نام پژوهشگر: محمدباقر رضاییان

گامی بسوی تقریب مذاهب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1370
  محمدباقر رضاییان

از دیرباز علما و مصلحان اسلامی در پی این هدف بوده اند که نقاط مشترک فقهی مذاهب امت اسلامی شناخته شود، چنانکه امام فقید، خمینی کبیر،هفته وحدت بین شیعه و سنی را تایید و مقام معظم رهبری حضرت آیه الله خامنه ای دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه را پایه گذاری کردند که می رود تا گامی مثبت در تقریب مذاهب برداشته شود. اصطلاح تقریب بین مذاهب بیش از اتحاد عقیدتی و اجتماعی شامل تقرب و همسوئی در فقه بوده و مانند اتحاد اعتقادی مستلزم یگانگی و وحدت واقعی میان مذاهب فقهی مختلف نیست ، یعنی همانگونه که وحدت اجتماعی و اعتقادی به معنی ترک آراء و نظریات خویش به نفع مذهب دیگری نیست ، بلکه در حقیقت به معنی رها نمودن خصومت ها و ناباوریهای قبلی جهت ایجاد تفاهم و درک خصایص و آراء طرف مقابل است ، مسئله ای که در طول تاریخ نه تنها سبب جدائی مذاهب از یکدیگر گشته بلکه عاملی برای سرزنش و توبیخ یا حتی مرتد دانستن و سرکوب طرف مقابل بوده است . بنابراین تقریب فقهی میان مذاهب بزرگ اسلام عامل مهمی جهت اعتلای اسلام و شناخت از یکدیگر و درک بیشتر مواضع طرفین می گردد، و در این جهت هر کدام از مذاهب اصالت و دلبستگی مذهبی خویش ، به مقایسه آراء فقهی مذاهب دیگر می پردازد. این رساله نیز با درک چنین هدفی در راستای طرح آراءفقهی مذهب امامیه در کنار مذاهب چهارگانه اهل سنت (حبلی، شافعی، مالکی، حنفی) گام نهاده است و در اجرای این هدف بخشی از کتاب (الفقه علی المذاهب الاربعه) اثر "عبدالرحمن حزیری" که شامل بحث "حدود" از صفحه (1 الی 88) میشود ترجمه نموده، و با پاره ای از آراء مذهب امامیه برگرفته از کتابهای فقهی ذیل، مقایسه نموده است : 1 - اللمعه الدمشقیه 2 - شرائع الاسلام 3 - جواهر الکلام 4 - المبسوط 5 - تحریر الوسیله از آنجائی که در پاره ای از مباحث بخش حدود، صاحب کتاب مذکور، نظرات فقهی را مطرح نکرده از دیدگاه اجتماعی، یا سیاسی، یا اقتصادی که به آن نظر افکنده است ، و نیز در برخی از موضوعات ، مذاهب امامیه نظر فقهی مشخصی را مانند : (ضررهای مواد مخدر، ضررهای زنا، ...) مطرح نکرده اند، نویسنده این رساله به کتب مختلف غیر فقهی مراجعه کرده و مشابه نظرات نویسنده کتاب ترجمه شده را به عنوان نظر امامیه آورده است .