نام پژوهشگر: اسدالله حجازی

بررسی مورفوتکتونیک و پهنه بندی خطر زمین لرزه منطقه مروست
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1390
  صدیقه خاکپور   اسدالله حجازی

محدوده مورد مطالعه در جنوب استان یزد در محدوده جغرافیایی ´20?30 الی ´40?30 عرض شمالی و´00?54الی ´40?54 طول شرقی واقع شده و در مجموع 52/1554 کیلومتر مربع مساحت دارد. از نظر توپوگرافی محدوده مورد مطالعه شامل سه واحد کوهستان، پایکوه و دشت می باشد، و از نظر شبکه هیدروگرافی شامل دو حوضه بوانات با زیر حوضه های مروست و هرابرجان و حوضه آبدر با زیر حوضه خبر را شامل می شود. از لحاظ زمین شناسی رسوبهای کواترنر شامل آبرفت دشتهای قدیمی و دشتهای جوان بخش وسیعی از منطقه مورد مطالعه را پوشش می دهند. برای بررسی ژئومورفولوژی تکتونیک منطقه شواهد مختلف ژئومورفولوژی مانند مخروط افکنه ها، انحراف آبراهه، جابه جایی آبراهه مورد بررسی قرار گرفتند که نشان دهنده ادامه فعالیتهای تکتونیکی در منطقه می باشند. همچنین از شاخص های تضاریس جبهه کوهستان (smf)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن(vf)، نسبت شکل حوضه زهکشی(bs)، عدم تقارن توپوگرافی(af)، عامل تقارن توپوگرافی(t)، شاخص شیب طولی رودخانه(sl) و شاخص سینوسی رودخانه (s) برای نشان دادن فعالیتهای تکتونیکی استفاده شد. در نهایت یک حوضه از سه حوضه فعالیت زیاد تکتونیکی و دو حوضه دیگر فعالیت متوسط تکتونیکی را نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل از نقشه پهنه بندی خطر زمین لرزه با استفاده از روش فازی weighted overlay (هم پوشانی لایه ها) مشخص شد که 16/55 درصد مساحت منطقه مروست در پهنه با خطر متوسط تا نسبتا زیاد قرار دارد.

بررسی توانمندی های ژئوتوریسم دامنه شمالی سبلان با تاکید بر جنبه های هیدروژئومورفیکی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  حبیب رهنمون گیگلو   معصومه رجبی

چکیده گرد شگری به عنوان بزرگترین صنعت خدماتی دنیا، نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه مناطق جغرافیایی دارد. از دیرباز این صنعت نه در کشور ما بلکه در مناطق عمده جهان طرفدارانی به خود داشته و دارد. این صنعت در بسیاری از کشور ها منبع اصلی درآمد محسوب می شود. ژئوتوریسم یا زمین گردشگری از شاخه های بسیار مهم و طرفدار گردشگری است که بسیار رواج دارد. دیدنی ها وپدیده های زمین شناسی یکی از جذاب ترین زمینه های گردشگری می باشد که می تواند به عنوان ژئوتوریسم بسیار مورد توجه قراردهد. کشور ایران دارای طبیعتی زیبا و اقلیم متنوع و مناطقی سرشار از پدیده های منحصر بفرد علوم زمین می باشد که بررسی این جاذبه ها برای شناخت بیشتر ضروری بنظر می رسد. در این تحقیق پدیده های ژئوتوریسمی زیبایی که در دامنه شمالی سبلان که در استان اردبیل در شهرستان مشگین شهر دومین شهر توریستی استان قرار دارد و سالانه گردشگران زیادی را به خود جلب می کند، مانند چشمه های آبگرم قوتور سویی لاهرود، آبگرم شابیل، قینرجه مشگین شهر، پارک جنگلی مشگین شهر، شیروان دره سی، آبشار گورگور سبلان و غیره، با روش راهبردیswot مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با به کار گیری این مدل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تحدیدهای موجود در رابطه با توسعه ژئوتوریسم در منطقه دامنه شمالی سبلان ژئو سایت ها و پدیده های ژئوتوریستی منطقه مورد مطالعه و شناسایی قرار خواهد گرفت تا بتوان از این پدیده های گردشگری به نحو مناسبی در جهت اقتصادی استفاده و بهره برداری نمود. طی مطالعات و تحقیقاتی که صورت گرفت ژئوسایت ها و پدیده های ژئوتوریستی منطقه شناسایی و معرفی شدند و برای منطقه تعداد 12 نقطه قوت،12نقطه ضعف،14فرصت و 12 تهدید مورد شناسایی قرار گرفت. همچنین راهکارهایی در راستای توسعه ژئوتوریسم منطقه ارائه شد و نتایج آنها به صورت جداولی ارائه گردیده است.

