نام پژوهشگر: حمیدرضا نانکلی

استفاده از اندازه گیری های دائمی gps در تعیین میزان و نحوه تغییرشکل کنونی پوسته زمین در کوههای البرز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله - پژوهشکده زلزله شناسی 1389
  فاطمه خرمی   خالد حسامی

بررسی و مطالعه حرکات و دگرشکلی های پوسته زمین و مخاطرات ناشی از آنها، همواره مورد توجه محققان علوم زمین بوده است. در طول چند دهه گذشته، علم ژئودزی و کاربرد آن در زمینه کینماتیک و دینامیک دگرشکلی پوسته زمین جایگاه ویژه ای در میان محققان علوم زمین از جمله ژئوفیزیکدانان یافته است. زیرا با پیدایش و گسترش تکنیک های ژئودتیکی و به دنبال آن امکان تعیین موقعیت بسیار دقیق می توان تغییرات مکانی نقاط سطح زمین را در طول زمان پایش کرد. سیستم تعیین موقعیت جهانی (gps) یکی از تکنیک های ژئودتیک فضا-مبنا می باشد که اهمیت و کاربرد بسیاری در مطالعات زمین ساختی دارد. زیرا با استفاده از این تکنیک می توان تغییرات پوسته ای را با قدرت تفکیک مکانی و زمانی بالا پایش کرد. ایران از جمله مناطق لرزه خیز و پر جمعیت جهان می باشد که بررسی و مطالعه فعالیتهای تکتونیکی آن مورد توجه محققان علوم زمین می باشد. وضعیت کنونی ایران از نظر تکتونیکی ناشی از همگرایی بین صفحات عربستان و اوراسیا می باشد که دگرشکلی های حاصل از آن به شکل کمربندهای کوهستانی (زاگرس، البرز، کپه داغ) و گسلهای بزرگ امتدادلغز احاطه کننده بلوکها (ایران مرکزی، لوت، حوضه خزر جنوبی) نمایان می گردد (جکسون و مک کنزی، 1984و 1988). از آنجایی که زونهای دگرشکلی با مناطق لرزه خیز ایران ارتباط نزدیکی دارند (جکسون و مک کنزی، 1984؛ بربریان و ییتس، 1999)، بنابراین اندازه گیری و تعیین حرکات و دگرشکلی های پوسته ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تکنیک و روش های مختلفی برای توصیف انواع تغییرشکل وجود دارد. به منظور تعیین تغییرشکل پوسته زمین می توان تغییر مختصات یک نقطه را در دو زمان مختلف بدست آورد. ولی بدلیل وابستگی مختصات یک نقطه به سیستم مختصات تعریف شده، باید از پارامترهایی استفاده کرد که حداقل وابستگی به تعریف سیستم مختصات را داشته باشند. از جمله این پارامترها می توان به تنسور استرین و دوران اشاره کرد. پاسخ یک جسم در مقابل تنشهای اعمال شده بر روی آن و به عبارت دیگر تغییرشکل نسبی یک جسم کرنش یا استرین نام دارد. می توان تغییرشکل یک جسم را در طول زمان بیان کرد، که در این صورت پارامتری به نام نرخ استرین تعریف می گردد. تعیین و بررسی تنسور نرخ استرین پوسته زمین، امکان توصیف فرآیندهای ژئودینامیکی مانند تجمع استرین گسلها را که یک پارامتر مهم در ارزیابی خطر لرزه ای محسوب می شود؛ فراهم می آورد. تاکنون مطالعات گوناگونی توسط محققان درباره حرکات پوسته ای و چگونگی توزیع دگرشکلی در مقیاس ایران (نیلفروشان و همکاران، 2003؛ ورنانت و همکاران، 2004 الف؛ ماسون و همکاران، 2005؛ ماسون و همکاران، 2007) و مناطق مختلف آن از جمله البرز (ورنانت و همکاران، 2004 ب، رساله دکتری جمور) با استفاده از شبکه های موردی gps انجام گرفته است. قابل