نام پژوهشگر: منصور مرتضی پور

هیدروکلیماتولوژی حوضه رودخانه جهان بینی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1371
  منصور مرتضی پور   حسنعلی غیور

استان چهارمحال بختیاری ازنظر اقتصادی بیشتر در بخش کشاورزی و دامپروری مورد توجه می باشد. در قسمت چهارمحال کشاورزی و در قسمت بختیاری دامپروری از اهمیت بیشتری برخوردارند. این تفاوت در گرایشهای فعالیتهای اقتصادی در چهارمحال و بختیاری ناشی از وجود دشتها و سرزمینهای هموار در چهارمحال و وجود ناهمواریهای زیاد و زمینهای پرشیب (که کار کشاورزی را مشکل می کند) در بختیاری می باشد. سیاست دولت بویژه بعدازانقلاب برخودکفائی و استقلال اقتصادی می باشد. ازآنجائی که با افزایش جمعیت کشور و در نتیجه افزایش مصرف مواد غذائی و پوشاک به عنوان مقدم ترین نیازهای مادی مطرح می گردند، فعالیتهای بخش کشاورزی و دامپروری جنبه زیربنائی پیداکرده و باتوجه به آن از الویت خاصی برخوردار می گردد. این استان به عنوان یک قطب کشاورزی و دامپروری مورد توجه دولت قرار گرفته و پتانسیل بالای آن دراین بخش عامل اصلی این توجه می باشد. انجام طرحها و پروژه های موفق و برنامه ریزی صحیح و تخصیص و مصرف بودجه پیش بینی شده جهت آنها در شرایطی موفقیت آمیز خواهد بود که مطالعات زیربنائی جهت استفاده بهینه ازامکانات و پیشگیری از ضررهای احتمالی انجام گیرد. به نظر می رسد مطالعات هیدروکلیمائی دراین رهگذر و بویژه در بخش کشاورزی، اصلی ترین و زیربنائی ترین مطالعات باشند. شناخت و تعیین و به کمیت درآوردن آب در چرخه هیدرولوژیکی آن در یک منطقه و همچنین تعیین کیفیت و کمیت فاکتورهای اقلیمی به عنوان مهم ترین عوامل موثر برارگانیزم ها بویژه گیاهان (محصولات کشاورزی و پوشش طبیعی گیاهی) اساسی ترین نقشی است که انجام آن بوسیله مطالعات هیدروکلیمائی امکان پذیراست . نقش تابش و میزان دما در رشد گیاهی و کاهش آن (یخبندان) به عنوان عاملی بازدارنده دراین رشد و تعیین میزان رطوبت و بارش در تامین آبی گیاهان و محصولات کشاورزی بویژه کشت دیم و مراتع و تغذیه آبهای زیرزمینی و تامین آبهای سطحی جهت آبیاری و نقش تخریبی آن در فرسایش خاک و وقوع سیلاب و تعیین میزان تبخیر از نظر اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن و شناخت ازبادها بدلیل اثرات مستقیم آن برارگانیزم ها و اثرات غیرمستقیم در دیگر فاکتورهای اقلیمی غیرقابل انکار و بلکه بسیار مهم می باشد. دراین کار تحقیقاتی هدف اصلی برآوردن چنین نیازهای مطالعاتی و تعیین خطوطی روشن از این پیش نیاز به طریقی ((کمی)) بوده است تابتوان براساس آنها برنامه ریزی صحیح بویژه در بخش کشاورزی انجام داد. ضمنا ایجاد زمینه ای برای مطالعات موردی با اهدافی دقیق تر و پروژه های خاص نیزازاهداف این مطالعه می باشد. ازآنجائی که دریک مطالعه هیدروکلیمائی آب مهمترین فاکتور می باشد و ((آب)) در چرخه خود بصورت بخار آب یا آب مایع یا جامد نه تنها در جو بلکه برروی سطح زمین و زیرزمین نیز جابجائی و تجمع دارد، لذا بررسی جنس زمینها و شیب آنها و شکل حوضه و خصویات فیزیکی آن و نقش فرسیایشی آن و رابطه عوامل اقلیمی در تکامل خاک و نقش خاک در ارتباط با گیاه مارابرآن داشت تادرجهت تکمیل مطالعات در فصلهائی هرچند باختصار از زمین شناسی و ژئومورفولوژی و خاک و پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه مطالبی را جهت شناخت بهترارائه دهیم. دراینجا باید از نواقص آماری و کوتاه بودن دوره های آماری وازهمه مهمتر عدم دسترسی به آمار روزانه (دراقلیم) و عدم آمار ساعاتی (بویژه در دبی رودخانه) و اصولا عدم وجود ایستگاههای کافی اقلیمی و هیدرومتری به عنوان اساسی ترین مشکل کار تحقیقی، یاد کرد.