نام پژوهشگر: رضا بصیری

مقایسه ‏سودآور‏ی ‏کاربری‏های اراضی جنگل‏کاری و کشاورزی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده جنگلداری و مهندسی چوب و کاغذ 1389
  رقیه تراهی   محمد هادی معیری

تحقیق حاضر با هدف محاسبه هزینه‏ها، درآمدها و سودخالص کاربری‏های جنگل‏کاری (زراعت چوب) و کاربری‏های کشاورزی (محصولات زراعی) و مقایسه آن‏ها با هم براساس معیارها (ضوابط) اقتصادی می‏باشد. بدین‏منظور جنگل‏کاری‏های صنوبر(4 گونه بومی و غیربومی) و پالونیا فورتونی (? فاصله کاشت) در ناحیه جنگلی شصت‏کلاته گرگان و جنگل‏کاری‏های کاج بروسیا و اکالیپتوس در حومه گرگان و همچنین چهار نوع محصول زراعی شامل گندم، کلزا، کدوآجیلی و گوجه‏فرنگی در اراضی همجوار مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. در هر یک از رویشگاههای جنگل‏کاری، عرصه‏های یک هکتاری (100×???متر) انتخاب و قطربرابرسینه و ارتفاع کلیه درختان در هر قطعه نمونه اندازه گیری و با توجه به تراکم درختان، موجودی حجمی هر یک از جنگل‏کاری‏ها محاسبه شد. سپس هزینه‏های یک هکتار جنگل‏کاری به تفکیک و کل بر مبنای نرخ برآوردی در سال وقوع عملیات و محاسبه ارزش آینده آن‏ها در سال مبنا (????) براساس نرخ بهره مشخص تعیین گردید. درآمدفعلی حاصل از یک هکتار جنگل‏کاری با توجه به میزان محصول‏دهی و سن توده محاسبه و نهایتاً درآمد خالص آن‏ها محاسبه شد. همچنین هزینه‏ها و درآمدهای یک هکتار تولید محصولات زراعی مورد مطالعه با استفاده از آمارهای موجود در ادارات ذیربط و تعدیل آن‏ها براساس داده های واقعی کسب شده از زارعین همجوار اراضی جنگل‏کاری برآورد و میزان سوددهی آن‏ها تعیین گردید. سرانجام کاربری‏های مختلف جنگل‏کاری با هم و کاربری‏های مختلف زراعی با هم براساس شاخص‏های متداول اقتصادی از جمله ارزش‏خالص‏فعلی (npv)، نرخ بازده داخلی(irr) و نسبت منفعت به هزینه (bcr)مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین با استفاده از شاخص خالص معادل یکنواخت سالیانه (neua) هر یک از کاربری‏های جنگل‏کاری (زراعت چوب) با کشاورزی (محصولات زراعی) مقایسه گردید. یافته های تحقیق نشان داد که جنگل‏کاری ?? ساله گونه پالونیا (فاصله کاشت 6×? متر) بیشترین و جنگل‏کاری اکالیپتوس ? ساله کمترین درآمد خالص را فراهم می کند. اولویت‏بندی پروژه‏های جنگل‏کاری براساس ضوابط اقتصادی به ترتیب پالونیا، کاج بروسیا و صنوبرهای غیربومی می‏باشد. در میان محصولات زراعی بیشترین درآمد خالص متعلق به کدوآجیلی و کمترین آن مربوط به گوجه‏فرنگی در اراضی مسطح (سوددهی بیشتر) و اراضی شیبدار (سوددهی کمتر) می‏باشد. ارجحیت انتخاب پروژه‏های کشاورزی به ترتیب کدوآجیلی، گندم، کلزا و گوجه‏فرنگی می‏باشد. نتایج همچنین نشان داد براساس ضابطه خالص معادل یکنواخت سالیانه کلیه‏ی کاربری‏های جنگل‏کاری (زراعت چوب) با فاصله کاشت کمتر نسبت به انواع کاربری‏های کشاورزی برتری و سودآوری مالی بیشتری دارد.

تعیین تعداد نمونه بهینه برای مطالعه ارتباط بین تاج پوشش گیاهی جنگل بلوط ایرانی و برخی متغیرهای اکولوژیک با تاکید بر تحلیل توان آماری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1389
  صالح کهیانی کری   رضا بصیری

چکیده تعیین تعداد نمونه در طراحی تحقیق و مطالعات تجربی، مهم و اغلب مرحله ای سخت و مشکل می باشد. هدف این تحقیق تعیین تعداد نمونه مناسب برای مطالعه ارتباط بین برخی متغیرهای اکولوژیک با استفاده از تحلیل توان آماری می باشد. بدین منظور پس از تعیین سطح قطعات نمونه به روش سطح حداقل، تعداد 40 قطعه نمونه مستطیلی 12 آری با خطای 15% محاسبه و بصورت تصادفی- سیستماتیک انتخاب شد. در هر قطعه نمونه پس از جمع آوری اطلاعات مربوط به پوشش های گیاهی (عناصر چوبی و علفی) و متغیرهای اکولوژیک از قبیل درصد شیب، ارتفاع از سطح دریا(متر)، جهت جغرافیایی، شاخص شکل زمین، شاخص شکل شیب، یک نمونه خاک ترکیبی جهت اندازه گیری خصوصیات بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی و کربن آلی خاک، عناصر ماکرو خاک شامل(n,p,k,ca,mg) برداشت شد. جهت بررسی ارتباط بین متغیر های پوشش گیاهی و متغیر های محیطی مورد مطالعه از تحلیل رگرسیون خطی ساده و چند گانه استفاده گردید و سپس محاسبه تعداد نمونه بر اساس تحلیل توان آماری با استفاده از نرم افزار3.1.1 g*powerانجام شد. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون خطی ساده و رگرسیون خطی چند گانه، هیچیک از فرضهای رگرسیون(خطی بودن ارتباط، داده های مورد استفاده برای برازش مدل نماینده ای از داده های مورد نظر باشد، ثبات یا همگنی واریانس خطاها، استقلال خطاها، تبعیت خطاها از توزیع نرمال) نقض نگردید در نتیجه آزمونهای فرض، برآورد ضرائب، خطای معیار برآورد ضرائب، ضرائب همبستگی و تعیین و برآورد فاصله ای مدل های ارائه شده دارای اعتبار می باشند. نتایج حاصل از تحلیل توان آماری نشان دهنده این است که تعداد نمونه مورد نیاز بر مبنای تحلیل توان آماری برای مطالعه هر یک از متغیرهای اکولوژیک، متفاوت بوده و اصولا کمتر از روش معمول می باشد. همچنین بین تعداد نمونه مورد نیاز برای مطالعه هر یک از متغیرهای اکولوژیک، بر اساس محاسبات خطای نوع اول(?) با تعداد نمونه محاسبه شده بر اساس خطای نوع دوم(?) تفاوت معنی داری وجود دارد.