توجه است که اندازه گیریهای gps در حالت پیوسته (شبکه های دائمی gps) امکان پایش جابجایی های سطحی را با قدرت تفکیک زمانی بالا فراهم می آورند. در حالیکه مشاهدات gps در حالت موردی جابجایی های سطحی را تنها در زمانهای معینی پایش می کنند. همچنین شبکه های دائمی gps در مقایسه با شبکه های موردی خطاهای تعیین موقعیت را بهتر توصیف و ارزیابی می کنند و می توان به برآوردهای قابل اعتمادتری از حرکات زمین دست یافت. بنابراین مشاهدات دائم gps از لحاظ دقت و پایش پیوسته تغییرات هر نقطه در مقایسه با اندازه گیریهای موردی از اهمیت بسزایی برخوردارند. در همین راستا در سال 2005 یک شبکه دائم gps سراسری به منظور اهداف ژئودینامیک و بررسی پیوسته حرکات پوسته زمین در ایران توسط سازمان نقشه برداری کشور نصب و راه اندازی گردید. جمور و همکاران (2010) با استفاده از مشاهدات 28 ایستگاه gps دائمی و 54 ایستگاه gps موردی در بازه زمانی 2000 تا 2008، به بررسی کینماتیک کنونی پهنه البرز پرداختند. آنها با بهره گیری از میدان سرعت و اساسا مدل بلوکی، صرفا نرخ لغزش گسلهای حاشیه های شمالی و جنوبی البرز را بررسی نمودند. زیرا در مدل بلوکی فرض بر این است که در داخل بلوک هیچ تغییرشکلی وجود ندارد و تمام دگرشکلی ها فقط در دو حاشیه شمالی و جنوبی بلوک روی می دهد. حال در این پایان نامه سعی شده است با پردازش مجدد مشاهدات شبکه دائمی gpsایران در بازه زمانی 2009-2005، کینماتیک کنونی شمال ایران (بخش شمالی ایران مرکزی و پهنه البرز) مورد بازنگری و مطالعه قرار گیرد و نکات و دیدگاه هایی که در کار جمور و همکاران (2010) به آنها پرداخته نشده است؛ بررسی شوند. بدین صورت که ابتدا از طریق میدان سرعت، میزان و نحوه توزیع کوتاه شدگی و حرکات برشی بخش های مختلف البرز و بلوک ایران مرکزی و همچنین نرخ لغزش و مکانیسم گسلهای منفرد و مجزای منطقه که جمور و همکاران (2010) به آنها اشاره نکرده اند(تفرش، طالقان، پارچین و...)؛ تعیین می گردد. سپس با استفاده از بردارهای سرعت gps دائمی بدست آمده، برای اولین بار نرخ استرین ژئودتیکی مسطحاتی (دو بعدی) محاسبه و چگونگی دگرشکلی منطقه بررسی می شود. یکی دیگر از اهداف مهم این تحقیق مقایسه نتایج ژئودتیک حاصل با شواهد زمین شناسی و زمین ساخت جنبای منطقه می باشد. لذا این پایان نامه مشتمل بر 7 فصل می باشد. در فصل اول سیستم تعیین موقعیت جهانی (gps) بطور مختصر معرفی شده و سپس اهمیت و کاربرد این تکنیک در مطالعات زمین ساخت جنبا بیان گردیده ست. در فصل دوم تاریخچه مختصری از مطالعات ژئودینامیکی انجام شده در ایران توسط تکنیک ژئودتیک gps آورده شده است. در فصل سوم ریخت شناسی و زمین ساخت جنبای البرز بررسی می گردد. فصل چهارم به تشریح نحوه جمع آوری و پردازش داده های gps و چگونگی محاسبه میدان سرعت می پردازد. در فصل پنجم استرین، نحوه محاسبه تنسور نرخ استرین و اهمیت استرین ژئودتیکی بیان می گردد. در فصل ششم میدان سرعت و نرخ استرین ژئودتیکی بدست آمده برای منطقه البرز آورده شده است. فصل هفتم شامل بحث و نتیجه گیری پیرامون تحقیق انجام شده می باشد.

