نام پژوهشگر: الیاس صفاران

سبک شناسی خط نستعلیق سلطان علی مشهدی(بررسی و تحلیل کتابت بوستان سعدی موجود در موزه ملی ملک به رقم سلطان علی مشهدی و تطبیق آن با دیگر آثار وی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1391
  حسین رضوی فرد   صداقت جباری کلخوران

در میان خوشنویسان خط نستعلیق کمتر کسی باندازه ی سلطان علی مشهدی در دوره ی حیات هنری خود و در تعامل با طبقه حاکم و مردم، کسب شهرت نموده است. دلیل این امر را علاوه بر تلاشگری، ذوق و هوشمندی سلطان علی مشهدی، در چهار موضوع ذیل می توان جستجو نمود؛ 1- بیش از پنجاه سال اشتغال و اشتهار وی به امر کتابت 2- تدوین اولین رساله ی آموزش خوشنویسی در خط نستعلیق 3- حمایت شخصیت های هنردوست و هنرپرور حکومت تیموریان 4- زندگی در دوران اولیه ی نظام مندی خط نستعلیق و به طبع، مقایسه شدن آثار سلطان علی با خوشنویسان سلف وی. در میان آثار متعدد این استاد، نسخه ای بدون تاریخ از بوستان سعدی با رقم سلطان علی مشهدی در کتابخانه موزه ملی ملک موجود است که از قوت قلم و پختگی قابل توجهی برخوردار است اما در کتابهای نسخه شناسی مشهور، ثبت نشده است. در این پایان نامه ضمن تبیین سبک خط نستعلیق سلطان علی مشهدی(به استناد آثاری که صحت انتسابشان به وی توسط کارشناسان محرز بوده است) و در پی آن بررسی و تحلیل بوستان سعدی موزه ملی ملک، به سوالات زیر پاسخ داده خواهد شد: - چرا باید برای سلطان علی مشهدی در خط نستعلیق، سبک و جایگاهی خاص قائل شد؟ - شاخصه های اصلی سبک خط سلطان علی مشهدی چه بوده است؟ - ویژگی های سبک سلطان علی مشهدی که به خوشنویسان بعد از وی منتقل شده است چیست؟ - مشابهت ها و تفاوت های شیوه ی کتابت بوستان سعدی موجود در موزه ملی ملک به رقم سلطان علی مشهدی با دیگر آثار این خوشنویس در چیست؟ - با توجه به شرایط فوق آیا بوستان سعدی مورد بحث، اثر سلطان علی مشهدی است یا خوشنویس دیگری دیوان مذکور را کتابت نموده و در زمانهای بعد به نام سلطان علی جعل شده است ؟

زیبایی شناسی در فرش چهارمحال و بختیاری: مورد مطالعه، نقوش فرش های خشتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1391
  ندا فخر   الیاس صفاران

انواع فرش و به خصوص قالی از عمده ترین دستبافته های استان چهارمحال و بختیاری می باشد که در روستاها، عشایر و شهرهای این استان رواج دارد. اصالت نقوش و رنگ آمیزی آن مبیّن ذهن خلاق، تلاش خستگی ناپذیر، لطافت طبع و ژرفای اندیشه هنرمند بافنده است که دارای جنبه های زیبایی شناختی قابل توجهی است. بنیان های زیبایی شناسی هنری نگاره های منقوش در فرش استان چهارمحال و بختیاری و به خصوص فرش های خشتی که از شناخته شده ترین و زیباترین فرش های این خطه می باشند، فراتر از جنبه های تزیینی صرف می باشند. شناخت این مبانی اهمیت ویژه ای در شکل گیری مبانی زیبایی شناسی فرش ایران دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت فرهنگ تصویری فرش چهارمحال و بختیاری بر مبنای اصول زیبایی شناسانه و تحلیل طرح ها و نقوش فرش این استان می باشد. بر این مبنا طرح ها و نقوش فرش چهارمحال و بختیاری تحلیل و مهم ترین ویژگی ها و خصوصیاتی که موجب زیبایی در فرش آن گشته ارزیابی شده اند. این پژوهش یک تحقیق توصیفی است که از یک سو با استفاده از روش کتابخانه ای برای جمع-آوری اطلاعات نظری با شیوه اسنادی – تاریخی و از سوی دیگر از روش پیمایشی در روش میدانی و مشاهده و مصاحبه استفاده شده است.

بررسی و معرفی هنر تصویرنگاری بر روی کمربندهای اورارتو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1391
  آتنا مشهدبان   الیاس صفاران

در این پایان نامه به بررسی و معرفی تصویر نگاره هایی که بر روی کمربندهای مفرغی اورارتو که از قرن6-9 قبل از میلاد در شرق آناتولی، قفقاز جنوبی و شمال غربی ایران یک امپراطوری مقتدر را تشکیل داده بودند، پرداخته شده است. در ابتدا تکنیک ساخت و تکنیک تزیین این کمربند های مفرغی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به گروه بندی کمربند ها بر اساس صحنه هایی که برروی آنها ایجاد شده اند، پرداخته شده است. انواع صحنه ها، فیگورها و موتیف های شناسایی شده و بکار رفته بر روی این کمربندها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. میزان تاثیر و تاثر نقشمایه ها از فرهنگ های همجوار و کشور های همسایه نیز در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به این مسئله که تحقیق های انجام گرفته در زمینه هنر اورارتو بسیار اندک می باشد، هدف از این پژوهش شناسایی و معرفی هنر اورارتو و به طور اخص کمربند های مفرغی این تمدن می باشد. فصل های پایان نامه شامل: فصل اول: کلیات فصل دوم: تکنیک ساخت و تکنیک تزیین فصل سوم: گونه شناسی(تیپولوژی ) از لحاظ صحنه ها فصل چهارم: صحنه های به کار رفته بر روی کمربند های مفرغی اورارتو فصل پنجم: فیگورهای به کار رفته بر روی کمربند های مفرغی اورارتو فصل ششم: موتیف های به کار رفته بر روی کمربند های مفرغی اورارتو فصل هفتم: تاثیر و تاثر واژگان کلیدی: اورارتو، کمربند، تصویر نگاری

مطالعه نقوش برجسته صخره ای قاجاری استان فارس ( نمونه موردی نقوش کنار مقبره خواجوی کرمانی در دروازه قرآن شیراز )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1392
  مهدی علی آبادی   الیاس صفاران