بررسی توانمندهای روش های جداسازی طیفی تصاویر فراطیفی هایپریون جهت شناسایی زون های آلتراسیون کانسار مس پورفیری سرچشمه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  خلیل عمرانی   اسدالله حجازی

هدف اصلی سنجش از دور، شناسایی ویژگی های پدیده ها از طریق کشف، ثبت و آنالیز تابش یا انعکاس ساطع شده از آن ها است. روند تکاملی علم سنجش از دور به سمت استفاده از سنجنده های با قدرت تفکیک مکانی و طیفی بهتراست که با انگیزه کسب اطلاعات با جزئیات بیشتر انجام می شود. در حالی سنجنده های چندطیفی محدودیت زیادی در زمینه طبقه بندی کل پیکسل ندارند ، اما باتوجه به قدرت تفکیک طیفی پایین آن ها در زمینه تشخیص اجزای پیکسل با محدودیت های زیادی روبه رو هستند. تشخیص اجزای تشکیل دهنده یک پیکسل که یک ترکیبی از پدیده های مختلف هستند، استفاده از روش-های موسوم به جداسازی طیفی را ضروری می کند. جمع آوری داده ها در چند صد باند طیفی توسط سنجش از دور فراطیفی نشان دهنده توانایی این نوع داده ها در به کارگیری روش های جداسازی طیفی است. امروزه سنجش از دور فراطیفی به عنوان یک ابزار اصلی در شناسایی معادن محسوب می شود . در این راستا کانسار سرچشمه به عنوان یکی از بزرگ ترین ذخایر مس پورفیری جهان(در بین معادن رو باز) می تواند محل مناسبی برای پی جویی کانسار های مس باشد. در این پژوهش، از دو روش sub- pixel و pre-pixel برای جداسازی طیفی داده های فراطیفی و در نهایت شناسایی آلتراسیون کانسار مس پورفیری سرچشمه استفاده شد که شامل مراحل زیر می باشند: 1: تصحیح پیکسل های بد 2. تصحیح دوباره داده های سطح یک پردازش شده سنجنده hyperion. 3. حذف باندهای بد و غیرکالیبره 4- تصحیح اتمسفری 5- کاهش بعد داده ها یا تعیین زیر فضای سیگنال ها6-محاسبه شاخصfppi, ppi برای استخراج اعضای خالص تصویر که به کاهش بعد مکانی داده ها مشهور است 7- شناسایی endmember ها ( این کار با استفاده از خروجی fppi و ppi انجام می شود)8- شناسایی اجزا پیکسل ها و مشخص کردن سهم هر یک از این اجرا در پیکسل و در نهایت نتایج حاصل از الگوریتم های سنجش از دوری با بررسی های میدانی و نقشه های زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفت و صحت زون های اکتشافی مورد تأیید واقع شد.

پهنه بندی خطر زمین لغزش در بخش غربی حوضه آبریز سرندچای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  مریم رنجبریان شادباد   اسدالله حجازی

