نام پژوهشگر: بیتا سودایی

تحلیل باستان شناختی تحولات تاریخی و اقتصادی پارتها بر اساس مسکوکات در طی 247-50 قبل از میلاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  بیتا سودایی   غلامرضا آثار

پارت ها (اشکانیان) در سال 247 قبل از میلاد در ایران به قدرت رسیدند و پس از سلطه بر بخش وسیعی از خاورمیانه حکومتشان در سال 224 میلادی به پایان رسید. در مقایسه با تاریخ هخامنشیان و ساسانیان، تاریخ اشکانیان مورد کم توجهی محققین ایرانی قرار گرفته است. متاسفانه این امر نه تنها سبب فقر در منایع اشکانیان گردیده، بلکه باعث عدم شناسایی حدود پنچ قرن از تاریخ و تمدن ایران باستان نیز شده است. عمده آثار باقی مانده از این دوره شامل مسکوکات فراوان، کتیبه ها، سفالینه های نسا و لوح های بابلی است. بنابراین بیشترین اطلاعات باستان شناسی و تاریخ شناسی این دوره عمدتا از طریق مطالعه و بررسی دقیق آنها صورت می گیرد. دوره 247 ق.م تا 50 ق.م دوره پارت نخست نامیده می شود. این دوره از نظر نسب شناسی شاهان اشکانی دچار فقدان شدید منابع و حاوی اطلاعات ناصحیح است. هدف اولیه این پروژه تحقیقاتی شناسایی و بررسی سکه های اشکانی جدید و شناخته نشده ای است که در موزه ها نگهداری می شوند و از طریق حفاریها به دست آمده اند. این بررسی ها که شامل مطالعات باستان شناسی و آنالیز فلزی مسکوکات می باشد منجر به ارائه اطلاعات وسیع و مفیدی در مورد سیر تکامل دوره نخست پارت خواهد گردید. امروزه، آنالیز فلزی و تعیین ترکیب درصد عناصر فلزی اشیا باستانی به عنوان مکمل مطالعات باستان شناسی تبدیل شده است. در این رساله با بررسی مسکوکات و علایم روی و پشت سکه ها به گرایشات ملی- مذهبی، گسترش حکومت، مفهوم قدرت شاهان و اقتصاد این دوره پی برده ایم.

بررسی نقش آتشدان در نقش برجسته ها و مهرهای دوران های ایلام، ماد و هخامنشی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1392
  ملیکا رحمتیان   بیتا سودایی

آتش به عنوان بزرگترین اکتشاف بشر در دورانهای کهن، از جهات گوناگون همچون پخت خوراک و ساخت سلاح، زندگی انسان را متحول ساخته و او را از شر ددان و دشمنان حفظ نموده و به امنیت رساندهاست. بشر در آن دوران، به آتش به عنوان پدیدهای خارق العاده نگاه میکرد که همواره مقدس و مورد احترام بود. علاوه بر این، نقش آتش و تاثیر آن در مذهب، فرهنگ، اقتصاد و سیاست زندگی ملل گوناگون انکارناپذیر است و تجسم عینی آن را میتوان در دورانهای تاریخی گذشته با بررسی نقش آتشدان در نقوش برجسته و مهرهای بدست آمده دریافت. هدف از این پژوهش علمی، آشکارسازی اهمیت و جایگاه آتش وآتشدان در ادوار تاریخی ایلام، ماد و هخامنشی و تحلیل فرم و شکل آتشدان در مراسم و تشریفات مذهبی و غیرمذهبی است. آتشدانها به دو دستهی مستقل و غیرمستقل تقسیم می شوند . آتشدان مستقل تنها در دوران هخامنشیان قابل رویت است و مابقی آتشدانها در شش گروه جای میگیرند.کلیهی این آتشدان ها دارای تاثیرات و کارکردهای مختلف سیاسی اقتصادی، اجتماعی و مذهبی در زندگی بشر آن دوران بوده و از مقامی والا و جایگاهیمقدس برخوردار بودهاند. با بررسی فرم و نقش آتشدان در طول دورانهای یاد شده این نتیجه به دست میآید که این ظرف مقدس در هزارههای پیش از میلاد، به صورتی مداوم تغییر شکل داده و دارای فرمی کاملتر گشته است و حضوری تاثیرگذار و هدفمند در صحنه های زندگی پادشاهان و خدایان و مردم آن زمان داشته است.