چکیده مطالعه نقوش برجسته صخره ای در شناسایی تاریخ ایران اهمیت بسزایی دارد چرا که از طریق این مطالعات به بسیاری از سنت ها ، دیدگاه های ایشان و نوع بیان زیبایی شناسانه آن ها می توان پی برد . در این تحقیق که از روش پژوهشی تاریخی-توصیفی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و نیز مطالعات میدانی به بررسی عوامل به وجود آورنده و نیز انگیزه های شکل گیری این نقوش پس از وقفه ای طولانی پرداخته شده است که از میان این عوامل می توان به گرایش فتحعلی شاه به تاریخ ایران پیش از اسلام،اقامت فتحعلی شاه به عنوان ولیعهد آقا محمد خان و والی فارس در شیراز،علاقه و توجه سیاحان اروپایی همچون سر رابرت کرپورتر به آثار هخامنشی و ساسانی و تاثیر آن ها بر شاه قاجار،وقوع ناآرامی های متعدد در داخل کشور و نیز تجاوزات کشورهای خارجی از جمله روسیه به ایران و عواقب نامطلوب ناشی از آن ها و نیزگرایش روشنفکران آن روز ایران به تاریخ پیش از اسلام ایران اشاره کرد. در پایان این پژوهش به مقایسه تطبیقی میان نقوش برجسته صخره ای پرداخته شده است که عناصری مانند وجود یا عدم وجود خط نستعلیق ، کادر بندی ، موضوع نقش برجسته و ترتیب شکل گیری نقوش مورد توجه قرار گرفته است. کلید واژه ها : قاجاریه، نقوش برجسته، صخره ای،استان فارس،دروازه قرآن شیراز

مطالعه طرح و نقش گلیم استان کردستان ایران:نمونه موردی ،گلیم منطقه ی سنندج و بیجار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  جمشید محمدی   الیاس صفاران

در این پایان نامه به مطالعه طرح و نقش گلیم های استان کردستان پرداخته شده است . ضمنا به دلیل معروف بودن دو شهر استان ، یعنی سنندج(سنه) و بیجار در زمینه بافت فرش و گلیم در سطح ایران و جهان ، گلیمهای بافته شده در این دو شهر به عنوان نمونه های مورد مطالعه تعیین شده و به بررسی طرح و نقوش گلیم این مناطق پرداخته شده است . با توجه به فرضیات این تحقیق به نظر می رسد طرح ها و نقوش بکار رفته در بافته های نمونه های مورد مطالعه یعنی گلیم مناطق سنندج و بیجار متاثر از طبیعت منطقه است. و طرح ها و نقوش گلیم این مناطق برگرفته از مفاهیم فرهنگی و اجتماعی مردمان آن خطه می باشد ونیز مفاهیم و نمادهای طبیعت گرایانه درگرافیک طرح ها و نقوش گلیم نمونه مورد مطالعه دارای جایگاه ویژه می باشد. ضمنا این تحقیق کاربردی بوده و به روش توصیفی – تحلیلی می باشد که براساس این روش ابتدا مناطق وسپس نقوش گلیم ها توصیف و تحلیل می شوند گردآوری مطالب از منابع کتابخانه ای ، الکترونیکی و میدانی بوده است . و نیز روش میدانی در قالب مشاوره، مصاحبه با صاحبنظران و خبرگان حوزه ی گلیم استان کردستان انجام شده است . در نتیجه مطالعه نقوش و طرحهای گلیم سنندج و بیجار می توان به طور خلاصه به این موارد اشاره کرد: این پدیده های تصویری یعنی نقوش گلیم ، معانی و مفاهیم متفاوتی دارند و تاثیر الهامات طبیعی در آن ها گاه به چنان شکلی از انتزاع نائل می شود که به سختی می توان معادلی برای آن در پدیده های پیرامون بازشناخت . کیفیات و ارزشهای بصری در رنگ و نقوش گلیم سنندج و بیجار بسیار متنوع و وسیع است و با توجه به گذشته تاریخی وحماسی مردم کردستان و نوع باورها و فرهنگ حاکم در این منطقه و همچنین طبیعت ویژه این دیار نقش و رنگی که در بافته ها و دیگر هنرهای این سامان به کار می رود نوعی نماد پردازی و تداعی وقایع هستند.

مطالعه سیر تحول هنر طرح و نقش فرش کرمان(نمونه موردی فرش دوره های قاجار و پهلوی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  پریسا یحیوی   الیاس صفاران

استان کرمان یکی از مراکز مهم قالی بافی ایران است فرشهای کرمان با طرح و نقش خاص خود از دیگر مناطق ایران متمایز است. فرش کرمان از دوره قاجار در دنیا مطرح می شود و طرحهای آن از دوره قاجار به بعد دچار تحولات زیادی می شود. هدف این پژوهش شناسایی طرح های فرش کرمان در مقاطع مختلف است. همچنین به معرفی نقشمایه های فرش کرمان پرداخته شده است. این تحقیق از نوع کیفی است و روش تجزیه و تحلیل داده ها در آن توصیفی و تحلیلی استو جمعاوری اطلاعات به روش اسنادی و از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. فرشهای کرمان دارای نقشمایه های خاص خود است که متاثر از شرایط جغرافیایی منطقه و دنباله رو صنعت نساجی کرمان است.نقش بته جقه از شالبافی وارد فرش شد. نقشمایه های گیاهی از دوره صفویه در فرش کرمان وجود داشته اشت اما از دوران قاجار به بعد شکل طبیعی تری پیدا می کند که البته تاثیر هنر طبیعتگرای غربی را نمی توان نادیده گرفت‎ .نقشمایه های گلفرنگ و چدنی از این دست می باشند. فرشهای تصویری نیز تحت تاثیر جنبش تصویرگری در دوره قاجار به وجود آمدند و طرح مشاهیر که در این گروه جای می گیرد خاص منطقه کرمان استو بافت آن در راور رواج داشته است. واژگان کلیدی: فرش کرمان‏ نقشمایه‏‏‏‏‏‏‏ دوره قاجار‏ دوره پهلوی

مطالعه سیر تحول تصویر زن در نگاره های مکاتب مشهد و اصفهان دوره صفوی (نمونه موردی: منتخبی از آثار هفت اورنگ جامی ابراهیم میرزا و آثار رضا عباسی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1392
  بهناز توکلی چالشتری   الیاس صفاران

