نام پژوهشگر: یعقوبعلی برجی

ملاکات احکام معاملات در فقه امامیه مبانی اصولی و کاربرد اصطلاحات مرتبط)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  منیر حق خواه   یعقوبعلی برجی

چکیده اصطلاح ملاک و واژه های مشابه آن در فقه امامیه بخصوص در ابواب معاملی آن کاربرد زیادی دارد. «ملاک حکم» امری است که قوام حکم شرعی بدان است، امری که شاخص تحقق موضوع و یا شاخص غایت حکم است و فقیه با توجه به آن شاخص ، می تواند موضوع حکم را نسبت به موضوع ظاهری حکم، موسع و یا مضیق بیابد و گزاره های شرعی را به درستی دریابد ،این اصطلاح در فقه امامیه با اصطلاحاتی نظیر علت و مناط مترادف است و معنای آن نسبت به اصطلاحاتی نظیر«مصلحت»اعم است ؛ به رغم تصور رایج از «نفس الامری بودن» ملاکات احکام و عدم امکان دستیابی به آن ها ، این اصطلاح و واژه های مشابه آن در مفهومی اعم از این معنا بکار رفته اند و با استفاده از قواعد اصولی و مستندات لفظی و غیرلفظی معتبر قابل دستیابی می باشند. در این تحقیق سعی شده است با تحلیل موارد کاربرد ملاک و اصطلاحات مشابه و مرتبطش، رابط? معنایی آن ها آشکار گردد و با نگرشی نو به مباحث اصولی علمای امامیه ،ساختاری منسجم از مهمترین مبانی اصولی حوز? ملاک شناسی ارائه شود ؛ساختاری که در آن با تفکیک شیوه های دارای حجیت از شیوه-های فاقد حجیت ،ظرافت تفاوت استنباط ملاک با استنباط حاصل از قیاس تبیین گردد؛همچنین تلاش شده است با بهره مندی از نمونه های کاربرد این اصطلاحات در حوز? معاملات ،نقش استنباط ملاک (جزء مقوم یا غایت حکم)در توسعه یا تضییق موضوعات احکام معاملی ترسیم گردد. کلیدواژه ها: ملاک ،علت ،مصلحت ،تنقیح مناط ،قیاس ،اولویت ،الغاء خصوصیت

نقش زمان و مکان در اجتهاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  تنویر حیدر رضوی   یعقوبعلی برجی

1. تحقیق حاضر طی یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه همراه با جمع بندی و نتیجه گیری تنظیم شده است. 2. هدف این پژوهش، نشان دادن جامعیت فقه و توانایی آن برای پاسخگویی به همه نیازهای جوامع بشری می باشد. 3. سوال اصلی پژوهش عبارت است از: دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد چه نقشی را ایفا می کنند؟ 4. دو عنصر زمان و مکان، موجب می شود در موضوعات احکام دگرگونی هایی پدید آید و در نتیجه تغییر در حکم صورت بگیرد و نمونه هایی در جا به جای بحث ها از کتب فقهی بزرگان آورده شده است که این مطلب را آشکار می سازد. 5. همچنین دو عنصر زمان و مکان، ملاکات قسمتی از احکام را دگرگون می سازد، و در اثر آن در حکم نیز تحول ایجاد می شود. از کلام فقیهان برای روشن گشتن مطلب یاری جسته ایم. 6. عرف نیز در اثر دو عنصر زمان و مکان دگرگون می شود و در پی آن حکم نیز دچار دگرگونی می گردد. شواهدی از کلام فقیهان عظام آورده شده تا مطلب واضح گردد. 7. توجه به دو عنصر زمان و مکان، در فهم روایات و حل تعارض اخبار نیز سودمند و کارساز است، چنانکه از نمونه های آورده شده می توان به این مطلب پی برد.

حکومت ولی فقیه در قلمرو دین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  محمد سعید رضازاده   یعقوبعلی برجی

تشکیل حکومت، یکی از اهداف اساسی انبیای الهی است. در اسلام، حکومتی که از نبوت شروع و با امامت ادامه یافته، در زمان غیبت دوازدهمین امام، قطع نشده و این وظیفه بر عهده فقهای جامع الشرایط نهاده شده است. بدین ترتیب، منبع مشروعیت حکومت مبتنی بر ولایت فقیه، دین اسلام و مبانی آن است. فقه حکومتی که دستمایه اصلی تشکیل حکومت دینی بر مبنای ولایت فقیه است، از قرآن و سنت گرفته شده، و اساساً شریعت اسلام با کمک فقه حکومتی، و گذر از دو مرحله تشریع و قانون گذاری، و تطبیق و اجرا توسط حکومت اسلامی جاری می شود. از میان انواع حکومت های رایج درجهان مانند مطلقه شاهنشاهی، مشروطه سلطنتی، حکومت اشرافی، حکومت نخبگان، حکومت حزبی و دمکراسی، می توان گفت که حکومت اسلامی از امتیازات خاصی برخوردار است؛ حاکم در حکومت اسلامی باید دارای شرایطی مانند عقل، علم، توانایی و عدالت باشد که همه آن ها را می توان در فقها جستجو نمود. منابع اندیشه و فقه سیاسی در اسلام نیز شامل قرآن، سنت، عقل و اجماع می باشد. بر اساس آن چه ذکر شد حکومت اسلامی را می تون حکومتی دانست که تمام ارکان آن بر اساس دین شکل گرفته باشد؛ یا حکومتی که در آن احکام دینی رعایت می شود؛ و یا آن را حکومت دین داران و متدینان دانست. بدین ترتیب، ولایت فقیه پرتوی از ولایت خداوند است که با ولایت رسول خدا و امام معصوم آغاز شده، و در عصر غیبت امام معصوم، برای پرکردن خلأ ظاهری وجود او، توسط فقهای اسلام اعمال می گردد. اگرچه درباره ولایت فقیه شبهاتی مطرح گردیده، اما بررسی دلایل عقلی و نقلی ارایه شده برای ولایت فقیه نشان می دهد که تنها ضامن عدم تعطیلی احکام اسلامی در عصر غیبت، ولایت فقیه است؛ و کسی باید عهده دار این مقام باشد که از ویژگی هایی مانند ایمان، کاردانی، بینش سیاسی، عدالت، و آگاهی از قوانین اسلامی برخوردار باشد. ولایت در قضا، فتوی، اجرای حدود، و رهبری سیاسی جامعه، از اختیارات ولی فقیه می باشد.