بررسی و مقایسه رشد توده های صنوبر در ارتباط با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگلکاری های غرب استان گیلان (مطالعه موردی: جنگلکاری منطقه گیسوم)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده منابع طبیعی صومعه سرا 1389
  مریم ملکی   علی صالحی

چکیده در سالهای اخیر به جهت افزایش تخریب جنگل های شمال به خصوص در بخش های جلگه ای و به دنبال آن کاهش میزان تولید این جنگل ها و از طرف دیگر افزایش میزان تقاضای چوب در جامعه، توجه بسیاری به جنگلکاری با گونه های سریع الرشد به خصوص گونه های صنوبر جلب شده است. صنوبر از نظر نیاز خاکی گونه ای پرنیاز محسوب شده و تولید و کیفیت چوب آن ها بسیار تحت تاثیر خصوصیات و وضعیت خاک می باشد. بدین منظور تحقیقی با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مناسب جهت صنوبرکاری صورت گرفت. برای انجام این تحقیق قطعات صنوبرکاری 3 و 13 سری 2 گیسوم واقع در بخش جلگه ای غرب استان گیلان ، به دلیل وجود اختلافات ظاهری در خصوصیات کمی و کیفی درختان آن ها انتخاب شدند. روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک با قطعات نمونه 200 مترمربعی می باشد. همزمان با برداشت خاک از دو عمق 20– 0 و 40- 20 سانتیمتر، مشخصه های کمی و شادابی کلیه درختان موجود در قطعات نمونه مورد بررسی قرار گرفتند، برای مطالعه دقیق تر بخش های عمیق خاک، یک پروفیل در هر یک از مناطق حفر شد. همچنین به منظور بررسی عمق سفره آب زیرزمینی، در هر یک از قطعات مذکور اقدام به حفر 7 چالک توسط اوگر گردید. مقایسه و بررسی آماری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، مشخصه های کمی درختان و عمق سفره آب زیرزمینی دو پارسل با استفاده از آزمون آماری t-test و بررسی شادابی درختان توسط آزمون کای اسکوار )2?( صورت گرفت. نتایج حاصل از بررسی خصوصیات کمی درختان نشان دهنده بیشتر بودن میزان قطر برابر سینه و ارتفاع درختان قطعه 13 و معنی دار بودن تفاوت آنها در دو قطعه بوده است. نتایج حاصل از بررسی شادابی درختان نیز نشان داد صنوبر های قطعه 13 از وضعیت مطلوب تری نسبت به درختان پارسل 3 برخوردارند. نتایج آزمایشات فیزیکی بخش های سطحی و تحتانی خاک بیانگر وجود اختلاف معنی دار در برخی از خصوصیات و سنگین تر بودن خاک در قطعه 3 بوده است. همچنین تمامی خصوصیات شیمیایی لایه سطحی خاک پارسل های مورد مطالعه اختلاف معنی دار نشان دادند به طوریکه خاک قطعه 13 دارای عناصر غذایی بیشتری می باشد. نتایج بررسی ماهانه عمق سفره آب زیر زمینی نشان دهنده بالا بودن سطح آب در پارسل 3 در اغلب ماه های سال می باشد. از برایند این تحقیق معلوم می شود که توده های صنوبر بر روی خاک های با مقدار مطلوب عناصر غذایی و بافت سبک تر که دارای وضعیت تهویه و نفوذپذیری بهتر می باشند، از رشد مطلوب تری برخوردارند از این رو با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی صنوبر کاری ها و تاثیر خاک در رشد و کیفیت آن ها، مطالعه و بررسی خاک جهت انتخاب منطقه مناسب صنوبرکاری امری ضروری به نظر می رسد. کلمات کلیدی: جنگلکاری ، صنوبر ، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، عمق سفره آب زیر زمینی

ارزیابی تنوع زیستی گونه های گیاهی در گروه گونه های اکولوژیک با استفاده از برخی از شاخص های غیرپارامتریک در منطقه ارسباران( مطالعه موردی: حوزه آبخیز ایلگنه چای و کلیبرچای)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی بهبهان 1391
  اللهویردی محمدزاده   رضا بصیری

