نام پژوهشگر: اعظم بولحسنی سنجانی
اعظم بولحسنی سنجانی زهرا بطحایی
کاروتنوئینها و آلدئیدهای-منوترپن موجود در زعفران ایران (گونه کروکوس ساتیووس)، به عنوان اجزا اصلی، برای اولین بار جداسازی و خالص شد. کروسین(ها) و پیکروکروسین(ها) با استفاده از کروماتوگرافی ستونی آلومینیوم-90 فعال جدا شد. هیدرولیز اسیدی عصاره آبی زعفران نیز برای جداسازی اجزا دیگر استفاده شد. ماده هیدرولیز شده در خلا تغلیظ شد. جز فرار (سافرانال) به تله سرمایی در 78-درجه سانتیگراد جمع شد و بخش غیرفرار در 4-درجه سانتیگراد ذخیره گردید. دی متیل کروستین از طریق هیدرولیز قلیائی عصاره متانولی زعفران استخراج و بعد در مخلوط مساوی از دی کلرومتان-دی اتیل اترکریستالیزه شد. خلوص و ساختار تمام اجزا جدا شده، با استفاده از طیف سنجی های uv-vis، tlc، hplc، ir، nmr-500 و اندازه گیری نقطه ذوب آنها تعیین شد. میان کنش زعفران و تمام اجزا جداشده مذکور با dna بررسی شد. مکانیزم غیرفروروندگی و تغییرات بنای فضایی dna، شاید به دلیل بر هم خوردن رج بندی بازها، توسط نمودارهای cd نشان داده شد. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال موجب فرونشانی نشر کمپلکس -dna اتیدیوم برماید شدند. آنالیز اسکاچارد فرونشانی، مکانیزم غیرجابجائی را نشان داد یعنی این لیگاندها بین جفت بازهای dna فرو نمی روند. براساس نتایج بدست آمده، اتصال این لیگاندها به اطراف dna، احتمالا به شکاف کوچک، پیشنهاد می شود. پارامترهای پیوندی برای اتصال کروسین به dna از فرونشانی نشر این لیگاند توسط dna محاسبه گردید. نمودار اسکاچارد، منحنی دو مرحله ای را که باینگر وجود دو دسته جایگاه در dna برای کروسین است، نشان داد. پارامترهای n و k برای دسته جایگاه اول به ترتیب عبارتند از: 54/0 و 2*10m. همچنین مطالعات اسپکتروفتومتری و آنالیز اسکاچارد برای میان کنش کروستین با dna، نشان دهنده وجود دو دسته جایگاه برای این لیگاند روی dna است. پارامترهای n و k برای دسته جایگاه اول به ترتیب عبارتند از: 0068/0 و m 10*1