مقایسه روش های تعیین موقعیت (تعیین مداردقیق) ماهواره های ارتفاع پایین
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت - دانشکده عمران 1393
  بهنام شیخعلیزاده   داود زمزم

فراهم آمدن امکان اندازه گیری موقعیت سه بعدی بوسیله ی gps، این سیستم را به یکی از کارآمدترین ابزار تعیین مدار، ماهواره های زمین مدار ارتفاع پایین تبدیل نموده است. در این پژوهش، ابتدا مقدمه ای بر انواع روش های تعیین مدار ارائه می گردد و سپس تعیین بهترین و دقیق ترین روش به عنوان پرکاربردترین روش ها، مورد بررسی قرار می گیرد. و در مباحث اولیه پژوهش معادلات مشاهدات، ترکیبات خطی و مشاهدات تفاضلی بیان می گردد و در بخش دوم جنبه ی کمی مشاهدات و اثرات آن در روش های تعیین مدار بررسی می شود. مورد مطالعه، مشاهدات hl-sst، gps و ماهواره های grace و champ است. نتایج به دست آمده از این مقایسه ها نشان می دهد که انحراف معیار به دست آمده از فیلترینگ به کمک روش فیلتر کالمن، دارای انحراف کمتری نسبت به روش های مانند روش مدار کینامتیک، ریاضی (انتگرال گیری) و دیگر روش ها است و در واقع به عنوان بهترین روش تعیین دقیق مدار ماهواره های ارتفاع پایین مشخص گردید. واژگان کلیدی: تعیین مدار دقیق، ماهواره های زمین مدار ارتفاع پایین، روش فیلتر کالمن،gps ، مدار کینامتیک، grace و champ

تعیین تغییر شکل پوسته و رفتار گسل با استفاده از مشاهدات gps؛ (منطقه موردی گسل تبریز)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت - دانشکده عمران 1393
  بهزاد مسن اسفنگره   داود زمزم

گسل های امتدادلغز با طول بیش از 100 کیلومتر، که در بسیاری از مناطق فعال قارهای مشاهده و گزارش شده اند، توانایی تولید زمین لرزه های بزرگ را دارند. در شمال باختر ایران، وجود حرکت های برشی سبب ایجاد گسل های امتدادلغز شده است که گسل شمال تبریز یکی از نمونه های بارز و بسیار مهم آن می باشد. از آنجایی که سیستم تعیین موقعیت جهانی (gps) یک تکنیک ژئودتیک بسیار قوی و دقیق در مطالعه حرکات و تغیییر شکل های پوسته زمین محسوب می گردد، بنابراین در این پایان نامه با استفاده از اندازه گیری های شبکه دائمی gps ایران، کینماتیک کنونی شمال غرب (بخش شمال غربی ایران مطالعه موردی گسل تبریز) در بازه زمانی 2013- 2006 مورد مطالعه قرار گرفت و چگونگی دگرشکلی این منطقه با استفاده از میدان سرعت و آهنگ کرنش ژئودتیک با استفاده از ابزار بسیار کارآمد سیستم اطلاعات جغرافیایی gis بررسی گردید. میدان سرعت حاصل از توزیع کنونی ایستگاه های دائمی gps نشان می دهد در بخش میانی گسل میزان حرکت حدوداً mm/yr 4.5 می باشد، در حالی که در بخش جنوبی و شمالی این گسل مقدار حرکت به ترتیب برابر 10 mm/yr و 11 mm/yr است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل بر راست گرد بودن گسل شمال تبریز دلالت دارند که با مطالعات انجام شده سازگار است. البته میزان حرکت راست گرد در بخش مرکزی گسل کمتر از دو بخش شمالی و جنوبی آن است. علت این امر ممکن است ناشی از عدم هم راستایی سه قطعه گسل باشد که باعث میشود قطعه میانی به حالت قفل شدگی درآید و نرخ راست گرد بودن آن کمتر از دو قطعه شمالی و جنوبی باشد.