جهت دستیابی به توسع? پایدار و همچنین حفاظت از اکوسیستم های طبیعی و تنوع زیستی آنها لازم است نقش عوامل اکولوژیکی و تأثیر آنها بر تنوع گونه های گیاهی مورد ارزیابی قرار گیرد. ارزیابی تنوع زیستی گونه های گیاهی جنگلهای ارسباران که وسیع ترین ناحیه رویشی شمالغرب کشور محسوب می شوند، مسئله حفاظت و حمایت در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی تنوع زیستی گونه های گیاهی در سطح گروه گونه های اکولوژیک با استفاده از شاخص های غیرپارامتریک در جنگلهای ایلگنه چای و کلیبرچای منطق? ارسباران است. به همین منظور، تعداد 160 قطعه نمونه با روش تصادفی _ سیستماتیک و به مساحت 314 مترمربع پیاده گردید. گونه های درختی و درختچه ای در پلات اصلی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. گونه، درصد تاج پوشش و تعداد پایه به عنوان معیارهای اندازه گیری پوشش گیاهی در نظر گرفته شد. جهت برداشت پوشش علفی در مرکز پلات اصلی، میکروپلاتی به ابعاد 1 مترمربع در نظر گرفته شد. گونه و درصد پوشش علفی برداشت شد. جهت اندازه گیری زادآوری گونه های چوبی، در هر قطعه نمونه اصلی، قطعات نمونه ای دایره ای شکل به ابعاد 5/12 مترمربع پیاده گردید. نهالهای شاخه زاد و دانه زاد برای هر گونه ثبت شد. برای تعیین گروه های اکولوژیک از روش های مناسب رسته بندی و طبقه بندی استفاده شد. روش های مختلف رسته بندی از قبیل: آنالیز تطبیقی(correspondence analisis) یا معدل گیری معکوس(reciprocal averaging) و تحلیل تطبیقی متعارف(canonical correspondence analysis ) وجود گروه های اکولوژیک را اثبات نمود. با استفاده از روش تحلیل دو طرفه گونه های شاخص ( tow way indicator species analysis) شش گروه اکولوژیک شامل: گروه اول، گروه palliurus spin christi mill.، گروه دوم، گروه quercus petraea، گروه سوم، گروه، centaurea aziziana، aseperula arvensis، گروه چهارم، گروه cornus mass l.، گروه پنجم، گروه taxus baccata l.، و گروه ششم، گروه fraxinus rotundifolia miller.، acer campestr متمایز گردید. جهت تعیین و برآورد تنوع زیستی گیاهی از شاخص های غیرپارامتریک((عددی)( غنای گونه ای، یکنواختی و ناهمگنی)) استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین عوامل توپوگرافی و شاخص های تنوع زیستی از روش تحلیل چند متغیره تشخیص و رگرسیون خطی چندگانه با روش قدم به قدم استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که 8/83% از قطعات نمونه به طور صحیحی کلاسه بندی شده اند. . در بررسی فلورستیک گیاهان منطقه مورد مطالعه، از مجموع 107 گونه، تعداد 26 گونه درختی و درختچه ای و 81 گونه علفی متعلق به 72 سرده (جنس) و 39 تیره(خانواده)، شناسایی گردید. با در نظر گرفتن نتایج مختلف حاصله از بخش های مختلف می توان ابزار نمود که عوامل توپوگرافی به ویژه ارتفاع ازسطح دریا و پس از آن درصد شیب-جهت و از بین شاخص های تنوع زیستی(غنای گونه ای، یکنواختی و ناهمگنی) شاخص غنای گونه ای(taxas و مارگالف) نقش موثری در تفکیک گروه های اکولوژیک داشتند. به طوری که شاخص غنای گونه ای با افزایش ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب، نقش بسزایی در افزایش تنوع زیستی منطق? مورد مطالعه دارد. نتایج مقایسات میانگین و رگرسیون خطی چند گانه نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب غنای گونه ای و تنوع افزایش می یابد. میزان شاخص های تنوع زیستی در دامنه های شمالی بیشترین مقدار و در دامنه های جنوبی کمترین مقدار را داشتند. نتایج ارتباط بین داده های زادآوری و متغیرهای محیطی نشان داد که تفاوت معنی داری در بین گروه ها از نظر شاخص های غنای گونه ای و ناهمگنی وجود دارد در حالی که شاخص-های یکنواختی تفاوت معنی داری نشان نداند.

تأثیر آتش سوزی برروی ساختار جنگلهای شاخه زاد بلوط (مطالعه موردی منطقه تنگ قلعه شهرستان کوهدشت، لرستان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی بهبهان 1391
  روح اله شکری   رضا بصیری

پدیده آتش سوزی هر ساله سطوح کم و بیش زیادی از مساحت جنگل های بلوط غرب ( لرستان) را مورد تهدید یا خسارات قرار می دهد و بر کیفیت و سلامت آنها تاثیر منفی دارد. مطالعه و بررسی تاثیر آتش سوزی بر ساختار و ترکیب گونه های جنگلی و همچنین بر زادآوری که ضامن بقای جنگل است این امکان را می دهد که اطلاعاتی در مورد وضعیت پوشش گیاهی بعد از آتش سوزی بدست آید. به عبارت دیگر می توان فهمید که شدت تخریب به چه میزان بوده و چگونه می توان به جنگل کمک کرد تا به حالت اولیه خود برگردد. منطقه مورد مطالعه به مساحت90 هکتار در5کیلومتری شمال شهرستان کوهدشت قرار داشته در15تیرماه سال 1385 دچار حریق از نوع سطحی گردید. به همین منظور، تعداد 60 قطعه نمونه با ترانسکت خطی و به مساحت 400 مترمربع پیاده گردید. پوشش درختی در پلات اصلی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. جهت برداشت درصد پوشش علفی و زاد آوری ، میکروپلاتی به ابعاد 4 مترمربع در نظر گرفته شد.جمع آوری اطلاعات صحرایی این تحقیق در اواخر اردیبهشت ماه با در نظر داشتن تاثیر آتش سوزی بر سلامت درختان، ساختار جنگل، زادآوری، پوشش علفی صورت پذیرفت. نتایج نشان دادند که آتش سوزی باعث کاهش معنی دار قطر برابر سینه، قطر یقه، درصد تاج پوشش و تعداد در هکتار و افزایش قطر جست گروه ها، تراکم زادآوری و درصد پوشش علفی در منطقه سوخته شده گردید. در مجموع می توان چنین بیان داشت که آتش سوزی باعث تغییر ساختار جنگل گردید و بر کیفیت و تراکم درختان تاثیر منفی داشته و بر تجدید حیات بلوط تاثیر مثبتی دارد.