چکیده ایران با توپوگرافی عمدتا کوهستانی ، شرایط زمین ساختی و لرزه خیزی زیاد ،شرایط متنوع زمین- شناسی و اقلیمی ، عمده شرایط طبیعی را برای ایجاد طیف وسیعی از زمین لغزش ها دارا است . زمین لغزش در ایران به عنوان یک مخاطره طبیعی ، سالیانه خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد . شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های موجود در یک حوضه و پهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد. حوضه سرند چای در استان آذربایجان شرقی و در ناحیه غربی شهرستان هریس واقع شده و یکی از حوضه های فرعی تلخه رود (آجی چای ) به شمار می آید . محدوده مورد مطالعه در بین مختصات جغرافیایی ?14 ?31 ?46 الی?12 ?37 ?46 طول های شرقی و?45 ?13?38 الی?21 ?22 ?38 عرض های شمالی قرار گرفته است.محدوده مورد مطالعه به وسعت 02/ 76 کیلومتر مربع در بخش غربی سرندچای واقع واقع شده است. با توجه به اهمیت مسائل مرتبط با زمین لغزش وحرکات توده ای درسطح حوضه، هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش و شناسایی و پهنه بندی نواحی مستعد زمین لغزش در ناحیه مورد مطالعه است. از فاکتورهای موثر در وقوع زمین لغزش عوامل شیب ، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، بارش،کاربری اراضی ، لیتولوژی ،فاصله از آبراهه ، فاصله از گسل انتخاب شدند. با استفاده از نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای در قالب سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، مکان های لغزشی روی نقشه ثبت شد و نقشه های تحقیق به صورت رقومی و لایه بندی درآمد و برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از مدل lnrf به عنوان ابزار مفهومی تحقیق استفاده شده است. و درخاتمه با وزن دادن به به عوامل موثر و جمع جبری آنها نقشه ی پهنه بندی خطر زمین لغزش با همپوشانی نمودن لایه های مختلف در3 کلاس بر مبنای درجات مختلف (کم ، متوسط، زیاد ) تهیه شد. پهنه بندی زمین لغزش در حوضه نشان داد که پهنه با خطر زیاد ، بیشترین مساحت محدوده را (76/59 درصد) به خود اختصاص داده است که این پهنه از نظر توزیع جغرافیایی عمدتا در شمال و شمال غرب حوضه مورد پژوهش واقع شده است و پراکنش زمین لغزش با عامل جهت شیب در ارتباط است، به قسمی که بیشتر زمین لغزش- ها در جهت های جنوب ، جنوب شرق و شرق حوضه روی داده است.

پهنه بندی فرسایش پذیری حوضه آبریز قلعه چای با استفاده از مدل تجربی epm
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1392
  الناز مهاجری   محمد رضا نیکجو

حوضه قلعه چای با مساحت بالغ بر 5/493 کیلومتر مربع در استان آذربایجان شرقی و شمال غربی شهرستان عجب شیر قرار گرفته و یکی از شبکه های زهکشی ارتفاعات سهند می باشد که به دریاچه ارومیه می ریزد. شاخه اصلی رودخانه قلعه چای به طول تقریبی60 کیلومتر از ارتفاعات 3360 متری سهند سرچشمه گرفته و به رقوم 1043 متر در دشت عجب شیر ختم می شود. از نظر موقعیت جغرافیایی بین ?00,?52,°45 تا ?30,? 20,°46 طول شرقی ?20 ,?25,°37 تا ?30,? 42,°37 عرض شمالی واقع شده است . با توجه به وضعیت توپوگرافی و شبکه آبراهه های موجود در منطقه، حوضه مورد مطالعه به 5 زیر حوضه مستقل به نام های a2, a1، a3،a4 و5a تقسیم بندی شده است. این مطالعه با استفاده از روش epm و با در نظر گرفتن پارامترهای شیب متوسط حوضه، شدت فرسایش خاک، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، ضریب استفاده از زمین و ضریب فرسایش حوضه آبریز در محیطgis انجام گردید و نتیجه بدست آمده نشان می دهد به دلیل ویژگی های توپوگرافیکی به ویژه شیب زمین و سنگ شناسی، حوضه مورد مطالعه دارای قابلیت و استعداد لازم برای فرسایش خاک بوده، و فعالیت عوامل انسانی نیز در تشدید آن نقش موثری داشته است. به طوری که فرسایش در این منطقه خیلی بیشتر از استاندارد موجود (12 تن در کیلومتر مربع در سال) بوده و 78 درصد از حوضه مورد مطالعه به میزان 20 تن بر حسب متر مکعب در کیلو متر مربع در سال قرار دارد و 14 درصد نیز بین 20 تا 40 تن بر حسب متر مکعب در کیلومتر مربع در سال قرار داشته و به عبارت دیگر 92درصد از سطح حوضه قلعه چای بین40_20 تن در سال فرسایش دارد و 8 درصد نیز بیشتر از موارد فوق الذکر می باشد.