کنترل هوشمند سیستم حمل ونقل وترافیک شهری(its) بر اساس مشاهدات gps
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده فنی 1393
  یوسف محمدی صومعه   حمیدرضا نانکلی

سیستم های تعیین موقعیت و ناویری وسائل نقلیهavlns عنوان ابزاری جدید جهت تولید آنی اطلاعات مکانی و پردازش و بازیافت این گونه اطلاعات در مدت زمان بسیار کوتاه و به منزله مکمل سیستم های its هر روز بیش از پیش در سازمانها و ارگانهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اینگونه سیستم ها توانایی نمایش حرکت وسیله نقلیه بر روی نقشه روقومی در یک صفحه نمایش در داخل وسیله نقلیه و نیز مرکز کنترل را میسر می سازد با کمک سیستم avlns می توان از داخل وسیله نقلیه موقعیت و وضعیت خود را نسبت به مقصد در هر لحظه با استفاده از مشاهدات gps وبا استفاده از سایر امکانات و روشهای تعیین موقعیت مانند سیستمهای ماهواره های زمین ثابت یا سیستمهای ماهواره های با مداری پائین تر از مدار زمین و همچنین استفاده از سیستمهای avl زمینی مشخص نمود.همچنین تعیین سرعت لحظه ای یک وسیله متحرک ،یکی دیگر از اهداف ناوبری است که با استفاده از اصول داپلر سیگنالهای رادیویی در کنار gps می توان به این هدف دست یافت. تاکنون مطالعاتی که در این زمینه در ایران انجام شده بیشتر مربوط به کنترل ترافیک و حمل ونقل بااستفاده از دوربین های نصب شده در تقاطع ها ودر جاده هاوبطور کلی مربوط به تکنولوژی پلاک خوان ها ،سرعت سنج ها،اخذ الکترونیکی عوارض جاده ای و..می باشدوتحقیقی که سنخیت بیشتری دراین زمینه باشد مربوط به نگرشی بر سیستم های ردیابی آنی وسایل متحرک و ارتباطات مخابراتی آن از مدیریت نقشه برداری خراسان می باشد. در این نگارش مطالب در پنج فصل ارائه شده است که فصل اول مربوط به اطلاعات بیان مسئله،ضرورت و اهمیت تحقیق و اهداف تحقیق وروش آن می باشد فصل دوم مربوط به معرفی سیستم its،الگوریتمهای بهنگام سازی آنی و هوشمند موقعیت با استفاده از داده های gps وانواع تعیین موقعیت و توضیحاتی در مورد سیستم gpsوسیستمهای زمینی avl است .فصل سوم نیز ناوبری وردیابی وسایل متحرک با استفاده از gps و ارائه روشهایی که برای افزایش دقت تعیین موقعیت وسایل متحرک، ودقت هایی که در انجام پروژه های موردی حاصل شده بیان گردیده است در فصل چهارم ابتدا مراحل پیاده سازی سیستمهای ردیابی آنی وسایل متحرک و نحوه تطبیق مشاهدات gps بر روی نقشه با استفاده از دو روش مسیرهای مستقیم و قوسی و همچنین روش bayesianبیان شده سپس بصورت عملی با استفاده از مشاهدات و برداشت موقعیت توسط ردیاب پیشرفته تلتونیکا fm5300 که در خودرو نصب شده ودردومسیرمتفاوت شهری حرکت داده شده و در نهایت با استفاده از روش پیشنهادی که روش ارتقاع یافته bayesianبااستفاده از نحوه انطباق مشاهدات موقعیت درمسیرهای مستقیم وقوسی انطباق صورت گرفته ودقت دست یافته ارائه گردیده است با توجه به وجود موارد نقصان در روش bayesian در این نگارش ضمن افزایش سرعت پردازش وافزایش دقت انطباق مشاهدات ، به جای تصاویرگوگل و یا هرنوع تصویر دیگر از نقشه روقومی در مقیاس 2000/1 تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری کشور استفاده شد که برنامه کاربردی و اطلاعات و نتایج در فصل پنج این نگارش بیان گردید. واژه های کلیدی:,gps ,its ins ،انواع سیستمهای ناوبری ،جاده های دیجیتالی ،جمع آوری مشاهدات gps،