مطالعه ساختار و ترکیب جنگل های رودخانه ای حوزه مارون بهبهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی بهبهان 1391
  آسیه ریاضی   رضا بصیری

مطالعه ساختار و ترکیب جنگل ها در مدیریت اکوسیستم های جنگلی ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی ساختار و ترکیب جنگل های رودخانه ای حوزه مارون بهبهان می باشد. بدین منظور 79 پلات 100 متر مربعی (در هر پلات یک میکروپلات 4 متر مربعی) به روش ترانسکت خطی در منطقه مورد مطالعه پیاده شد. سپس کلیه مشخصات درختان شامل؛ قطر برابر سینه، قطر یقه، ارتفاع کل، ارتفاع تاج، دو قطر عمود بر هم تاج و درصد پوشش گونه-های علفی ثبت شد. در مجموع تعداد 71 گونه گیاهی متعلق به 59 جنس و 24 تیره شناسایی شد. tamarix arceuthoides beg. گونه غالب چوبی و trachynia distachya (l.) link و phragmites australis (cav.) trin گونه های غالب علفی هستند. با استفاده از تحلیل دو طرفه گونه های شاخص، هشت تیپ چوبی و شش تیپ علفی شناسایی شد. با توجه به شاخص های تنوع زیستی، منطقه دارای غنای گونه ای بالا و یکنواختی نسبتاً پایینی می باشد. تعداد پایه کل درختان 28/2063 اصله در هکتار، جست گروه 82/1240 اصله در هکتار و تعداد جست 25/4001 اصله در هکتار به دست آمد. میانگین قطر برابر سینه پده 21/16 سانتیمتر و میانگین قطر یقه پده، گز و سریم به ترتیب 48/18، 2 و 30/1 سانتیمتر می باشد. میانگین ارتفاع پده، 50/5 متر، گز 13/1 متر و سریم 90/0 متر به دست آمد. میانگین پوشش تاجی پده، گز و سریم به ترتیب 42/700، 34/405 و 68/30 متر مربع در هکتار و میانگین سطح مقطع آن ها در محل یقه به ترتیب 85/1، 63/1 و 02/0 متر مربع در هکتار به دست آمد. بررسی منحنی پراکنش تعداد در طبقه های قطری و ارتفاعی موید استقرار یک توده ناهمسال است. جنگل مورد بررسی تراکم بالایی از گونه های چوبی کم قطر دارد که می تواند نشان دهنده زادآوری خوب و یا جوان بودن توده باشد. توده دارای سه اشکوب است که پده گونه حاضر در اشکوب بالاست و بیشترین پیچیدگی و غنای ساختاری را دارد. با توجه به ناهمگنی زیستگاه، تنوع و غنای گونه ای نسبتاً بالا می باشد.

مطالعه برخی فاکتورهای تاج پوشش در رابطه با برخی عووامل توپوگرافی در منطقه دادآباد استان لرستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1392
  زینب فریدونی   رضا بصیری

چکیده این تحقیق در بخشی از سامان عرفی شوراب چنار بگالی استان لرستان که بلوط ایرانی (quercus brantii lindl.) گونه غالب جنگل های آن است صورت پذیرفت. در مطالعه ی حاضر به منظور بررسی تاثیر عوامل توپوگرافی (ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت زمین) بر فاکتورهای تاج پوشش، مساحت تقریبی 1500 هکتار انتخاب گردید. سپس تعداد 147 قطعه نمونه مستطیلی به ابعاد 20 ×10 متر با استفاده از شبکه آماربرداری منظم - تصادفی در سطح جنگل پیاده و فاکتورهای تاج پوشش شامل : percent live crown, crown vigor class ، live crown length، light crown percentage ، crown thickness index، crown spread ratio، crown projection area ،crown size ، live crown percentage، crown ratio percentage ، crown ratio ، bole ratio ,height to crown base ، طول تاج، ارتفاع تاج، سطح تاج، قاعده ی تاج، حجم تاج، قطر تاج ،شعاع تاج، عمق تاج، عرض تاج، جایگاه تاج، سرخشکیدگی تاج و قطر برابر سینه درخت اندازه گیری و محاسبه گردیدند. به منظور بررسی نقش عوامل توپوگرافی در کل سه طبقه ارتفاعی، سه طبقه شیب، هشت طبقه جهت در نظرگرفته شد. برای آزمون معنی دار بودن اختلاف بین میانگین متغیرها در عوامل مختلف از آزمون دانکن استفاده گردید. نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری بین عوامل توپوگرافی و متغیرهای تاج پوشش وجود دارد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تغییرات ارتفاع از سطح دریا بر فاکتورهایی مانند قطر بزرگ در درختان بلوط، عمق تاج در درختان بنه، قاعده ی تاج در درختان زالزالک تأثیرگذار است و با افزایش ارتفاع از سطح دریا فاکتورها در درختان بلوط و زالزالک افزایش و در درختان بنه و بعضا بادام کوهی کاهش می یابد و تغییرات ارتفاعی در درخت افرای کیکم بدون تاثیر است. متغیرهای تاج پوشش در طبقات مختلف شیب اختلاف معنی داری در سطح 05/0 درصد دارند. تغییرات شیب بر فاکتورهایی مانند قطر بزرگ در درختان بلوط، سطح تاج در درختان بنه، عرض تاج در درختان افرا و جهت بر فاکتورهای عمق تاج در درختان بلوط، عمق تاج در درختان بنه، light crown percentage در درختان بادام و light crown percentage در درختان زالزالک، تأثیرگذار است، درختان بلوط و بنه در طبقات پایین و درختان بادام کوهی، زالزالک و افرای کیکم در طبقات متوسط شیب، اختلاف معنی-داری نشان می دهند، تجزیه واریانس فاکتورها و جهت جغرافیایی نیز نشان می دهد که میان فاکتورهای تاج درختان و جهت اختلاف معنی داری در سطح 05/0 درصد موجود می باشد، تغییرات جهت بر فاکتورهایی همچون ارتفاع تاج در درختان بلوط، قاعده ی تاج در درختان-بنه، طول تاج در درختان افرا ، قطرکوچک در درختان زالزالک و قطر کوچک در درختان بادام تأثیرگذار است، در سایر موارد بین عوامل توپوگرافی و فاکتورهای تاج پوشش تفاوت معنی-داری مشاهده نشد (0/05<p).