نگارگری مکتب صفوی قرن دهم و یازدهم هجری قمری از نقاط اوج نگارگری ایران است. از شاهکارهای بزرگ این مکتب نگارگری می توان به هفت اورنگ جامی ابراهیم میرزا و آثار رضا عباسی اشاره کرد. در این مطالعه در میان موضوعات ممکن برای بررسی، به تصویر زن در نگاره های کتاب هفت اورنگ جامی از مکتب مشهد و آثار رضا عباسی پرداخته شده است و نه تنها جایگاه و میزان حضور زن در این آثار مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است بلکه نگاه اجتماع به او نیز تحلیل شده است و سعی شده بسیاری از مولفه های فرهنگی و اعتقادی دیگر جامعه نیز در دو دوره پیاپی یعنی دوران شاه تهماسب اول صفوی و دوران شاه عباس اول نیز از آن استنتاج شود و در عین حال که سیر تحول تصویر زن به صورت تطبیقی و صوری در آثار نمونه مورد مطالعه بررسی می شود تغییرات و تکامل فرم تصویر آنها در روند تاریخی خود نیز مورد شناسایی قرارگرفته است. تصویر زن در نگاره های هفت اورنگ جامی در مکتب مشهد و تک نگاره های رضا عباسی در مکتب اصفهان به روش مطالعه ی موردی و همچنین فرم زنان در نگاره های هر دو مکتب مورد نظر به روش مطالعه تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. زنان در این نگاره ها اغلب با پوششی شامل پیراهن، روسری، دامن، شلوار و ردایی بروی آنها ظاهر شده، زنان شاهزاده و ملکه که جز طبقه اول جامعه محسوب می شوند تاج بر سر دارند، همچنین آنها همیشه و در همه حال روسری بر سر دارند. البته باید گفت که زنان نگاره های هفت اورنگ جامی پوششی بسیار ساده تر، اما در عوض رفتارها و عادات اجتماعیشان بسیار بیشتر از زنان تک نگاره های رضا عباسی است. با تحلیل تمامی آنچه که گفته شد واضح است که زنان دستخوش تحولی اساسی شده اند، تحولی که با حاکمیت مذهب شیعه و نفوذ فرهنگ های مختلف که در اثر آمد و رفت سفرا و ماجراجویان اروپایی آغاز می شود و تغییر نگرش درباریان و اقشار مردم، از نگرش عرفانی به نگرشی کاملاً دنیایی را به همراه دارد. زنان از حالات خشک و انتزاعی نگاره های پیش از آن در عالم مثال به عالمی وارد می شوند که حد وسط بین عالم واقعگرایی و عالم تجرد محض است و آنها دیگر جزء کوچکی از مجموعه نگاره محسوب نمی شوند بلکه حضور قدرتمند و زیبایی هستند، که در تک نگاره های مکتب اصفهان، با شجاعت تمام از ببیننده خود می خواهند که به تماشای آنها بنشینند.

مطالعه تطبیقیِ فواصلِ موسیقایی در یونانِ باستان (نمونه موردی:گامِ فیثاغورث و آریستوکسن)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  امیر انجیری استرکی   الیاس صفاران

اساس تشکیلِ گامِ آریستوکسن - که زیر بنایِ علمِ هارمُنی است- فراهنگ هایِ هشتم تا شانزدهمِ صدایِ مبنا است که با اندکی تغییردر بسامد فراهنگ هایِ یازدهم وسیزدهم و حذفِ فراهنگ چهاردهم مورد پذیرش موسیقی دانان قرار گرفته است.درصورتی که اساس تشکیلِ گامِ فیثاغورث، فواصلِ پنجمِ درست با نسبتِ بسامدیِ 3/2 و هشتمِ درست با نسبتِ بسامدیِ 2/1 ،روابطِ حاکم بر تارهایِ صوتی و نسبتِ عکس بین طولِ سیم و بسامد آن است . نتیجه مقایسه تطبیقیِ این دو گام از نظرِ انواعِ فواصلِ موجود بینِ اصواتِ دیاتُنیک عبارت است از: بر خلاف گام فیثاغورث که از هرفاصله فقط یک نوع را شامل می شود ،درگام آریستوکسن یک نوع فاصله دوّم کوچک ،دو نوع فاصله دوّم بزرگ ،دو نوع فاصله سوّم کوچک،یک نوع فاصله سوّم بزرگ،دو نوع فاصله چهارم درست،یک نوع فاصله چهارم افزوده، یک نوع فاصله پنجم کاسته، دو نوع فاصله پنجم درست، یک نوع فاصله ششم کوچک، دو نوع فاصله ششم بزرگ، دو نوع فاصله هفتم کوچک، یک نوع فاصله هفتم بزرگ، یک نوع فاصله هشتم درست وجود دارد. البته در مقایسه تطبیقیِ این دو گام، به تفاوت هایِ آنها در موارد زیرنیز پرداخته شده است: - فاصله تُنیک تا درجاتِ بالاتردر محدود? هشتمِ درست. - فاصله درجاتِ پی درپی در محدود? هشتمِ درست. - انواعِ فواصلِ موجود بینِ اصواتِ دیاتُنیکِ گام. - فاصله تُنیک تا اصواتِ کرُماتیکِ بالاتر در محدود? هشتمِ درست. - نیم پرده هایِ دیاتُنیک و کرُماتیک و اختلافِ آنها با یکدیگر.

مطالعه آثار حجمی موجود در حیاط موزه ی هنرهای معاصر تهران با تأکید بر فرم و عناصر زیباشناسانه ی آثار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  امیر نعیمی   الیاس صفاران

موزه ها، علاوه بر تعریف و کارکرد هنری، جایگاهی تأمل برانگیز در بازه ی زمانی «دیروز، امروز و فردایند» و دیروز را برای درک امروز و ساختن فرداها، در مسیر دیدار و تجربه، میزبانی می کنند. از این منظر، بررسی ویژگی های هنری و وجوه زیبایی شناسی آثار حجمی آفریده شده توسط تعدادی از هنرمندان معاصر صاحب نام جهانی- نظیر هنری مور، آلبرتو جاکومتی، مارینو مارینی و...- در فضای باز مجموعه ی «موزه ی هنرهای معاصر تهران»، زندگی هنری و جریان های فکری مؤثر بر اندیشه و سبک کاری این هنرمندان همراه با بررسی نقاط مشترک و متمایز آثار ایشان، واکاوی تناسبات مفهومی و شکلی این مجسمه ها با فرهنگ، باورها و ذوق عمومی ایرانیان، محدودیت های مخاطبان در امر برقراری ارتباط با این آثار و نیز محدودیت های هنرمندان مجسمه ساز ایرانی در آفرینش آثار مشابه، منابع الهام و ذخایر اندیشه گانی فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی، شرایط نگهداری مجسمه ها در محیط باز موزه و همچنین دافعه های معرفی سازه های هنری سایر کشورها- به ویژه هنر غرب- در عین اعتقاد به بی مرزی هنر در دنیای امروز؛ موضوع تألیف و تدوین این پایان نامه می باشد. روش انجام تحقیق این پایان نامه در رابطه با نمونه مورد مطالعه، بر اساس گونه ی توصیفی – تحلیلی است که برای جمع آوری داده ها، از ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسناد و نیز روش میدانی استفاده شده است. کلیدواژه ها: آثار حجمی، موزه هنرهای معاصر، زیبایی شناسی، فرم

