شاعران افغانستان اقدام شد و در محور های مختلف موسیقایی – بیرونی، کناری، درونی و معنوی تحلیل و بررسی صورت گرفت که ضمن منتج شدن به دریافت اصالت وزنی هر کدام، تناسب یا عدم تناسب اوزان با موضوعات نیز هویدا گردید. در خصوص رویکرد های موسیقایی و محتوایی، فرض بر تأثیر پذیری ادبیات پایداری افغانستان – به ویژه اشعار شاعران مهاجر- بوده است. رسیدن به نقاط افتراق و یا اشتراک موضوعی یکی دیگر از دغدغه های این پژوهش بود. نتایج حاصل، مبین این نکته است که پاس داشت اراده ی راسخ هر دو کشور در دفاع از کیان و تمامیت ارضی، فرهنگی – مذهبی خود از نقاط اشتراک است اما علاوه بر دشمن خارجی ، مواجه بودن کشور افغانستان با اختلافات قومی و قبیله ای که گاه نگاه مذهبی به خود می گیرد، مهم ترین وجه افتراق است. تحلیل و بررسی، سپس تطبیق عناصر تصویر ساز به صورت کاملاً دقیق یکی از رویکردهایی است که می طلبد در پژوهش و نوشتار دیگر مورد واکاوی قرار گیرد.

سازه های زیرزمینی یکی از موضوعات مهم در بحث دفاع دربرابر حملات هوایی وانواع موادمنفجره ودیگر سلاح جنگی می باشد که امروزه درکشورهای مختلف جهان یک موضوع با اهمیت تلقی می شود. پدیده انفجار وپیچیدگی آن باعث شده که استفاده از روش های عددی امروزه گسترش زیادی پیداکند. نرم افزارهای خاص مدلسازی پدیده انفجار وبررسی واکنش انواع سازه ها نسبت به آنها دردست کشورهاوافراد خاصی است ولی استفاده توامان ازمبانی تئوریک انفجار ونرم افزار های موجود تاحد قابل قبولی به ما دررسیدن به اهداف مورد نظر یاری می کند. ازجمله سازه های زیر زمینی مخازن مدفون در خاک می باشند. به علت مدفون بودن این سازه ها در خاک رفتار آن ها تحت بارهای لرزه ای ازجمله انفجار دارای پیچیدگی های خاص خود می باشد. بدین منظور در این مطالعه به بررسی رفتار اندرکنشی مخازن مدفون پرداخته شده است. مدل سازی هندسی ومدل سازی اجرای محدود وهمچنین بارگذاری واعمال شرایط مرزی، مدل کردن خاک وسایر موارد مهم دراین مطالعه به تفضیل توضیح داده شده است . به منظور مدل سازی، تحلیل وبررسی نتایج از نرم افزار abaqusاستفاده گردیده است. این نرم افزار ازروش اجزای محدود بهره می گیرد وقابلیت های زیادی درحل مسائل از نظر مدل سازی، تعداد المان ها، مدل های مختلف مواد وانواع تحلیل دارا می باشد. درپایان نتایج نشان می دهد که در مخازن مدفون تحت انفجارهای سطحی، با افزایش عمق دفن، جابه جایی ها، تنش های اصلی و کرنش ها در سه نوع خاک رس، ماسه سست، ماسه متراکم کاهش می یابد. این نتیجه به دلیل افزایش محصور شدگی مخزن در خاک می باشدوهمچنین با افزایش زاویه اصطکاک داخلی برای یک نوع خاک تنش وارد بر دیواره مخزن کاهش می یابد. ولی باافزایش چگالی خاک نتیجه برعکس می شود یعنی برای یک نوع خاک باافزایش چگالی خاک تنش وارده بردیواره مخزن بیشتر می شود .

پایان نامه ای که درپیش روداریم به منظور بررسی ویژگی های سبکی و نیز اصالتهای سبکی در اشعار چهار مجلس تعزیه شامل مجلس شهادت امام حسین(ع)،حضرت عباس(ع)،حضرت علی اکبر(ع) و حضرت مسلم(ع) است.روش تحقیق دراین رساله اسنادی و تحلیل محتوا است، به این صورت که با مراجعه به منابع و مآخذ موجود و نیز نسخه های این چهارمجلس به بررسی تمام ویژگی های این اشعار پرداخته ایم. با بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که تمام اشعاری که در تعزیه خوانده می شوند،وزن عروضی و آهنگین دارند.محتوای شعرهایی که در تعزیه مورد استفاده قرار می گیرند،نسبت به موضوع تغییر می کندو این تغییر درچگونگی آهنگ کلمات،کاربرد تشبیهات،قافیه و ردیف تأثیر می گذارد

دیوان خاقانی سراسر مشحون است از انواع اساطیر حماسی، عاشقانه، دینی، طبیعی و آسمانی که همه در این دیوان کاربرد فراوان دارند و به همین دلیل، خاقانی را می توان شاعر اسطوره ها نامید. پژوهش حاضر با عنوان نقد اسطوره شناختی در دیوان خاقانی با تکیه بر عناصر حماسی است که در دو قسمت تدوین شده است. در قسمت اول که مقدمه ی پژوهش است به تعریف اسطوره، وجوه مشترک و تفاوت های اساسی اسطوره با دیگر انواع روایت، اسطوره در عصر جدید و پیشینه ی تحقیق پرداخته ایم. در قسمت دوم تمامی عناصر اسطوره ای حماسی که در دیوان خاقانی به کار رفته و شامل اسطوره های بشری و غیر بشری می باشد با شرح و تجزیه و تحلیل آورده شده است. روش کار در این پژوهش اسنادی و تحلیل محتوا است؛ به این صورت که با مراجعه به منابع و مآخذ موجود به بررسی تمام اسطوره های حماسی به کار رفته در دیوان پرداخته ایم. با بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که: ?. عناصر اسطوره ای و حماسی در دیوان خاقانی اهمیت ویژه ای دارند که بسامد کاربرد آنها این موضوع را تائید می کند. ?. خاقانی به این عناصر بیشتر از همان نگاه دیگران و گذشتگان نگریسته و خود دخل و تصرف چندانی بجز چند مورد اندک، در مورد آنها ننموده است. ?. شیوه ی استفاده ی او از عناصر با صراحت است و اگر غیر مستقیم و به صورت تشبیه و استعاره است صراحت آن به گونه ای است که معنای اسطوره کاملا قابل دریافت است. نتایج جزئی و دقیق تر، در قسمت نتیجه گیری بیان شده است.