کاربرد سنجش از دور و gis در مطالعه شاخص های خشکسالی به روش سبال کوهستانی مطالعه موردی: زیر حوضه حسن بیگ استان آذربایجان شرقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  حسین عمرانی   اسدالله حجازی

کشاورزی و منابع طبیعی بعنوان بخش های مهم اقتصادی هرکشور بشمار م?رود که در هنگـام خشکـسال? آسـ?ب می بینند. وجود شاخصهای مناسب و قابل اعتماد بنحو? که بتوانند خشکـسال? را بطـور مـوثری مـورد ارز?ـاب? و پـا?ش? قرار دهند امری ضروری و اساس? است. اندازهگ?ری های م?ـدان? بـرای تول?ـد شـاخصهـای خشکـسال? از دقـت? با??? برخوردار است. از طرف? ته?ه ا?ن شاخصها در پهنههای وس?ع بس?ار پرهز?نه اسـت. مـشاهدات فـضا?? از? طر?ق قابل?ـت در?افـت اط?عـات بـا قـدرت تفک?ـک مکـان? و زمـان? در سـطح وسـ?ع? از زمـ?ن، امکـان پـا?ش? ?خشکسالی ها را با اسـتفاده از تکنولـوژی سـنجش از دور فـراهم مـ?آورد. دقـت ب?ـشتر در پـردازش? ?تصاو?ر جهت استخراج شاخصها مـ?توانـد ک?ف?ـت آنهـا را ارتقـاء بخـش?ده و در نها?ـت باعـث کـارائ? ب?ـشتر? ?مدل های پ?شب?ن? خشکسال? شود. روش الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) روشی مبتنی بر سنجش از دور بوده که با استفاده از تصاویر ماهواره ای، تبخیر- تعرق (et) روزانه و حتی ساعتی را محاسبه می کند. برآورد میزان تبخیر- تعرق در یک دوره زمانی به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی خشکسالی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش با استفاده از مقادیر محاسبه شده تبخیر- تعرق روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج بدست آمده با شاخص spi مورد صحت سنجی قرار گرفت. نتایج نهایی بدست آمده حاکی از آن است که در منطقه خشکسالی اتفاق افتاده است. برای این منظور از تصاویر ماهواره لندست 5 (tm) و اطلاعات هواشناسی ناحیه مورد مطالعه در یک دوره 11 ساله (2000 تا 2011 میلادی) استفاده شد و محاسبات روش سبال به کمک نرم افزار envi 5.1 و erdas imagine 2014 بر روی تصاویر اعمال گردید. نقشه های نهایی در نرم-افزار arcgis 10.2 خروجی گرفته شده است.

کاربرد سنجش از دور و gis در مطالعه شاخص های خشکسالی به روش سبال کوهستانی مطالعه موردی: زیرحوضه حسن بیگ استان آذربایجان شرقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  حسین عمرانی   خلیل ولیزاده کامران

ﮐﺸﺎورزی و منابع طبیعی به عنوان بخش های ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدی هر کشور ﺑﺸﻤﺎر می رود ﮐﻪ در ﻫﻨﮕـﺎم خشک سالی آﺳـﯿﺐ می بینند. وﺟﻮد شاخص های ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد به نحوی که ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺸﮑـﺴﺎﻟﯽ را ﺑﻄـﻮر مؤثری ﻣـﻮرد ارزﯾـﺎﺑﯽ و ﭘـﺎﯾﺶ‬ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ اﻣﺮی ﺿﺮوری و اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ. اندازه گیری های ﻣﯿـﺪاﻧﯽ ﺑـﺮای ﺗﻮﻟﯿـﺪ شاخص های ﺧﺸﮑـﺴﺎﻟﯽ از دﻗـﺖ‬ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ شاخص ها در پهنه های وﺳﯿﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳـﺖ. ﻣـﺸﺎﻫﺪات ﻓـﻀﺎﯾﯽ از‬ ﻃﺮﯾﻖ ﻗﺎﺑﻠﯿـﺖ درﯾﺎﻓـﺖ اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎ ﻗـﺪرت ﺗﻔﮑﯿـﮏ ﻣﮑـﺎﻧﯽ و زﻣـﺎﻧﯽ در ﺳـﻄﺢ وﺳـﯿﻌﯽ از زﻣـﯿﻦ، اﻣﮑـﺎن ﭘـﺎﯾﺶ‬ ﺧﺸﮑﺴﺎلی ها را ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﻮﻟـﻮژی ﺳـﻨﺠﺶ از دور ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﯽآورد. دﻗـﺖ ﺑﯿـﺸﺘﺮ در ﭘـﺮدازش‬ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺨﺮاج شاخص ها می تواند ﮐﯿﻔﯿـﺖ آن ها را ارﺗﻘـﺎء ﺑﺨـﺸﯿﺪه و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺑﺎﻋـﺚ کارایی ﺑﯿـﺸﺘﺮ‬ ﻣﺪل های پیش بینی ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﺷﻮد. روش الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) روشی مبتنی بر سنجش از دور بوده که با استفاده از تصاویر ماهواره ای، تبخیر- تعرق (et) روزانه و حتی ساعتی را محاسبه می کند. برآورد میزان تبخیر- تعرق در یک دوره زمانی به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی خشکسالی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش با استفاده از مقادیر محاسبه شده تبخیر- تعرق روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج بدست آمده با شاخص spi مورد صحت سنجی قرار گرفت. نتایج نهایی بدست آمده حاکی از آن است که در منطقه خشکسالی اتفاق افتاده است. برای این منظور از تصاویر ماهواره لندست 5 (tm) و اطلاعات هواشناسی ناحیه مورد مطالعه در یک دوره 11 ساله (2000 تا 2011 میلادی) استفاده شد و محاسبات روش سبال به کمک نرم افزار envi 5.1 و erdas imagine 2014 بر روی تصاویر اعمال گردید. نقشه های نهایی در نرم افزار arcgis 10.2 خروجی گرفته شده است.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