شناخت خصوصیات آرایه های تزیینی هنر قرآنی (نمونه مورد مطالعه: قرآن عثمان بن وراق، قرن پنجم هجری)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  لاله دانش   الیاس صفاران

قرن پنجم هجری و دوره حکومت سلجوقی، آغاز دوره¬ای پربار در هنر¬های مربوط به کتاب¬آرایی ایرانی و اسلامی است. در این¬دوره قطع کتاب¬ها از عمودی به افقی تبدیل شده و به¬جای پوست از کاغذ استفاده شد. از کاتبان مشهور این¬دوره عثمان بن حسین ورّاق غزنوی است که نسخه¬های متعددی از قرآن را کتابت کرده است و از میان آنها یک نسخه کامل موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد(466 هجری) و بخشی از یک نسخه دیگر در موزه توپقاپی استانبول (484 هجری) موجود می¬باشد. در این پژوهش با روش پژوهشی توصیفی و تحلیلی با ابزار اسنادی و میدانی با مطالعه و بررسی نسخه توپقاپی به شناسایی و تحلیل آن از نظر خوشنویسی و تزیینات کتاب¬آرایی پرداخته شد. این نسخه به خط کوفی و ثلث کتابت شده است و زیبایی، خلاقیت در نگارش، وضعیت فیزیکی سالم، تزیینات و صفحه¬آرایی این نسخه، آن¬را در شمار یکی از نُسَخ منحصربفرد قرار داده است. این نسخه از نظر باقی ماندن خط کوفی به¬منظور تزیین سرسوره¬ها و جزیی از آرایش قرآن¬ها، سرمشقی برای دوره¬های بعد محسوب می¬شود.

پژوهشی زیبایی شناسانه پیرامون برخی تظاهرات بصری در شهر نمونه مورد مطالعه : نشانه شناسی تصویری در پیاده روهای شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  ریحانه تقی یاره   الیاس صفاران

مفهوم سبک زندگی از زمره مفاهیمی است که در حوزه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی برای بیان پاره ای واقعیت های فرهنگی، آنرا مطرح و به کار می برند. سبک زندگی معنایی است که از ارتباط موثر و در هم آمیختگی عوامل متعددی که در چگونگی نوع زندگی انسان تاثیر می گذارد، بوجود آمده است و در کل از مجموعه عواملی که بطور نظام مند با هم در ارتباط هستند و یک شاکله کلی فرهنگی و اجتماعی را پدید می آورند، تشکیل شده است. و در این بین قرابت بسیاری با مفهوم هویت پیدا می کند. هویتی که برای انسان مدرن امروزی در لابلای ساختمانهای سر به فلک کشیده و خیابانهای شلوغ امروزی، به گمشده ای تبدیل گردیده است، و در اینجاست که پرداختن به ظاهر و سیمای شهر به عنوان کالبد انسان مدرن بشدت مورد توجه قرار می گیرد. انسان امروزی که به دلیل هجوم تحریکات عصبی ناشی از شلوغی و بی نظمی و ناهماهنگی عناصر بصری شهری، به تدریج خود را گمشده و بی هویت می یابد، نیازمند لحظه ای برای استراحت و کشف تصاویر پایدار آشنا برای لختی درنگ و یادآوری خویشتن خویش است.و تنها در این صورت است که ابعاد کالبدی و اجتماعی فضا در همسویی با هم قرار داشته و خودجوشی زندگی شهری و شکوفایی آن تحقق می یابد؛ در این فضاست که تنوع و تفاوت فردی در عین پایداری اجتماعی حفظ می شود، یا به بیانی دیگر در این فضاست که می توان به حق بودن دست یافت: می توان هر کسی بود، فارغ از توان اقتصادی، جنسیت، تحصیلات و ... ؛ در این فضا حقوق انسانی افراد در دسترسی به الزامات زندگی شهری رعایت شده و میزانی از عدالت بر آن حاکم می شود؛ افراد حق انتخاب میان شرکت فعال در کنش های جمعی و تعاملات دوسویه و نیز خلوت گزینی و آرامش یافتن از بار زندگی شهری را دارند؛ خاطرات جمعی شهر شکل گرفته و فضا علاوه بر «شکل» برخوردار از «شاکله ای» می شود که در اذهان افراد به مثاب? امری مشترک باقی می ماند. و در جهت رسیدن به این مهم، مقالات و کتاب ها و نظریه ها و مجموعه عکس های بسیاری توسط نظریه پردازان و صاحب نظران و هنرمندان تهیه و ارائه شده است، ما نیز در این پژوهش با رویکرد نشانه شناسانه به سراغ خیابان های تهران رفته و به بررسی انواع آلودگی های بصری آن پرداخته ایم.

فرآیند اقتباس از یک متن ادبی تا یک اثر سینمایی مورد مطالعه داستان و فیلمنامه گاو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  زینب تراب زاده   الیاس صفاران

مسئل? پیوند سینما و ادبیات در حوز? سینمای اقتباسی همواره یکی از مباحث چالش برانگیز بوده است. تعدد و برخورد آراء صاحب نظران ادبی و سینمایی دربار? فرآیند تأثیرگذاری و تأثیرپذیری ادبیات و سینما بر و از یکدیگر یکی از فصول مهم نقد و مطالعات نظری سینمای اقتباسی را شامل شده است. علی رغم نظرات موافق و مخالف در این باره، سینمای اقتباسی از زمان آغاز به کار هنر سینما به حیات خود ادامه داده و همواره نسبت آن با ادبیات داستانی پویاتر و سازنده تر شده است. آثار سینمای اقتباسی صرف نظر از نسبت وفاداری به اصل و منبع داستانی خود و موفقیت یا عدم موفقیت آن در مقایس? با نمون? پیشین آن، به واسط? توانمندی ها، محدودیت ها و بهره مندی از ابزار تکنیکی و رسانه ای خاص-که متفاوت از ماهیت ادبیات است- در حوز? نقد و داوری به اثر هنری مستقل تبدیل می شود. در این پایان نامه نظری? بیش متنیت ژرار ژنت به عنوان میزان و معیاری علمی و روش مند برای تحلیل فرآیند اقتباس یک اثر سینمایی از یک داستان ادبی به عنوان منبع اصلی آن پیشنهاد شده است. براین اساس داستان «گاو»، یکی از شاخص ترین آثار ادبیات داستانی معاصر (پیش متن)، و فیلم نام? «گاو» به عنوان یکی از اولین و مطرح ترین نمونه های اقتباس سینمایی در ایران (بیش متن) بر پای? این نظریه بررسی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش ارائ? تحلیلی در چارچوب نظری? مورد اشاره و تعیین حدود و مرزهای تقلید و تراگونگی (افزایش، حذف و جانشینی) در فرآیند اقتباس می باشد.