در این پایان نامه، کوشش نگارنده بر آن است که غزل پارسی را فقط از جنبه ی زیبایی شناسی کهن مورد مطالعه قرار دهد و از میان تمام غزلهای ناب پارسی به غزلیات قیصر امین پور و امام خمینی، پرداخته است. این پژوهش در پنج بخش فراهم آمده است که در بخش نخستین آن به بازگویی بلاغت rhetoric ، صور خیال image ، بیان و شعر با عنوان زیبایی شناسی سخن پارسی می پردازد. بخش دوم با عنوان تشبیه به بررسی و تطبیق تشبیهات موجود در این دو اثر به صورت جداگانه می پردازد. بخش سوم تحت عنوان استعاره ، که در این بخش سعی شده است به تمامی استعارات موجود در غزلیات قیصر امین پور و امام خمینی در دو فصل مجزا بپردازد. بخش چهارم ، مجاز و در بخش پنجم با نام کنایه، به کندوکاو در همین زمینه در این دو اثر خواهد پرداخت در بخش آخر هم به تطبیق و نقد و بررسی این دو مجموعه همت گمارده شده است.درمقایسه این دو اثرمیتوان دریافت که:میزان تشبیهات قیصرنسبت به امام خمینی بسیاربیشتراست ولی درمورداستعارات،عکس این موضوع صدق می کند.مجازدرغزلیات قیصر،تنوع بسیاری داردولی درغزلیات امام،محدوداست.کنایات به طورکل درغزلیات امام،گسترش وهمچنین میزان بیشتری را داراست. امید است که من هم توانسته باشم در اه شناساندن ادب پارسی، قدمی هر چند کوچک بردارم.

این پژوهش به بحث و تحقیق درباره مخاطب درون متنی شعر مشروطه می پردازد. پرسشهایی که جستار حاضر در صدد پاسخگویی به آنهاست، عبارت است از: 1. هر اثر ادبی، چند نوع مخاطب دارد؟ 2. تفاوت دو نوع مخاطب درون متنی و برون متنی در چیست؟ 3. آیا دگرگونیهای شعر دوره مشروطه، مخاطب درون متنی را نیز شامل شده است؟ 4. سطح فکری شاعران مشروطه چه تأثیری در گزینش مخاطب درون متنی داشته است؟ 5. آیا گزینش مخاطب درون متنی بر سطح زبانی، سطح ادبی و قالبهای شعر مشروطه تأثیر داشته است؟ در نخستین فصل پژوهش ابتدا به شیوه توصیفی به پرسش اول و دوم اینگونه پاسخ داده شد که هر اثر ادبی دو نوع مخاطب دارد: برون متنی و درون متنی. تفاوت اساسی این دو نوع در آن است که اولی انتخاب می کند و دومی انتخاب می شود. در ادامه فصلِ آغازین با بهره گیری از شیوه استقرایی، انواع مخاطب درون متنی شعر مشروطه ترسیم شده است. روش کار در فصل های دوم تا چهارم استفاده از شیوه تحلیلی ـ تطبیقی است؛ در فصل دوم برای پاسخگویی به پرسش سوم و چهارم، اطلاعات اجتماعی ـ سیاسی عصر مشروطه و نیز زندگینامه شاعران مورد نظر این پژوهش ـ ملک الشعرا بهار، ایرج میرزا، عارف قزوینی، میرزاده عشقی، فرّخی یزدی و اشرف الدین حسینی ـ به عنوان داده هایی برای مبحث سطح فکری در نظر گرفته شد و تأثیر عوامل یادشده در گزینش مخاطب درون متنی مورد بررسی قرار گرفته، این نتایج به دست آمد که شاعران در گزینش مخاطب درون متنی تحت تأثیر محیط اجتماعی ـ سیاسی و نیز تجربیات شخصی خود هستند که عامل اول باعث تشابه و عامل دوم سبب تمایز سبک مخاطب گزینی ایشان می شود. همچنین از تفحص و جستجو در انواع مخاطب درون متنی این نتیجه حاصل شد که تغییر حیطه مخاطب در شعر مشروطه تنها محدود به مخاطب برون متنی نبوده، مخاطب درون متنی را نیز شامل گشته است. در فصلهای سوم و چهارم با استناد به اشعار سرایندگان مورد بررسی، سطح زبانی، سطح ادبی و قالبهای شعری ایشان بررسی شد و پاسخ پرسش پنجم به دست آمد؛ مطابق نتایج حاصل شده، هر چند وجود بعضی مخاطبان درون متنی در دو سطح زبانی و ادبی موثر است، موفقیت شاعران در تناسب این دو سطح با مخاطب درون متنی ای که برگزیده اند، بیش از هر چیز مرهون تسلط این شاعران بر زبان فارسی و نیز استعداد آنان است. از حیث تأثیر مخاطب درون متنی بر قالبهای شعری نیز این نتیجه کسب شد که بیشترین نمود مخاطبان درون متنی جدید در قالبهای شعری عصر مشروطه مربوط به قالبهایی است که در ادبیات کلاسیک چندان رایج نبوده اند.

