تعیین بهترین آرایش کاشت ذرت دانه ای و کارائی مصرف آب تحت سیستم آبیاری قطره ای نواری سطحی به کوشش: علی اکبر زرین بال به منظور بررسی و تعیین آرایش کاشت ذرت دانه ای و کارائی مصرف آب تحت سیستم آبیاری قطره ای نواری سطحی آزمایشی در تابستان سال 1388 دریک مزرعه انتخابی با بافت رس سیلتی واقع در منطقه مرودشت دراستان فارس انجام گرفت. آزمایش بصورت طرح کرت های خرد شده (اسپیلت پلات) و در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرارانجام گرفت. تیمار اصلی آرایش (فاصله) کاشت شامل 75، 70 و 60 سانتی متر و تیمار فرعی آبیاری (با نوارکامل ونوار یک در میان) در نظر گرفته شد. در پایان فصل رشد عملکرد گیاه وکارائی مصرف آب هر یک از تیمار ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تیمار با فاصله کاشت 60 سانتی متر با آبیاری کامل بیشترین عملکرد و بیشترین کارائی مصرف آب راداشت. همچنین از روش بودجه بندی جزئی برای ارزیابی اقتصادی تیمارها استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمار 60 سانتی متربا آبیاری یک در میان اقتصادی ترین حالت برای کشت ذرت با سیستم آبیاری قطره ای نواری درمنطقه مورد مطالعه می باشد.

یکی از جدیدترین روشهای آبیاری سطحی روش موجی است که در آن بجای انتقال پیوسته آب به زمین از جریان منقطع آب استفاده می شود. در مقایسه با روش سنتی، در این روش آب با سرعت بیشتری روی زمین به حرکت در می آید و در نتیجه اختلاف زمان نفوذ در ابتدا و انتهای شیار به حداقل مقدار ممکن رسیده و نفوذ در طول شیار از توزیع یکنواخت تری برخوردار است . از طرفی به دلیل سرعت بیشتر آب استفاده از روش موجی موجب افزایش میزان رواناب نیز می گردد. برای حل این معضل، در این تحقیق سعی شده تا با ایجاد تغییر در زمانهای قطع و وصل جریان آب ورودی و یا کاهش جریان آب ورودی بعد از پایان مرحله پیشروی اولیه (آغاز مرحله ایجاد رواناب)، تغییرات رواناب انتهائی را بررسی نموده و بهترین زمان قطع و وصل و سایر مشخصه های آن تعیین گردد. تیمارهای بکار رفته دارای زمانهای موج 40، 30 و 20 دقیقه ای با نسبت موج 0/5 و دبی ورودی 0/7 لیتر در ثانیه بود. زمین مورد مطالعه 94 متر طول و دارای بافت لوم رس دار که شیب غالب زمین 0/007 متر در متر بود. در مرحله پیشروی تکمیلی تغییرات به دو صورت در آنها صورت گرفته است : -1 کاهش زمان موج تا سطح 20 دقیقه و ادامه آبیاری. -2 کاهش دبی ورودی به میزان نصف مقدار قبلی و ادامه آبیاری بصورت جریان پیوسته. نتایج بدست آمده از آزمایشات فوق بیانگر آن است که با اعمال آبیاری موجی، مقدار رواناب افزایش می یابد ولی با کم کردن زمانهای موج در مرحله پیشروی تکمیلی می توان رواناب انتهائی را کنترل نمود (کاهش رواناب تا میزان 74 درصد رواناب حاصله ارزش سنتی در تیمار t5). بهترین نتایج در تیمارهائی مشاهده گردید که در مرحله پیشروی تکمیلی، دبی به نصف تقلیل یافته و ادامه آبیاری به صورت پیوسته انجام گرفت (کاهش رواناب تا میزان 45 درصد رواناب حاصله ارزش سنتی در تیمار t7).