آموزش هنر قلمزنی برای کارگاه های فلز مقاطع کاردانی و کارشناسی مراکز آموزش عالی و آزاد ایران (نمونه موردی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا و فرهنگسرای نور سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  زهره فولادی   الیاس صفاران

قلمزنی به عنوان یکی از اصیلترین وکهن ترین رشته های هنرهای سنتی به شمار می آید که از قدیمی ترین میراث بشر از ازمنه قبل از تاریخ محسوب میشود. وسعت تنوع و فراگیری مکشوفات آثار قلمزنی در سرزمین پهناور ایران چنان چشمگیر بوده که فرصت مناسبی را برای پژوهش در حوزه تاریخ وفرهنگ و زندگی اجتماعی ادوار کهن تا دوره تکامل و معاصر جوامع انسانی را فراهم میکند . این حوزه فرهنگی بسترساز بهره گیری ازظرفیت های بالقوه وبا لفعل نمودن آن درداخل کشور است که میتوان از آن بهره برداری مادی، فرهنگی، هنری، گردشگری و کارآفرینی و اشتغالزایی را طلب نمود.با توجه به موارد ذکر شده این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی و استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی و میدانی به معرفی رشته قلمزنی پرداخته و تمام مراحل از جمله مواد اولیه و ویژگی آنها ، ابزار کار، لوازم و مصالح کاربردی ، طرحها ونحوه اجرا ، را مورد بررسی قرار گرفته تا شاید به خواست پروردگار متعال، منبعی مناسب برای آموزش آکادمیک قلمزنی با هدف تربیت متخصصین متبهر و کارا و پویا برای اجرای فعالیتهای منسجم در این رشته در جهت یافتن معضلات وریشه یابی آسیب های وارد شده بر پیکره این هنر اصیل وبا بهره گیری از علم روز وهمسو شدن با پیشرفت تکنولوژی بتوان حیاتی دوباره به آن داد تا بتواند شکوه پیشین خود را باز جوید. با ایجاد تحولات اساسی در نحوه تدریس و نو نگرش و تغییر در روش آموزش قلمزنی مقدمات ورود آثار قلمزنی را در چرخه اقتصاد با نقشی پر رنگتر توسط دانشجویان وهنر جویان را پی ریزی نمود.

بررسی عناصر خلاقانه مضمون، تصویر، صدا و متحرک سازی در آثار پویانمایی نوجوانان عضو دختر مراکز کانون پرورش فکری استان اردبیل (با تأکید برآثارسالهای 1389 تا 1391)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  داریوش علومی گیلانده   الیاس صفاران

کانون پرورش فکری که یکی از متولیان خلاقیت در هنر کودک است؛ طی چند سال اخیر، در مراکز فرهنگی و هنری خود، اقدام به برپایی کارگاههای پویانمایی برای اعضای دختر نوجوان کرده است. این گزارش که حوزه تحقیق خود را بر32 اثر تولید شده در بین سالهای 1389 تا 1391 و بر 9 کارگاه مذکور در کانون استان اردبیل متمرکز کرده است؛ تلاش کرده علاوه بر سنجش میزان کل خلاقیت در فیلمهای مورد نظر؛ خلاقیت در اجزای آن یعنی مضمون، متحرک سازی، صدا و تصویر را نیز بسنجد و نتیجه را با میانگین بدست آمده، مقایسه کند. برای نیل به این مقصود، از روش تحقیق توصیفی استفاده شد و اطلاعات لازم با استفاده از روشهای کتابخانه ای و میدانی بدست آمد. در بخش کتابخانه ای، اطلاعات از طریق کتب و مقالات و منابع مرتبط با کانون بدست آمد. همچنین برای یکایک فیلمها، پرسشنامه ای طراحی گردید تا اطلاعات لازم از آنها استخراج گردد. در بخش میدانی نیز پرسشنامه بسته، مبتنی بر طیف لیکرت طراحی شد و پس از اطمینان از روایی و پایایی آن، جامعه پاسخ گویان، یعنی مربیان کارگاههای پویانمایی به شیوه مکالمه تلفنی گزینه های مورد نظر خود را علامت زدند. جهت تحلیل و اثبات فرضیه ها از آزمونt تک نمونه ای استفاده شد. در نهایت فرضیه اصلی که بر کم بودن میزان خلاقیت در آثار پویانمایی تأکید می کرد؛ تأیید شد. همچنین سه فرضیه فرعی که کم بودن خلاقیت را به ترتیب در مضمون، تصویر و صدای آثارمورد توجه قرار داده بودند؛ تأیید شدند. در نهایت یکی از فرضیات فرعی، که مبتنی بر کم بودن خلاقیت دربخش متحرک سازی فیلمها بود؛ رد گردید. در پایان تحقیق پس از جمع بندی یافته های توصیفی و استنباطی، جنبه های کاربردی آن، مورد اشاره قرار گرفت

تحول نقش ریزه ماهی در فرش شهرستان بیرجند طی دهه های اخیر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  فاطمه عاملی   الیاس صفاران

این پژوهش نگاهی مفصل به فرش ریزه ماهی شهرستان بیرجند و تحولات اعمال شده بر آن طی سنوات اخیر است. در همین راستا ابتدا پس از گذر فصل اول مشتمل بر کلیات پژوهش، در فصل دوم چشم اندازی اجمالی به معرفی شهرستان، پیشینه ی بافت، آشنایی با مناطق بافت، ویژگی های فنی فرش بافی و طرح های رایج در منطقه خواهد داشت. کلیات طرح ماهی درهم، ساختار و نحوه ی نگرش بر آن به طور خلاصه، با مراجعه ی اسنادی و کتابخانه ای و سپس چگونگی ورود طرح به منطقه و عوامل مسبب در ماندگاری اش فصل سوم پژوهش را به خود اختصاص می دهد. به دلیل تغییر نام طرح یا نقش ماهی درهم به طرح و نقش ریزه ماهی در منطقه، در بخش های مربوطه ی این تحقیق عنوان طرح و نقش ریزه ماهی به کاررفته است. مباحث فنی طرح شامل رنگ شناسی و ابعاد متنوع فرش ریزه ماهی شهرستان، در فصل سوم مورد پردازش قرار خواهد گرفت. پس ازآن به معرفی اجزای فرش ریزه ماهی، واگیره ی ریزه ماهی، اجزاء و انواع متن و همچنین قالب متنی فرش های ریزه ماهی منطقه پرداخته خواهد شد. تغییرات صورت گرفته بر فرش ریزه ماهی منطقه طی دهه های اخیر، فصل پنجم تحقیق را دربر می گیرد. پس از مقدمه ای بر این بخش، ابتدا تغییرات اعمال شده بر واگیره ی ریزه ماهی مشتمل بر ابعاد، رنگ بندی و همچنین نگاره های واگیره با دو نگاه ساختاری و مقایسه ای بررسی می گردد. سپس تحولات صورت گرفته بر فرش های ریزه ماهی اعم از تغییرات ترکیبی متن، تحولات فنی در رنگ بندی و رجشمار و تغییرات مقیاسی آن مورد کنکاش قرار خواهد گرفت.