یکی از مهم ترین مسایلی که امروزه در بررسی ادبیات از اهمیتی ویژه برخوردار است، چگونگی شناخت انسان نسبت به خویش است. روان ناخودآگاه در دسترس ترین و در عین حال دیریاب ترین گزینه ی موجود برای خودشناسی است. در فاصله ی زمانی نه چندان دور، حاصل تحقیقات برخی روان شناسان، انسان را از گنجینه ی گران بهای ناخودآگاه گریزان ساخته بود؛ اما کارل گوستاو یونگ بار دیگر این موهبت ارزنده را به انسان معاصر هدیه کرد. او با نظریه ی فردیت یابی خود، در سیری کهن الگویی، انسان را با لایه های درونی روان آشنا می سازد و او را از درون به خود می شناساند. این رساله تلاشی است در جهت بررسی نظریه ی فردیت یابی یونگ در آثار داستانی حسین سناپور که داستان های نیمه ی غایب، ویران می آیی، سمت تاریک کلمات و شمایل تاریک کاخ ها را از این منظر مورد بررسی قرار داده است. در این راستا ابتدا با ارایه تعریفی از موضوع و بیان پیشینه، اهداف و روش تحقیق فصل اول را به پایان رسانده و سپس در فصل دوم مبانی کهن الگویی نظریه ی فردیت یابی را به طور مشروح معرفی کرده است. در ادامه و در فصل سوم با بررسی مبانی نظریه ی مذکور در آثار داستانی مورد بحث کوشیده است تا به میزان و نوع تحول و دگرگونی شخصیت های محوری داستان ها دست یابد و در نهایت، نتایج این بررسی را در فصل چهارم به اختصار بیان داشته است. بدین ترتیب، تحقیق حاضر به این نتیجه دست می یابد که محور اساسی و جان مایه ی آثار داستانی حسین سناپور، فردیت یابی و شناخت خویشتن است. این اندیشه ی محوری به ترتیب در آثار سیر صعودی و رشدیافته ای دارد که بر اصالت کاربرد نظریه در متن می افزاید.

چکیده بدون تردید یکی از راههای درک و شناخت عمیق و دقیق متون، بررسی ارتباط و تعامل بین آنهاست، چرا که مولف خواه ناخواه تحت تأثیر معلومات قبلی و متون گوناگونی است که مطالعه کرده یا خود تالیف نموده است. بینامتنی به عنوان یکی از گرایشهای نقد جدید، به چگونگی ارتباط و تعامل متون می پردازد و آثار ادبی و هنری یک سرزمین را در شبکه منسجمی از تکرارها، تداعی ها، تلفیق ها و ارتباط ها قرار می دهد. بگونه ای که همه آثار، تکمیل کننده اندیشه ای، فکری، محتوایی و عاطفی اثر دیگر هستند. هدف رساله حاضربررسی روابط بینامتنی مثنوی با اسرارالتوحید و رساله قشیریه به روش تطبیقی- تحلیلی است که در سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست: کلیات است و به مطالبی مانند تاریخچه بینامتنیت و مهمترین آراء و اندیشه های صاحب نظران این نوع نقد می پردازد. از آنجا که اعمال و تطبیق برخی از آراء اندیشمندان این حوزه، بر موضوع اصلی این رساله انجام پذیر نیست، در این بخش محورهایی التقاطی و ابداعی که بتواند همه جوانب بررسی موضوع را در بر داشته باشد معرفی شده است. فصل دوم: در این فصل، زمینه های روابط بینامتنیِ اسرارالتوحید و مثنوی، در محورهایی چون: زبانی، فرا زبانی، تاثیرپذیریآگاهانه و گفتگوی آندو از مجرای متن سومتشریح و تبیین شده است. فصل سوم: این فصل به ارتباط بینامتنیت مثنوی و رساله قشیریه اختصاص یافته است. برخی از داستان های مثنوی اخذ شده از رساله است و علاوه بر آن دیدگاه های مشترک مولانا و ابوالقاسم قشیری در مورد موضوعات و مضامین عرفانی، موجب نزدیک و قرابت محتوایی این دو اثر شده است. در بخش پایانی، نتیجه گیری فصل های پیشین آمده و نشان داده شده است آنچه که مثنوی را به اسرارالتوحید مرتبط می سازد، بیشتر؛ مسائل شخصیتی، آزاداندیشی، انسان دوستی، بی تعصبی، خوشباشی سرمستی، روشن بینی و طهارت روحی است. از سوی دیگر آنچه ذهن مخاطب را از مثنوی به رساله قشیریه سوق می دهد،گفتارها،داستان ها و اصطلاحاتی عرفانی است که در بین این دو متن مشترک و گاه با تحلیل و تفسیر بیشتر - که در حوزه ورامتنیت وزبرمتنیت جای می گیرد- نمود یافته است.

با توجه به اینکه در دوره ی معاصر نمادپردازی عمدتاً از مسائل عرفانی خارج و وارد مسائل اجتماعی شد، نمادها هم دچار تحولات و دگردیسی معنایی شدند و در فضا و شرایط جدید، لباسی بدیع از معنی پوشیدند. چرایی و چگونگی دگردیسی معانی نماد در شعر معاصر، سوال اصلی این پژوهش است که در دو محور اصلی1- عوامل زمینه ساز تحوّل معنایی نماد 2- نقش ساختار شعر و زنجیره ی همنشینی کلمات در تحوّل معنایی نماد، مورد بررسی قرار گرفته است. عوامل فرهنگی و آشنایی با ادبیات مغرب زمین و فرهنگ آنها، اوضاع و حوادث سیاسی اجتماعی عصر شاعران، ویژگی های خصوصی و شخصی هر شاعر از اصلی ترین عوامل زمینه ساز تحولات معنایی نماد، ساختار ویژه و فضای خاص شعر معاصر، روابط میان جملات، زنجیره ی همنشینی کلمات و نوع انتخاب و کاربرد آنها، جایگاه اسمها، افعال، قیود و... از عوامل تأثیرگذار ساختار شعر معاصر بر تحولات معنایی نماد است.