تأثیر آتش سوزی برروی ساختار جنگلهای شاخه زاد بلوط (مطالعه موردی منطقه تنگ قلعه شهرستان کوهدشت، لرستان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1391
  روح الله شکری   رضا بصیری

پدیده آتش سوزی هر ساله سطوح کم و بیش زیادی از مساحت جنگل های بلوط غرب ( لرستان) را مورد تهدید یا خسارات قرار می دهد و بر کیفیت و سلامت آنها تاثیر منفی دارد. مطالعه و بررسی تاثیر آتش سوزی بر ساختار و ترکیب گونه های جنگلی و همچنین بر زادآوری که ضامن بقای جنگل است این امکان را می دهد که اطلاعاتی در مورد وضعیت پوشش گیاهی بعد از آتش سوزی بدست آید. به عبارت دیگر می توان فهمید که شدت تخریب به چه میزان بوده و چگونه می توان به جنگل کمک کرد تا به حالت اولیه خود برگردد. منطقه مورد مطالعه به مساحت90 هکتار در5 کیلومتری شمال شهرستان کوهدشت قرار داشته در 15تیرماه سال 1385 دچار حریق از نوع سطحی گردید. به همین منظور، تعداد 60 قطعه نمونه با ترانسکت خطی و به مساحت 400 مترمربع پیاده گردید. پوشش درختی در پلات اصلی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. جهت برداشت درصد پوشش علفی و زاد آوری ، میکروپلاتی به ابعاد 4 مترمربع در نظر گرفته شد. جمع آوری اطلاعات صحرایی این تحقیق در اواخر اردیبهشت ماه با در نظر داشتن تاثیر آتش سوزی بر سلامت درختان، ساختار جنگل، زادآوری، پوشش علفی صورت پذیرفت. نتایج نشان دادند که آتش سوزی باعث کاهش معنی دار قطر برابر سینه، قطر یقه، درصد تاج پوشش و تعداد در هکتار و افزایش قطر جست گروه ها، تراکم زادآوری و درصد پوشش علفی در منطقه سوخته شده گردید. در مجموع می توان چنین بیان داشت که آتش سوزی باعث تغییر ساختار جنگل گردید و بر کیفیت و تراکم درختان تاثیر منفی داشته و بر تجدید حیات بلوط تاثیر مثبتی دارد.

اثر آللوپاتی پده (populus euphratica) روی رشد نهال های اکالیپتوس کامالدونسیس (eucalyptus camaldulensis) و کهور آمریکایی (prosopis juliflora)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1392
  لیلا اصلانی   رضا بصیری

جنگل های طبیعی پده که در حاشیه رودخانه های استان خوزستان عرصه وسیعی را پوشانده اند، با تخریب فراوان مواجه می باشند. لذا باید مورد حفاظت قرار گیرند. جنگل کاری راه حل مناسبی برای احیای این بیشه زارهای تخریب یافته است. آللوپاتی نقش مهمی در جنگل از طریق جلوگیری یا تحریک فعل و انفعالات بازی می کند. جهت بررسی اثرات آللوپاتی عصاره ی برگ پده بر اکالیپتوس و کهور آمریکایی عصاره ی برگ پده در شش غلظت 0 گرم در لیتر (شاهد، آب مقطر) 5، 10، 15، 20 و 25 گرم در لیتر تهیه شد. نهال های کهور و اکالیپتوس در غالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 تیمار و 6 تکرار (بلوک) در گلخانه استقرار یافتند و به مدت چهار ماه با عصاره ی برگ پده تیمار شدند. در ابتدا و انتهای دوره پارامترهای رشد مانند تعداد برگ، تعداد شاخه های فرعی ، طول شاخه های فرعی، قطریقه، ارتفاع، جوانه، وزن تر و خشک برگ، ساقه، ریشه، شادابی و زنده مانی نهال ها اندازه گیری شد. نتایج آنالیز واریانس و آزمون دانکن نشان داد که عصاره برگ پده اختلاف معنی داری در سطح خطای 5 درصد در صفات رشد، وزن تر و خشک، زنده مانی نهال های اکالیپتوس نسبت به تیمار شاهد نداشته است. شادابی نهال های اکالیپتوس اختلاف معناداری را نشان داد ولی این اختلاف بین تیمار شاهد با سایر تیمارها نبوده است. در مورد نهال های کهور نیز عصاره تاثیری بر شادابی و زنده مانی آن ها نداشته است. در صفات رشد، وزن تر و خشک برگ و ریشه کهور اختلاف معناداری مشاهده نشد. در وزن تر و خشک ساقه کهور اختلاف معنی داری در سطح خطای 5 درصد وجود دارد، البته در مورد وزن تر و خشک ساقه کهور عصاره اثر تحریکی و افزایشی داشته است و اختلاف معناداری را با تیمار شاهد در سطح خطای 5 درصد در غلظت 10 گرم در لیتر ایجاد کرده است. عصاره ی برگ پده اثر بازدارندگی بر نهال های کهور و اکالیپتوس نداشته است. با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که درخت پده با استفاده از خاصیت آللوپاتی نمی تواند گونه ی مهاجم کهور و گونه ی غیر بومی اکالیپتوس را کنترل کند. در نتیجه باید از وارد شدن این گونه های غیر بومی به جنگل های طبیعی پده جلوگیری کرد تا از این جنگل های با ارزش محافظت شود و لازم است که اثرات آللوپاتی گونه های مهاجم و غیر بومی بر گونه های بومی مورد مطالعه قرار گیرد.