مطالعه تأثیرات آموزش هنرهای تجسمی - کاربردی در رشد خلاقیت و ارتقاء سطح مهارت‏های کارآفرینی کودکان پیش دبستانی (نمونه موردی کودکان مقطع پیش دبستانی دخترانه و پسرانه مبتکر‏نوین آموزش و پرورش منطقه 5 تهران )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  مریم خسروانی زنگنه   الیاس صفاران

چکیده: این تحقیق به بررسی نقش آموزش هنر در ارتقا سطح مهارت های کارآفرینی کودکان پیش‏دبستانی دخترانه و پسرانه مبتکر نوین با هدف بررسی امکان آموزش های زودهنگام کودکان جهت رشد مهارت‏های کار‏آفرینی و خلاقیت در آن‏ها و اختصاصاً بررسی تأثیرآموزش هنر به کودکان پیش‏دبستانی در این مهم پرداخته و در پنج فصل تنظیم گردیده است.از آنجایی که در تحقیق حاضر سعی شده است که به بررسی و توسعه دانش کاربردی در حیطه تأثیر آموزش هنرهای تجسمی – کاربردی در رشد خلاقیت پرداخته شود، می‏توان این پژوهش را از لحاظ هدف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی به شمار آورد. همچنین بر اساس نحوه گردآوری داده‏ها، تحقیق حاضر را می توان از نوع تحقیقات توصیفی به حساب آورد. جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان پیش‏دبستانی دخترانه و پسرانه مبتکر‏نوین منطقه 5 شهر تهران هستند. که در سال تحصیلی 93-92 به روش نمونه گیری تصادفی ساده ،80 نفر از دانش‏آموزان به عنوان نمونه انتخاب شدند. در نهایت 69 پرسشنامه از کل پرسشنامه‏‏ها وارد تحلیل شدند. تمامی فرضیه ها بر طبق پرسشنامه ای که بصورت محقق ساخته بر اساس پرسشنامه خلاقیت تورنس به سنجش ارتقا سطح خلاقیت کودکان از دیدگاه والدین پرداخته بود ثابت شد، با این توصیف که میانگین دختران در انعطاف‏پذیری و ابتکار بالاتر از میانگین پسران می‏باشد اما میانگین پسران در سیالی و بسط از میانگین دختران بالاتر است. اما این تفاوت معنی دار نمی‏باشد. به عبارت دیگر تفاوت معنی داری بین دختران و پسران در ابعاد خلاقیت وجود ندارد. واژگان کلیدی: تأثیر آموزش هنر، تجسمی-کاربردی، خلاقیت و کارآفرینی، کودکان پیش‏دبستانی، آموزش و پرورش، دخترانه و پسرانه (مبتکر نوین )

مطالعه مفاهیم اساطیری در نقوش پارچه ها و بافته های دوره ساسانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1392
  فریبا عباسی ظلانی   الیاس صفاران

نقش مایه های ساسانی از جمله اصلی ترین نقوش به کار گرفته در آثار هنری ایرانی است و با توجه به اینکه ریشه های عمیق در فرهنگ و آداب و سنن این مرزو بوم دارد، در مقایسه با نقوش بیگانه، مصرف کننده ی ایرانی با این نقوش اصیل، قرابت و الفتی دیرینه دارد. اما متاسفانه طراحان لباس، گرافیست ها و سازندگان اشیاء و دکوراسیون داخلی در اکثر موارد به تقلیدی کورکورانه از طرح ها و عناصر بیگانه پرداخته اند. این امر موجب شد تا در این عرصه ی مهم، دستمایه ی عظیم نقوش اصیل کشورمان نادیده انگاشته شود. نوشته حاضر تحقیق و پژوهشی پیرامون مفاهیم اساطیری در نقوش پارچه های دوره ساسانی با تاکید بر تا?مل و توجه در معنا و مفهوم نقوش بوده است.توصیه این پژوهش دعوت هنرمند ایرانی بخصوص هنرمندان عرصه ی طراحی لباس و دانشجویان این رشته به تفکر و اندیشه به نقوش موجود در هنرهای سنتی ایران بوده که می تواند منبع بسیار غنی الهام برای انان باشد و با الگو قرار دادن هنرمندان ساسانی همواره طرح های پرمعنا و مفهوم خلق کنند و ذائقه هنری نسل جوان را با مفاهیم اسطوره ای این مرز وبوم آشنا سازند. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی می باشد. نتایج پژوهشی حاضر نشان می دهد که در دوره ی ساسانی نقش مایه های گیاهی، حیوانی و انسانی وانتزاعی وجود دارد و بیشتر این نقش مایه ها نشا?ت گرفته از هنر هخامنشیان،یونان، روم و شرق باستان بوده اند. به علاوه بیشتر نقش مایه های دوره ساسانی نقش نمادین ایفاء می کردند. همچنین نقش مایه های دوره ساسانی قابلیت اجراء به وسیله فنون مختلف چاپ و اجراء در طراحی لباس و سوزن دوزی و... را دارند.

بررسی ساختار نماد شناسی موضوع قرآنی رشد(معنوی)برای تبدیل شدن به انیمشن(نمونه موردی-انیمشن مرمت)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  محمد طحانیان   الیاس صفاران

در این پژوهش به طرح ساختار نمادشناسی موضوعات قرآنی به طور اخص موضوع رشد معنوی در راستای تبدیل به یک فیلم (انیمیشن) پرداخته شده است. از بین عناصر داستانی آن دسته که قابلیت تبدیل به فیلم را دارند و هم چنین مفاهیمی که از لحاظ نمادین در قرآن بیان شده و از آنان می توان در قالب عناصر داستانی و نمایشی بهره گرفت، استفاده شده است.. اهداف مورد نظر تعیین ساختار نمادین موضوعات و مفاهیم قرآنی، شناسایی عناصر نمادین مربوط به مفهوم «رشد معنوی» در قرآن، تبیین عناصر نمادین مربوط به رشد معنوی در قالب فیلم - انیمیشن - داستان - نمایش و غیره است.