چکیده پژوهشی که پیش رو دارید، به بررسی شخصیت های اساطیری و سیر تطور و کاربرد آن در غزلیات سعدی و حافظ در بوته ی نقد تطبیقی می پردازد. پادشاهان و پهلوانان، عاشقان و موجودات اساطیری در غزل سعدی و حافظ مشترک هستند بنابراین مورد بررسی و تطبیق و مقایسه قرار گرفته اند،از میان این شخصیت ها بعضی اسطوره ی صرف هستند و بعضی دیگر ضمن داشتن ریشه و سابقه ی تاریخی، جنبه ی اساطیری نیز یافته اند. شخصیت های اساطیری در شعر سعدی و حافظ تحول چشمگیر و قابل توجه ندارند و همان گونه که در داستان های اساطیری نقل شده اند در شعر آنها نیز تجلی یافته اند و رویکرد هر دو شاعر در بحث شخصیت های اساطیری رویکردی تلمیحی است. واژگان کلیدی:شخصیت های اساطیری،نقد تطبیقی،سعدی،حافظ

چکیده دیدگاه مولانا درباره جهان منتظم به منزله تجلی الهی ساسان زندمقدم قرار گرفتن مضمون بازگشت به اصل، به عنوان هدف غایی مولانا شرح نحو? آن را در کلیه آثارش به دنبال داشته است. این رساله با کشف اینکه مولانا تئوفانی ها را نشانه گذاری کرده است آغاز شد و به دست آمد که از نظر مولانا، برای گذشتن از مراتبی که نهایتا به بازگشت به اصل منتج می شوند، تئوفانی تنها وسیله است. تئوفانی، تجلی ای الهی از عالم برتر است. در زبان فارسی کلمه ای برای تخصیص به این نوع تجلی، که مستقیم ترین نوع تجلی خداوند است، نداریم. پس از معادل یونانی آن یعنی تئوفانی استفاده می کنیم. این تجلی یعنی تئوفانی قابل رخداد در کلیه جهان منتظم است. سالک باید خود را آماده کرده منتظر آن باشد. آنگاه خداوند، در عالمی فرودست صورتی به خود می پذیرد، تا بواسطه تجانسی که از این راه با عالم فرودست خواهد یافت، قادر به بازگرداندن سالک از عالم فرودست به عالم برتر باشد. از نظر مولانا همانطور که تجلی سبب جدایی انسان از اصل شده است، تنها همان قادر است دو مرتبه او را به اصل خود باز گرداند. به عقید? مولانا راه بازگشت به اصل، انجام تبدیلاتی بوسیله تئوفانی است. تئوفانی، که به خاطر طبیعت دو سویه اش ماهیتا یک سمبول است، با این تبدیلات، گذرانند? سالک از مراتب مختلف سلوک به سوی اصل و نهایتا متحد کنند? آن با اصل است. لذا در این رساله تمامی سمبولیسم های مورد استفاده مولانا مربوط به این تبدیلات و نکات در خور توجهی دربار? آنها شناسایی شد. بر این اساس، سالک که در راز آموزی، با سمبولیسم پدیده های جهان منتظم و ارتباط آنها با تئوفانی آشنا شده است، در رویارویی با هریک از آنها، حضور تئوفانی در ضمیرش فرا خوانده می شود و تمامیت وجود سالک، اعم از حواس، مزاج، خو و نفس، در مراحلی بوسیله تئوفانی مبدل می شوند. این راهی است برای باز جذب بقیه شئون زندگی سالک در ذکر، که اساسی ترین تعلیم مولانا در پرداختن روشمند به نام الله است.

حرکت نهضت حسینی، بی شک موجب جاودانگی و پویایی دوباره اسلام بوده و هست. و اهداف والای حسین بن علی(ع) یعنی اصلاح امور امت اسلامی، و عمل به سنت نبوی و سیره علوی که مبتنی بر فریضه ارزشمند امر به معروف و نهی از منکر است، فریضه ای که، درس و الگو و دستوری ماندگار برای نه فقط مسلمانان، بلکه همه بشریت است زیرا رمز جامعه ای پویا و مبتنی بر ارزش های انسانی و الهی بدون توجه به این اصل امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه عنوان رساله یعنی تحلیل و بررسی سندی و دلالی وصیت نامه امام حسین(ع) به برادرش محمد بن حنفیه انتخاب گردیده است، در فصول آغازین ابتدا به تشریح و بیان اهمیت موضوع و اینکه لازم است چنین وصیت نامه مهمی را به لحاظ سندی نیز مورد توجه قرار دهیم و همچنین بازشناسی شخصیت محمد بن حنفیه پرداخته شده، و در فصول سوم و چهارم به موضوع و هدف مهم این رساله که بررسی سندی و همچنین تحلیل دلایل صدور و محتوای این وصیت نامه مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. و در نهایت با توجه به بررسی منابع تاریخی و همچنین اظهار نظرهای اندیشمندان معاصر اسلامی، به این نتیجه می رسیم که این وصیت نامه دارای اعتبار است و از طرفی محتوای آن منطبق بر آیات و روایات می باشد.