اثر درختان پده بر ماکروفون خاک در جنگلهای حاشیه رودخانه کارون در منطقه شوشتر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1392
  کبری سبزی   رضا بصیری

در اکوسیستم های خشک و نیمه خشک بخصوص اکوسیستم های حاشیه رودخانه ها تک درختان تاثیر مهمی بر ماکروفون خاک دارند. این تحقیق جهت بررسی اثر درختان پده بر ماکروفون خاک در جنگل های حاشیه رودخانه کارون در شهرستان شوشتر انجام گرفت. نمونه برداری در فصل پاییز اواسط آبان1391 صورت گرفت. ماکروفون خاک در زیر تاج درختان (در3 طبقه قطری تاج) روی ترانسکت های موازی به فاصله 100 متر از یکدیگر و موازی با رودخانه نمونه برداری شدند. ماکرفون خاک در قطعات نمونه به اندازه 50 سانتی-متر×50 سانتی متر به عمق 10سانتیمتر از خاک به روش دستی جمع آوری و بر اساس خانواده شناسایی و شمارش گردید. در مجموع 342 قطعه نمونه و 8 نوع ماکروفون از جمله مورچه، موریانه، سوسک، هزارپا، کرم خاکی، خرخاکی، حلزون، عنکبوت برداشت شد. نتایج همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین فاصله از مرکز تاج درخت با ماکروفون خاک همبستگی منفی وجود دارد. این همبستگی در مورد درختان با تاج بزرگتر بیشتر است. تولید لاشبرگ و موادآلی بیشتر و ایجاد میکروکلیمای مناسب تر در زیر تاج پوشش درختان بزرگتر را می توان عامل آن دانست. نتایج همچنین نشان دادند که اندازه قطر تاج تفاوت معنی داری بر ماکروفون خاک ندارد، یکسان بودن لاشبرگ پده، می تواند دلیل معنی دار نبودن اثر قطر تاج آن بر ماکروفون خاک زیر تاج باشد. همبستگی بین فاصله از رودخانه با ماکروفون خاک نشان می دهد که فراوانی، تنوع و غنای ماکروفون در فواصل دورتر از رودخانه بیشتر است ولی یکنواختی ماکروفون در نزدیکی رودخانه بیشتر است.

آشکارسازی روند تغییرات سطح جنگل های شهرستان باغملک با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی بهبهان 1393
  پروین باقری فر   شهرام یوسفی خانقاه

فن آوری سنجش از دور در دنیای پیشرفته امروزی به عنوان یکی از مهمترین و عمده ترین منابع داده های مکانی و موضوعی قلمداد می شود. وجود انواع زمینه های کاربردی و علمی برای سنجش از دور، آن را یک علم قوی و کار آمد برای تولید داه های مکانی مطرح نموده است. آشکارسازی تغییرات به علت وابسته بودن به علوم سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی جزء علوم جدید محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف آشکارسازی تغییرات سطح جنگل های شهرستان باغملک با مساحت 57144 هکتار در بازه زمانی بین سال های 1369 تا 1390 (1990 تا 2011) انجام شده است. بدین منظور از تصاویر سال 1990 سنجنده tm ماهواره لندست و هم چنین تصاویر سال 2011 سنجنده etm+ این ماهواره استفاده شده است. در طبقه بندی تصاویر، از روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال و شبکه عصبی مصنوعی استفاده گردید. ارزیابی نتایج نشان داد که در روش الگوریتم حداکثر احتمال صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقه بندی شده در تصویر tm به ترتیب 62/97 درصد و 96/0 و تصویرetm+ برابر 02/98 درصد و 97/0 می باشد و در روش شبکه عصبی مصنوعی صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقه بندی شده در تصویر tm به ترتیب 22/98 درصد و 97/0 و در تصویر etm+ برابر 34/98 درصد و 97/0 برآورد گردید. پس از طبقه بندی، نقشه های استخراج شده از تصاویر tm و etm+ به منظور آشکارسازی تغییرات روی هم گذاری شدند و نقشه تغییرات به دست آمد. نتایج حاصل از روی هم گذاری نقشه ها نشان داد در طی دوره مورد مطالعه با استفاده از روش اول (حداکثر احتمال) 61/5483 هکتار معادل 5/9 درصد از سطح جنگل کاسته شده است و در روش دوم (شبکه عصبی مصنوعی) 55/4886 هکتار معادل 5/8 درصد از سطح جنگل کاهش یافته است. نتیجه نهایی تحقیق نشان می دهد که استفاده از داده های لندست همراه با داده های حاصل از آماربرداری قابلیت تهیه نقشه تغییرات جنگل را در منطقه مورد مطالعه دارا می باشند.