ترکیب داده های 1 هرتز gps و داده های لرزه نگار به منظور تعیین حرکات قبل از لرزه
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده فنی 1393
  حسین علی پرست ممقانی   حمیدرضا نانکلی

شناخت پدیده زمین¬لرزه مستلزم دستیابی هر چه دقیق¬تر به مدل¬های دینامیکی و کینماتیکی برای توضیح چگونگی گسیختگی در گسل است. با پیشرفت روز¬افزون سامانه تعیین موقعیت جهانی gps، امروزه استفاده از آن به عنوان ابزاری نیرومند در این زمینه به شمار می¬رود. زلزله¬های ویرانگر رخ داده در طول تاریخ در ایران باعث شد تا از سال 2005 یک شبکه سراسری ژئودینامیک به منظور پایش حرکات پوسته زمین و نیز ثبت دقیق فعالیت تکتونیکی و ژئودینامیکی ایجاد شود. در این پایان¬نامه بر روی زمین¬لرزه موردی اهر-ورزقان تحقیق شد. در این تحقیق از داده¬های چهار ایستگاه دائمی در منطقه (شبکه ژئودینامیک کشور) با نام¬های ahar (اهر)، amnd (آمند)، khje (خواجه) و tabz (تبریز) به منظور بررسی دقیق¬تر زمین¬لرزه مورد بررسی استفاده نمودیم (خروجی نرم¬افزار gamit/globk). از آن¬جایی که، دو ایستگاه ahar و khje واقع در منطقه زمین¬لرزه هستند، بنابراین جابجایی¬های بزرگ¬تری توسط این دو ایستگاه مشاهده می¬شود. با توجه به اینکه نویز این سری¬های زمانی زیاد است و اطلاعات مورد نیاز (در اینجا اطلاعات زلزله) قابل دسترسی نیست، ابتدا با تکنیک¬های موجود هموارسازی سیگنال، اقدام به نویززدایی و بازسازی سیگنال نمودیم. بدین منظور از روش آنالیز موجک گسسته استفاده شد. موجک مورد استفاده در این تحقیق، موجک سیملت 8 (موجک سیملت با هشت درجه اعتبار) می¬باشد. پس از تجزیه سیگنال (در اینجا دوازده سری زمانی مربوط به چهار ایستگاه)، مرزگذاری را تا سطح سوم تجزیه دنبال کرده و سپس با ضرایب جدید اقدام به بازسازی سیگنال نویززدایی شده می¬نماییم. با توجه به نتایج مشخص است زمان وقوع زمین لرزه در سری¬های زمانی مسطحاتی (شمالی و شرقی) نسبت به مولفه ارتفاعی واضح¬تر است و علت آن می¬تواند پایین¬تر بودن دقت مولفه ارتفاعی gps باشد. نتایج بدست آمده از آنالیز موجک گسسته حاکی از این مطلب است که قبل از لرزه تغییراتی در دامنه سیگنال¬های d4، d5 و d6 مشاهده می¬¬شود (بخصوص در d5) که می¬تواند نشانگر حرکات قبل از لرزه ¬باشد. همچنین حرکات قبل از لرزه (تغییرات دامنه) در ایستگاه¬های ahar، khje و tabz نسبت به amnd بهتر مشاهده شد. بعلاوه برای مولفه ارتفاعی بر خلاف مولفه¬های شمالی و شرقی تغییر فاحشی در دامنه سیگنال¬¬های سطح تجزیه d5 قبل از زمین لرزه مشاهده نشد. همچنین همبستگی متقابل بین سطوح تجزیه پایین¬تر (مثل d1) ناچیز است در حالیکه همبستگی متقابل بین سطوح تجزیه بالاتر (مثل d8) به چشم می¬خورد. علت آن هم این است که سطوح تجزیه بالاتر مثل d8 حاوی اطلاعات با فرکانس پایین است (ترند خطی) که بین هر دو مولفه (هر دو سیگنال) مشترک است. در حالیکه سطوح تجزیه پایین¬تر مانند d1 حاوی اطلاعات با فرکانس بالا مثل نویز هستند که در هر مولفه¬ای الگوی متفاوتی دارد. در ادامه با استفاده از مشاهدات مربوط به ایستگاه لرزه¬نگاری گرمی واقع در اردبیل، جابجایی بدست آمده برای هر سه مولفه شرقی، شمالی و ارتفاعی را در بازه 31 روزه (21 جولای 2012 تا 26 آگوست 2012) بررسی کردیم. همان¬طور که از نتایج بدست آمده مشاهده شد، در روز¬های قبل و بعد از زلزله (به غیر از روز 11 آگوست 2012)، تغییرات شتاب حس شده در حد صدم میلی¬متر بر مجذور ثانیه (با میانگین حدود صفر) در هر سه مولفه شمالی، شرقی و ارتفاعی و تغییرات سرعت حس شده در حد هزارم میلی¬متر بر ثانیه بوده است. این در حالی است که در روز زمین لرزه یعنی 11 آگوست 2012 تغییرات فاحشی در مقادیر شتاب، سرعت و جابجایی در سه مولفه خواهیم داشت. بطوری که مقدار شتاب در مولفه شرقی، ماکزیمم مقدار شتاب حدود90 میلی¬متر بر مجذور ثانیه، در مولفه شمالی به حدود 100 میلی¬متر بر مجذور ثانیه و در مولفه ارتفاعی به حدود هفتاد میلی متر بر مجذور ثانیه خواهد رسید. همچنین در سرعت و جابجایی هر سه مولفه تغییراتی مشاهده می¬شود.