شیوه بیان مطالب درمثنوی، بر پای? تداعی است و عمد? تداعی ها،براساس«مراعات النظیر» صورت می گیرد. یعنی، با بیان واژه ای، سلسله ای از واژه های نظیرش در ذهن مولانا تداعی می شود و آنها را در ابیات متوالی، به تناسب موضوع می آورد. تداعی¬های متعدد راوی، مخاطب مثنوی را تا حدی به حیرت وامی دارد و گریزهای روایت به حدی متنوع و فراوان است که طبقه بندی موضوعی مثنوی را دشوار جلوه می¬دهد، در حقیقت در میان چشم اندازهای رنگ به رنگ گریزها و تداعی¬ها می¬توان محورهایی اصلی را نشان داد؛ مثلاً مسأل? زبان و پرداختن به نفس تمثیل و قصه که از مهمترین گریزهای تکرار شونده در مثنوی است. در این پژوهش به تحلیل تأثیر تداعی معانی در ساختار گریزی روایت-های مثنوی پرداختیم ودر یافتیم که قصه¬های مثنوی سیری از نیاز (وقوع مشکلی) تا رفع نیاز یا رسیدن به بی نیازی را طی می کنند. کتاب شریف مثنوی معنوی علاوه بر ارزش¬های محتوایی و فکری، از حیث ویژگی های مربوط به داستان پردازی نیز در خور توجه است. ساختار روایت خطی عموماً بر مبنای ارتباط موضوعی شکل می¬گیرد. در این شیوه، زمام اختیار شاعر در قدم اول در دست ضمیر آگاه وی است و او با توجه به ضمیر آگاه، مطالبی را که از نظر موضوعی به یکدیگر شبیه هستند در کنار یکدیگر قرار می¬دهد و بنای پایان آن باب نیز به اندوخته¬های ذهنی شاعر بستگی دارد و هر کجا مطالب شاعر در آن مورد به پایان رسید، آن باب به پایان می¬رسد ساختار روایی مثنوی مولوی، بر خلاف اغلب آثار کلاسیک فارسی که خطی است، دایره¬ای است. این کتاب مانند آثار کلاسیک دیگر با نام خدا و نعت رسول، شروع نشده است، بلکه آغاز آن با شکایت و حکایت نی آغاز می¬شود و پایان آن نیز داستانی ناتمام است.

وجود مضامین علمی؛ چون: طب، نجوم، فلسفه، کلام، عرفان و اندیشه های مذهبی در سخن خاقانی شروانی ملقب به «افضل الدین» و نیز سنایی غزنوی، باعث شده است تا هردو را «حکیم» نیز بخوانند. باورهای دینی و اندیشه های مبتنی بر شرع از مهمترین درونمایه های سخن این دوشاعر است که عموماً در قالب تصاویر شاعرانه، ساخته و پرداخته شده است. رساله¬ی حاضر پژوهشی است درباب تجلی تصاویردینی در دیوان خاقانی شروانی وسنایی غزنوی؛ یعنی: به بررسی وتحلیل دیدگاه وشیوه¬ی نگرش خاقانی و سنایی به عناصردینی ومذهبی می پردازد. محور اصلی رساله¬ی حاضر، بررسی تجلی شخصیت¬ها واماکن مذهبی دردیوان خاقانی و سنایی از منظر نقد تصویرپردازی است؛ موضوعی که در کتب بلاغی گذشته، چندان مورد توجه نبوده است. مسأله «تصویر» و «شریعت» و«شخصیت ها و اماکن مذهبی» و تعامل این سه واژه و ترکیب و چگونگی کاربرد و رویکردهای آنها در دیوان خاقانی و سنایی محور اصلی رساله¬ی حاضر را تشکیل می دهد این نوشتار، روشن می سازد که نگرش این دوشاعر به موارد مذکور، به رغم بسامدفراوان در سخن آنان، آن گونه که انتظار می رود، همگون با اصول عقاید اسلامی نیست و شاعران، نگرش خویش را در بسیاری از موارد، مدّاحانه به حبّ حطام دنیا آلوده و ازآن اصول تخطی نموده اند.

در این پژوهش تلاش بر آن شد تا اندیشه های عرفانی حکیم الهی قمشه ای از میان اشعارش بر داشت شده و با ملاک های زیبایی شناسی بلاغی مورد مداقه قرار گیرد؛ تا مهم ترین رویکرد های عرفانی، جایگاه زیبایی شناسی آن ها و مهم ترین عامل زیبایی شناسی بلاغی شاعر تبیین شود. به این منظور، ابتدا از میان عمده ی اشعار عرفانی حکیم الهی که غزلیات ایشان است، اصطلاحات، رموز و اندیشه های عرفانی استخراج و تحلیل نظری شد. سپس این ابیات عرفانی با رویکرد قدمایی و تکیه بر تخیل شاعر، بر اساس ملاک های زیبایی شناسی بلاغی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها از این قرار است که اشعار حکیم الهی، جلوه گاه عرفان عملی اوست و دیدگاه عرفانی ایشان بر پایه ی عشق به محبوب ازلی استوار است. نماد ها و رموز عرفانی، بیشترین بسامد و توجه را در اشعار او دارند. تشبیه و در درجه ی دوم، استعاره، زبان هنری شاعر را رقم زده است. به کمک این دو صنعت بلاغی، حکیم الهی قمشه ای امور ذهنی و انتزاعی عرفانی را بر پایه ی امور عینی، تبیین کرده است.

سعدی را می توان بزرگ ترین معلم اخلاق دانست که تعالیم جامع و فراگیری بیان کرده که از سرچشمه های اسلامی و ایرانی جوشیده است. مخاطب او نوع انسان است و اندرزها و پندهای او مختص به همه انسان هاست. آثار وی سرشار از پاک ترین و انسان دوستانه ترین اندیشه های بشری است. احاطه شاعر بر فرهنگ ایرانی و جوامع دیگر و تسلط شاعر بر مفاهیم و تعالیم دین اسلام که در لابه لای گلستان و بوستان مشهود است اثر او را همراه با بایدها و نبایدهای اخلاقی و تبیین وجوه خیر و شر ساخته است. مسافرت سی و پنج ساله و آشنایی او با فرهنگ های اقوام مختلف باعث شد آثار او نه تنها مناسب فکر و احساس ایرانی، بلکه زبان حال هر قومی باشد. پندهای او فراتر از زمان و مکان خاص و محدود است از همین روی ضروری است توجه جدی به مضامین و تعالیم حکمی و اخلاقی این شاعر بزرگ شود و آثار او به خصوص گلستان و بوستان از منظر ادبیات تعلیمی مورد واکاوی قرار گیرد. در این تحقیق سعی شده به روش تحلیل محتوا جلوه های تعلیمی اشعار او مورد بررسی قرار گیرد. از میان آثار سعدی، گلستان و بوستان مملو از آداب و دستور هائی خاص است که در مسیر تزکیه و تهذیب اعمال و رفتار و افکار انسان بیان شده است. تحقیق حاضر در راستای نشان دادن محتوای این دو اثر در سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست کلیات تحقیق است و در آن علاوه بر مقدمه و سئوالات و فرضیه های تحقیق، در مورد ادبیات، انواع ادبی، ادبیات تعلیمی، حکمت، نقد اخلاقی و محتوایی به عنوان پنجره ورود به مباحث اصلی تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم به تحلیل محتوایی بوستان پرداخته شده و مهمترین اندیشه های سعدی در هر باب استخراج و تحلیل شده است. در فصل سوم با تاکید بر گلستان، آموزه های سعدی در این اثر به تفکیک هر باب نشان داده شده است. قابل ذکر است در پایان هر فصل نتیجه آن نیز آمده و علاوه بر آن برای آشنایی بیشتر با ساختمان ذهنی سعدی به صورت جدول نیز اندیشه های سعدی به صورت یکجا ترسیم و در پایان نیز نتیجه گیری تمامی فصول ارائه شده است.

