به منظور بررسی تأثیر سطوح جیره ای پروتئین، نسبت نوع غلات و روابط متقابل آنها روی عملکرد گاوهای شیردهی نژاد هلشتاین در اوایل دوره ی شیردهی آزمایشی در قالب طرح مربع لاتین 4×4 گردان با آرایش فاکتوریل با چهار جیره ی غذایی، در 4 دوره آزمایشی 21 روزه روی 8 گاو تک شکم زا با میانگین وزن 65±560 کیلوگرم و روزهای شیردهی آنها بر اساس فاصله از زایش 15± 50 انجام گردید. تیمارها شامل: 1) پروتئین بالاتر (20%) با دانه جو (100% غلات)، 2) پروتئین بالاتر (20%) با دانه های جو + ذرت به نسبت 50 به 50، 3) پروتئین پایین‏‏تر (16%) با دانه جو (100% غلات) و 4) پروتئین پایین‏‏تر (16%) با دانه های جو + ذرت با نسبت 50 به 50 بود. کلیه جیره ها در طول آزمایش با تغذیه انفرادی در 2 وعده در اختیار گاوها قرار گرفتند. ماده خشک مصرفی، تولید و ترکیبات شیر، متابولیت های خون، قابلیت هضم، فراسنجه های مربوط به مایع شکمبه و ادرار و تغییرات وزن بدن و امتیاز وضعیت بدنی مورد بررسی قرار گرفتند. ماده خشک مصرفی (01/0p<)، قابلیت هضم ماده خشک(05/0p<)، قابلیت هضم ماده آلی (05/0p<) و همچنین قابلیت هضم ndf (001/0p<) در تیمار 4 (16 درصد پروتئین خام به همراه نسبت 50:50 دانه های جو و ذرت) بالاتر از بقیه بود. در فراسنجه های مایع شکمبه فقط برای اثر اصلی نسبت دانه های جو و ذرت تفاوت معنی داری برای کل اسیدهای چرب فرار (05/0p<)، استات (01/0p<) و پروپیونات (05/0p<) مشاهده شد. نیتروژن مایع شکمبه و نیتروژن ادراری در رابطه با اثر اصلی پروتئین خام برای پروتئین بالا در مقایسه با پروتئین پایین (05/0p<) معنی دار بود.ph مایع شکمبه برای اثر اصلی نوع غله (01/0p<) و روابط متقابل(01/0p<) معنی دار شد و کمترین عدد برای تیمار 100 درصد دانه جو با پروتئین خام 16 درصد بود. نیتروژن اوره ای خون و شیر تفاوت معنی داری برای سطوح پروتئین خام نشان داد که برای اثر اصلی پروتئین خام جیره ی حاوی 20 درصد پروتئین بیشترین مقدار بود. بطور کلی مشاهده شد تیمار حاوی 16 درصد پروتئین خام به همراه نسبت برابر دانه های جو و ذرت بازده بهتری از لحاظ پروتئین داشته است و نیتروژن دفعی کمتری را در پی دارد.