با توجه به گسترش و شیوع روز افزون و عوارض خطرناک بیماری دیابت در جوامع انسانی، دستیابی به روش های درمانی و داروهای مناسب یکی از اهداف پژوهشی با ارزش می باشد. گیاه گزنه یکی از گیاهانی است که جهت کاهش قند خون ناشی از بیماری دیابت مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی اثر عصاره ی اتانولی گیاه گزنه بر کاهش قند خون در موش های دیابتی شده با آلوکسان و همچنین بررسی تغییرات بیان ژن گلوکز ترانسپورتر2 (glut2) در بافت کبد بود. برای دستیابی به این هدف، اثر عصاره ی اتانولی گیاه گزنه بر قند خون در سه گروه آزمایشی کنترل، دیابتی و دیابتی با دریافت عصاره مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، در هر سه گروه آزمایشی اثر عصاره بر بیان ژن glut2 کبدی با روش rt-pcr نیمه کمی بررسی گردید. نتایج اندازه گیری قند خون در سه گروه آزمایشی نشان داد که عصاره ی گزنه موجب کاهش قند خون در موش های دیابتی شده گردید. نتایج مقایسه ی وزن گروه های آزمایشی قبل و بعد از انجام تیمارها نشان داد که اثرات ضد دیابتی عصاره در جلوگیری از کاهش وزن موثر بوده است. همچنین، بررسی تغییرات بیان ژن glut2 افزایش بیان این ژن در گروه دیابتی و کاهش بیان آن در گروه تیمار با عصاره را نشان داد. مرور منابع حاکی از افزایش بیان ژن glut2 در اثر کاهش سطح انسولین و افزایش گلوکز پلاسما در بیماری دیابت می باشد و نتایج به دست آمده در این تحقیق نیز موید این نکته می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که عصاره گیاه گزنه می تواند سطح قند خون موش های تحت تیمار با آلوکسان را کاهش داده و از اثرات زیان بار آن بر دیگر بافت ها جلوگیری کند. در این پژوهش سنجش انسولین انجام نشد اما با توجه به تغییرات بیان ژن glut2 ممکن است این گیاه موجب افزایش ترشح انسولین نیز شود.

در سال‏های اخیر استفاده از میکروارگانیسم‏ها به‏عنوان زیست‏ واکنشگرهای مبتنی بر شیمی سبز جهت حذف کافئین سمی از پساب‏های صنعتی و محصولات غذایی بسیار مورد توجه قرار گرفته‏ است. در بخش اول این پژوهش سویه‏های مخمری با قابلیت تحمل‏پذیری بالا نسبت به کافئین غربالگری شد و حذف زیستی کافئین تحت سلول‏های رویشی مورد بررسی قرار داده شد. در این راستا، 75 سویه‏ی‏ مخمری از مناطق مختلف ایران جداسازی شد و تحمل‏پذیری ذاتی آنها با استفاده از روش رقت در آگار مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به‏دست آمده، سلول‏های رویشی سویه‏ی‏ مخمری tfs9 که قابلیت حذف 8/84 درصد کافئین را بعد از 60 ساعت گرماگذاری داشت، به‏عنوان سویه‏ی برتر انتخاب گردید و بر اساس ویژگی‏های ریخت‏شناسی، فیزیکوشیمیایی و فیلوژنتیک با استفاده از تکثیر توالی‏های‏ its1–5.8s–its2 rdna به‏عنوان ساکارومیسس سروزیه tfs9 (genbank accession number kf414526) شناسایی گردید. در بخش دیگر این پژوهش، بهینه‏سازی فرآیند حذف زیستی کافئین توسط سلول‏های رویشی سویه‏ی بومی مخمری ساکارومایسس سرویزیه tfs9 با استفاده از روش آماری تاگوچی مورد بررسی قرار گرفته است که میزان حذف زیستی کافئین، با درجه اطمینان 95 درصد، 8/82 درصد به‏دست آمد در حالی که قبل از آزمایشات بهینه‏سازی، سویه‏ی tfs9 تنها قادر به حذف 5/25 درصد از کافئین با غلظت اولیه 5 گرم در لیتر بعد از 48 ساعت گرماگذاری بوده است که با توجه به افزایش 2/3 برابری کارآیی بالای تکنیک طراحی تاگوچی را به‏خوبی اثبات می‏کند. در قسمت دوم این پژوهش، جداسازی و شناسایی مخمرهای با پتانسیل زیست‏تبدیلی کافئین به تئوفیلین و پارازانتین مطالعه شد. براساس نتایج به‏دست آمده از آنالیزهای tlc و hplc، سلول‏های در حال استراحت سویه‏ی مخمری rhodotroula sp. cw03 ، دارای پتانسیل تبدیل‏کنندگی کافئین به تئوفیلین و پارازانتین بود. داده‏های حاصل از پژوهش نشان می‏دهد که حذف میکروبی کافئین یک فرآیند ساده و مقرون‏به‏صرفه می‏باشد و رویکرد امیدوار‏کننده‏ای را جهت توسعه‏ی فرآیندهای بی‏خطر به‏منظور حذف کارآمد کافئین از پساب‏های صنعتی فراهم ساخته و همچنین پتانسیل بیوتکنولوژیک کافئین به‏عنوان یک سوبسترای ارزان‏قیمت در فرآیندهای زیست‏تبدیلی جهت تولید محصولات باارزش، مانند تئوفیلین و پارازانتین را نشان داد.

وزن هزار دانه، درصد رطوبت ، مقدار نشاسته، مقدار قندهای محلول و میزان پروتئین در بذر ارقام سرداری، زرین، سبلان و الموت اندازه گیری گردیده است . درصد این ترکیبات شیمیایی در بذر ارقام مورد مطالعه در این پایان نامه مورد بحث قرار گرفته است .