مطالعه سبک و روش های کار نگارگران دوره قاجار با تاکید بر منتخب نگاره های آقا لطفعلی صورتگر شیرازی در شاهنامه داوری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  لادن دانایی   الیاس صفاران

چکیده: برای مطالعه سبک و روش های کار نگارگران دوره قاجار باید با استفاده و از طریق بررسی آثار انجام بگیرد. نسخه خطی مصور شاهنامه داوری متعلق به دوره قاجار است که به شماره 995 در موزه رضا عباسی نگهداری میشود. این نسخه را میتوان آخرین نمونه ممتاز در هنر کتاب آرایی ایران به شمار آورد.تصاویر یا نگاره های این نسخه شاهدی بر واپسین تلاش ها در جهت زنده نگاه داشتن اصول نگارگری ایرانی است. هدف و تأکید پژوهش حاضر، معرفی ویژگی های ساختاری و شناخت عناصر مختلف به کار رفته در سبک آقا لطفعلی صورتگر شیرازی در نگاره های شاهنامه داوری می باشد. ساختار تصویری این نگاره ها ارزش های تازه ای در مصورسازی ارائه میدهد و توانایی این هنرمند را در تصویر سازی شاهنامه داوری و سبک و روش های کار نگارگران دوره قاجار نشان میدهد. واژگان کلیدی: سبک، روش های کار، نگارگران، دوره قاجار، لطفعلی صورتگر شیرازی، شاهنامه داوری

نقش مستند انیمیشن در حفظ هنر و میراث فرهنگی ایران باستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1393
  مهدی رضاییان   الیاس صفاران

بی شک مستند انیمیشن می تواند تا حدود زیادی ،تفکر و فرهنگ حاکم بر هنر هر دوره را به نمایش بگذارد.تزیینات و فرم بنا برای معماران و باستان شناسان و ... از جهات مختلفی ممکن است جالب باشد و برای عامه مردم از جهاتی دیگر،به طوری که ناخودآگاه هر بیننده ای را ترغیب به حفظ هنر ومیراث فرهنگی نماید.بنابراین کارگردان مستند انیمیشن،با استفاده از بازآفرینی دیجیتال،به دنبال هر چه واقعی جلوه دادن میراث فرهنگی و هنری ایران باستان بوده است.

بررسی و معرفی نقوش صخره ای منطقه سوسن آباد بالا در استان مرکزی جهت بهره وری های هنری، فرهنگی و گردشگری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده معماری و هنر 1392
  نسیم کریم زاده   الیاس صفاران

سنگ نگاره ها به عنوان یکی از شاخه های مهم هنرهای صخره ای از کهن ترین و فراگیرترین میراث اجداد بشر در سراسر جهان محسوب می شود. تشابهات موجود میان نقوش سنگ نگاره ها در مراکز مختلف هنر صخره ای در جهان ما را به ریشه ها و مبانی مشترک تمدن های کهنسال تاریخ بشریت هدایت می کند. فراگیری و وسعت قابل توجه مراکز هنر صخره ای در ایران فرصت مغتنمی را برای پژوهش در حوزه تاریخ فرهنگی و اجتماعی ایران در دوره های کهن و ورود مباحث بینارشته ای در قلمرو طلوع و تکامل جوامع بشری در این قلمرو فراهم کرده است. همچنین این حوزه وسیع می تواند بسترساز بهره گیری از ظرفیت های بالقوه موجود در آن از جمله بهره وری های فرهنگی و هنری متعدد و توسعه گردشگری فرهنگی در کشور باشد. در این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی و استفاده از ابزارهای اسنادی و میدانی نقوش صخره ای سوسن آباد، یکی از مناطق استان مرکزی با هدف معرفی ظرفیت های فرهنگی و هنری و گردشگری آن مورد مطالعه قرار گرفته و به استناد تجارب دیگر کشورها در این حوزه، راهکارهای عملی ارائه شده است.

گامهایی برای بومی نمودن تئاتر تعلیمی تربیتی( تئاتر پداگوژیک) باتاکید برنمایشنامه کاری(دراماتورژی) متون کهن فارسی نمونه موردی حکایاتی چند ازکلیله ودمنه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  راضیه یزدانی وفا   الیاس صفاران

جستجوی راهکاری برای بومی نمودن تئاتر تعلیمی تربیتی (تئاتر پداگوژیک) با توجه به افتراقاتی که فلسفه های پشتیبان این نوع آموزشی با مبانی تعلیم وتربیت اسلامی دارد با جستجوی اشتراکات اسلام وپست مدرنیسم که این نوع تربیتی از جمله ابزارهای جامعه ساز دکترین پست مدرنیسم به شمار می رود ازجمله اهداف این پژوهش می باشد که اگرچه در بین جوامع کنونی روشی نوین محسوب می شود اما در میان ادبیات تعلیمی کشور ما که برخوردار از فرهنگ غنی اسلامی می باشد روشی کهن وریشه دار به حساب می آید که این پژوهش با معرفی یک فرامتن حاضر در هزار سال ادب فارسی توانسته به اهداف برشمرده ی خویش دست یابد .

مطالعه عناصر بصری نگاره های امامزاده های خوزستان( نمونه موردی نگاره های امام زاده عبدا...(ع) شوشتر)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده معماری و هنر 1392
  مرجان نوروزی زاده   الیاس صفاران

معماری آرامگاه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بعد از اسلام به منظور نشر و رواج آن در ایران یکی از راههای جغرافیائی ورود آن ، خوزستان بود.ازمیان امامزاده های خوزستان امامزاده عبدا...(ع)شوشتر است که بنای آن به دوره ایلخانی می رسد ودردوره صفوی و قاجاری مرمت وتزئین هایی به آن اضافه شده است. نگاره ها وکتیبه های زیبا وارزشمندی که هنوزبه همان صورت دست نخورده بر جای مانده است . این پژوهش یک تحقیق توصیفی است که از یک سو با استفاد از روش کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات نظری با شیوه اسنادی – تاریخی و از سوی دیگر از روش پیمایشی و روش میدانی ، مشاهده و مصاحبه استفاده شده است .

مطالعه فرم و محتوا در نقوش سنگ مزارات گورستان های استان مازندران ( نمونه موردی سنگ مزارات گورستان سفید چاه شهرستان بهشهر (
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  محمد متولی   الیاس صفاران

از آنجا که آثار هنری مناطق مختلف ایران نقش ها و طرح های منحصر به فرد خود را دارند و استان مازندران هم بخاطر شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی خاص آن از این قاعده مستثنی نبوده و شناخت بنیان های زیبایی شناسانه ی آن ها اهمیت ویژه ای در شکل گیری مبانی تصویری و زیبایی شناسی آن دارد. نقوش گورستان سفیدچاه دارای نوعی مفهوم دینی–آیینی می باشد که برای شناخت آن، لازم است که به بررسی ادیان موجود در این منطقه پرداخت.