مطالعه تطبیقی مجازات سرقت در فق مذاهب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1383
  مهدی حسن بهشتی   یعقوبعلی برجی

این پایان نامه به موضوع مطالعه تطبیقی مجازات سرقت در فقه مذاهب اسلامی پرداخته است و از یک مقدمه و پنج فصل تشکیل شده است. در مقدمه بیان موضوع و جایگاه آن در فقه و حقوق اهمیت و انگیزه پرداختن آن سوالات کلیدی مطرح شده است. در فصل اول تعریف جرم و مجازات و مجرم تاریخچه مجازات در میان ملل و ادیان مختلف فلسفه مجازات و مبانی آن اصول کلی حاکم بر مجازات و انواع مجازات ذکر شده است. در فصل دوم فلسفه حد سرقت تاریخچه آن سرقت از نظر لغت و اصطلاح فقهی و حقوقی بیان شده است نیز شرایط سارق از دیدگاه مذاهب امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت ذکر شده است. در فصل سوم شرایط مسروق را از دیدگاه مذاهب خمسه مورد بررسی قرار دادیم و نیز بین دو دیدگاه یک مقایسه ای انجام دادیم. در فصل چهارم راه های اثبات سرقت از نظر امامیه و مذاهب اهل سنت مورد بررسی قرار دادیم و نیز راه های که در دنیا رایج است از قبیل انگشت نگاری و .... بیان کردیم.در فصل پنجم کیفر سرقت را بیان کردیم که از چندین جهت محل بحث واقع شده یعنی کیفیت اجراء حد سرقت و شرایط آن ب.محل قطع دست از منظرگاه مذاهب اسلامی ج. زمان و مکان قطع. نیز مصادیق سرقت و مسایل مستحدثه در حد سرقت مورد بحث قرار دادیم.

بررسی محیط زیست از منظر قرآن و حدیث و عوامل تخریب آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1387
  محمدابراهیم کریمی   علی حسینی

متن چکیده: در این نوشتار جایگاه محیط زیست را بر محوریّت قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است بنحوی که در ابتدا تعریف و سپس جایگاه انسان و محیط زیست و رابطه ی متقابل ، عناصر طبیعت ومحیط زیست و عوامل تخریب آن و در آخر بهترین راه حل و راه کار های نجات بشر از بحران و فجایع زیست محیطی جهان امروز ، ارائه داده است ؛ بحرانی که همانند سرطان دراجزای سیاره ی ما درحال ریشه دواندن است و عدم توجه به آن می تواند پایه های زندگی ساکنان این سیاره را در آینده ی نه چندان دور فرو ریزد و سلامت و حیات انسان ها و سایر موجودات را با خطرات جدّی مواجه سازد. بنابر این بخش عمده ی آلودگی ها و تخریب های زیست محیطی از تصرفات غیر ضروری وغیر اخلاقی بشر ناشی می شود و می توان گفت بشر امروز از یک بحران روحی و اخلاقی رنج می برد ؛ این در حالی است که قرآ ن کریم که حقیقتاً یک کتاب زندگی است در حدود 750آیه، مسایل طبیعی و امور محیط زیست را آشکار ساخته و از طبیعت و جهانِ محیط بر انسان و خود انسان تعریفی مخصوص به خود دارد که می تواند از طریق آن مقررات دقیق و مبانی قانون مورد نیاز بشر نسبت به محیط زیست بدست آورد و نیز از طریق آموزه هایش که نمایشگر راه های سلامت و شیوه های صلح و صفاست به اصلاح اخلاقی و تربیتی بشر پرداخت و راهگشای حل معضلات زیست محیطی امروز شد. واین دقیقاً همان چیزی است که بشر امروز خواهان آن است. در نتیجه، تنها راه حلی که جهان کنونی را از این وضعیت اسفبار و خطر آفرین رهایی بخشد، بازگشت جامعه¬ی جهانی به قرآن کریم و تن دادن به حقایق آن است، قرآنی که طبیعت و محیط زیست را همسان با کرامت انسان می داند و رویکردهای انسان محوری، علم گرایی محض، سلطه گرایی و تفکیک جنبه های مادی و معنوی که بشر امروز گریبانگیر آنهاست از نظر قرآن کریم مردود و محکوم به شکست است.

بررسی عقد استنصاع و جایگاه آن در فقه امامیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام 1380
  حسین واعظی   سعید رجحان

این پایان نامه شامل چهار فصل می باشد، در فصل اول برخی از عمومات عقود بیان شده است . در فصل دوم به جایگاه عقد استنصاع در کلام فقهای شیعه و اهل سنت پرداخته شده است . در فصل سوم مواردی بیان شده که احتمال می رود عقد استنصاع بر یکی از اقسام عقود منطبق باشد. در فصل آخر نیز در باره مشروعیت این عقد و نیز برخی از احکام و شروط آن صحبت شده است .