در این رساله در فصل نخست تاریخچه ای از بحث جبر و اختیار ذکر شده است تا سیر ورود آن در جهان اسلام معلوم شود. در فصل دوم به بررسی معنای جبر و اختیار پرداخته شده است و اینکه فعل اختیاری چه خصوصیاتی دارد و دامنه اختیار انسان تا بکجاست . در فصل سوم نظریه جبریون و دلائل آنها بیان و ابطال گردیده است و لوازم و مفاسدی که بر این مکتب مترتب ذکر شده است و بالاخره با دلائل محکم این مکتب ابطال گردیده است . در فصل چهارم مذهب مفوضه را همراه دلائلی از بزرگان این قوم بیان کرده ایم و دلائل آنها ابطال شده است و مفاسدی که بر این مکتب نیز مترتب است را برشمرده و در پایان این مکتب نیز ابطال شده است . در فصل پنجم مکتب امربین الامرین طرح شده است . در این فصل تفسیر چند تن از جکمای جهان اسلام از امربین الامرین بیان گردیده است . همچنین اعتقاد به امربین الامرین دارای آثار سازنده ای است که در این فصل به برخی از آنان اشاره شده است . در قسمت بعدی این فصل رابطه جبر و اختیار با قضا و قدر الهی بررسی شده است . در فصل ششم نظر قرآن و حدیث در زمینه جبر و اختیار بیان شده است . در فصل آخر برخی از مهمترین اشکالاتی که بر نظریه امربین الامرین وارد شده است مطرح و پاسخ داده شده است .