سعید نایب اسدالله دماوندی محسن پورکرمانی
منطقه مورد مطالعه در محدود طولهای جغرافیای 47 درجه و 47 درجه و 30 دقیقه (طول شرقی) و عرضهای جغرافیایی 36 درجه و 30 دقیقه و 37 درجه (عرض شمالی) قرار گرفته است و از نظر تقسیم بندی واحده های زمین شناسی و ساختمانی ایران بخشی از واحد ساختمانی البرز - آذربایجان (یا ایران مرکزی) در نظر گرفته می شود. قدیمیترین سنگهای بیرونی زده در منطقه مربوط به زمان پرکامبرین (؟) می باشد که تاکنون هیچگونه داده قابل اطمینانی در مورد سن این سنگهای منتسب به پی سنگ پرکامبرین وجود ندارد و علیرغم اختلاف نظر در مورد سن این مجموعه قدیمی با توجه به وضعیت چینه ای سن این مجموعه های دگرگونی، پرکامبرین پسین تعیین گردیده است با توجه به بررسی های به عمل آمده به نظر می رسد که سرزمینهای دگرگون شده در این بخش از ایران حداقل متحمل دو فاز دگرگونی شده است فاز قدیمی دارای درجه شدید و فاز جدید که دارای شدت کمتری می باشد. گستره مورد مطالعه به شدت متاثر از رخدادهای کوهزایی آسینتیک و آلپی می باشد. عملکرد فاز پاسادنین موجب پیدایش گسلهای رانده در منطقه مورد مطالعه گردیده است . گسلهای مزبور در حقیقت عمود بر جهت فشارش اصلی پدیده آمده اند که از طرف لبه صفحه عربستان به صفحه ایران اعمال می شود. و روند این گسلها از روند گسل اصلی زاگرس تبعیت می نماید مهمترین این گسلها، گسل طویل قینزجه - چهارطاق است که سنگهای دگرگونی پروتوزوییک فوقانی را برروی نهشته های میوسین راند است همچنین گسلهای عادی فراوانی در جهت فشارش اصلی پدید آمده اند که عموما دارای روند شمال شرقی - جنوب غربی می باشند. عملکرد جنبشهای پروتروزییک پایانی موجب بوجود آمدن ساختارهای چین خورده متنوعی گشته است (ناودیس سولکان، تاقدیس قلعه جوق و تاقدیس انگوران) که ساختارهای مذکور در طی فاز کوهزایی آلپ پایانی به صورت برگشته و دارای میل محوری درآمده اند. جنبشهای کوهزایی آلپ پایانی همچنین موجب ایجاد ساختارهای چین خورده جوان در طبقات معادل سازنده قم گردیده است . پهنه های رانده موجود در منطقه مورد مطالعه اکثرا انطباق خوبی با گسلهای پی سنگ دارند و احتمالا گسلهای مذکور گسلهایی عادی پی سنگی هستند که در اثر عملکرد جنبشهای آلپی پایانی دارای سازوکار رانده شده اند. عملکرد حرکات کوهزایی آلپ پایانی که کل فلات ایران را تحت تاثیر قرار داده است موجب گردیده که اکثر ساختارهای قدیمی، روند شمال غربی - جنوب شرقی (موازی با روند کوههای زاگرس و گسل اصلی آن) بیابند.