بررسی ساختار طراحی سکه های ساسانی با رویکرد آیکونولوژی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1392
  مرضیه بهنامی فر   نادیا معقولی

سکه ها اسناد مکتوبی هستند که بسیاری از مسائل مبهم تاریخ را در خود جای داده اند. این فلزات منقوش مانند کتابی سرشار از اطلاعات تاریخی، فرهنگی، مذهبی و اسطوره ای هستند که پرداختن به تصاویر موجود بر روی آنها دریچه ای رو به اعصار گذشته را به روی دنیای معاصر می گشاید. در میان دوران مختلف پادشاهی، عصر ساسانی از اهمیت خاصی برخوردار است. سکه های این عصر نشانگر دوران طولانی سلطنت پادشاهان و نوع فرهنگ و مذهب آنها است. با توجه به اهمیت سکه، این فلزات غالباً توسط علم باستان شناسی مورد بررسی قرار گرفته اما از دیدگاه هنری به ساختار طراحی و تحولات موجود در آنها اشاره چندانی نشده است. اکنون سوال این است که آیا سکه های ساسانی از نظر ساختار کلی در طول این دوره دستخوش تغییرات اساسی و ماهوی قرار گرفته اند؟ هدف از پژوهش حاضر دستیابی به تحولات ساختاری سکه ها و کاربرد عناصر موجود بر روی آنها و ارتباط این نقوش با فرهنگ و مذهب پادشاهان این دوره می باشد. برای نیل به این منظور، از طریق آیکونولوژی نقوش روی سکه، معانی نهفته در آنها مشخص شده و با دست یافتن به برخی از معانی و با استناد به بعضی اطلاعات تاریخی، فرهنگی و مذهبی به تحلیل سکه ها و شرایط موجود در این دوره پرداخته شده است و در پایان به این نتیجه رسیده شد که سکه های این دوره در طول حکومت حدود چهارصد ساله ساسانی، دارای تغییرات اساسی و ماهوی از نظر ساختار نبوده اند و شکل کلی خود را در دوران سلطنت تمامی پادشاهان حفظ کرده اند ولی تغییراتی در نقوش و عناصر روی آنها مشاهده می شود که به نوع نگرش شاهان بستگی دارد.

تحلیل باستان شناختی تحولات تاریخی و اقتصادی پارتها براساس مسکوکات در طی 247 تا 50 قبل از میلاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1389
  بیتا سودایی   غلامرضا آثار

پارت ها (اشکانیان) در سال 247 قبل از میلاد در ایران به قدرت رسیدند و پس از سلطه بر بخش وسیعی از خاورمیانه حکومتشان در سال 224 میلادی به پایان رسید. در مقایسه با تاریخ هخامنشیان و ساسانیان، تاریخ اشکانیان مورد کم توجهی محققین ایرانی قرار گرفته است. متاسفانه این امر نه تنها سبب فقر در منابع اشکانیان گردیده. بلکه باعث عدم شناسایی حدود پنج قرن از تاریخ و تمدن ایران باستان نیز شده است. عمده آثار باقی مانده از این دوره شامل مسکوکات فراوان، کتیبه ها، سفالینه های نسا و لوح های بابلی است. بنابراین بیشترین اطلاعات باستان شناسی و تاریخ شناسی این دوره عمدتا از طریق مطالعه و بررسی دقیق آنها صورت می گیرد. دوره 247 ق.م دوره یارت نخست نامیده می شود. این دوره از نظر نسب شناسی شاهان اشکانی دچار فقدان شدید منابع و حاوی اطلاعات ناصحیح است. هدف اولیه این پروژه تحقیقاتی شناسایی و بررسی سکه های اشکانی جدید و شناخته نشده ای است که در موزه ها نگهداری می شوند و از طریق حفاریها به دست آمده اند. این بررسی ها که شامل مطالعات باستان شناسی و آنالیز فلزی مسکوکات می باشد منجر به ارائه اطلاعات وسیع و مفیدی در مورد سیر تکامل دوره نخست پارت خواهد گردید. امروزه، آنالیز فلزی و تعیین ترکیب درصد عناصر فلزی اشیا باستانی به عنوان مکمل مطالعات باستان شناسی تبدیل شده است. در این رساله با بررسی مسکوکات و علایم روی و پشت سکه ها به گرایشات ملی-مذهبی، گسترش حکومت، مفهوم قدرت شاهان و اقتصاد این دوره پی برده ایم.

بررسی سفالینه های منقوش قبرستان ‏‎b‎‏ سیلک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1381
  بیتا سودایی   حمید خطیب شهیدی

در قبرستان ‏‎b‎‏ ، سفال منقوش و قوریهای لوله دراز به رنگ نخودی و قرمز با نقش اسب ، بز بالدار ، شیر و انسان بدست آمده که با دوران قبل تفاوت بسیاری دارد . این تفاوت خود نمایانگر تغییرات و جایگزینی فرهنگی در منطقه است . با توجه به مدارک مکتوب که تاریخ مهاجرت ایرانیها به فلات رادر حدود قرن نهم قبل از میلاد می داند قبرستان ‏‎b‎‏ نیز در ارتباط با فرهنگ ایرانی معرفی می شود .