گلستان سعدی گنجینه ای جامع و ارزشمند از پاک ترین احساسات، عواطف و اندیشه های بشری است و به دلیل گستردگی مفاهیم آن هنگام خواندن برخی متون احساس می شود بین آن و آثار دیگر تشابهات عمیق اندیشه ای و تعلیمی وجود دارد. بررسی این تشابهات نشان می دهد سعدی در خلق اثر خود، علاوه بر آنکه بر تجربیات سفر و زندگی خود متکی بوده از آثار دیگری نیز بهره برده که یکی از آنها کیمیای سعادت است. غزالی نیز که اثر خود را با انگیزه تعلیم نوشته است سعی کرده دستورالعمل های اخلاقی و دینی را در عرصه های مختلف بیان کند. هدف تحقیق حاضر بررسی محتوایی و زبانی گلستان و کیمیای سعادت است که با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. میان این دو اثر وجوه مشترک محتوایی و زبانی دیدم می شود و بسترهایی مانند عرفان و آموزه های دینی، وجه تعلیمی این دو اثر، برخی ویژگی های زبانی مانند ایجاز و سخن آرایی و برخی موارد ساختاری ماتنند استفاده از حکایت در تبیین اخلاق، این دو اثر را بسیار به هم نزدیک ساخته است.

تمثیل یکی از شیوه های بسیار موثر در القای مفاهیم ذهنی به مخاطب است . اغلب شاعران بدین وسیله مفاهیم عالی و انتزاعی را به شکل ملموس و محسوس درآورده و در خواننده، هم حسی به وجود می آورند به طوری که خواننده بدون نیاز به استدلالات منطقی، آنها را می پذیرفته است . این پایان نامه پژوهشی است به شیوه تحقیق توصیفی و تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای که با عنوان ساختار و ا هداف تمثیل در متون سبک عراقی ( بوستان ، گلستان و حدیقه الحقیقه ) در پنج فصل تنظیم شده است ؛ چنانکه در فصل اول زندگی نامه دو شاعر بزرگ شیخ اجل سعدی شیرازی و سنایی غزنویی، فصل دوم تعریفات و اقسام تمثیل، فصل سوم اقسام تمثیل در سه اثر یاد شده، فصل چهارم زیبایی شناسی بدیعی و بیانی در تمثیل و فصل پنجم اهداف به کارگیری تمثیل بررسی شده است. بر پایه ی آنچه در این پژوهش بدست آمده جایگاه قرار گرفتن تمثیل در بوستان، گلستان و حدیقه الحقیقه هم در ابتدا و هم در میانه هم در ابیات آخر می باشد . شیخ سعدی و سنایی غزنوی تمثیلات و حکایات تمثیلی خود را به واسطه علم بدیع ( صنایع لفظی و معنوی یا ترکیبی از این دو ) و بیان به تصویر کشیده است و باعث زیبایی دو چندان آنها شده است. همچنین اهداف به کارگیری تمثیل را در آنها را می توانیم در چهار گروه جای دهیم : 1- توجه به صفات خداوند بزرگ 2- نکوهش رذایل اخلاقی 3- ستایش فضائل و ارزش های اخلاقی 4- فناپذیری و بی وفایی روزگار و مردم آن .

ادبیات هر جامعه چون ریشه در فرهنگ ها و باورهای آن جامعه دارد، آیینه ی تمام نمای اندیشه ها و عقاید وبه بیان دیگر باورهای آن جامعه است.ادبیات فارسی از این قاعده مستثنا نبوده و جای پای این اعتقادها و باورها را به روشنی می توان در آن دید. نجوم ازجمله علومی است که پیوند دیرینه و عمیق با فرهنگ ها وباورهای اجتماعی دارد.شاعران فارسی گوی با برخورداری از اطلاعات نجومی و ستاره شناسی مطابق با زمان خود اقدام به بیان وتوصیف این اعتقادها درآثارخود پرداخته اند.یکی از شاعران فارسی که از علم نجوم در اشعار خود بهره گرفته ناصر خسرو قبادیانی است.آنچه در این پژوهش به آن پرداخته شده این است که ناصرخسرو از واژگان نجومی با چه اغراض و با چه زبانی در اشعار خویش بهره برده است. براین اساس از دو دیدگاه محتوایی و ساختاربه اشعار او ، همچنین به تصویر سازی ناصر خسرو از اصطلاحات گوناگون اشاره شده و برداشت های او از این واژگان در جهت اثبات عقاید مذهبی مورد ارزیابی قرار گرفته است. شاعر گاه این اصطلاحات را در معنای اصلی کلمه و گاه از آن ها در جهت تصویر سازی استفاده کرده و در موارد زیادی هم در جهت اهداف مذهبی و اعتقادی خود از آن ها بهره برده است.

