در رساله مذکور، در بخش نخست سعی شده است که به معنی ناخودآگاه و ارتباط آن با خودآگاه انسان وبخصوص انسان هنرمند پرداخته شود و در روند این تحقیق به نظرات روانشناسانی چون زیگموند فروید و کارل گوستاویونگ که در زمینه ناخودآگاهی تحقیقات گسترده ای را به انجام رسانیده اند، پرداخته می شود و تجلی ناخودآگاه در اثر هنری طبق نظرات آنها بررسی می شود. و در ادامه، فرآیند آفرینش یک اثر هنری را مورد بررسی قرار داده، نقش تخیل هنرمند و ادراکات شهودی و الهاماتی که بدو می رسد، مورد مطالعه قرار گرفته و در روند آن به شباهت پدیده آفرینشگری در انسان بدوی و کودک پرداخته می شود، سپس نقش صور نوعی یا آرکتایپ ها در ناخودآگاه جمعی انسانها و مفاهیم نماد، اسطوره و رمز توضیح داده می شود. در انتهای بخش نخست، هنر از دیدگاه رمانتیک ها و سوررئالیست ها مورد بررسی قرار گرفته و نقش ادراکات شهودی و الهام از دیدگاه رمانتیک ها و فرآیند خواب و رویا و خودانگیختگی از دیدگاه سوررئالیست ها مورد مطالعه قرار می گیرد. در بخش دوم رساله، آثار چهار تن از نقاشان بزرگ شامل ونسان ون گوگ، پل کله، ادوارد مونش و سالوادوردالی مورد تحلیل قرار گرفته و سعی می شود با بیرون کشانیدن نمادهای عینی اثر، به ژرفای آن نزیک شویم. انتهای رساله به توضیح پروژه عملی اختصاص داده شده است.