بررسی تغییرشکل های هم لرزه ای وبعد لرزه ای در زلزله سراوان با مشاهدات gps
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده فنی 1393
  شروین نوبخت دودران   حمیدرضا نانکلی

زمین لرزه سراوان یا گشت در شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان در نزدیکی شهر گشت به وقوع پیوست .این زمین لرزه به بزرگی 8/7 در مقیاس بزرگای گشتاوری به گزارش مرکز زلزله نگاری سازمان زمین شناسی آمریکا و 5/7 در مقیاس بزرگای گشتاوری بنا به گزارش مرکز زلزله نگاری کشور بود که در ساعت 15:14 روز 27 فروردین سال 1392،در عمق 82 کیلومتری زمین بنا به گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا و عمق63 کیلومتری زمین بنا به گزارش مرکز لرزه نگاری کشور در مختصات 88/27 درجه عرض شمالی و 03/62 درجه طول شرقی رخ داد. این زمین لرزه در شهرهای ابوظبی،دوبی،دوحه،دهلی نو،کراچی و کویته و بلوچستان پاکستان و استان کرمان نیز احساس شده است.و این استان را به حالت آماده باش درآورد.همچنین این زلزله بخشهایی از استان فارس ،هرمزگان و خراسان جنوبی را لرزاند.معاون پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله این زلزله را بزرگترین زلزله در ایران در 50 سال گذشته عنوان کرد.این رخداد بالغ بر 41 کشته و بیش از 180 زخمی بر جای گذاشت. از زمان وقوع زمین لرزه تا 23 آوریل 11 پس لرزه با بزرگای بین 4 تا 5/7 ریشتر در منطقه رخ داده است. بزرگترین این پس لرزه ها در ساعت utc 12:15 روز 17 آوریل 2013 به بزرگی 5/7 در مقیاس امواج محلی(ml) رخ داده است. در این پژوهش از داده های ثبت شده به وسیله شبکه لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و داده های پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در نزدیکی محل وقوع زمین لرزه و مشاهدات مربط به دو ایستگاه gps از شبکه ژئودینامیک کشور جهت برآورد سرعت و مولفه آزیموتی منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. واژگان کلیدی: سیستم تعیین موقعیت جهانی ،شبکه ژئودینامیک، gps،سری زمانی، چرخه لرزه ای.