مطالعه و معرفی نقوش صخره ای مناطق شمال غرب ایران جهت بهره وری های هنری، فرهنگی و گردشگری ( نمونه موردی: روستای عقربلو، غار کرفتو)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1394
  ثریا شوقی بابانظر   الیاس صفاران

سنگ نگاره ها یکی از آثار فرهنگی و هنری اقوام مختلف انسانی است که تا کنون مجموعه های متنوعی از آن در بسیاری از نقاط دنیا به دست آمده است. این نگاره ها مقدمه پیدایش تبادل پیام، زبان،حروف رمزی، و خط بشمار می روند و اطلاعات ارزشمندی از باورها، آیینها، آداب و رسوم، اسطوره ها و سایر منظرهای زندگی نوع بشر در دوره های کهن را به نمایش می گذارند.مناطق شمال غرب ایران از جمله مراکز غنی این هنر کهن بشمار می روند که تا کنون مجموعه های فراوانی از آن ها شناسایی شده است.در این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی و استفاده از ابزارهای اسنادی و میدانی، نقوش صخره ای عقربلو واقع در استان آذرایجان غربی و مجموعه غار کرفتو واقع در استان کردستا ن با هدف معرفی ظرفیت های فرهنگی و هنری و گردشگری آن مورد مطالعه قرار گرفتند. سنگ نگاره های این مناطق نه تنها از نظر قدمت نیز اهمیت بسزایی دارند بلکه دارای نقشمایه های متنوع انسانی، حیوانی و نمادین خاص هستند و می توانند اطلاعات مفیدی را درباره وجوه مختلف زندگی بشر ارائه دهند. همچنین این حوزه ی وسیع می تواند فرصت مغتنمی را در جهت افزایش بهره وری های هنری و توسعه گردشگری کشور ایجاد نماید.

بررسی مقابر دوره اسلامی شهر ری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1380
  علی برزگر   الیاس صفاران

همراه با بسط و گسترش قلمرو اسلام و فتوحات مسلمین در اقصی نقاط ایران ، تا مدتها هنر معماری این سرزمین بر عناصر گذشته خود متکی بود. از آن پس هنرمندان مسلمان ایران با تکیه بر عناصر هنری گذشته خود بویژه هنر عصر ساسانی و با الهام از فرهنگ اسلامی معماری ایران را رونق بخشیدند. در ایران دوره اسلامی ، بناهای آرامگاهی بعد از مساجد در شمار پرتعدادترین آثار معماری قرار دارند. ساخت این بناها از سده چهارم هجری قمری به بعد ، با پدید آمدن سلسله های مختلف محلی در شرق و شمال ایران که همزمان با تضعیف خلافت عباسی بود، رواج یافت . بخصوص در زمان حکومت شیعه مذهب آل بویه و به دلیل قدرت سیاسی آنها ساخت این نوع بناها بصورت گسترده ای انجام پذیرفت . بناهای آرامگاهی بطور کلی به دو گروه بناهای مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می شوند. تقسیم بندی دیگر بناهای آرامگاهی از لحاظ فرم و ریخت شناسی می باشد، که از این نظر به دو گروه بناهای برجی شکل و غیر برجی شکل تقسیم می شوند. در این راستا منطقه شهر ری در شش کیلومتری جنوب و جنوب شرقی استان تهران از جمله مناطقی است که بناهای آرامگاهی نسبتا زیادی را در خود داده است. این بناها از لحاظ فرم و ریخت شناسی در شمار مقابر برجی شکل و مقابر غیربرجی شکل قرار دارند. بناهای آرامگاهی مذهبی در شهر ری مجموعه ناهمگونی را تشکیل می دهند که به سبکهای مختلفی ساخته شده اند و از لحاظ زمانی متعلق به دوره های مختلفی از دوره آل بویه تا زمان قاجار را شامل می شوند. بعضی از این بناها در سالهای اخیر به دلایل مختلفی مانند گذشت زمان و یا توسط سازمان اوقات تخریب گردیده و بناهای نوسازی بجای آنها احداث شده است .

بررسی باستان شناسی آثار و محوطه های دوره اسلامی منطقه کجور واقع در غرب مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1381
  حسن هاشمی زرج آباد   الیاس صفاران

به استناد منابع و متون تاریخی کجور در دوره میانه اسلامی با همین نام و قبل از تهاجم مغول با نام کجه مرکز سیاسی ایالت رویان و سپس پایتخت رستمدار بوده است . رویان یکی از ایالتهای مهم اسپبدان طبرستان در بخش غربی طبرستان بود که گسترش جغرافیایی آن از غرب آمل شروع وتا مرز دیلمان ( گیلان ) امتداد داشته است . بنا به نوشته این اسفندیار ، یکی از شعبات خاندان اسپهبدان بنام پادوسبانان از سال 45 تا 1005 ه . ق ( تا دوره صفویه ) در این منطقه فرمانروایی کرده و آثار بناهای ارزشمندی از خود بر جای گذاشتند. تاکنون پژوهشهای جامعی برای آثار و محوطه های منطقه کجور بویژه دوران اسلامی انجام نشده است . کمبود پژوهش و عدم شناخت استقرارهای یاد شده انجام پژوهشهای تطبیقی بین آثار و محوطه های دوران اسلامی مناطق همجوار بویژه شرق مازندران و کجور را که بی شک بر یکدیگر تاثیر و تاثر داشته اند را مشکل و مبهم نموده است . نگارنده جهت رفع این نقیصه به بررسی باستانشناسی محلهای دوران اسلامی منطقه کجور پرداخته است و برای پژوهش و بررسی دو فصل بررسی باستانشناسی انجام شد که برطبق شواهد و مدارک باستانشناسی تداوم و استقرار فرهنگی در منطقه از اواخر هزاره دوم ق. م ( عصر آهن ) تا دوره قاجار قابل مطالعه و بررسی است . پراکندگی استقرار های دوران اسلامی این منطقه بدلیل شرایط اقلیمی و زیست محیطی نقش موثری در روند شکل گیری فرهنگهای دوران مختلف اسلامی داشته است . بررسی باستانشناسی نشان می دهد که تراکم و گستردگی استقرار های دوران اسلامی منطقه کجور که عموما در مناطق دشت و هموار متمرکزند، نسبت به دوره های قبل بیشتر است . تحلیل معماری آثار و بناهای این منطقه نشان می دهد که با وجود تاثیر پذیری از بناهای شرق مازندران و گلستان چه در اصول معماری و چه در اصول تزئین تحت تاثیر توانهای محیطی و شرایط اقلیمی است . بدیهی است شناخت دقیق تر آثار دوران اسلامی منطقه کجور منوط به انجام بررسیهای هدفمند و کاوشهای علمی باستانشناسی جهت آگاهی از ارتباطات فرهنگی درون منطقه ای و برون منطقه ای با مناطق همجوار است .