در آفرینش و تأثیرگذاری شعر علاوه بر استعداد، عوامل دیگری نیز موثرند که فضاسازی از آن جمله است. این عنصر همان حس غالبی است که شاعر بر اثر خود مسلط می‏نماید و با خواندن بخشی یا همه‏ی آن اثر احساس می‏شود. در برخی از دوره‏های شعر فارسی دگرگونی‏هایی در فضاهای شعری ایجاد شده و از دیگر دوره‏ها متفاوت شده‏اند؛ شعر انقلاب چنین ویژگی‏هایی دارد؛ گرایش‏های انقلابی و نگاه متفاوت شاعران، فضاهایی متفاوت با گذشته به وجود آورده و بررسی آنها می‏تواند ما را در شناخت بهتر شعر انقلاب یاری نماید. پژوهش حاضر در سه فصل به تحلیل این موضوع می‏پردازد: فصل اول به ذکر کلیاتی درخصوص تعریف و ارکان شعر، فضاسازی و اهمیتش در شعر، شعر انقلاب و فضاهای آن و مولفه‏های فضاساز آن مثل: عاطفه، واژگان، تصویر، تصویر مرکزی، توصیف، صفت، لحن، روحیات شاعر، تلمیحات، سادگی و بی‏پیرایگی، شگردهای شاعرانه، روایت، حرکت، گفتگو، مقدمه‏چینی و حسن‏ختام مناسب، اطناب و... اختصاص یافته است. فصل دوم به بررسی زندگی و شعر 5 شاعر انقلاب(صفارزاده، امین‏پور، حسینی، موسوی گرمارودی و اوستا) می‏پردازد و با تحلیل مجموعه‏های بعد از انقلاب آنها، فضاهای شاعرانه و عناصر سازنده‏ی فضاهای شعری‏شان را بررسی می‏نماید. و در فصل سوم، ضمن جمع‏بندی فضاها و عناصر سازنده‏ی آنها در شعر این نمایندگان شعر انقلاب، گزارشی کوتاه از فضاهای شعری و بن‏مایه‏ها، مضامین، مولفه‏های فضاساز و به‏طور کلی فضا و مولفه‏های شعر انقلاب اسلامی ایران ارائه شده است. بر این اساس، فضاهای عمده شعر انقلاب به ترتیب بسامد عبارتند از: مذهبی و دینی، حماسی آمیخته با عرفان، رمانتیک و احساسی، انتقادی و اعتراضی و تلخ و سنگین؛ و فضاهایی چون امید و انتظار، فلسفی، شاد و صمیمی، کودکانه، طنز و استهزا، انتزاعی و تخیلی، نفرت انگیز، حیرت و تردید و... نیز با میزان متغیر در دفاتر شعری این شاعران وجود دارند و هر شاعری به تناسب اندیشه، قدرت شاعری و بن‏مایه‏های ذهنی از آنها بهره گرفته است. از مهم‏ترین ابزارهای فضاساز در شعر آنها نیز تناسب دایره‏ی واژگان با محتوای شعر، تلمیح و تصویرسازی با نمادهای دینی، بهره‏گیری از زبان فاخر و واژگان حماسی، رعایت وزن و موسیقی کلام، لحن، روایت، توصیف، تصویرسازی و... بیش از همه‏ی مولفه‏ها مورد استفاده بوده‏اند.

این بررسی به صورت تطبیقی زبان عرفان در شعر معاصر با شعر سنتی مورد مطالعه قرار داده است و تا حدودی به بحث زیبایی شناسی و دستوری آن توجه کرده است.

تأثیر انواع مواد هادی و دی الکتریک مختلف در دو پارامتر ذکر شده برای موجبر گوبائو اصلاح شده مورد بررسی قرار گرفته است، بطوریکه یک بار با تغییر دادن جنس فلز (مس، آلومینیوم و تنگستن) و ثابت نگه داشتن جنس دی الکتریک (تفلون) و بار دیگر با تغییر دادن جنس دی الکتریک (تفلون، پلی استر و پلی آمید) و ثابت نگه داشتن جنس فلز (مس) مورد بررسی قرار گرفته است که تنگستن از میان سه فلز منتخب و پلی آمید از بین سه دی ا لکتریک، ضریب تضعیف بالایی دارند. همچنین تغییر جنس فلز اثری بر نسبت ولتاژ ایستا ندارد این در حالی است که دی الکتریک پلی آمید کمترین مقدار را در میان دی الکتریک های دیگر داراست. اثر ابعاد مختلف موجبر اصلاح شده، بر روی ضریب تضعیف انجام شده است، بطوریکه به ترتیب با افزایش شعاع فلزی، افزایش ضخامت شکاف هوایی و کاهش ضخامت دی الکتریک، ضریب تضعیف موجبر کاهش پیدا می کند. نتایج نشان می دهد که به ترتیب ضریب تضعیف و موجبر اصلاح شده حالت مخروطی در مقایسه با حالت استوانه ای، افزایش و کاهش یافته اند.

این تحقیق درنظردارد انسان کامل را از دیدگاه نظامی گنجوی مورد مطالعه قراردهد و بدین منظور قصد دارد تا با مطالعه آثارو اشعاربرجای مانده ازاین شاعربه ویژه مخزن الاسرار و یافتن شاخصهایی که برای انسان کامل مشخص نموده اند به یک الگوی جامع دست یابد و ضمن تطبیق آن با شاخص های انسان کامل درقرآن وحدیث و شخصیت های برجسته در دین راهنمایی برای آیندگان قراردهد. حاصل تحقیق به عمل آمده نشان می دهدکه نظامی ضمن بیان ویژگی های انسان کامل به طور کلی و متأثر از قرآن و روایات، سعی می کند به صورت اخص نیز ویژگی های انسان کامل را در شخصیت حضرت رسول(ص) بیان نماید. قریب به 25 رویکرد در مخزن الاسرار نظامی نمود بیشتری داشته است و اهم این رویکرد ها ، انسان کامل را به عنوان ( مظهر عقل ، نور الهی ، علم الهی ، رحمت الهی ، هدایتگری، حق نگری و وصال حق، اخلاق فردی و پایبندی و ترک تعلقات و نفی غیر) معرفی می نماید. این تحقیق در سه فصل، تحت عنوان مقدمات و تعاریف، انسان کامل از دیدگاههای مختلف، انسان کامل در مخزن الاسرار نظامی و نتیجه گیری ارائه شده است.

