نام پژوهشگر: پیمان شمسی

بررسی ژئوشیمی و ژنز معدن مس خونگاه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1378
  عبدالمجید عزیزی   فرید مر

کانسار مس خونگاه در 75 کیلومتری شمال غرب شهرستان یاسوج قرار دارد. کانیهای سولفیدی و کربنات این کانسار شامل کلکوپیریت ، بورنیت ، کلکوسیت ، اسفالریت ، دیجنیت ، جورلیت ، گالن، مالاکیت و آزوریت می باشد. این کانسار در، پایین ترین بخش از سازنده میلا و در زاگرس مرتفع قرار دارد. سنگ میزبان دولومیت است و کانی زائی به صورت رگه در گچه و تحت کنترل گسلهای منطقه است . کانه زائی سولفیدی در نتیجه 2 فاز گرمایی و یک رخداد اکسیداسیون و غنی شدگی سطحی صورت گرفته است . فاز اول با کانه زائی بورنیت و کلکوپریت و فاز دوم با کانه زائی اسفالریت ، گالن، کلکوسیت مشخص شده است . غنی شدگی سولفیدی ثانویه باعث تکشیل دیجنیت و جورلیت و اکسیداسیون منجر به پیدایش مالاکیت و آرزویت شده است و منشاء سیالات کانه دار آبهای فسیلی وجودی و منبع تامین شوری و فوگاسیته بالای اکسیژن و گوگرد احیائی، نمکهای سازنده هرمز می باشد. توده های نمک هرمز از مسیرهای گسلی و در زاگرس مرتفع به صورت خط واره هائی بال آمده و بیگانه سنگهای مافیک موجود در بین نمکها و سنگهای زیرین مس دار واقع در سکانسهای قدیمی تر به احتمال زیاد تنها منابع تامین فلزات بوده است . حرارت لازم برای فعال کردن سیالات مزبور از اصطحکاک ناشی از رو راندگیهای مکرر و بالا رفتن طبیعی شیب زمین گرمایی در طول همین مناطق و در نتیجه فعالیتهای کوهزائی می باشد. نهشت کانسار در نتیجه کاهش فشار، جوشش و واکنش با سنگ دیواره دولیتی و بوده و نهایتا اینکه حضور یک چنین کانسارهای اپی ترمال با ارزش اقتصادی کم در زاگرس مرتفع می بایست امری رایج باشد.