نام پژوهشگر: یعقوب پیوسته گر

ایل کلهر با تکیه بر شورشهای سالارالدوله قاجار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1381
  یعقوب پیوسته گر   ابوالقاسم فروزانی

یکی از مهمترین ویژگی های سالهای پس از انقلاب مشروطیت ایران ، هرج و مرج اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور بود. یکسری عوامل خارجی و داخلی در ایجاد این بی نظمی ها نقش اساسی داشتند. رقابت دول انگلیسی و روسیه بر سر منافع خود درایران از جمله عوامل خارجی به شمار می رود . از سوی عوامل داخلی دراین هرج و مرج می توان به شورشهای سالارالدوله قاجار فرزند سوم مظفرالین شاه اشاره نمود. کرمانشاه یکی از استانهای بزرگ کشور ، مرکز اصلی یکی از ایلات بزرگ غرب به نام ایل کلهر می باشد که نقش مرکزیت شورشهای سالارالدوله را داشت. ایل کلهر تحت ایلخانی داودخان کلهر در سالهای مشروطیت و قبل از آن ، در منطقه غرب حرف اول را می زد. او که در بین سایر ایلات غرب از قبیل سنجابی ، گوران و نفوذ فراوانی داشت توانست با ایجاد اتحاد در بین آنها در مسائل فرا منطقه ای نیز دخالت مستقیم داشته باشد . به دنبال شورش سالارالدوله در سال 1325 ه . ق به همراهی نظر علی خان لرستانی سرکرده بزرگ لرها ، دولت مرکزی از داودخان جهت دفع شورش سالارالدوله کمک خواست . داودخان نیز در اسرع وقت خود را به نهاوند رساند و به تصریح منابع توانست شورش سالارالدوله را سرکوب نماید. بعد از فتح تهران در سال 1327 ه. ق توسط مجاهدین ، محمدعلی شاه که می خواست همانند گذشته با استبداد بر مردم حکومت کند از حکومت خلع و پسرش احمدشاه جانشین او گردید. سالارالدوله که مدتها در غرب کشور حمکرانی کرده بود با مردم کرد این منطقه آشنایی دیرینه داشت به همین خاطر به کردستان و کرمانشاه آمده و در آنجا شروع به جمع آوری نیرو و امکانات نمود. ایل کلهر در این زمان به واسطه کدورت بین حکمران کرمانشاه و داودخان کلهر و برخی مسائل دیگر، بر خلاف گذشته با سالارالدوله همراه شد و در شورش این زمان او که برای مدتی کشور را با مشکلاتی مواجه ساخت شرکت فعال داشت و داودخان به عنوان فرمانده ارشد اردوی سالارالدوله انتخاب گردید. در این درگیری ها محمدعلی شاه مخلوع از شظمال با قوای زیادی و سالارالدوله از غرب کشور، با 30 هزار نیرو دولت نوپای مشروطیت را هدف حملات خود قرار دادند باعث کشته شدن افرادی همچون یفرم خان ارمنی از سرداران مشروطه گردیدند. دامنه این شورش تا سال 1330 ه ق نیز کشیده شد. سرانجام محمدعلیشاه برای همیشه از ایران فرار کرد. سالارالدوله نیز بعد از کشته شدن داودخان کلهر در جنگ صحنه ، به سوی شمال ایران فرار نموده و از آنجا از کشور خارج شد.