تأثیر گرد کارخانه سیمان بهبهان روی برخی پارامترهای رویشی، مرفولوژی و فیزیولوژی درخت کنار (ziziphus spina-chricti l.)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1393
  صفی الله سجادی نیا   پیام فیاض

امروزه اطلاعات زیادی در مورد آثار منفی گرد ناشی از کارخانه های سیمان بر پوشش های گیاهی وجود دارد اما تاکنون تأثیر این آلودگی ها بر درختان کنار که در سطح وسیعی از مناطق نیمه خشک حضور دارد بررسی نشده است. در این مطالعه تأثیر دپوی ریزگردهای کارخانه سیمان بهبهان بر ویژگی های رویشی، ریختاری و فیزیولوژیکی درختان کنار (ziziphus spina-christi l.) در فواصل 5/0، 2، 5 و 7 کیلومتری شمال غربی کارخانه در یک فصل رویش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله از کارخانه تا فاصله 5 کیلومتری میزان دپوی ریزگردها بر روی برگ درختان کنار کاهش معنی داری داشت. با افزایش دپوی گرد سیمان، از مساحت برگ ها کاسته شد اما وزن خشک آن ها تغییری نکرد. فراوانی روزنه ها در هر دو سمت برگ تحت تأثیر دپوی گرد سیمان کاهش یافت اما این کاهش در قسمت فوقانی برگ بیشتر از قسمت تحتانی بود. همچنین با افزایش دپوی ریزگردها از محتوای کلروفیل a و کاروتنوئیدهای برگ کاسته شد اما تغییر معنی داری در محتوای کلروفیل b مشاهده نشد. بررسی شعاع دوایر سالیانه درختان کنار طی دو دوره پنجساله تغییر معنی داری را با نزدیک شدن به کارخانه نشان نداد. همچنین نرخ برگزایی درختان کنار نیز تحت تأثیر دپوی گرد سیمان قرار نگرفت. اما رشد طولی شاخه های رو به کارخانه با افزایش فاصله تا 5 کیلومتری کارخانه کاهش یافت و در 7 کیلومتری مجددا کاهش یافت. در مجموع نتایج این بررسی نشان داد که آثاری از ضعف فیزیولوژیکی در درختان کنار تحت تأثیر کارخانه سیمان بهبهان مشاهده می شود اما با شدت فعالیت فعلی کارخانه (یک میلیون تن سیمان در سال) این امر تأثیر معنی داری را بر رشد درختان مستقر در توده های مجاور نداشته است.

شناسایی تیپ های مهم درختی جنگلهای حاشیه رودخانه مارون بهبهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی بهبهان 1393
  الهه حکمت زاده   شهرام یوسفی خانقاه

اولین قدم برای مدیریت بهتر جنگلهای رودخانه ای توصیف و تحلیل دقیق آنها می باشد. خصوصا" تغییرپذیری بالای این توده های جنگلی که تحت نام تیپ های مختلف تعریف می گردد. راه حل رسیدن به یک تحلیل دقیق و با کمترین خطا استفاده از روش تیپ بندی کلاسیک می باشد که مبتنی بر تکنیک های عینی است. یکی از روشهای مهم عینی در تعیین تیپ استفاده از شاخص اهمیت یا importance value index است که خود بر پایه فراوانی نسبی، تراکم نسبی و چیرگی نسبی استوار است.. گونه های درختی همواره نقش اکولوژیکی موثری در اکوسیستم زیستشان دارند و می توانند محیط را به نفع خودشان تغییر دهند. اهمیت حضور تیپ های درختی همواره در مطالعات مختلفی در جنگل های رودخانه ای و در ایران و دنیا مورد تأکید قرار گرفته است. پوشش گیاهی هر رویشگاه به عنوان برآیندی از شرایط اکولوژیک و عوامل زیست محیطی حاکم بر آن می باشد، و به عنوان آینه تمام نمای ویژگی های اکولوژیک و نیروی رویشی آن منطقه محسوب می شود. از این رو شناسایی و طبقه بندی پوشش گیاهی هر رویشگاه می تواند مبنای مناسبی برای طبقه بندی آن رویشگاه باشد. هدف ما از این تحقیق تیپ بندی جنگلهای حاشیه رودخانه مارون می باشد نتایج تحلیل فراوانی پوشش درختی نشان داد در کل منطقه، گونه های گز و پده به ترتیب با داشتن مقادیر فراوانی نسبی 2/4 و 6/3 در طبقه با فراوانی کم قرار می گیرند. گونه سریم هم با داشتن مقدار فراوانی نسبی 3/2 به طبقه نادر تعلق می گیرد. بر مبنای شاخص اهمیت محاسباتی تعداد 9 تیپ مختلف شناسایی و تفکیک شد. به طور کلی سه نوع تیپ شامل خالص، مخلوط دو گونه ای و مخلوط سه گونه ای بدست آمد. بیشترین مقدار شاخص تشابه سورنسون بین دو تیپ گز-پده و گز-سریم (93%) و همچنین پده-گز و پده-سریم (92%) بدست آمد. کمترین مقدار شاخص تشابه (12 تا 15%) بین تیپ پده-سریم-گز با تیپ های گز خالص، گز-سریم، گز-پده و پده-گز بدست آمد. حداقل و حداکثر میزان شاخص بلوغ به ترتیب برای تیپ های خالص (50%) و تیپ های مخلوط (79%) بدست آمد. تیپ های خالص دارای بلوغ پایین و تیپ های مخلوط دارای بلوغ بالایی هستند. در نهایت نقشه نهایی تیپ های منطقه مارون که شامل 9 تیپ بود با روی هم گذاری نقشه های درون یابی سه تیپ تهیه شد . کلمات کلیدی: تیپ بندی، گز، پده، سریم، شاخص اهمیت، شاخص بلوغ، بهبهان

مطالعه گروه گونه های اکولوژیک جنگل های حاشیه رودخانه کارون شهرستان شوشتردراستان خوزستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1392
  زهره طالبی موسی آبادی   رضا بصیری