در پایان نامه پیش رو سعی شده در حد گنجایش یک پایان نامه خاطراتی از دوران اسارت آزاده گرامی آقای علی زمانی گرفته و بازنویسی شود. این خاطرات حاکی از رنج ها و شکنجه های فراوانی است که عزیزان آزاده، در دوران سخت اسارت متحمل شده اند و رژیم بعث با قساوت تمام اعمال ضد حقوق بشری فراوانی را نسبت به آنان انجام داده است. آزادگان سرافراز با مقاومت و ایستادگی های بی نظیر و مثال زدنی حقیقتا شهره عالم شده اند. مقاومت و پایداری آنها به خاطر دفاع از ارزش های والای جامعه شان به حدی بود که بارها نیروهای صلیب سرخ از این همه مقاومت و ارادت آنها نسبت به مکتب، رهبر و کشورشان متعجب شدند که چه عاملی باعث این همه مقاومت و ایستادگی شان شده است.

کامل ترین نوع موسیقی که در اشعار مشیری به چشم می خورد موسیقی بیرونی شعر است که در واقع همان جانب عروضی وزن شعر است . تمامی 200 شعری که در نظر گرفته شد دارای وزن می باشد . از جمله ویژگی های شعری مشیری تنوع فراوان اوزان شعری می باشد که تسلط کامل او را بر اکثر بحرهای عروضی نشان می دهد و این خود یکی از دلایلی است که سبب برتری کار یک شاعر بر شاعران دیگر می گردد . همچنین اکثر این اوزان با روحیات شاعر سازگاری دارد . در باب موسیقی کناری باید ذکر کنیم که تمامی شعر ها دارای قافیه اند . 125 مورد از قافیه ها تنها به صورت اسمند . 17 مورد از قافیه ها از نوع فعل می باشند و 24 مورد ترکیب شده از اسم و فعلند یعنی در بخشی از شعر قافیه اسم است و در بند دیگر تبدیل به فعل می شود . در باب ردیف باید بگوییم که مشیری از این نوع موسیقی در شعرش بسیار استفاده کرده است و تنها 40 شعر ردیف ندارند . اکثر ردیفها ، فعل هستند که 28 مورد فعلها اصلی و 22 مورد فعل ها کمکی است . قرار دادن قافیه و ردیف در کنار هم در اکثر اشعار ، شعر او را به شعر قدما نزدیک می سازد و بیشتر فضای موسیقی کلاسیک را بر شعرش حاکم می سازد . و اگر سبک شعری شاعر که اغلب سرایش چهار پاره است نبود با توجه به محتوای اکثر آثار خواننده فکر می کرد که با شعر قرون 11 و 12 مواجه است . مهمترین و بارزترین نوع موسیقی که در شعر مشیری یافت می شود موسیقی درونی است که اکثراً از مقوله انواع جناسها و تکرارها ( انواع واج آرایی ، واکه آرایی و هجا آرایی ) می باشد و اغراق نیست اگر بگوییم مبنای جمالشناسی بسیاری از شاهکارهای ادبی بر این پایه استوار است . در بحث موسیقی معنوی نیز شاعر اکثراً از مراعات النظیر و تضاد و طباق بهره می گیرد ، تا ایهام . درصد ایهامها در شعر او بسیار اندک و محدود می باشد و این یکی از نقاط ضعف در کار شعری ایشان است که اکثراً از صنایع معنوی در شعرش استفاده چندانی نکرده است و این سبب شده که گاهی اوقات شعرش دچار سادگی و خستگی کسل کننده ای باشد .

تحقیق حاضر در رابطه با اسطوره ونقد اساطیری مقدمه آثار نظامی است. اسطوره ها تصویری منسجم از باورها و ادراکهای هر ملت ارائه می دهد واسطوره داستانی است با ویژگیهای ذیل : • تبیینی از نحوه آفرینش کاینات ارائه می دهد. • دارای شخصیتهایی است که به سبب قدرت های فوق بشری قادر به کارهای فرا طبیعی اند. • به مردمانی معین نسبت داده می شود. • و به صورتهای متفاوت و گاه متضاد روایت می شود. البته این ویژگیها یکی از تعاریف ارائه شده در مقدمه پژوهش حاضر است. رویکردهای اسطوره ای در خمسه نظامی بسیار به چشم می خورد و نظامی با ذکر این رویکردها اولا ً تسلط خود به تمام ابعاد اساطیری شعر سنتی را به نمایش گذارده؛ ثانیا ً بر غنا و جذابیت شعر خود افزوده است. پس از تعریف اسطوره در پژوهش حاضر باید گفت نظامی یک شاعر اسطوره ساز است و علاوه بر آن در برخی موارد نیز دست به تقلید زده است اسطوره سازی نظامی از آن جهت است که این عناصر اساطیری با صبغه اسلامی آمیخته است. در پژوهش حاضر پس از تعریف اسطوره عناصر آن دسته بندی و شواهد مثال به تفکیک در ذیل هر عنوان آمده است و چون برای موضوعات ریزتر شواهد متعددی ذکر نشده، تمام شاهد مثالها تحت عنوان کلی ذکر و در پایان فرهنگ واژگان کلیدی ذکر شده است.

سبک کمال الدین از سه دیدگاه زبانی فکری و ادبی بررسی شده و در پایان هر بخش نتیجه بحث ارائه شده است