مداخله شخص ثالث در تولید مثل مصنوعی انسان که در سایه پیشرفتهای عظیم علمی و با بهره گیری از اسپرم، تخمک یا جنین اهدائی و استفاده از مادر جانشین امکان پذیر گردیده، باعث بروز مباحث جدیدی در حقوق خصوصی به ویژه حقوق خانواده شده است. این روشها موسوم به وضعیت تلقیح با اسپرم بیگانه، حالت مادر جانشین و حالت اهدا تخمک/جنین می باشند. موضوع اصلی این پایان نامه حالت مادر جانشین و حالت اهدا تخمک /جنین می باشد که با توجه به انجام عمل تلقیح مصنوعی در روند عمل به حالات ذکر شده و عدم وضوح مسائل حقوق نشای از وضعیت تلقیح مصنوعی در حقوق ایران، ناگزیریم که پاره ای از مسائل حقوقی ناشی از تلقیح مصنوعی را که آگاهی از آنها برای ورود به مباحث اصلی ضروری است مورد بحث قرار داده و تجزیه و تحلیل نمائیم. وضع حقوقی ناشی از استفاده از حالت مادر جانشین و حالت اهدا تخمک /جنین، حقوق و تکالیف طرفین در رابطه با بچه و وضعیت طفل به دنیا آمده از جمله مباحثی است که دانش حقوق ناگریز به پاسخگوئی به آنها می باشد. رویکرد طرفین به انعقاد قرارداد جهت حصول اطمینان در نیل به مقاصد به نوبه خود مسئله جدیدی را در حقوق قرار دادها و تعهدات به وجود آورده است. مشروعیت تعهدات مندرج در این قراردادها از نظر شرایط اساسی صحت معاملات و همین طور چگونگی برخورد قرارداد با قانون، نظم عمومی و اخلاق حسنه از نظر اعتبار و قابلیت اجرا قرار داد در حقوق خارجی مطرح شده اما در حقوق ایران تاکنون این مباحث به صورت تحلیل مورد توجه قرار نگرفته است. نسب طفل به دنیا آمده در اثر بهره گیری از این روشها و آثار آن از مباحثی است که بعضی از سیستم های حقوقی خارجی سعی در تصمیم گیری در مورد آنها و حل و فصل قضیه نموده اند. مسائل مطروحه و تحلیل های ارائه شده در سیستم های حقوقی مورد اشاره قرار گرفته و سپس این مباحث در حقوق ایران که در مسائل ناشی از خانواده، نکاح و نسب به شدت از حقوق اسلام متاثیر می باشد، تحلیل شده است. در حقوق اسلام نیز نتایج با استناد به منابع فقهی مانند آیات قرآن و روایات معصومان (ع) و استفاده از فتاوای فقها به دست آمده است اگر چه به هر حال در مستندات، تفاسیر و احکام استنباط شده اختلاف نظر وجود دارد. بررسی بحث های مختلف امکان نزدیک نمودن مباحث گوناگون در سیستم های حقوقی را در جهت ارائه راه حل برای مسائل برآمده ناشی از به کارگیری حالات فوق الذکر مهیا می سازد. در این تحقیق ضمن بررسی نوع نگرش سیستم های حقوقی مختلف و ارائه بحث های مربوطه، به برخی از موضوعات فرعی مرتبط با بحث پرداخته شده است.