بررسی هیدروژئومورفولوژی حوضه ی آبریز قره سو در ایجاد جریان های سیلابی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1393
  حامد پناهی   اسدالله حجازی

در یک حوضه ی آبریز بین وقایع هیدرولوژیک نظیر جریان های سیلابی با ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی حاکم بر آن ارتباط وجود دا رد. شناخت فرآیند های ایجاد جریان، انتقال آن به خروجی حوضه و نیز چگونگی تأثیرپذیری آن از خصوصیات مورفولوژیکی و اقلیمی در هیدرولوژی از اهمیت خاصی برخوردار است. اما رویداد، اندازه و تکرار سیل ناشی از عوامل متعددی است که بسته به شرایط اقلیمی، طبیعی و جغرافیایی هر منطقه تغییر می کند. آنچه مسلم است سیلاب ناشی از بارندگی است ولی مطالعات نشان می دهد که رابطه خطی و مستقیمی بین این دو عامل وجود ندارد، از جمله عوامل اصلی بر هم زدن این رابطه علاوه بر شرایط جغرافیایی می توان به ویژگی های فیزیکی حوضه آبریز اشاره کرد که این ویژگی توأم با اختصاصات هیدرولوژیکی حوضه است. در این پژوهش، ابتدا نقش عوامل مورفومتری و اقلیمی موثر در ایجاد سیلاب های حوضه ی آبریز قره سو مشخص شدند. در نهایت با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره با استفاده از روش (enter) مدل سیلابی حوضه آبریز قره سو تدوین گردید. لایه های مورد نیاز برای ارزیابی توسط نرم افزار gis تهیه شده و تحلیل های لازم بر روی آن ها صورت گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که از بین خصوصیات فیزیوگرافی و اقلیمی مطالعه شده، فاکتورهای میانگین بارش سالانه، زمان تمرکز، شیب آبراهه اصلی و متوسط ارتفاع حوضه در ایجاد سیلاب از بیشترین اهمیت برخوردار هستند.

مقایسه برخی صفات فیزیولوژیکی ، مرفولوژیکی و فنولوژیکی موثر بر عملکرد دانه هیبریدهای جدید و قدیم ذرت در منطقه نیشابور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1380
  احمد مقدادی فر   اسدالله حجازی

اهداف عمده تحقیق: 1-مقایسه برخی صفات فیزیولوژیک-مرفولوژیک موثر به عملکرد در ارقام جدید. 2-بررسی سازگاری ارقام جدید در منطقه. 3-مقایسه ارقام جدید و قدیم از نظر شاخص های فیزیولوژیکی و فنولوژیکی مورد نظر. 4-معرفی هیبرید برتر برای منطقه جهت کشت دوم بعد از برداشت غلات پائیزه(جو)