نام پژوهشگر: شیدالله رستخیزشورکایی

ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب الخراج "قاضی ابویوسف " به انضمام نظرات فقهی امامیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 0
  شیدالله رستخیزشورکایی   کاظم مدیرشانه چی

یکی از تالیفات ابویوسف "کتاب الخراج" است . این کتاب در حقیقت ، پاسخ پرسشهایی است که هارون الرشید طی نامه ای برای ابویوسف فرستاده است . البته در اینکه آیا این کتاب در زمان "تولیت وی بر منصب قضاء" نوشته شده یا قبل از آن، نکته ای است که روشن نیست ولی از آنجائیکه مطابق نقل کتب تاریخی و رجالی، ابویوسف قبل از خلافت هارون الرشید، منصب قضاوت را بعهده داشته، می توان دریافت که این کتاب بعد از تصدی امر قضاء نوشته شده است . چنانچه از مقدمات این کتاب بر می آید، ابویوسف با ذکر نظرات فقهی خود و دیگران بویژه ابوحنیفه، در صدد آنست تا حکومت وقت را که مدعی اسلام است به اجرای احکام فقهی در تمام شئون جامعه توصیه نماید. لذا مولف ، در ابتدای کتاب با ذکر چندین حدیث تحت عنوان "احادیث ترغیب و تحضیض " و ذکر اهمیت "حکومت بر مردم" در صدد است تا با ارائه نمونه های تاریخی از خلافت خلفای راشدین و عمربن عبدالعزیز، توجه هارون را به اعتباری بودن این امور و مسئولیت سنگین وی در مقابل خدا و مردم جلب نماید. شیوه کار ابویوسف در این کتاب بدین صورت است که وی بعد از ذکر مقدمات ، مطابق سئوالی که هارون الرشید طی نامه ای برای وی ارسال کرده، بطور مجزا به پاسخگویی هر یک از آن سئوالات پرداخته و در اثبات نظر خویش ، احادیثی را بهمراه ذکر سند، مطرح می کند. وی در صدد است تا نظرات فقهی را با استدلال بیان کرده و در صورت وجود نظرات متفاوت ، آن را ذکر کرده و سپس هارون الرشید را در انتخاب نظرات مطروحه مخیر می نماید.