بررسی مکانیسم چرخه زلزله(لرزه ای)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت - دانشکده نقشه برداری 1393
  خدابخش قلی زاده   حمیدرضا نانکلی

با توجه به واقع شدن ایران بر روی یکی از دو کمربند زلزله خیز جهان و وجود گسل های فراوان، وقوع زلزله در فلات ایران امری طبیعی است. ایران جزو ده کشور بلاخیز و ششمین کشور زلزله خیز دنیا است. که زلزله مسبب بیشترین تلفات انسانی در آن می باشد. کمربند زلزله 90 درصد از خاک کشور ما را در برگرفته است؛ اما آنچه حائز اهمیت است، وضعیت اسفبار شهرها و کلان شهرهایی (مثل تهران، تبریز ... ) است که برروی گسل ها یا در مجاورت آنها ساخته شده و در معرض خطر زلزله قرار دارند، زیرا که ایران از جمله کشورهایی است که گسل های فراوان دارد و حرکت این گسل ها باعث رها شدن انرژی ذخیره شده و بروز زلزله های مکرر می شود و تلفات جانی و خسارت های مالی فراوانی را در مناطق شهری وروستایی به دنبال می آورد. در این پایان نامه سعی بر آن است که علت زلزله خیزی فلات ایران و اثرات منفی فعالیت گسل ها روی برخی از شهرها به صورت نمونه(گسل دهشیر) بررسی و خطرات آنها یادآوری گردد.

تأثیر زلزله بر آتشفشان منطقه مورد مطالعه آتشفشان دماوند
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده فنی 1394
  مسعود الله بخشی   حمیدرضا نانکلی

چکیده وقوع حوادث و بلایایی طبیعی را می توان از مهم ترین دغدغه ها و نگرانی های زندگی بشر به خصوص مردم کشورهای در حال توسعه دانست. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان های جهانی طی بیست سال گذشته بیش از سه میلیون نفر در اثر بلایایی طبیعی در جهان جان خود را از دست داده اند و زندگی بیش از یک میلیارد نفر تحت تاثیر خود قرار داده است. زمین لرزه بعنوان یکی از مخربترین بلایایی طبیعی شناخته می شود. که تاثیر عوارض آن روی جوامع بشری چه از بعد تلفات جانی و چه از نظر اقتصادی همواره در طول تاریخ قابل توجه بوده است. با توجه به اینکه ایران روی کمربند زلزله آلپ – هیمالیا قرار گرفته و سابقه تاریخی و وقوع زلزله در آن، بیانگر احتمال رویداد زمین لرزه های شدید در آینده است و همچنین وجود آتشفشان نیمه فعال دماوند در نزدیکی پایتخت ایران (تهران) که هم از لحاظ جمعیتی و سیاسی مهم ترین شهر ایران می باشد همیشه مورد توجه و علاقه محققان و دانش پژوهان بوده که ارزیابی اثرات بلایایی طبیعی را در این منطقه مهم و حساس بررسی کنند. لذا بر آن شدیم که تاثیر این دو رویداد طبیعی (زلزله و آتشفشان) را در منطقه آتشفشان دماوند بر هم بررسی کنیم. برای بررسی و داده آمایی این پایان نامه نیازمند تحقیقات کتابخانه ای و زمینی بودیم. در تحقیقات کتابخانه ای مطالعات بر روی گسل اطراف دماوند صورت گرفت مانند گسل های مشا – فشم و گسل شمال تهران و گسل خزر همچنین زمین لرزه های تاریخی و دستگاه هایی هم بررسی و جمع آوری گردید و مطالعات تکتونیکی منطقه هم مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات و جمع آوری داده های زمینی شامل پردازش های ایستگاه های دائمی gps منطقه و تهیه مدل ژئودینامیکی بود. موارد فوق بعنوان پارامتر های ورودی مدل سازی در نرم افزار کلمب و مدل تحلیلی اوکادا مورد استفاده قرار گرفت واین نتایج بدست آمد آتشفشان دماوند در منطقه stress shadow قرار گرفته است و همچنین به دلیل اینکه گسل مشا – فشم بطول 170 کیلومتر می باشد و همچنین بردارهای سرعت gps در مناطقی که مقادیر مثبت بیشتر می باشد بزرگتر می باشد و همسو با حرکت افقی گسل می باشد.