جنگل های طبیعی حاشیه رودخانه به عنوان یکی ازاجزای مهم وحیاتی ارتباط بین محیط زیست خشکی وآب دارای خصوصیات منحصربه فردی ازنظرپوشش گیاهی ،جانوری وویژگیهای بیوفیزیکی می باشند.تحقیقات متمرکزبررابطه بین جوامع گیاهی وفاکتورهای محیطی درزمینه اکولوژی مناطق خشک مهم شده است . روابط محیطی یک پوشش گیاهی براساس فراوانی چندین گونه دریک گروه برقرارمی شودواحتمالاگروه گونه ها شرایط محیطی رویشگاه رابهتر می توانند نشان بدهند. گروه گونه های اکولوژیک گروهی ازگیاهان هستندکه مکررا در مناطق باترکیب مشابه ازفاکتورهای رویشگاهی وجود دارند ونیازهای اکولوژیکی یا دامنه تحمل مشابهی دارند. هدف ازاین مطالعه شناسایی وطبقه بندی گروه گونه های اکولوژیک علفی ودرختی ویافتن بهترین روش های طبقه بندی جوامع گیاهی رودخانه ای است. مطالعه درجنگل حاشیه رودخانه کارون درروستای سردارآباد شوشترانجام شد . برای آماربرداری منطقه ترانسکت هاعمودبرمحوراصلی رودخانه به فاصله هر100متر از یکدیگروروی هرترانسکت به فاصله هر100متریک قطعه نمونه مربعی شکل100مترمربعی برای برداشت گونه های چوبی ودرهرپلات اصلی 2میکروپلات مربعی شکل 4مترمربعی برای برداشت گونه های علفی درنظرگرفته شد . شاخص ivi برای هرگونه درهرپلات محاسبه شد وسپس گروه گونه های اکولوژیک باروش های تحلیل دوطرفه گونه های شاخص و تجزیه خوشه-ای دربرنامه pc.ord مشخص شدند . درمجموع 78گونه گیاهی متعلق به 76جنس و33تیره گیاهی درمنطقه شناسایی شدند .فراوانی شکل های رویشی تروفیت و همی کریپتوفایت معرف اقلیم خشک منطقه است،بعلاوه فراوانی کوروتیپ های ایران تورانی- مدیترانه ای وایران تورانی نشان دهنده تاثیر اقلیم رویشی ایران تورانی بر منطقه است . درپوشش علفی 8گروه گونه ،درپوشش درختی 5گروه گونه ودرمجموع پوشش علفی ودرختی 8 گروه گونه اکولوژیک معرفی شدند . روش خوشه بندی واردز بهترین روش خوشه بندی وروش twinspan بهترین روش طبقه بندی پوشش های رودخانه ای است . درروش twinspan حضوروغیاب گونه ها می بایست نسبت به فراوانی داده ها درطبقه بندی عددی پوشش گیاهی موثرترباشد .

تأثیر آتش سوزی بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک جنگل (مطالعه موردی :منطقه جنگلی بانکول در استان ایلام)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (س) بهبهان - دانشکده منابع طبیعی 1393
  فاطمه باقری   علیرضا امیریان چکان

آتش یکی از فاکتورهای فیزیکی مهم است که اجزاء یک اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهد و گرمای تولید شده حین سوختن می تواند خواص فیزیکی، شمیایی و بیولوژیکی خاک ها را تغییر دهد. از آنجا که طی چند دهه اخیر جنگل های بانکول واقع در استان ایلام دچار آتش سوزی های متعددی شده اند، هدف از این تحقیق بررسی اثرات آتش سوزی و زمان پس از آتش سوزی بر برخی خواص فیزیکی و شمیایی خاک بود. برای این منظور سه منطقه مشابه از نظر شیب و زمین شناسی که یک، دو و سه سال قبل دچار آتش سوزی شده بودند و یک منطقه بدون آتش سوزی (شاهد) در مجاورت آن ها انتخاب گردید. از هر منطقه 10 نمونه خاک (5 نمونه زیر تاج پوشش و 5 نمونه خارج تاج پوشش) از لایه سطحی (5-0 سانتی متر) برای انجام تجزیه های آزمایشگاهی برداشت گردید.

ارتباط هوش هیجانی و سبک های مدیریت تعارض با رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت - دانشکده تربیت بدنی 1393
  رضا بصیری   اکبر آفرینش خاکی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و سبک های مدیریت تعارض با رضایت شغلی در میان دبیران آموزش و پرورش ناحیه 2 شهرستان زاهدان انجام گرفت. مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی می باشد که جامعه آماری آن را کلیه دبیران تربیت بدنی ناحیه 2 آموزش و پرورش شهرستان زاهدان تشکیل می دادند و حجم نمونه براساس جدول مورگان86 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های سبک های مدیریت تعارض، هوش هیجانی و رضایت شغلی استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین هوش هیجانی و رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی، رابطه معناداری وجود ندارد، با این حال بین هوش هیجانی و برخی خرده مقیاس های آن با مولفه های رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد؛ بین مدیریت تعارض و رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی، رابطه معناداری وجود دارد. علاوه بر این، بین مدیریت تعارض و برخی از سبک های آن با رضایت شغلی و مولفه های آن رابطه معناداری وجود دارد. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که هوش هیجانی نمی تواند رضایت شغلی را پیش بینی کند اما مدیریت تعارض می تواند رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی را پیش بینی نماید، علاوه بر این، هوش هیجانی و برخی خرده مقیاس های آن می توانند مولفه های رضایت شغلی را پیش بینی نمایند و مدیریت تعارض و برخی از سبک های آن هم قادر به پیش بینی رضایت شغلی و مولفه های آن هستند.